DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De textielstaking geëindigd.
De mijn te Wrexham verzegeld.
Ho. 225 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 24 September 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
T>xiqdiiksch
Vrede door bemiddeling.
Actie der communisten.
Buitenland
260 Mijnwerkers levend begraven.
Schokkende verhalen van geredden.
Wat vandaag de
aandacht trekt.,;i
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
m
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENr
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, tfroote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
135e Jaargang
Vandaag hervatten de Amerikaan-
sche textielarbeiders den arbeid. De
omvangrijke staking, welke de Ver.
Staten drie weken lang in spanning
heeft gehouden is afgeloopen Een
accoord over loonen en werktijden
is nog niet bereikt, men gaat daar
over nog onderhandelen.
De strijd tusschen werkgevers en werk
nemers ging trouwens in hoofdzaak om
andere, om principieele dingen. Gorman, de
leider van de staking legt daarop den na
druk als hij zijn overwinningsbulletin publi
ceert. „Wij hebben alles verkregen, wat met
deze staking te bereiken viel. De onrecht
vaardigheid van de N.R.A. is aangetoond.
De arbeidersklasse is bevrijd van de last, die
op haar drukte".
In aanvulling daarop heeft Gorman ver
klaard, dat de arbeiders belangrijke wijzi
gingen in de code (d.w.z. de algemeene
regels) voor de textielindustrie hebben ver
kregen, wat de arbeidsvoorwaarden betreft
en voorts practisch de erkenning der vakver-
eeniging.
Men kent de waarde van overwinnings
bulletins, ze maken de zaak altijd een beetje
gunstiger voor den opsteller dan deze is. Een
volledige overwinning behaalde Gorman
niet. De vrede is een vrede door bemidde
ling En een van de redenen, waarom Gor
man en Green, de president van de Ameri-
kaausche federatie van den Arbeid tot vrede
geneigd waren, was een zekere vrees voor
den gang van zaken bij het voortzetten der
staking.
Vrees voor de kassen? Vrees voor de
nederlaag
Misschien ook. Maar meer was het de
vrees voor het afglijden ^an de arbeidersbe
weging naar het communisme. In den kring
der arbeiders zelve verscherpen zich de te
genstellingen.
Teleurstelling.
In heel de Amerikaansche arbeiderswereld
is een trek naar links merkbaar, doch tus
schen de leiders der oude vakbeweging en de
radicale elementen onaer de stakers gaapt een
diepe klooi.
-Men is teleurgesteld, zegt het M M. Toen
Roosevelt met zijn New Deal voor den dag
kwam, aanvaardde men geloovig de duizend
gouden beloften, die de gangmakers van den
president rondstrooiden: Meer loon, korter
arbeidstijd, hocger levensstandaard, minder
gevaar van werkloosheid, het klonk alles zoo
William Green.
veelbelovend. En dan zou de heerschappij der
ondernemers gebroken worden de industrie
kwam onder schei pe controle der regeering,
zij werd gebonden aan codes een kreeg om
schreven plichten tegenover de vakbeweging.
Met enthousiasme werd Roosevelts nieuwe
bedoeling begroet. Doch de pijnlijke ervaring
van anderhalf jaar N.R.A. heeft de geestdrift
gedoofd. Men mort. men critiseert. Wat is er
van de N.R.A. geworden, zoo vraagt men.
Thans is Amerika Overdekt met een dicht net
van officieel erkende organisaties tot ver
dediging van de priizen, de vroeger verboden
kartels zijn nu gesanctionneerde instellingen
en arbeiders, verbruikers noch regeering kun
nen tegen die macht op. Men richtte organi
saties op om oneerlijke concurrentie te be
zweren en nu zijn de eerlijke concurrenten
vetbohdeh prijsopdrijvers geworden. De
levensstandaard der arbeiders is niet geste
gen, doch gedaald. De werkloosheid is
slechts in geringe mate verminderd. De N.
R. A. is een codex van beloften, di? voor geen
tiende deel tot werkelijkheid zijn geworden.
Zoo klaagt en mort de teleurgestelde ar
beider.
De methode „Green".
Terug dan maar weer naar Hoovers be
deeling?
