DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De textielstaking in Amerika.
Bagdiiksch OmezicfU
Buitenland
Een algemeen overzicht.
136e Jaargang
Geen gevulde stakingskassen!
De staking in de Textiel
nijverheid.
Waf vandaag de
aandacht trekt.n
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENj
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk»
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voor dam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
N° 209 Dit bestaat uit twee bladen Directeur: C. KRAK. Woensdag 5 September 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Wekenlang hebben de kranten het publiek
op de hoogte gehouden van den critieken
toestand in de Amerikaansche textielin
dustrie, en geleidelijk werd het duidelijker,
dat een groote staking vrijwel onvermijdelijk
was.
Thans is die staking uitgebroken, zooals
wij reeds gemeld hebben en wij zullen onge
twijfeld in den loop van deze week over die
staking nog tal van bizonderheden ontvan
gen. Tot goed begrip van den algemeenen
toestand meenen wij goed te doen hier een
algemeen overzicht te laten volgen, zooals
de financieele medewerker van de N.R.C.
deze schetst:
Nadat alle pogingen, om nog op het laat
ste oogenblik de groote textielstaking te ver
hinderen, vruchteloos waren gebleken, is
deze officieel Zaterdagavond te 11.30 be
gonnen. Dit is de grootste staking in de
Vereenigde Staten onder de New Deal. De
leiders der vakvereenigingen verklaren, dat
ongeveer 1 millioen arbeiders het stakings
bevel hebben ontvangen. Dit getal wordt
echter in goed ingelichte kringen voor over
dreven gehouden en met 660.000 zal men
wel dichter bij de werkelijkheid zijn. Het be
treft hier waarschijnlijk ongeveer 407 000
arbeiders uit de katoen-textielindustrie en
ongeveer 150.000 arbeiders uit de zijde- en
kunstzijde-industrie, alsmede 103.000 arbei
ders uit de wolindustrie. Veelal wordt zelfs
beweerd, dat van deze arbeiders reeds
20Ö.ÖÖÖ zonder werk zijn. Ongeveer 2780
fabrieken worden waarschijnlijk door de sta
king getroffen.
Hoeveel arbeiders in werkelijkheid in sta
king zullen gaan, is nog niet bekend, want
Maandag werd in de Vereenigde Staten de
Labour Day gevierd en alleen in de Zuide
lijke staten neemt men het niet al te nauw
met het herdenken van dezen dag. In de
kringen der ondernemers is men van mee
ning, dat zeer vele arbeiders het stakings
bevel niet zullen opvolgen. President Sloan
van het Cotton Textile Institute verklaarde
bijv. in een radiorede, dat de arbeiders in
verschillende fabrieken van de Zuidelijke
Staten met een overweldigende meerderheid
tegen de staking gestemd hauJen. Men is
het in breede kringen er echter nog geens
zins over eens, of de aanwezigheid van een
betrekkelijk groot aantal werkwillige arbei
ders bijzonder is toe te juichen, want daar
door wordt ongetwijfeld de mogelijkheid tot
conflicten vergroot. De voorzitter van het
stakingscomité, Gorman, heeft, eveneens in
een radiotoespraak, verklaard, dat hij alle
excessen afkeurde en dat ter vermijding van
ongeregeldheden de arbeiders zooveel moge
lijk in groepen van 10 man zouden worden
georganiseerd onder leiding van een aan
voerder, die voor het bewaren van de dis
cipline en het rustig blijven, ook in geval van
provocaties, verantwoordelijk is. De onder
nemers en de arbeiders zijn bevreesd voor
communistische agitaties en de politie heeft
voor alle zekerheid zorgvuldige maatregelen
getroffen, welke ten deele zoover gaan, dat
de vakvereenigingen geprotesteerd hebben
tegen het veranderen van hun fabrieken in
vestingen, met geweldige reserves aan traan
gas en dergelijke middelen. De verzekerings
maatschappijen zijn letterlijk bestormd met
aanvragen voor het sluiten van polissen en
de premies zijn in de laatste dagen verdrie
dubbeld.
