DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
VON HINDENBURG's LAATSTE TOCHT.
No. 183 Dit nummer bestaat uit twee bladen Directeur: C. KRAK. Dinsdag 7 Augustus 1934
136e Jaargang
De rede vari Hitier.
Wat vandaag de
oandachl trekt.,^
ALKMAARSCHE COURANT,
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
HÉ
PRIJS DER GEWONE AD VER TEN HEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060, Telef. 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Gistermiddag zijn de rouwplechtig
heden ter herdenking van het verechei
den van von Hindenburg begonnen met
een officieele herdenking door den rijks
dag Daarbij heeft Adolf Hitier voor een
zeer talrijk gehoor, w.o. tal van leden
van het corps diplomatique, een rede ge
houden, waarin hij het leven van den
overleden rijkspresident generaal-veld-
maarschalk von Hindenburg op treffen
de wijze heeft geschetst.
fh een deel van onze vorige editie heb
ben wij deze rede opgenomen, zoodat wij
thans met een kort uittreksel kunnen
volstaan.
De familie van wijlen president Hin
denburg en de leden van den Duitschen
Rijksdag toesprekend, zeide Hitier dat
men sinds maanden zware zorgen heeft
gehad omtrent den ziektetoestand van
den Rijkspresident. Thans is de „Oude
Heer" ontslapen en groote droefheid is
er onder het volk. Hindenburg was het
symbool van de onverwoestbare, zich
steeds hernieuwende levenskracht van
het Duitsche volk.
Onverbreekbaar is de titel „Rijkspre-
sident van Duitschland" verbonden met
den eerbiedwaardigen naam van den
overledene. Hindenburg is overleden: de
gevoelens van het geheele Duitsche volk
zijn dankbaar ten opzichte van den
overledene gestemd.
Hoe heeft sinds zijn geboortejaar, 1847,
zich de wereld veranderd, zoo deed Hit-
Ier opmerken om vervolgens de ontwik
keling van de Duitsche en Europeesche
situatie in die dagen te schetsen en her
inneringen op te roepen aan het groote
triumviraat Bismarck-Moltke-Roon en
de politieke reorganisaties, die zich vol
trokken in de jeugdjaren van Von Hin
denburg. Toen het nieuwe rijk van Bis-
marek werd opgericht, bevond zich de
jonge luitenant Hindenburg onder hen,
die geestdriftig den eed op de nieuwe
grondwet aflegden.
Op 19 Maart 1911 nam generaal von
Hindenburg zijn ontslag, 64 jaar oud,
een naamlooze officier onder*alle ande
ren, die steeds het vaderland trouw
hadden gediend. Als dan de wereldoorlog
over Duitschland uitbreekt en het Duit
sche volk zich tot weerstand toerust,
wordt deze man uit zijn rust gehaald. Op
22 Augustus 1914 wordt hem het opper
bevel opgedragen over de Duitsche legers
in het Oosten en reeds kort daarna kent
de geheele wereld den naam van den
nieuwen „General-Oberst". De grootste
oorlog der wereldgeschiedenis is van nu
af onverbrekelijk aan zijn roem ver
bonden.
De oorlog is geëindigd; de November-
revolutie stelt het Duitsche Rijk zwaar
op de proef. En andermaal wordt de
aanvoerder in zijn welverdiende rust ge
stoord: 26 April 1926 ziet men hem als
de Rijkspresident, die eenmaal, zonder
dat men dit toen al wist, de bescherm
heer van de nationale revolutie zou
worden.
Hitier herinnerde er aan, hoe hij den
eed als Rijkskanselier aan den Rijks
president heeft afgelegd en zeide, dat
men de voorzienigheid slechts mag
prijzen, die dezen edelen man aan het
hoofd van het Rijk stelde.