Geen arbeider heeft één haar op het hoofd,
dat daaraan denkt. Niet terug, men wil
verder.
Doch over het hoe en waarheen zijn de ar
beiders het niet eens.
Daar ziin de mannen van de oude vakbe
weging, de Grcens en de Gormans. Die on
derschrijven de critiek op de N.R.A., doch
aan Roosevelt houden ze vast Roosevelt, zoo
gelooven ze. zal zijn beloften toch eens waar
maken. Zij oefenen druk uit op de omgeving
van den president, opdat deze zijn toezicht op
de industrie verschtrpe. Zij leiden stakingen
om druk uit te oefeDen op de werkgevers.
Bij de stakingen echter blijkt het, dat een
groot aantal arbeiders geen bei! meer ver
wacht van Greens tactiek om stapje voor
stapje vooruit te gaan. Green en Gorman
willen, dat de staking rustig verloopt, zij
eischen van de arbeiders discipline, stipte ge
hoorzaamheid aan de bevelen: „vandaag om
half twaalf staken", „morgen om negen uur
de fabriek weer in". Doch in menige stad
trekken agressieve jonge radicalen de leiding
naar zich toe en maken het den gematigden
vakbondleiders onmogelijk hun aanvalsplan
nen uit te voeren.
Tijdens deze staking is het zoo ver geko
men, dat Green de hulp der regeering in
riep tegen de agitators en om arrestatie van
leidende communistische provocateurs ver
zocht. Plaatselijke politie knapte dergelijke
karweitjes vaak met veel animo op. Het ging
er dan Spaansch toe. Of laten we zegger., het
ging er Amerikaansch toe, de methode is nu
wel voldoende bekend.
De communisten.
Ond^r de radicale arbeidersleiders, die den
laatsten tijd op den voorgrond getreden zijn,
bevindt zich de Australiër Harry Bridges, die
de algemeene staking te San Francisco leidde.
Andere leiders van de radicale of communis
tische beweging zijn Paul Forbeck, die kort
geleden een comité heeft gevormd om een
verandering tot stand te brengen in de lei
ding der staalarbeiders en Lighe, den man
van de oude beweging, af te zetten. In de
automobielindustrie is Arthur E. Green de
leider der radicalen. Hij heeft een conferentie
van ontevreden arbeiders bijeengeroepen om
te betoogen op het vakvereenigingscongres
van October. Jorn Lewis, die reeds lang de
mijnwerkers aanvoert, heeft zijn oude plunje
aan de kapstok geha^en en is zelf „radicaal"
geworden. Hij wil b*v bestuur uitbreiden met
jonge menschen om de organisatie nieuwe
levenskracht te geven.
Tijdens de jongste textielstaking heeft men
gezien, hoe de radicale elementen invloed
nebben gewonnen. Vooral in Nieuw Enge
land De bloedige botsingen te Woonsocket
en Saylesville zijn door communisten aange
stookt.
Naar de opvattingen der communisten is er
met de methode van Green, de manier van
telkens een stapje, niets te bereiken.
Voor hen is een staking niet een middel
om een klein voordeel te behalen, doch een
middel om de arbeiders opstandig en strijd
lustig te maken. Voor de oude vakbond
leiders is het accoord het hoogtepunt, voor
de radicalen is het moment van heftigste span
ning het beste deel van den strijd.
Onder de radicalen heerscht teleurstelling,
dat de textielstaking is afgebroken. Doch
Gorman heeft bevel gegeven het werk te her
vatten, toen hem een officieel rapoort werd
aangeboden, dat de positie van de vakbewe
ging weer iets sterker maakt tegenover de
werkgevers.
De Engelsche Zondagbladen bren
gen, zooals te begrijpen vait, vele
bijzonderheden over de groote ramp
in de Gresford-mijn bij Wrexham,
welke ramp in cien nacht van Vrij
dag op Zaterdag heeft plaats gehad
en waarbij meer dan honderd mijn
werkers, ja misschien meer dan
200, in een der mijngangen, 1000
M. onder de aarde, opgesloten zijn.
Het was een onheilspellend oogenblik,
zegt de speciale correspondent van de Suo-
day Express, toen wij wagens vol zand en
zandzakken aan zagen komen bij den mijn
ingang. Die zandzakken werden naar bene
den gebracht en dat beteekende, dat het
vuur zich uitbreidden dat er niets anders
meer gedaan kon worden, dar. een barricade
van zandzakken te maken om het vuur in te
dammen. Het beteekende ook, dat er nog
maar een heel kleine kans was, dat de man
nen, die nog beneden zijn, konden worden
gered.