Een vraag, welke geheel Amerika met be
trekking tot de staking bezig houdt is deze,
of de stakers kunnen rekenen op een onder
steuning uit de geldmiddelen van den staat,
want de stakingskassen zijn allerminst goed
gevuld. Zij bevatten ternauwernood 1 mil
lioen dollar en zouden juist voldoende zijn,
om de staking gedurende een week vol te
houden. De Federal Relief Administrator,
Hopkins, nu heeft verklaard, dat steungel
den, evenals in andere stakingsgevallen, zou
den' worden uitgekeerd, zoolang het mi
nisterie van arbeid niet te kennen geeft, dat
de staking ongemotiveerd is. Daardoor is
Miss Perkins, de minister van arbeid in
Amerika, in een uiterst pijnlijke positie ge
bracht. Waarschijnlijk heeft Hopkins de
kwestie van de geldelijke ondersteuning ge
durende dit weekend ook met president Roo-
sevelt besproken, bij wien hij den Zondag te
Hyde Park doorbracht. Wanneer de fede
rale regeering, de staten afzonderlijk en de
steden gelden aan de stakers moeten uitkee-
ren en er schijnen hoegenaamd geen rede
nen te zijn, om deze betalingen te weigeren
dan zou dit, indien de staking wat langer
duurt, een zeer bedenkelijke belasting van de
toch al duchtig aangesproken publieke mid
delen beteekenen. Naar men begrijpt, worden
nu reeds in ondernemerskringen dergelijke
uitkeeringen als moreele ondersteuning voor
de arbeiders bestreden.
Onder de arbeiders wekte op den avond,
welke aan de staking voorafging, de beslis
sing van den Nationaal Labor Board, waar
in verklaard werd, dat de vertegenwoordiger
van de meerderheid der arbeiders in een be-
rijf alleen het recht heeft, om collectieve on
derhandelingen met de ondernemers te voe
ren, groote instemming. Dit beteekent prac-
tisch het einde der bedrijfsvakvereeniging en
het opent den weg tot de algemeene vakver
eenigingen. Al is deze beslissing in geval
van een geschil bij een machinefabriek gege
ven, zij beteekent toch een precedent voor
alle Amerikaansche industrieën en men kan
er een groote overwinning voor de American
Federation of Labor in zien. De beslissing
heeft in zoover directe beteekenis voor de
textielstaking, dat de textielarbeiders de er
kenning van de vakvereenigingen ten dienste
van collectieve onderhandelingen eischen.
Bovendien wenschen zij een 34-urige werk
week zonder loonsvermindering in plaats
van de 40-urenweek van thans; verminde
ring van den stukarbeid; weder in dienst
nemen van alle arbeiders, die wegens het lid
maatschap van een vakvereeniging waren
uitgesloten; opheffing van alle discrimina
ties tegen vakvereenigingen; behoorlijke ver
tegenwoordiging in de N.R.A. en de plaat
selijke Labor-Boards en wijziging van hel
meer-getouwen systeem.
De ondernemers achten concessies uitge
sloten en zijn in zekeren zin over de staking
heelemaal niet zoo ontevreden, want het is
mogelijk, dat een opruiming van de nogal
aanzienlijke voorraden hiervan het gevolg is
Wanneer de staking echter tot een succes
voor de arbeiders leidt, dan zal deze vreug
de bij de ondernemers wel van korten duur
zijn. Aangaande de gerechtvaardigdheid der
eischen van de arbeiders zou men kunnen
zeggen, dat in de textielindustrie, die overi
gens als eerste der Amerikaansche in
dustrieën een code gekregen heeft, de uur-
loonen met ongeveer 70 pet zijn gestegen.
