DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
CASTRICUM AAN ZEE.
Groot VUURWERK
Het Centrum-Hotel.
De moeilijkheden in Spanje.
fixtgeliiksch Qvezzkht
^Buitenland
Voor Uw twaalfuurtje
De regeering contra de Baskische landen.
Zondag 26 Augustus n.m. 10 uur
No. 200 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C KRAK. Zaterdag 25 Augustus 1934
136e Jaargang
Schitterend gericM vanuit liet BADHOTEL.
CAILLAlLi OVER OORLOGS
VREES.
SOMBERE UITSPRAAK VAN
MUSCOLINI.
„Er kan ieder oogenblik oorlog
uitbraken".
ONRUSTWEKKENDE BERICHTEN.
Speelt Polen een dubbel spel?
DE MOORD TE EL3ENE.
Krijgsraad velt vonnis.
DE RUSSISCHE NOTA AAN JAPAN
Waf vandaag de
aandacht trekt,.
In onze keuken is een VAN BERKEL's electrische keuken-snijmachine
geplaatst. Wij zijn het eerste hotel in Alkmaar dat
een dergelijke geperfectionneerde machine bezit.
SPIONNAGE IN BELG1E?
Verdachte personen gearresteerd.
OVERVAL OP EEN GELD
TRANSPORT.
DE ROOFOVERVAL TE BROOKLYN.
DE STROMBOLI WERKT NOG
STEEDS.
Weer een lava-stroom.
DE DREIGENDE STAKING IN
AMERIKA.
600.000 man er bij betrokken.
WRIJVING TUSSCHEN RUSLAND
EN JAPAN.
Arrestaties van beambten door
Japanners.
VEERTIG MEISJES VOOR DEN DOOD
BEHOED.
Doordat iemand te laat kwam.
EEN ONMENSCHELIJKE VADER!
DE ZWERVENDE GANGSTER.
DILLINGERS VADER VERTELT
HOE HET NIET MOET.
Theaters protesteeren. Mis
dadigers trekken de aandacht.
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENIIENr
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Enkele berichten, die wij in den loop van
deze week hebben opgenomen, hebben er op
gewezen, dat de politieke spanning in Spanje
met den dag toeneemt. De oorzaak van die
spanning is niet ver te zoeken: het is het ge
schil met de Baskische landen, dat door de te
lange duur het gezag der regeering te Ma
drid ondermijnt. En wat erger is van die re
geering, premier Samper schijnt geen moge
lijkheid van een oplossing te kunnen vinden
tegenover het hardnekkig verzet der Baski
sche provincies, die bovendien nog gesteund
worden door enkele andere belangrijke lands-
deelen.
Wel heeft de regeering heel wat moeite ge
daan, om het verzet te breken: burgemeesters
zijn gearresteerd en afgezet, vergaderingen
door „opstandelingen", zooals de regeering
ze noemt, zijn verboden, maar het helpt alle
maal geen zier. De Basken gaan gewoon hun
gang en blijven aan hun eischen of rechten
vasthouden.
De burgemeester van San Sebastiaan wilde
gisteren in zijn stadhuis een vergadering hou
den van het inter-provinciale comité, dat
thans door de gemeenteraden der drie pro
vincies volledig was gekozen. Op die verga
dering zouden de plannen worden besproken
voor de bijeenroeping van een groote verga
dering a.s. Zondag te Bilbao, waaraan zal
worden deelgenomen door de Baskische en
Catalaansche parlementsleden en de autono
mistische afgevaardigden uit andere streken
van Spanje. Maar die samenkomst is ge
paard met ernstige onlusten niet kunnen
doorgaan. Zeven-en-tach tig personen, o. w.
twaalf burgemeesters en drie priesters wer
den door de politie gearresteerd.
De overheid weigerde de gekozen candida-
ten toe te latene tot het Raadhuis en onder
luide toejuichingen van de ondanks de char
ges der politie samengestroomde menigte
werden zij weggeleid naar het politiebureau.
