'JkoaiMdaat 'Jlieuws
JCeck ÓL School
Mankgoe Radja „Djong
Joe" vertelt.
v.
DE POLITIE SLAAT EEN GOEDEN
SLAG.
Diefstallen uit bestelauto's opge
helderd.
Zooals reeds eerder is gemeld, werd on
langs te Amsterdam een chauffeur gearres
teerd, verdacht van heling van gestolen ba
len suiker. Bij het door de politie ingestelde
onderzoek werd de suiker teruggevonden in
een perceel begraven onder den vloer. Bij het
verder ingestelde onderzoek is de politie er
toe overgegaan nog vijf verdachten te arres
teeren.
Bij de huiszoekingen, die de politie ten
huize van de gearresteerden heeft verricht,
werden op verschillende daarvoor minder
geschikte plaatsen van diefstal afkomstige
goederen aangetroffen. De goederen waren
verborgen in de kachel, in een peluw, achter
het behang, enz. De gearresteerden beken
den de goederen gestolen te hebben van
auto's die regelmatig dienst doen op het
Gooi. Wanneer het donker geworden was,
gingen zij met een auto vlak achter de bestel
auto rijden, waaruit men voornemens was
goederen te ontvreemden. Een der aangehou
denen klom dan op de bestelauto en wierp
pakjes naar den eigen achter de bestelauto
rijdende wagen. Op deze wijze wisten zij be
langrijke partijen goederen te ontvreemden.
Door de politie te Muiden en Barneveld is
in deze zaken eveneens een onderzoek inge
steld, zij heeft zich daartoe thans met de re
cherche van het hoofdbureau te Amsterdam
in verbinding gesteld.
Onder de zes verdachten bevinden zich
twee vrouwen. Deze vrouwen zijn niet in
hechtenis gehouden.
De vier andere personen zijn vandaag
voor den officier van justitie geleid.
TWEE INBRAKEN TE GEMERT.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag is op het Binderseind te Gemert op twee
plaatsen ingebroken. Omstreeks 1 uur'werd
de caféhoudster mej. A. de Vries aldaar
door gestommel uit haar slaap gewekt. Zij
bemerkte dat eenige mannen haar woning
waren binnengedrongen. Toen de inbrekers
zich ontdekt zagen, namen zij ijlings de
vlucht, zonder iets mede te kunnen nemen
Bij het politieonderzoek kwam aan het
licht, dat in de naast gelegen drukkerij der
firma Gebr. Ertners eveneens was ingebro
ken. Daar hadden de dieven zich toegang
verschaft door verbreking van een ruit. Het
heele kantoor was overhoop gehaald. Hel
daar aanwezige geld ten bedrage van 20
was ontvreemd De firma Ermers had echter
den vorigen dag een bedrag van ongeveer
600 ten kantore gehad Aanvankelijk had
men het geld daar 's nachts willen laten lig
gen, doch later waren de firmanten van plan
veranderd en hadden het elders geborgen.
DEVIEZENSMOKKELAAR
AANGEHOUDEN.
Duitsche kommiezen hebben in de nabijheid
van het douanekantoor Locht (L.) aan de
Duitsche grens aangehouden zekeren S., af
komstig uit Heerlen, toen hij 1800 Mark op
fraudeleuze wijze het land trachtte uit te
voeren.
De smokkelaar is in arrest gesteld. Het
geld is in beslag genomen.
heel af. Dank zij een gunstige wind liep de
brandende over geen waterschade op. Direct
is men met het uithalen begonnen teneinde
den oven te kunnen blijven stoken. De oor
zaak is vermoedelijk onvoorzichtigheid bij
het in de oven werpen van turf.
KORTE BERICHTEN.
De Leeuwarder boternoteering is gis
ter vastgesteld op 43 cent.
De 46ste algemeene vergadering van
de Nederlandsche Heidemaatschappij is gis
termorgen in „Krasnapolsky" te Amsterdam
geopend met een rede van den voorzitter,
den heer A. W. J. J. baron van Nagell.
SINT PANCRAS.
De Dameskrans W. I. K. hield in het
lokaal van den heer Bouwstra een Flo-
ralia-tentoonstelling, welke bijzonder
goed geslaagd is.
De zaal was letterlijk herschapen in
een bloemenhof.
Vele inzendingen waren ter opluiste
ring ingezonden.