In werkelijkheid zijn de omstandigheden
echter geenszins zoo gunstig voor de arbei
ders, want de verhoogde prijzen hebben ge
leid tot een verminderde vraag naar textiel-
waren en dientengevolge moest de textielin
dustrie tot een beperking van de productie
overgaan. Als gevolg hiervan werd het aan
tal werkuren per arbeider aanzienlijk be
perkt, zoodat in werkelijkheid het weekloon
met slechts ongeveer 2 pet. gestegen is. Ook
moet men hierbij in aanmerking nemen, dat
tegelijkertijd de kosten voor levensmiddelen
met ca. 13 pet. en de kosten voor kleeding
met ca. 14 pet. zijn gestegen. Het is daarom
in het geheel niet ten onrechte, wanneer de
arbeiders verklaren, dat zij er thans slechter
aan toe zijn dan vóór de onderteekening van
de code. Steeds weer stuit men dus op de car-
dinale fout van het .N.I.R.A.-systeem, n.1.
dat de prijzen ondanks het dalende verbruik
op peil worden gehouden, of dat anders uit
gedrukt, de kosten voor levensonderhoud
aanzienlijk sterker gestegen zijn dan de
loonen en de inkomsten. Op dit feit zal zich
de geheele hervorming van de N.I.R.A. en
van de New Deal moeten concentreeren.
Er is op het oogenblik nog niets van te
zeggen, hoe de textielstaking zal kunnen wor
den bijgelegd. Ondernemers en arbeiders
zien beiden uit naar dengeen, die zich het
beste tot bemiddelaar zou leenen: Roosevelt
Beide partijen denken daarbij aan zijn in
grijpen bij de staking in de automobiel- en
in de staalindustrie. Roosevelt zelf echter is
sedert de instelling van de stakings-beslech-
tingsorganisatie van oordeel, dat hij nie
meer gerechtigd is zelf vredespogingen te
ondernemen. Dit was ook zijn houding tij
dens de staking te San Francisco. Bij de tex
tielstaking ging hij met zijn terughoudend
heid zelfs zoover, dat hij de gebruikelijke
Vrijdagavond-persconferentie voor dezen
keer liet voorbijgaan, om aan de vragen van
de journalisten betreffende de staking te
ontkomen.
En wat beslechting door de nieuw inge
stelde Labor Relations Board aangaat, de
arbeiders hebben deze afgewezen, omdat zij
van meening zijn, dat de N. R. A. niet ge
noeg voor hen gedaan heeft.
Staking in de dameskleeding-
industrie.
De president van den Internationalen
Vakbond voor de industrie van vrouwenklee-
ding te Chicago, heeft bevolen, dat te San
Louis 10.000 arbeiders in de katoenindustrie
in staking zouden gaan en voorts 5000 ar
beiders te Kansas City.
De staking geldt als een voorloopster van
de algemeene staking die voor 1 October a.s
voorbereid wordt. De vakbond wenscht een
verkorting van de arbeidsweek en daarbij
een loonsverhooging met 10 pCt. Deze sta
king staat los van de groote staking in de
textiel-industrie.
De toestand.
De Amerikaansche pers wijdt veel ruimte
aan de staking in de textiel-nijverheid. De
toestand is nog niet goed te overzien.
In Nieuw Engeland wordt het stakings
bevel in vele gevallen genegeerd. Zoowat 12
textiel-fabrieken te Lawrence (in den staat
Massachusetts) zoomede de textielfabrieken
in tal van andere plaatsen zonden bericht
dat zij Zaterdag het bedrijf normaal konden
in stand houden. Enkele andere fabrieken
moesten het bedrijf gedeeltelijk staken
Daarentegen moesten te New-Bedford 25
textielfabrieken het bedrijf volledig staken.
Te Paterson, in New Jersey, besloten
20000 werkers in de zijde-industrie voor-
loopig te blijven werken en verdere bevelen
af te wachten.
Ettelijke duizenden arbeiders in de y:ol-
fabrieken te Pasaic (New Jersey) hebben
niet voldaan aan het stakingsbevel.
Van incidenten hoort men tot nu toe
weinig.
Te Erwin (Noord-Carolina) veroorzaak
ten 500 postende stakers het stil zetten van
twee textiel-fabrieken, waar aanvankelijk
was doorgewerkt.
Te Macon (Georgië) gooiden posters een
auto om, waarin zich employé's van een
textiel-fabriek bevonden.
50 pCt. der arbeiders staken.