„In dankbare herinnering zoo be
sloot de Führer met stemverheffing
„bewaren wij zijn beeld onuitwischbaar
in ons hart en zullen het overdragen op
de geslachten, die na ons komen. Wij
bidden den Allerhoogste, dat Hij onzen
arbeid zal begunstigen, ons de kracht
gevend te strijden voor de vrijheid van
het Duitsche volk. „De Rijkspresident-
generaal veldmaarschalk von Hinden
burg i& niet dood hij leeft voort in ons
volk!"
Nadat treurmuziek was gespeeld,
bracht Göring namens Oberet von Hin
denburg den dank der familie over,
waarmee de plechtigheid was geëindigd.
De rouwzitting duurde een half uur.
Rouwplechtigheid te Neudeck.
Gisteravond hebben de familieleden
van von Hindenburg in het slot te Neu
deck afscheid genomen van het stoffelijk
overschot van den overleden president.
De kist stond opgesteld op de katafalk
in de hal van het huis De oorlogsvlag
dekte de kist en daarop lagen de helm
en de sabel, terwijl in de nabijheid een
kussen lag met den maarschalkstaf en
de vele ordeteekenen. Vier officieren
hielden de doodenwacht.
Toen het donker werd, kwamen de
bloedverwanten afscheid nemen: de kin
deren, de kleinkinderen en de achter-
k'einkinderen. Eveneens nam het huis
personeel afscheid van den betreurden
doode.
Veldbisschop Dohrmann sprak, toen
allen aanwezig waren, met gedempte
6tem een korte rede, waarin hij wees
op de goede eigenschappen van den
overledene, op zijn geloof en zijn trouw.
Hij sprak over het verlies, dat de familie
en het Duitsche volk lijdt en roemde het
geduld, de wonderbare gelatenheid en de
hoop, die den overledene kenmerkten.
„Uit zijn gevouwen handen op het
sterfbed hebben wij aldus de prediker
nog eenmaal de stilte gevoeld, waarin
hij ons het bee'd van ware vriendschap
en goedheid des harten was. Hij dankte,
waar hij kon bevelen, hij verzocht, waar
hij kon eischen".
Nog eenmaal dankte de veldprediker den
doode voor alles, wat hij heeft gedaan voor
zijn familie, zijn volk en de wereld. Daarna
sprak hij den zegen uit.
Toen schalden de hoorn uit het donkere
park. Het laatste stille uur was voorbij. De
deuren werden geopend en de officieren droe
gen den kist op de katafalk voor het huis.
waar velen er getuige van waren, dat de
groote von Hindenburg zijn huis voor de
laatste maal verliet.
Aangrijpende plechtigheid.
Maandagavond
Over Neudeck daalt de schemering. De
plechtige stilte, die er heerscht, wordt slechts
onderbroken door het marcheeren der ko-
lonnes, die aanrukken voor de rouwparade en
door de korte commando's.
De veldgrijze militaire afdeelingen staan
daar zwijgend. Het leege affuit, waarop de
kist met het stoffelijk overschot zal worden
overgebracht, rijdt knarsend voor. De zes
zwarte paarden zijn onrustig, zoodat meer
malen het affuit om het rondeel voor den .n-
gang van het huis moet worden gevoerd.
Op het gras voor den oprit staan twee
muziekcorpsen van het derde regiment in
fanterie opgesteld. Links van den ingang
staat de eetecompagnie van het infanterie-
regiment uit Deutscb-Eylau. Langs de allee
tot aan den ingang van het landgoed staat
een tweede compagnie opgesteld.
Na de beëindiging van de familieplechtig
heid in het slot vlammen met roodgeeien
schijn in een verren omtrek duizenden fak-
hvls op. De voorgevel van het slot wordt
daardoor hel verlicht.