De heer Groen, kweekerij „De dahlia",
was vertegenwoordigd met een aller
prachtigste bloemenstand, welke aller
bewondering wekte.
Uitgegeven waren 355 plantjes; inge
zonden 88 exemplaren.
Zeer verschillend waren de resultaten,
werkelijk prachtplanten waren door de
kinderen gekweekt.
De prijzen werden behaald als volgt:
Ter opluistering: le prijs L. v. Esse-
veld, Wed. Kriek, K. Snel, D. Volkers
Kuiper, G. Ploeger, M. DuifPloeger en
C. de JongBrink, 2e prijs A. Wagenaar,
3e prijs A. Pool.
Planten buiten de schoolkinderen:
le prijs mevr. Kloosterboer—Wonder,
2e prijs mej. A. Tol, 3e prijs S. Volkers
Az„ 4e prijs mevr. Volkers—Vader, 5e
prijs Marij Volkers en Annie Zeegers Sd.
Schoolkinderen 5e, 6e en 7e klas:
le prijs Trientje Timmerman, 2e prijs
Aafje Glas, 3e prijs Geertje Wagenaar,
4e prijs Grietje Roos.
Schoolkinderen 3e en 4e klas:
le prijs Neli Vos, 2e prijs Cor de Jong,
3e prijs Dirk Groot, 4e prijs Grietje Jon
ker, 5e prijs Jan Groot.
Schoolkinderen le en 2e klas:
le prijs Corrie Schuur, 2e prijs Jopie
Koning, 3e prijs Jan Roos, 5e prijs Jan
Volkers.
De jury bestond uit de heeren van
Herwijnen en Groen.
De belangstelling was enorm groot.
Verscheidene der inzenders hadden
hun plantje verpot, waardoor een prijsje
achterwege bleef.
SMOKKELARIJ VAN MARGARINE.
Kommiezen hebben aan de Duitsche grens
bij Swalmen een auto, bestuurd door een ze
keren G. uit Maasniel, aangehouden, waarin
250 k.g. frauduleus uit Diutschland inge
voerde margarine was geladen. Auto en
margarine zijn in beslag genomen. De be
stuurder wiste te ontkomen, doch kon later
worden opgespoord. Tegen hem is procesver
baal opgemaakt.
TERUGKEER VAN DE
KONINGIN.
„Tabinta" uitgevaren.
Gisteravond is het motorschip „Tabinta"
van de Stoomvaart Mij. „Nederland" in zee
gestoken met bestemming naar Oslo, ten
einde de koningin en de prinses af te halen
en naar ons land over te brengen.
Niets aan het uiterlijk van het zoowel
voor passagiers- als vrachtvervoer ingerich
te schip verried, dat het geen gewone vracht-
reis doch een speciaal doel betrof. Alleen
aan de vlag in den top van den fokkemast,
welke volgens zeemansgebruik die van het
land van bestemming behoort te zijn en in
dit geval dus de Noorsche was, konden de
genen die er mede op de hoogte zijn bemer
ken, dat deze uitreis het schip niet langs de
gebruikelijke route zou voeren.
Maandag wordt het schip in den voormid
dag te Amsterdam terugverwacht.
DE A.S. VERGADERING VAN DEN
VOLKENBOND.
De heer A. Lievegoed lid der
Nederlandsche delegatie.
Aan de Nederlandsche delegatie ter Sep-
temberzitting van de Assemblée van den
Volkenbond te Genève is toegevoegd de heer
A. J. Lievegoed, administrateur aan het
departement van buitenlandsche zaken, chef
van den regeeringspersdienst. Hierdoor be
schikt thans ook onze delegatie over een
functionaris, wiens speciale taak het is, het
contact met de Volkenbondsjournalisten te
onderhouden.
UIT EEN RAAM GEVALLEN.
Kind doodgevallen.
Te ÏJmuiden is het 5-jarig dochtertje van
den arbeider J. H. aan de Zandersstraat uit
het raam van de woning op straat gevallen.
Met een ernstige hersenschudding werd het
kind opgenomen.
BRAND.
In een turfloods.