Op den tweeden dag van de groote staking
is overal een aanmerkelijke stijging van het
aantal stakers merkbaar, zoodat op het
oogenblik circa 50 procent van de Ameri
kaansche textielarbeiders het werk hebben
neergelegd. Uit New England en de zuide
lijke staten wordt gemeld, dat de stakings-
posten overal een sterke bedrijvigheid aan
den dag leggenzij treden over het algemeen
kalm op, maar op enkele plaatsen is het toch
tot botsingen met de politie gekomen en ook
met de beschermingsafdeelingen van de
fabrieken.
De overheid in tal van districten heeft uit
vrees voor bloedvergieten omvangrijke voor
zorgsmaatregelen getroffen.
De verklaring van Hopkins, de veiligheids
commissaris van New York, dat de regee
ring de stakers niet zal steuren, heeft een
buitengewoon ontmoedigende uitwerking op
de arbeiders genad. De vakvereenigingen be
schikken niet over belangrijke geldmiddelen,
zoodat deze beslissing der regeering grooten
invloed op den duur der staking kan hebben.
De vertegenwoordigers der arbeiders en
der werkgevers publiceeren beiden geflat
teerde cijfers over het aantal stakers. Vol-
g~ns betrouwbare berichten zijn er in New
Èng(pnd 50.000 sfajf?rs en 75.000 werkwil
ligen. In Zuid- en Noord-Carolina zijn
80.000 stakers en 80.000 werkwilligen.
De houding der regeering
In Amerik. financiëele kringen is men van
meening, dat de regeering zich steeds meer
door de vakvereengingen laat beinvloeden en
de leden van de regeering zeer dicht bij de
arbeiders staan met hun sympathieën.
Men verneemt, dat de regeering van plan
is, binnenkort haar pogingen voort te zetten
om een arbeidsregeling in te voeren, die tot
een korteren arbeidsduur in de heele indus
trie zal leiden, zonder een loonsverlaging.
Dit weer opduiken van de geruchten daar
over vindt zijn oorzaak in een uitlating van
Richberg, den adviseur van de Nira, dat in
den komenden winter waarschijnlijk niet
minder dan 5 millioen Amerikaansche fami
lies ondersteund zullen moeten worden.
Wallstreet ziet geen oplossing voor de
moeilijkheden indien niet een uitweg gevon
den wordt voor deze brandende kwesties.
Het is mogelijk, dat vele arbeiders in de tex
tielfabrieken bevreesd zullen zijn voor hun
baantje, en dat dit tot een mislukking van
de staking voor de vakvereenigingen leiden
zal. Het is evenwel ook mogelijk, dat de re
geering haar huidig standpunt tegenover de
arbeiders zal opgeven en zal inzien, de
eenige mogelijkheid om par. 7 van de N.R.A
door te zetten, die.is, dat de regeering in de
industrie de controle in de hand neemt over
alle kwesties van de verdeeling van de in
komsten tusschen aandeelhouders en werk
nemers. Daarover kan men natuurlijk op het
oogenblik nog niets naders zeggen.
Meer dan 250.000 stakers.
Over de algemeene staking der textiel
arbeiders zijn tot nu toe nog geen officieele
cijfers gepubliceerd. Men spreekt van
250.000 stakers, hetgeen overeen zou komen
met ongeveer de helft van alle textiel
arbeiders.
De president van het instituut voor de
katoenindustrie heeft verklaard, dat min
stens een kwart millioen arbeiders in de ka
toenindustrie aan het werk zijn.
De secretaris-generaal der vakvereeniging
van arbeiders in de zijde-industrie, Schweit-
zer, schat het aantal stakers in deze indus
trie op 60 pCt., doch hij verwacht dat hun
aantal gisteravond 80 pC.t zal bedragen.
De katoenspinnerijen te Newhampshire
(Massachussets), in Noord- en Zuid Caro-
lina zijn voor het meerendeel gesloten, ter
wijl in Maine, Connecticut en Rhode Island
gedeeltelijk verder wordt gewerkt.
De stakingsleiding heeft naar alle streken,
waar de arbeiders aan het werk zijn geble
ven, vertegenwoordigers gezonden om de
staking te organiseeren. De stakingsleiding
heeft verklaard, dat voor het einde van de
week overal zal worden gestaakt.
Intusschen is het tot eenige incidenten ge
komen.