De overige arrestaties werden onder de me
nigte gehouden, daar deze de gekozen candi-
daten aanmoedigde toen ze protesteerden
tegen het feit dat zij het Raadhuis niet wer
den binnengelaten.
Onder deze omstandigheden is het te be
grijpen, dat de alarmtoestand voor geheel
Spanje met een nieuwe periode van een
maand weer is verlengd.
De premier heeft verklaard mededeeling te
hebben ontvangen van den president der Ca
talaansche generaliteit, waarin wordt gezegd,
dat de Catalaansche regeering heeft besloten
zich niet te mengen in het conlict tusschen
Madrid en de Baskische gemeenten. Dit is in
zekeren zin een geruststelling. Anderzijds
staat het er voor de regeering niet zoo mooi
voor, nu Gil Robles, de leider van de Accion
Popuier, de trom gaat roeren. Hij heeft bij
zijn terugkeer in Spanje, na een korte afwe
zigheid, onder de politieke krachten ernstige
onrust gevonden en zal daaruit profijt trek
ken.
Niet alleen heeft de houding der regeering
in verband met de conflicten met Catalonië
en de Baskische provinciën groote ontstem
ming gewekt in rechtsche kringen, maar ook
de houding van den minister van landbouw,
die voortgaat de landgoederen, die in 1932
geconfisqueerd werden, te onteigenen, heeft
in invloedrijke kringen veel ontstemming ge
wekt. De rechtsche partijen eischen verder,
dat onmiddellijk opgetreden zal worden tegen
het betuigen van sympathie en het aanmoedi
gen door de Catalaansche generaliteit, van
de opstandige gemeenteraden in de Baskische
provincies. Voorts wordt streng optreden ge-
eischt tegen het besluit van de generaliteit
van Catalonië, dat tarwe uit andere deelen
van Spanje niet in Catalonië mag worden in
gevoerd zonder toestemming der generaliteit.
Het monarchistische partijorgaan, Reno-
vación Espanola heeft dit oogenblik gekozen
voor het uitgeven van een manifest, waarin
betreurd wordt dat in de zeven maanden dat
de rechtsche regeering thans aan het bewind
is de wet, waarin de Grandes zonder com
pensatie van het bezit worden beroofd, nog
steeds niet is opgeheven en waarin de regee
ring Samper beschuldigd wordt van zwak
heid en verbreken van trouw jegens rechts.
Dat ziet er daar niet zoo mooi uit voor de
Samper-regeering!
De verboden bijeenkomst
a.s. Zondag te Bilbao.
van
Reuter meldde gisteravond uit Madrid:
Het conflict met de gemeenteraden uit de
Baskische provincies en de politieke en soci
ale gevolgen, die dit kan hebben, blijven de
publieke opinie in spanning houden. De di
recteur-generaal van de Sureté is gisteren
naar Bilbao vertrokken om de noodige maat
regelen te nemen teneinde de bijeenkomst van
het comité der Baskische provincies op a.s.
Zondag te verhinderen, waaraan ondanks de
waarschuwingen van de regeering een aantal
Baskische en Catalaansche autoriteiten en
links staande parlementsleden willen deel
nemen.
De maatregelen tegen burge
meesters en gemeenteraads
leden. 1
Het dagelijksch bestuur van de interpro
vinciale commissie voor de Baskische provin
cies is in het geheim te Vorgara bijeen geko
men en heeft besloten eenige advocaten aan
te wijzen die de juridische positie van de
burgemeesters en gemeenteraadsleden zullen
bestudeeren, welke met afzetting of boeten
bedreigd worden. Wanneer iemand een zetel
in een raad mocht aanvaarden, die vacant ge
worden zou zijn door afzetting van een raads
lid, zou het heele betrokken gemeentebestuur
als protest moeten aftreden.