Woensdag heeft het personeel van de
steenfabriek van den heer A. Mijnlieff in de
Spreeuwenhoek te Ouderkerk a.d. IJsel brand
ontdekt in een turfloods naast een steenoven
waarin ongeveer 5000 turven waren opge
stapeld. De brandweer was spoedig ter
plaatse. Aan blusschen viel evenwel niet
meer te denken. Het gebouwtje brandde ge
PURMEREND,
Het 450-jarig bestaan van de
markten. De feesten begon
nen. Minister Oud aanwezig.
Gister zijn de feestelijkheden begon
nen ter gelegenheid van het 450-jarig
bestaan van de markten. De geheele
stad was in feestdos; duizenden men-
schen waren van heinde en ver geko
men, vooral van Amsterdam, om de ver
schillende tentoonstellingen, welke zijn
gearrangeerd, te bezoeken
Te kwart over tien sprak burgemees
ter Cramwinkel, van het historische
slot Purmerstein de welkomsrede uit,
waarna de algemeene voorzitter der
feestcommissie, wethouder Vlaar, op de
beteekenis wees, welke de markten voor
Purmerend hebben en hebben gehad.
Hierna nam de minister van finan
ciën, mr. P. J. Oud, als oud-stadgenoot,
het woord ,om de feestelijkheden te
openen. In een lange rede wees Z.Exc.
op de beteekenis van Purmerend als
marktplaats en zeide het zeer toe te
juichen, dat in dezen tijd Purmerend
den moed en de energie had deze her
denking op zoo grootsche en luisterrijke
\vijze te vieren. Hij hoopte verder, dat
de aanwigheid van den minister van
financiën ,die in dezen tijd wel eens
maatregeelen van onaangenamen aard
moet nemen, geen invloed moge hebben,
dat deze feesten in opgeruimde stem
ming mogen worden gevoerd.
Hierna begaven zich de minister en
feest- en subcommissies de stad in, om
de verschillende tentoonstellingen te
bezoeken.
In aansluiting aan de feestelijke ope
ning der feesten is gistermiddag op het
Slotplein ,dat geheel in ouden stijl is
opgetrokken, bekroond door een getrou
we nabootsing van het slot Purmerstein,
het historisch spel van Jan van Eg-
mond's Privilegie vertoond. Bazuinge
schal kondigde het begin van het spel
aan, waarna de kleurrijke stoet voorbij
trok. Het binnenplein werd allengs ge
vuld met ruiterij en voetvo'k, reizende
comedianten, lakenkoopers, potsenma
kers, wonderdokters enz. waarna de
plechtige intocht volgde van Jan van
Egmond met gemalin en gevolg, ahen
te paard. Hierna begon het spel, dat op
uitstekende wijze werd vertolkt, onder
leiding van den heer J. M Ridderikhof
uit Hoorn.
Na afloop heeft de minister de leiders
en leidsters gecomplimenteerd.
Het geref. tractaat-genootschap „Filip*
pus" heeft gister te Zaandam zijn jaarver-
OUDE-NIEDORP (Augustus).
Geboren: Petronella Maria, d. v.
Petrus Jong en Anna Maria de Jong.
Jacobus Theodorus, z. v. Machiel Jansen
en Anna Cornelia Schuijt. Maria, d. v.
Anthonius Ruiter en Adriana Bakker.
Overleden: Maartje Dekker, echt-
genoote van Mathijs de Graag, oud 42
jaar (te Alkmaar). Wilhelmus Adria-
nus Verhaar, oud 50 jaar (te Alkmaar).
NOORD-SCHARWOUDE (Augustus).
Geboren: Catharina Jacoba, d. v.
Jacob Willem Bullooper en Geertje de
Geus. Maria Magdalena, d. v. Herma-
nus Kleibekman en Johanna Alida Vro-
ling.
Overleden: Johannes Petrus Droog,
oud 2 jaar, z. v. Jacob Droog en Cornelia
Zoon.
VN
gadering gehouden. Ds. P. Prins uit Deven
ter heeft daar de volgende stelling verde
digd: Zoo oud als de prediking van het
evangelie is, is ook de schriftelijke versprei
ding ervan.
VRIJ-KATH. KERK.
Conferentie te Huizen.