Te Fallriver (Massachusetts) is het tot
een hevige botsing gekomen, nadat een sta
ker een arbeidster een klap in het gezicht
had gegeven. Drie personen zijn gearres
teerd.
Ook te Cedar Town (Georgin) is het tot
ongeregeldheden gekomen. Zes vrouwen en
twee mannen zijn gearresteerd.
Politie en nationale garde zijn naar drie
centra der katoenindustrie in het zuiden ge
zonden, waar stakers een dreigende houding
hebben aangenomen.
De federale arbiters volgen de ontwikke
ling van den toestand met groote aandacht,
doch voorloopig zullen zij nog niet ingrij
pen.
DE WERKLOOSHEID IN FRANKRIJK
NEEMT TOE.
De Fransche minister van arbeid, Mar-
quet, heeft een schrijven gezonden aan mi
nister president Doumergue, waarin hij de
zen opmerkzaam maakt op den toestand der
arbeiders.
Thans ontvangen meer arbeiders dan
voorheen ondersteuning.
Men vreest, dat de werkloosheid in den
I' volgenden winter nog zal toenemen.
In Augustus 1934 waren in de provincie
44 pCt. meer werkloozen dan in 1932. In de
voorsteden van Parijs was de werkloosheid
sedert 1932 met 14 pCt. toegenomen.
In het schrijven licht de minister toe, dat
het dringend noodig is, dat de plannen voor
de werkverschaffing worden ten uitvoer ge
legd.
De textielstaking in Amerika.
(Dag. Overzicht)
Russische spionnage in Mand-
sjoekwo? (Buitenland.)
Grootere werkloosheid in Frank
rijk. (Buitenland.)
Griekenland zal tegen het toelaten
van Sovjet-Rusland in den Volken
bond stemmen. (Buitenland).
De houding van Nederland t a. v.
de toelating van Sovjet-Rus iand tot
den Volkenhond is nog niet beslist.
(Binnenland).
Inbraken te Enschedé. (Binnen
land.)
Zilveren ambtsjubilé commissaris
der koningin in Friesland. (Binnen
land.)
Omzetbelasting op gas. (Binnen
land.)
Alg. verg. Kon. Ned Midden
standsbond. (Binnenland.)
Opheffing tram Alkmaar—Eg-
mond met ingang van 7 Oct. as.
(Stad en omgeving.)
(Zie Tcrdrr eventneel laatste
berichten).
DERTIGSTE WERELDCONGRES
Ti LOCARNO.
Zondag werd het dertigste Wereldcongres,
dat op initiatief van het Internationale
Vredes Bureau te Genève van 26 Septem
ber te Locaino gehouden wordt met een
plechtige openingsbijeenkomst in het Oude
Gouvernementspaleis (Vecchio Palazzo Go-
vernativo) geopend.
Behalve de bijna 150 congressisten namen
vele inwoners van Locarno en het kanton
Tessina aan deze plechtigheid deel. De groo
te vergaderzaal was geheel bezet. De leiding
van deze bijeenkomst was opgedragen aan
den burgemeester van Locarno. G. B. Busca,
die namens het comité voor organisatie een
welkomstwoord sprak.
Daarop werd het woord gevoerd door den
president van de Tessinische regeering, G.
Celio, die in het bijzonder wees op de vre
desgezindheid van het Zwitsersche volk.
Senator Henri La Fontaine, voorzitter van
het Internationale Vredesbureau wees op het
treurige feit, van den bewapeningswedstrijd
der staten en de mogelijkheid van een toe-
komstigen oolog mt zijn ongekende ver
schrikkingen.
Tenslotte werd nog het woord gevoerd
door de heer Saveanu, Roemeensch Kamer
president, Papanastasiou, Grieksch oud
minister-president en den Tsjecho-Slowaak-
schen gezant te Bern. Behalve de afgevaar
digden van ongeveer 15 landen was ook
s>rof. Quidde aanwezig, wiens tegenwoordig-
reid deed herinneren aan de in Duitschland
onderdrukte vredesbeweging.
Des avonds weiden de congressisten op
buitengewoon hartelijke en gulle wijze door
de gemeente van Locarno ontvangen op een
soirée in het oude Kasteel van Locarno, dat
voor deze gelegenheid was geïllumineerd. Het
Milaneesch Poetronieriquartet bracht muziek
van Schubert, Mozart en Smetana ten ge-
hoore.