Op dat oogenblik verschijnt in generaa,-
uniform ministerpresident Goering Hij be
geeft zich in het Slot en iegt een prachtige
krans met zwart-wit-iood lint op de kist,
Dan openen zich de deuren van
den ingang om den grijzen bezitter
van Neudeck voor het laatst door te
laten Rechts en links van den in
gang verheffen zich in den schijn
der fakkels de vaandels der drie re
gimenten. waaraan de veldmaar
schalk in het bijzonder verbonden
was. De commandant der rouw
parade, generaal-majoor Wodrig,
geeft het bevel: „Presenteert het
geweer!"
Onbeweeglijk staan de compagnieën. Acht
officieren dragen de kist. die bedekt is met
de oorlogsvlag, den helm en den degen van
den veldmaarschalk, naar buiten en zetten
hem neer voor het portaal. De beide mu
ziekcorpsen spelen op dat oogenblik: „Be
veel gerus Uw wegen!" Daarna volgt de
taptoe der Pruisische infanterie waarbij de
trompetten schetteren en de trommels roffe
len. Dan breken de muziekcorpsen af. Achter
de boomen klinkt de taptoe der kavalerie.
Als een groet van de slagvelden van Oost
pruisen klinken de tonen vanuit het donkere
park.
Dan roffelen, de trommen dof..
Het oude commando schalt door
den nacht: „Helm af voor het ge
bed!" Aangrijpend klinkt het oude
koraal: Ich bete an die Macht der
Liebe" Veldbisschop Dohrmann
zegt dan eenvoudig: Nu nemen wij
afscheid van den vader en den heer
van dit huis door het laatste Onze
Vader te bidden". Hij spreekt daar
na den zegen uit onder doodsche
stilte.
Dan vlammen geweldige magnesiumfak
kels aan en het affuit rijdt vanaf de rechter
zijde voor de trappen van den ingang. Weer
een kort commando „Presenteert het ge
weer!" De vaandels neigen; de kist met
stoffelijk overschot wordt op het affuit ge
heven. Onder de tonen van het koraal "Jesus
meine Zuversich" formeert zich de rouw
parade en treedt in een gang van fakkel-
diagers naar den weg Freystadt-Deutsch-
Eylau, waar de bereden legerafdeelingen
zich bij den stoet aansluiten.
De tocht door den nacht.
De stoet, die daar voorttrekt in het schijn
sel der fakkels, tusschen de hoog oprijzende
boomen in het zwijgende land, biedt 'n mach
tigen aanblik. De muziekcorpsen laten een
plechtige treurmuziek hooren.
Aan den spits marcheert het corps trompet
ters van het artillerie-regiement. Daarachter
volgt een &>cadron van het ruiter-regiment
en de eerewacht-compagnie van het infante
rie regiment met de vaandels. Dan volgt van
den staf der eerste divisie, kolonel Hoepner,
die op een kussen den maarschalkstaf van
Von Hindenburg draagt en officieren met de
ordeteekenen van den maarschalk begeleiden
hem.
Door zes paarden getrokken volgt het af
fuit met het stoffelijk overschot. Zes offi
cieren van het eerste artillerie-regiment hou
den den teugel. Achter de kist schrijden de
verwanten en de naaste vrienden van den
grooten doode.
Dan volgt de generaliteit van het leger,
met aan den spits luitenant-generaal Von
Rundstedt en luitenant-generaal von Brau-
schritsch. Daarachter marcheeren de muziek
corpsen. De overige deelen van het infante-
rie-regiment en een batterij artillerie vormen
de staart van den stoet onder leiding van den
commandant der rouw-parade, generaal-ma
joor Woldrig.
Langzaam rukt de rouwparade tusschen
de fakkeldragende S A. en S.S. op in de
richting van Heinrichsau. Dof klinkt de stap
der compagnie, en dof rollen de affuiten en
de hoeven der paarden trappelen op den
>veg.
Na twee kilometer wordt de eerste rouw
parade afgelost door een tweede, die bestaat
uit een gemotoriseerde afdeeling en een
compagnie rijwielen en motorrijwielen. Nog
eenmaal presenteert de afgelosten-colonne
het geweer en het stoffelijk overschot wordt
door officieren van het eerste affuit overge
bracht op een motor-affuit.