In aansluiting op de met Pinksteren ge
houden week-conferentie heeft de vrij-kath
kerk thans een landdag gehouden. Dinsdag
ochtend droeg bisschop Bonjer ter oipening
een plechtige Mis op. Besturen van op the-
osofiesche basis staande vereenigingen kwa
men bijeen en kozen een Raad der Ned. ge
meenten ter versterking van de verspreide
kath. kerken in ons land, die thans ruim 30
priesters tellen. Allen drongen er op aan, in
deze kerken het Nederlandsche volkseigen
tot uitdrukking te brengen door uiterlijke
versiering, en ook door er koralen en hym
nen van oud-Nederlandsche karakter te
doen zingen.
PREDIKBEURTEN.
Zondag 9 September.
Oroote Kerk10.40 uur, ds. Deetman;
n.m. 6 uur, ds. Warners.
Kapelkerk, 10 uur, ds. Terlouw.
Rem. Oeref. Gemeente, 10.30 uur, ds
Rappold.
Doopsgezinde Kerk, 10.30 uur, ds. Kuiper.
Geref. Kerk10 uur, ds. von Meijenfeldt
(H. Avondmaal); 5 uur, ds. von Meijenfeldt
(H. Avondmaal en dankzegging).
Herst. Apost. Gem., Toussaintstraat, 10
uur en 4.30 uur, en Woensdagavond, 8 uur,
dienst.
Vrij Ev. Gem., Lindenlaan 117, 10.15
uur, ds. Ruys; 2 uur, Zondagsschool.
Leger des Heils (Gen. Booth), Limmer-
hoek. Zondag, 9 September, 7.30 uur, bid
stond: 10 uur, heiligingsdienst; 3.30 uur,
bijeenkomst voor leden en oud-leden; 's av.
7 30 uur, verlossingssamenkomst; 's n.m.
3.30 uur en 's av. 7.30 uur, onder leiding
van kolonel C. Nielsen, chef-secretaris van
het Leger des Heils; Donderdag, 8 uur, hei
ligingssamenkomst; Zaterdag, 8 uur, open
luchtbijeenkomst op de Steenenbrug.
Nederlandsch Leger des Heils, Hekel
straat 9c. Zaterdagavond, 8 uur, opening
van dank- en oogstfeest; Zondagmorgen,
10 uur, wijdingsdienst; Zondagmiddag, 4
tot 5 uur, openluchtbijeenkomst bij de
Frieschebrug; Zondagavond, 8 uur, verlos
singssamenkomst; Maandagavond, 8 tot
11 uur, verkoop der artikelen; Dinsdag
avond, 8 tot 11 uur, voortzetting van ver
koop, onder leiding van kapiteine M. van
Stein, bijgestaan door kadet W. Hoogstege;
Donderdagavond, 8 uur, herdenking van 't
2-jarig bestaan van het Nederlandsch Leger
des Heils alhier. Deze samenkomst wordt
geleid door brigadier Kerkhoven, uit Den
Haag.
UIT DE OMGEVING.
AKERSLOOT, nam. 2 uur, ds. Terlouw.
BERGEN, 10 uur, ds. Melchers, em.-pred.
te Heiloo.
Evangelisatie Maranatha, gebouw Reho-
both, Dr. v. Peltlaan, v.m. 10.30 uur, ds.
Groeneweg, van Hilversum.
Gerefi Kerk, aan de Dr. van Peltlaan, 10
en 5 uur, de heer J. H. Slager, hulpprediker.
DRIEHUIZEN, geen dienst.
EGMOND AAN ZEE, 's av. 7 uur, ds.
Terlouw, van Alkmaar.
EGMOND AAN DEN HOEF, 10.15 u.,
mej. van Vliet.
GRAFT, geen dienst.
GROOTSCHERMER, geen dienst.
HEILOO, 10.45 uur, ds. Bloemhoff, tekst
Gen. 27 46 „Invloeden op het leven".
Nederl. Herv. Evang Vereeniging aan de
Kerklaan, 10 uur, de heer E. Baart, van
Amsterdam.
HEERHUGOWAARD, 10.30 uur, ds.
Baar. (Verbeterde opgave).
KOEDIJK, 9.30 uur, ds. Deetman.
LIMMEN, 9.30 uur, ds. Bloemhoff.
DE RIJP, geen dienst.
SCHERMERHORN, 10 uur, ds. Boeren-
donk.
STOMPETOREN, 10.30 uur, ds. Heep.
Evangelisatie, 10 uur, de heer J. A. Capel,
van Amsterdam.