Maandagmorgen werd de eerste plenaire
zitting van het congres gehouden in het oude
regeeringsgebouw.
De vijf volgende commissies werden samen
gesteld:
Des middags werden de vergaderingen der
commissies gehouden.
Gistermiddag om drie uur is de tweede
plenaire zitting gehouden, waarin de rap
porten der commissies in behandeling werden
genomen.
De tijdsomstandigheden In aanmerking ge
nomen, is het congres goed bezocht De ge
beurtenissen in Duitschland en Oostenrijk
vonden vooral in de actualiteiten-commissie
een punt van geanimeerde bespreking. Dat
pacifisten van naam en verdienste ondanks
de vredesbetuigingen der Ehiitsche regeering
reeds langer dan een jaar worden gevangen
gehouden en enkelen hunner aan de gevolgen
bezweken zijn, heeft in alle kringen der paci
fistische beweging diepe verantwaardiging
gewekt, welke in de resoluties an het con
gres tot uiting komen zal.
GERUCHTEN OVER POGING TOT
BEVRIJDING VAN DR. RINTELEN.
Gisteren liepen te Weenen geruchten de
ronde, volgens welke er plannen bestonden
tot een poging tot bevrijding van Dr. Rin-
telen. In verband daarmede werd ook ge
sproken van twee telegrammen, welke door
de politie zouden zijn onderschept en waar
in die bevrijding werd aangekondigd.
Van officieele zijde worden deze geruchten
echter gedementeerd. Dr. Rintelen is dezer
dagen, daar zijn verwondingen zoo goed als
genezen zijn, van het ziekenhuis van het
huis van bewaring overgebracht in een cel
van het Landesgericht.
ER IS THANS RUST IN OOSTENRIJK.
Het Oostenrijkschce Telegraaf- en Corres
pondentiebureau deelt mede:
In de gisteren gehouden maandelijksche
conferentie van de directeuren voor de vei
ligheid, is geconstateerd, dat in alle bonds-
landen volkomen rust heerscht.
RUSLAND EN DEN VOLKENBOND.
Zwitserland tegen toetreding
van Rusland.
De Zwitsersche Bondsraad heeft gisteren
op voorstel van zijn politieke departement
en van de commissie voor buitenlandsche
aangelegenheden eenstemmig besloten, dat
de Zwitsersche delegatie bij den Volken
bond ter gelegenheid van de stemming over
het opnemen van de Sovjet-Unie met „neen"
zal stemmen.
WEDEROM GERUCHTEN OMTRENT
VERLOVING VAN OTTO VON
HABSBURG MET PRINSES MARIA-
Gisteren doken wederom de geruchten op
omtrent de mogelijke verloving van aarts
hertog von Habsbuxg met Prinses Maria van
Italië. In verband met het feit, dat de koning
en koningin een bezoek hebben gebracht aan
ex-keizerin Zita die gelijk men weet, thans
in Italië vertoeft. Prinses Maria begeleidde
den koning en de konmgin Het bezoek was
volkomen informeel en er wordt op gewezen,
dat de koninklijke familie dikwijls aan ex-
keizerin Zita bezoeken brengt, wanneer deze
zich te Pianore bevindt.
1.
Ontwapening (voorzitter Cbr. Hae-
berlin);
Locarno verd ragen (Mr. Busea en
Favre);
De Balkanconferenties en het Balkan
pact (A. La Fontaine);
Actualiteiten (mr. Pella);
Herziening van het Volkenbondspact
(M. Popevitcfc)
DOODVONNIS NA DEN OVERVAL
OP DE ST. POELTENER HUT.
In verband met den roofoverval op de St.
Poeltener-hut, heeft het standgerecht
te Weenen de beide roovers Bendinger en
Egger! gevonnist. Bendinger is veroordeeld
tot den dood door den strop; Eggerl in
verband met zijn jeugdigen leeftijd tot 9^
jaar gevangenisstraf.
Bendinger is nog gisteravond terechtge
steld.