Indien de regeering te Madrid mocht be
sluiten om bepaalde gemeentebesturen af te
zetten, wordt het waarschijnlijk geacht, dat
de meerderheid van de Baskische gemeente
besturen zal aftreden.
De deelneming van Catalanen.
Te Barcelona verluidt dat alle Catalaan
sche afgevaardigden in de Cortes die behoo-
ren tot de republikeinsche linkerzijde of de
socialistische unie in Catalonië, besloten
hebben om Zondag deel te nemen aan de
Baskische betooging te Bilbao.
MEER DAN 2000 GEVANGENEN
VRIJ IN BEIEREN.
Opruiming in concentratiekam
pen ingevolge amnestie.
In Beieren zijn door de amnestie ter gele
genheid van de volksstemming in het geheel
1610 gevangenen uit de verschillende gevan
genissen ontslagen en 250 bevrijd uit de
voorloopige hechtenis.
Zaterdag en Zondag zullen er, volgens den
correspondent van de „Times" in München
402 politieke gevangenen worden vrijgelaten,
de meesten van hen zijn uit het concentratie
kamp Dachau.
Te Kislau, Baden, hebben 25 man, een
derde ongeveer van het totale aantal, het
kamp mogen verlaten.
„Zullen wij weer een oorlog beleven?" zoo
luidt de titel van een artikel van oud
minister-president Caillaux in het „Petit
Journal-', waarin hij oa. zegt: De gedrags
lijn van de mannen, die aan het bewind zijn,
is een beslissende factor wanneer zij begrip
hebben van hun plicht en besef van hun
macht. De staatsman, die dezen naam waar
dig is, heeft allereerst tot plicht de groote
vrees, welke in bepaalde tijdperken de rust
der naties verstoort, te bestrijden. Briand
had ge.ijk te zeggen, dat zoolang hij aaa het
bewind was er geen oorlog zou zijn. Ande
ren zouden dezelfde woorden kunnen bezi
gen, maar zal men ze thans hooren?
Staande op een gevechtswagen verklaarde
Mussolini aan 5000 Italiaansche officieren en
aan de officieren der buitenlandsche missies:
„Niemand in Europa wil den oorlog maar
het denkbeeld er van zweeft in de lucht. Zij
kan ieder oogenblik uitbreken".
Onmiddellijk na het eind der manoeuvres
hield de Duce rapport met de opperofficieren
en vervolgens groot rapport. Hij legde er den
nadruk op dat alle manschappen toonden
hoe uitstekend zij geoefend waren en ver
klaarde vervolgens:
„Eind Juli deed zich een onverwachte situ
atie voor, gelijkende op die van 1914. Als wij
geen divisies naar de grens hadden gezon
den zoudèn zich complicaties hebben voor
gedaan die slechts dor de stem van het kanon
hadden opgelost kunnen worden. Men moet
niet morgen maar vandaag gereed zijn voor
den oorlog. Wij moeten een militaire, zelfs
een militairistische natie worden en wij voe
gen er bij oorlogszuchtig. Het politieke, eco
nomische en geestelijke leven van een natie
moet gegrond zijn op haar militaire nood
zakelijkheden".
Mussolini vergeleek vervolgens den oor
log bij een hof van cassatie tusschen de vol
ken. Daar sommige naties zich verheffen en
andere afdalen, blijft het ieit dat ondanks
goeden wik conferenties en protocollen de
or/iog m den loop der eeuwen het lot der
^ties zal vergezellen.
Het heele volk is heden gereed en zal in
geval van nood als één man antwoorden.