Dan beweegt zich in een wat snellere
vaart de stoet door een ononderbroken gang
van fakkels in de richting van Tannenberg.
De klokken luiden.
In alle dorpen luiden de klokken. Oost-
Pruisen geleidt zijn veldmaarschalk naar de
laatste rust. op de plaats van zijn grootste
overwinning.
Guirlandes hangen van boom tot boom en
op sommige plaatsen heeft men de vruchten
van het veld daarin gevlochten.
In Osterode zijn lichtende zuilen opge
steld, de lantarens zijn omfloerst. Het ge
heele dorp is op de been. Uit de geheele
streek zijn tienduizenden hierheen gekomen
om den stoet te zien voorbijtrekken. Op ver
schillende plaatsen zijn eerepoorten opge
richt met den laatsten groet. Ook bij Reiche-
nau staan de menschen reeds sedert uren in
afwachting van den droeven stoet.
Bij Proegenau buigt de stoet van den groo
ten straatweg af en gaat voorbij Tannenberg
met de Ordekerk. Dan komt men langs den
Veldheersheuvel, waar een monument er
aan herinnert, dat generaal-veldmaarschalk
Von Hindenburg van hier uit den slag bij
Tannenberg leidde. Bij Paulsgut zwenkt den
stoet weer naar het Noorden, naar Hohen-
stein en vandaar naar het Tannenberg-mo-
nument.
Toen de dageraad aanbrak.
Toen de dageraad aanbrak, ging het
voorbij den Veldheerheuvel van Frögenau,
den heuvel waar vanaf Paul von Hinden
burg den slag bij Tannenberg heeft geleid
Uit de schemering doemen de contoeren van
de gedenksteen op. De stoet houdt halt en
vertoeft een oogenblik op de plaats, waar
Duitschland's grootste veldheer zijn be
roemde overwinning bevocht. Verder op
staan tusschen de spoorwegkruising en Ho-
hensteun de troepen opgesteld van het
escorte, dat van hier af de kist van het auto-
en motor-escorte zal overnemen.
Aan den kop staat een bereden muziek
kapel, daarachter twee escadrons ruiterij,
dan een regiment infanterie, gevolgd door
de vaandels van Hindenburg's oude regi
menten en daarachter de affuit, die de kist
naar het Tannenberggedenkteeken zal bren
gen.
De affuit is bespannen met 6 paarden, die
elk door een officier aan den teugel worden
geleid. Deze wordt weer gevolgd door 2
compagniën infanterie en marine.
Groote belangstelling.
Tegen den ochtend wordt het koud. Een
groote menigte heeft zich langs den weg ge-
schaart en de zon verrijst prachtig boven de
kim. Het is kwart voor vijf, als de stoet het
Tannenberg-monument nadert. De auto, die
de motor-affuit met de kist heeft getrokken,
stopt naast de bespannen affuit. In een auto
daarnaast zitten 8 officieren die de orde
teekenen, helm en degen en den veldmaar
schalkstaf dragen.
Het overtillen van de kist duurt slechts
eenige minuten, dan zet zich de stoet onder
het doffe geroffel der omfloerste trommels
weer in beweging. Er klinkt een koraal „Ach,
bleib mit deiner Genade". Langs den gehee-
len weg door Hohenstein tot aan het gedenk-
teeken toe staat langs den weg de arbeids
dienst S.A. en S.S. geschaard. Daarachter
staat de bevolking, die met ontroering den
stoet ziet langs trekken. Reeds te ongeveer
vijf uur hoort men bij het gedenkteeken in
de verte de klanken der treurmuziek.
De offervuren ontstoken.
Dit is het signaal voor het ontsteken der
reusachtige offervuren op het vlakke terras
der acht hooge torens van het monument.