UITGEEST, 10 uur, Wijdingsdienst.
Evangelisatiegebouw Sedeur, 10 uur. de
heer A. van der Kaaij, van Amsterdam;
11.40 uur, Zondagsschool.
URSEM, geen dienst.
VEENHUIZEN, 10.30 uur, ds. Warners.
(Vacature).
WINKEL, Vrij Ev. Gem., 6.45 uur n.m.,
ds. Ruys.
ZUIDSCHERMER, geen dienst.
Het begraven van een Radja (vorst),
wat hem daarbij wordt meegegeven
on waarvoor het dient.
Iedereen heeft er wel van gehoord, dat
bij de op lageren trap van ontwikkeling
staande menschen bij den dood allerlei,
in de oogen van den ontwikkelden Wes
terling .„dwaze" ceremoniën plaats vin
den. Toch hebben die gewoonten een
diepe beteekenis. In verband hiermee
zou ik den lezer willen vragen of hij be
seft waarom onze rouwkleeding zwart is,
waarom bij een begrafenis de klok luidt,
personen kanonnen worden afgevuurd,
waarom bij e enbegrafenis de klok luidt,
waarom men in Friesland bij de begra
fenis den doode driemaal om het kerk
hof draagt. Die gewoonten zijn overblijf
selen uit oeroude tijden, toen onze voor
ouders nog op dezelfde trap van ontwik
keling'verkeerden-als de Dajaks van
thans.'Het doel wa's de booze geesten te
tnisleiden; te' voorkomen, dat ze de gees
ten der lévenden meenamen, m.a.w. te
voorkomen, dat de levenden zouden
sterven
Ik laat nu Djong Joe vertellen. „Wan
neer een Radja erg ziek is, en het blijkt,
dat er geen hoop meer is, wordt er op
storven, dan gaat men hiermee door.
Men slaat tot 24 keer of meer op de
zware trom.
(Een dergelijke trom is meer dan 2
meter lang en van boven ruim 0 5 meter
breed. Het geluid dat er uitkomt, is zeer
sterk. T.). Noodzakelijk is het niet, maar
men doet het uit eerbied voor den Rad
ja. Den volgenden dag maken de men
schen een kist. De afmetingen zijn:
lengte ruim één vadem, breedte 3 span,
hoogte bijna één vadem. Dan wordt er
ook een houten beeld gemaakt van een
panter op ware grootte. De kist wordt
met opzet zoo groot gemaakt, omdat
den doode verschillende zaken worden
meegegeven. De doode wordt nu op een
gong geplaatst en gewasschen. Geduren
de het wasschen wordt de doode mooi
aangekleed en weer op de groote gong
geplaatst. Hij krijgt een hoofddoek van
boomschors. Die hoofddoek van boom
schors is een overblijfsel van vroeger
(toen men nog niet de ingevoerde katoe
nen weefsels kende. T.) Na het kleeden
wordt hij op een stellage van planken
gezet. Nu loopen acht vrouwen en één
man, die zich allen mooi hebben aange
kleed, vijftien keer om hem heen. Dit
heet „mengandjoei". Dit geschiedt om
onheil af te weren. Deed men het niet,
dan zou al wat groeit, verkommeren, er
zou ziekte in de kampong komen, geen
arbeid zou slagen. Na het „mengand
joei" gaan allen, die er aan hebben mee
gedaan, aan de voeten van den doode
zitten. Niemand mag voor 't gezicht van
den doode loopen. Hem, die 't deed, zou
ongeluk treffen. Dan wordt de doode In
de kist gelegd, waarvan de bodem eerst
met een mat is bedekt, die bestrooid is
met zilvergeld, dat van een kruis is
voorzien, ('t Mag dus geen Nederland
sche munt zijn, want dit heeft geen
kruis als beeltenis. T.) Dit geld wordt
den doode meegegeven. Nu legt men In
de kist allerlei kostbare gaven als:
goud, zilver, kralen (de oude kralen heb
ben bij de Dajaks een zeer hooge waar
de. T.) enz. Vervolgens wordt de kist
dichtgespijkerd. De gaven zijn voor den
~de in het hiernamaals. Daarom krijgt
hij ook eenige stellen kleeren mee. Veel
menschen houden de wacht bij de kist
in de woning. Het houten beeld van den
panter wordt nu onder de woning ge
bracht (de woning staat op palen, T.) en
omgeven met een stevige heg. Het krijgt
een ketting om de lendenen en wordt
6tevig aan het huis vastgebonden. Het
wordt voortdurend en nauwlettend door
een man bewaakt, die er voor zorgt, dat
hij stevig vastgebonden blijft en de om
heining niet wordt beschadigd. Nu ple
gen de mannen onderling overleg in
zake het halen van een kop voor den
doode. (Toen in Mei 1933 de „Keizer van
de Mahakkam" overleden was, verkeer
den de Dajaks langs de rivier in hevige
oniust, omdat gevreesd werd, dat voor
hem een kop zou moeten worden ge
haald! T.)