Er valt, zoo schrijft het Hbld., deze dagen
een toenemende stroom van sensationeele
berichten en onrustbarende geruchten waar
te nemen, die bestemd schijnen om de open
bare meening in opwinding te brengen. Zoo
lanceert de „Echo de Parisheden de krasse
beschuldiging aan het adres van Polen, n.1.
dat dit met Duitschland een geheime overeen
komst zou hebben gesloten om het in geval
van oorlog met levensmiddelen en grond
stoffen te ravitailleeren. Dit zou gelijk staan
met een verbintenis om neutraal te blijven, in
strijd met het Fransch-Poolsche bondgenoot
schap en zelfs met de verplichtingen jegens
den Volkenbond. Verder zouden de troepen-
zendingen naar het Verre Oosten, welke de
diplomatieke nota's vergezellen, wijzen op
een onvermijdelijken oorlog; de Duitscbe
agitatie in het Saargebied zou Frankrijk ver
plichten de interventie van den Volkenbond
in te roepende Oostenrijksche regeering zal
aan de Habsburgers hun familiebezit terug
geven om hen in staat te stellen hun monar
chistische campagne voort te zetten, zulks
zelfs op verzoek van Mussolini.
Het eenige geruststellende bericht zou zijn
dat Barthou in October naar Rome gaat om
het plan te bespreken eener samenwerking op
groote schaal en het verdeelen van de in
vloedsferen tusschen Frankrijk en Italië ter
regeling van de problemen, die den vrede be
dreigen.
De krijgsraad van het Belgische Brabant
heeft Donderdag de zaak behandeld ten las
te van den soldaat Lentz, beschuldigd van
moord op mevr. Curé te Élsene bij Brussel,
nu eenige maanden geleden.
Frangois Lentz, 21 jaar oud, diende bij
het 12e linieregiment te Luik, doch was de
serteur. Hij had een aantal dagen verlof
doorgebracht bij zijn ouders, maar was na
zijn verlof niet naar zijn regiment terugge
keerd. Hij had geen geld meer. Van zijn va
der had nij reeds 250 fr. gestolen, maar dit
was reeds verbrast. Op een namiddag is hij
toen bij mevr. Curé, een alleen-wonende we
duwe, die hij als vriendin van zijn moeder
kende, gaan aanbellen. Hij werd goed ont
vangen en speelde kaart met de vrouw, die
hem nog geld gaf om enkele flesschen bier
te koopen. Op een bepaald oogenblik nam
Lentz een van de 'ftggedronken flesschen en
sloeg hiermee op het hoofd van de ongeluk
kige vrouw. Daarna vers'ikte hij haar met
een kussen, stopte haar een prop in den
mond en bond haar handen vast.
Lentz doorzocht vervolgens alles en stal
uit de laden een bedrag van 2400 frs. Mevr.
Curé ging als bemiddeld door en Lentz had
er op gerekend dat hij veel geld zou vinden
Op de glazen vond de rechterlijke politie
vingerafdrukken van den mooi denaar, wiens
identiteit spoedig werd ontdekt, daar ven
militairen ook vingerafdrukken worden ge
nomen als zij in diens treden. Niemand van
de huurders in het huis had iets gehoord van
den moord, die op klaarlichten dag geschied
de.
Lentz ging met het gestolene aan den
zwier. Hij ontmoette den soldaat Jules De-
wilde, eveneens van het 12e linieregiment, 21
jaar en geboren te Laeken, en samen verbras
ten zij het geld in gezelschap van drie vrou
wen.
Den volgenden morgen werd Lentz in
dronken toestand ergens in een portiek op
straat gevonden. Hij had geen centiem meer
op zak. Toen hij nuchter was bekende hij al
les.
Twee psychiaters constateerden dat Lentz
absoluut ontoerekeningsvatbaar is.
De krijgsraad veroordeelde Lentz tot 15
jaar verblijf in een verbeteringsgesticht, en
den soldaat Dewilde tot een maand gevange
nisstraf.
In de Russische nota, die gister te Tokio
aan den Japanschen minister van buiten
landsche zaken is overhandigd, wordt o.a
gezegd:
Op 12, 13 en 14 Aug. werden op het oos
telijk traject van den Chineeschen Ooster
spoorweg 19 spoorwegemployes, Russische
onderdanen, gearresteerd. Dit waren voor
namelijk vooraanstaande ambtenaren. Op
16 Augustus zijn wederom drie employés
gearresteerd.