Zwarte rookpluimen stijgen naar den strak
blauwen hemel omhoog.
Dan nadert de stoet en zwenken dc beide
De bijzetting van wijlen Rijks
president von Hindenburg. (Dag.
Overzicht).
Gandhi weigert weer te eten. (Bui
tenland).
Dollfuss' marteldood. (Buitenland).
(Zie verder eventneel laatste
berichten
voorste eskadrons voor den ingang naar
rechts en links. Gedempte commando's klin
ken, de kist wordt van de affuit geheven en
door 12 officieren in den Veldheertoren ge
dragen vanwaar het stoffelijk overschot na
de rouwplechtigheid zal worden bijgezet in
den daarbij inliggende maarschalktoren.
Het achter de affuit komende gedeelte van
den stoet trekt verder den straatweg op.
Nadat de vaandelcompagnie van de
Rijksweer het monument weer heeft verlaten
ligt het weer stil in den vroegen ochtend.
Slechts eenige S.S.-leiders, die de opzetting
regelen, zijn in de omgeving.
Pas tegen 7 uur werden de eerste gasten
verwacht
De treinen komen.
Zooals de zonsopgang liet voorzien, is het
een prachtige dag geworden. Krans op
krans wordt opgestapeld. De met oorlogs
linten bedekte kist blinkt in het gouden zon
licht.
Inmiddels komen op het station de extra-
treinen na elkaar binnen en het parkeerter
rein nabij het Tannenburg-monument is al
vroeg in den ochtend gevuld met auto's. Ge
leidelijk wordt het ook drukker op de vlakte
rohd het monument. Vaandels van S.AS S.
en Hitler-jeugend en voormalige Frontstrij
ders marcheeren aan.
De omgangen van de torens worden bezet
door soldaten met het geweer aan den voet.
De laatste maatregelen worden getroffen
door den chef der politie Daluge. Korten tijd
later verschijnt ook de groepsleider der S.S.
in Oost-Pruisen von Zeieski.
Groep na groep der verschillende organi
saties marcheert thans op. Vele officieren
gaan den veldheerforen binnen om de eere-
wacht bij de baar af fe lossen. Aanwezig is
o.a. een delegatie van het Oost-Pruisische
infanterie-regiment 147 „Von Hindenburg'',
en een delegatie die van het 3e regiment te
voet, uit welk regiment de veldmaarschalk
zijn loopbaan begon.
Een enorme drukte.
Tienduizenden stroomen naar het gedenk
teeken. De treinen komen binnen met tus-
schenpoozen van eenige minuten. De rijkspost
onderhoudt busdiensten met Berlijn en andere
plaatsen en ook uit Polen arriveert een lange
extra-trein met Duitschers uit de na den oot-
log Poolsch geworden gebieden. Ook uit an
dere gebieden buiten de Duitsche grenzen
arriveeren delegaties, o.a. uit het Corridor-
gebied en uit Bohemen.
Korten tijd later ariveerden leden van het
corps diplomatique uit Berlijn.
Men kan zeggen, dat practisch alle lan
den der wereld vertegenwoordigd zijn en
men ziet prachtige uniformen en vele uit-
heemsche gewaden. Ook alle Duitsche auto
riteiten, de rijksstadshouders en de gouw
leiders zijn aanwezig.
De ex-kroonprins arriveert, evenals zijn
broer Prins August Wilhelm.
Overste von Hindenburg heeft de kist den
geheelen nacht begeleid en bevindt zich
thans ook bij het Tannenberg-monument.
Tegen 9 uur begint de opmarsch der eere
delegaties, die zich opgesteld hebben bij den
achtersten toren en die thans het gedenktee
ken binnentrekken.
Om 10 uur betrekt het eere-bataljon van
de rijksweer de wacht bij het gedenkteken.
Vele wagens met kransen worden uitge
laden, die met vrachtauto's vervoerd worden.