De doöde blijft onder voortdurende be
waking ongeveer een jaar in huis. Ook
het houten beeld wordt zoolang bewaakt.
Want zeggen de menschen: „die panter
is later van nut voor den doode". Is de
kop gehaald, dan wordt er feest gevierd,
zooals dit reeds is beschreven. Maar er
bestaat verschil: kinderen mogen beslist
niet komen zien en evenmin den kop
aanraken. Is de verbodstijd na het feest
verstreken, dan wordt de kop bij het
beeld gebracht Hij wordt tegelijk met
een ei in diens bek geplaatst. Hiervoor
wordt een oude man uitgekozen. Vóór
deze den kop in den bek plaatst, praat
hij met den kop, waarbij hij dezen me
dedeelt, dat hij, in de bovenwereld aan
geland, weer levend zal worden en dan
alle bevelen van den Radja moet opvol
gen, diens dienstbare zal zijn. (Let weer
op de beteekenis van het koppensnel
len. T.).
Is dit afgeloopen, dan wordt er een
boodschap naar de andere Radja's in de
buurt (Koetei, Boeloengan, Kelei, enz.)
gezonden, dat op den zoo en zooveelsten
dag het lijk zal worden weggebracht.
(In Apo kajan gebruikt men voor der
gelijke afspraken een „touwtje" van
rottan, waarin zooveel knoopen zijn ge
legd als de afspraak luidt, b.v. 30. Eiken
dag wordt dan een der knoopen losge
maakt. Men weet dan precies hoeveel tijd
er nog rest. T.). Op den bepaalden tijd
komen die gasten en hun begeleiders.
Alle bewoners der kampong zijn daar
verzameld Nu gelast het kamponghoofd
om de kist uit de woning te halen en
ze op den vloer onder de woning te
plaatsen. Nu pas wordt er feest gevierd.
Den volgenden dag worden er varkens
geslacht ten behoeve van den overleden
vorst en de verzamelde menschen, die
ieder een varken hebben meegebracht.
Er zijn ook varkens bij den overleden
vorst. Allen, die een varken hebben mee
gebracht, verzamelen zich met die var
kens, waarna een oude man met een
paar rijstkorrels en een pakje kleefrijst
naar het varken van den Radja toegaat.
Hij legt dit alles in den bek en zegt: „Dit
geven wij je mee, jij moet nu naar onzen
overleden vorst toegaan en zeggen, dat
het van jou is, en de andere varkens van
ons om voor onzen vorst feest te vieren,
opdat jij den vorst naar zijn overleden
familieleden kunt brengen". Dan pas
worden alle varkens gedood door ze
met een mes de keel door te snijden,
waarna ze in drie dagen worden opge
geten. Volgens het geloof wordt het var
ken in het hiernamaals weer levend,
gaat naar den doode toe en wijst dezen
den weg naar de overleden familieleden.
Nu viert men hier drie dagen feest
waarbij men dobbelt, hanengevechten
houdt, djakan (soort slappe alcoholi
sche drank, gemaakt uit rijst of suiker
riet, T.) drinkt, enz.
Na afloop deelt het kamponghoofd
mede, dat de kist moet worden wegge
bracht. Den volgenden dag wordt de
kist in een prauw geplaatst, waarna ze
door tal van mannen naar een grot in
den berg, sptciaal voor het doel ingo-
De bewoners van den Segah volgen nl
niet de gewoonten van de stammen, °die dé
lijken in den grond begraven. De kist wordt
nu boven in de grot geplaatst. Behalve de
goederen in de Hst meegegeven, plaatst
men er nog andere naast. Als 't mannen be
treft een prauwtje, zwaard en schild. Vooral
dammarhars mag niet worden vergeten
Evenmin de lans. Hars en lans zijn noodié
om den weg te vinden op de lange 'reis naar
de familie in den hemel.