Hierdoor is het Oostelijk traject van den
spoorweg beroofd van alle leidende functio
narissen, waardoor de verdere werkzaam
heden gestaakt moesten worden. Om dezen
ongegronden en wetteloozen toestand te
rechtvaardigen, worden de gearresteerde
ambtenaren ervan beschuldigd, overvallen
op Japansche militairen en treinen te heb
ben uitgevoerd en spoorwegrampen en be-
roovingen en moordpartijen op baanwach
ters en hun gezinnen te hebben georgani
seerd. Deze beschuldigingen worden ge
steund door het Japansche ministerie van
buitenlandsche zaken en door vertegenwoor
digers van dit ministerie. Daardoor hebben
de Japansche en Mandsjoerijsche autoriteiten
beschuldigingen uitgesproken tegen offi-
cieele autoriteiten en vertegenwoordigers der
Sovjet-Unie in Mandsjoerije.
De Sovjet-Unie beschouwt al deze maat
regelen als een belemmering van de werk
zaamheden aan den sporweg en als een grove
schending van óe uit de verdragen voort
vloeiende rechten op den spoorweg. Het Ja
pansche ministerie van buitenlandsche zaken
De moeilijkheden in Spanje; het
conflict tusschen de regeering en de
Baskische provinciën. (Dag. Over
zicht).
De eerste dag van de Ned. rond
vlucht (Luchtvaart).
Mussolini over oorlogskansen.
(Buitenland).
Te Nijr egen P. Dobbelmann over
leden. (Binnenland).
Arbeid door vreemdelingen. (Bin
nenland).
Eenige doodelijke verkeersonge
vallen. (Binnenland).
(Zie rerder eventueel laatste
berichten).
heeft zich in een communiqué van 17 Augus
tus veroorloofd te beweren, dat de bevelen
tot het organiseeren van ongelukken en over
vallen van de leiding van het Russische leger
uitgaat. De Japansche regeering zal moeten
toegeven, dat de incidenten aan den spoor
weg het gevolg zijn van het agressieve stre
ven van Japansche zijde. De Sovjet-regeering
is ervan overtuigd, dat de bovengenoemde
gebeurtenissen moeten worden toegeschreven
aan de Mandsjoerijsche regeering en de
Mandsjoerijsche autoriteiten.
De justitie te Brussel heeft een soldaat
gearresteerd, die ervan beschuldigd werd,
geheime militaire documenten te hebben ver-
schafd aan den broer van zijn vriend, een
Duitscher, die deel zou uitmaken van een
spionnage-dienst De Duitscher werd even
eens gearresteerd, evenals zijn zuster, bij
wie andere geheime documenten werden
gevonden. De Belgische soldaat heeft be
kend, geld te hebben ontvangen voor de le
vering der betrokken documenten.
Uit Butler in den staat Pennsylvanie
(Amerika), wordt gemeld, dat een viertal
bandieten een vrachtauto, die met een voor
uitbetaling van loonen bestemd geldtrans
port van 50.000 dollar onderweg was naar
Lyndora, overvielen en beroofden. De ban
dieten gingen er vandoor in twee auto's.
Tijdens den overval vloog een vliegtuig, dat
klaarblijkelijk verbindingen onderhield met
de bandieten, boven de plaats van de beroo-
ving, zoodat men aanneemt, dat de buit na
derhand door het vliegtuig is overgenomen
en naar een veiliger plaats overgebracht.
Tengevolge van een uitlating van een van
moord verdachten gangster, Samuel Davis,
die momenteel is ingesloten in de gevangenis
te Westchester, gelooft men een belangrijke
aanwijzing te hebben verkregen omtrent de
identiteit van de daders van den roof-over-
val te Brooklijn, waarbij eenige dagen gele
den 427.000 dollar werd buitgemaakt. Davis
liet zich n.1. ontvallen, dat de beruchte
„purperen bende" uit Detroit zich in de om
geving van New York moest ophouden. In
derdaad zou men in drie van de medeplich
tigen aan den overval te Brooklijn drie leden
van de beruchte „Purple Gang" uit Detroit
herkend hebben.
Vrijdag werd een hevige aardschok ge
voeld gevolgd door nieuwe uitwerkingen van
de Stromboli, die gedurende de laatste 10
dagen in werking is. Een lavastroom vloeit
langs de Noordelijke helling van den berg.
De voorzitter van het stakingscomité Gor-
man heeft Vrijdag een oproep gericht tot
alle leiders van de dreigende textielstaking
voor een bijeenkomst op heden te Charlotte
in Noord-Carolina ter uitwerking van de
plannen voor de staking in de textielin
dustrie, waarbij 600.000 arbeiders zijn be
trokken. Gorman verklaarde, dat het sta
kingscomité plannen overweegt voor een al-
gemeene staking op 1 September of zooveel
vroeger als noodig zou worden geoordeeld.
Ondanks den eisch van de Russische regee
ring, dat 88 Sovjet-onderdanen, die gevan
gen worden gehouden, in vrijheid zullen
worden gesteld, zijn opnieuw 9 beambten
van den Chineeschen Oosterspoorweg ge
arresteerd.
In Dudley in Worcestershire zijn Donder
dag veertig als verkoopsters werkzame
meisjes van den dood of toch minstens van
zware verwondingen gered, doordat de vrou
welijke chef te laat kwam. Zij had haar
autobus gemist en was daardoor eenige mi
nuten later gekomen, zoodat de meisjes voor
de gesloten deur stonden te wachten. Terwijl
zij daar nog stonden, stortte plotseling het
geheele gebouw in aan de kant waar men
bezig was met graafwerkzaamheden voor
uitbreiding van het warenhuis. De dertig
arbeiders, die bij het uitbreidingswerk aan
gesteld waren, hadden juist een oogenblik
pauze voor het nuttigen van hun boterham,
zoodat ook zij aan een groot ongeluk zijn
ontsnapt
Een inwoner van het plaatsje Moutier bij
Nancy wilde zijn zevenjarig zoontje wegens
een gering vergrijp straffen door hem in een
koffer op te sluiten en hem daarin den nacht
te laten doorbrengen. Toen de vader des
morgens den koffer opende, bleek het knaapje
te zijn gestikt. De man is gearresteerd.
Voor de rechtbank te Chicago verscheen
gisteren de beruchte gangster Sam Hunt,
die vanwege zijn gewoonte om in een fou-
draal voor golf-sticks een licht model machi
ne-geweer met zich te torsen, bekend staat
onder den naam van „Golf-bag Sam".
Men had hem tijdens een razia gearresteerd
en hoewel hij verschillende ernstige misdrij
ven op zijn geweten heeft, kon men hem op
1 het moment niets bepaalds ten laste leggen.
Niettemin wilde men hem ook niet zonder
meer in vrijheid stellen, zoodat hij zich
gisteren te verantwoorden had wegens land-
looperij. Op de vraag van den president, of
hij een vaste woonplaats had antwoordde
Sam: „Een heeleboel zelfs", en noemde hij
twee van de grootste hotels van Chicago, het
asyl van het leger des Heils en drie verschil
lende gevangenissen. Tegen een borgstelling
van 1000 dollar moest de rechtbank hem
tenslotte toch weer in vrijheid stellen.
John Dillinger Sr., de vader van wijlen
den „openbaren Vijand No. 1", heelt geen
verlof gekregen om te New York op te tre
den, als gevolg van de protesten uit the
ater-kringen. Reuter meldt, dat de advocaat
van Dillinger thans aan de autoriteiten ver
klaard heeft, dat het optreden van zijn
cliënt niet het verwekken van sensatie ten
doel had, doch dat het slechts bedoeld was,