Een vrouw krijgt ook allerlei mee wat ze
kan gebruiken. Vooral een mes mag niet
worden vergeten, omdat ze andere den
draaienden boomstam over het ravijn in den
weg naar den hemel niet stil kan léggen om
er overheen te loopen. Als de kist ter plaatse
is, gaan allen naar huis terug. Dicht bij de
kampong gekomen, vormen mannen en vrou
wen, ieder apart, een lange rij. Elke eerste
der rij heeft een ei in de hand. En dan ze«
deze: „Matau (kwadt geeat, duivel) wewer
pen alle ongeluk van ons, opdat ons een
zegende ouderdom deelachtig zal word»
dat wij niet ziek zullen worden, en dat
rijst en de andere gewassen goed zullen ok
dijen". De man werpt het ei in het water
Op dezelfde wijze handelt de vrouw
Nu gaan allen naar de kampong,
een verbodstijd wordt gehouden, die°6 dagen
duurt. Ze mogen hierbij de kampong niet
verlaten. (Het begrip van verbodstijd zal
minder vreemd (of dwaas!) aandoen als
men bedenkt dat wij in onzen Zondag'scmn
ook een verbodstijd hebben. T.) Den 7den
dag verzamelen de bewoners van het sterf
huis vruchten, die ze op een stok steken Nu
moeten alle menschen, ouden, jongen, man
nen, vrouwen die vrucht op den stok vast
houden. En dan zegt ieder voor zich, net
alsof hij tegen dan Radja praat: „Nu is de
verbodstijd voorbij, jij moet niet meer aan
ons denken". Hiermee is het onderhoud met
den Radja afgeloopen.
Het begraven van een gewoon mensch
gaat op eenvoudiger wijze toe, dan dat van
een Radja. Zoo gaan er slechts 2 a 3 perso
nen mengandjoeihet wegwerpen van het ei
geschiedt alleen door familieleden, treden er
slechts drie dagen verbodstijd in, enz. Maar
een varken moet er worden geslacht, le.
omdat de overledene anders den weg niet zou
kunnen vinden naar de overleden familiele
den, en 2e. omdat men beschaamd zou zijn
voor de dorpsgenooten, als men 't naliet
(De Dajak schaamt zich al even ongaarne
voor zijn omgeving als de Westerling. T.)
Een plicht is er nog waaraan moet wor
den voldaan, onverschillig wie het is: Radja
of gewone kampongman, man of vrouw: al
is hij nog zoo ziek, zoodra het leven biina
geweken is, moet men den man een mandau
(kapmes) aangorden, de lans in de rechter
hand laten vasthouden, het schilde in de
linker. De vrouw geeft men een mes in de
hand. Dit moet, omdat de doode op den weg
naar het hiernamaals dapper zal zijn, voor
geen gevaren op dien weg zal terugdeinzen".
Kort samengevat blijkt het, dat alle cere
moniën tot doel hebben: le. den doode tevre
den te stellen, hem het leven in den jhemeV
aangenaam te maken, misschien wel met de
bedoeling te verhinderen, dat hij terugkeert
om gezelschap te halen, m.a.w. te beletten,
dat hij de dood van anderen veroorzaakt, en
2e. om de ongunstige omstandigheden, waar
in men door den dood is komen verkeeren,
zoodat men vatbaar is voor onheilen (ziek
te, misgewas) te doen veranderen in normale
en de geesten weer gunstig voor de levenden
te stemmen.
trommen en gongs geslagen. Is hij ge- richt, wordt vervoerd.
Bij den ingang der Apo-Kajansche kampongs
staan beelden. Ze hebben tot doel de ziekt*'
brengende geesten toe te brullen en weg te
jagen Soms is de menschelijke figuur ervan
niet dadelijk te herkennen.)
„OejatW', zoo noemt men in Apo-Kaja
hout gesneden menschelijke figuren,
ingangen der kampong, die tot doel
ziektebrengende geesten te vedrijven.
wel de menschen geen notie van „j
hebben, begrijpen ze, dat er nauw i'f
bestaat tusschen verkeer en besmeueij
ziekten.)