Alles wat wij kunnen doen, zeide een
der mijnexperts, is, het vuur te beletten zich
verder te verspreiden. De eenige andere weg,
om de mannen te bereiken, langs de lucht-
kanalen, is ook al afgesloten, om het vuur
te verstikken. Trouwens, die luchtgangen
waren gevuld met gas. De Dennis Main
Deep zoo heet het gedeelte waar de ont
ploffing beeft plaats gehad is op het
oogenblik niet anders dan een brandende
hel, waarin niemand kan leven.
En een oude mijnwerker oordeelde:
Het zal wel een week duren,
voor we op de plaats kunnen komen,
waar de meeste mannen zijn opge
sloten.
Rondom de hoofdschacht stonden vrou
wen te huilen, doorweekt door den regen en
ofschoon zij zich trachtten goed te houden,
waren er toch velen, die in elkaar zakten,
vooral als telkens weer een reddingsploeg
boven kwam, die weer geen hoop kon geven
In de mijn waren juist op het oogenblik
van de ramp veel arbeiders aan het werk,
daar 's middags een plaatselijke voetbal
wedstrijd zou worden gehouden, waarvoor
groote belangstelling bestond.
Niet minder dan 480 mijnwerkers waren
in de verschillende afdeelingen aan het
werk, toen de ontploffing gebeurde. In het
Dennis Deep, die K.M. van de hoofd
schacht af ligt,' waren 270 man bezig De
210 anderen, die in andere afdeelingen
werkton, konden op het gerucht van de
ontploffing nog een goed heenkomen zoeken
De explosie moet hebben plaats gevonden
in de schacht, die het Dennus Deep met de
andere schachten verbindt. In de nabijheid
waren vijf arbeiders aan 't werk. Zij werden
door de kracht van de ontploffing tegen de
wanden gedrukt en leelijk geschroeid door
de vlammen, die even later uit de verbin
dingsgang kwamen. Het gelukte hun echter
met behulp van een ladder in de hoofd
schacht te komen en zich aan te sluiten bij
de vluchtende arbeiders, die hier waren.
De reddingsploegen.
De eerste reddingsploeg, die in de mijn af
daalde, vond een achttal lijken. Vier ervan
waren onherkenbaar. Eén der redders ver
telde, dat men was komen (e taan voor een
muur van vlammen. Toch was men doorge
drongen, maar toen stui'te men op instortin
gen, die verder voortgaan onmogelijk
maakten. Trouwens ook de hitte was niet uit
te houden.
Twee leden van ee.i andere reddingsploeg,
die ofschoon zij gasmaskers droegen, door
het gas bedwelmd werden, hebben eveneens
den dood gevonden. Vermist wordt ook de
aanvoerder van een der ploegen.
Natuurlijk werden dadelijk alle pogingen
aangewend om het vuur stuiten. Alle
bluschapparaten, 1ie >'n het stapje en in de
omgeving te krijgen waren, *verden gerequi-
reerd. De politie nam speciale maatregelen
om den aanvoer van deze instrumenten zoo
weinig mogelijk hinder in den weg te leggen
De reddingsploegen van alle mijnen uit de
omgeving, uit Wales zoowel als uit Lancas-
hire werden opgeroepen. Brandspuiten van
allerlei plaatsen snelden naar het terrein
van de ramp, die waarschijnlijk de grootste
zal zijn. die in Engeland sinds den oorlog
heeft plaats gevonden. Ook de noodige am
bulances met dokters en verplegend perso
neel waren natuurlijk aanwezig.
En dan waren er de nabestaanden der
vermoedelijke slachtoffers, vrouwen vooral.
Zij knielden, in de modder baden zij rondom
den ingang van de mijnschacht en zagen de
reddingsploegen afdalen. Zij wachtten tever
geefs. De reddingsploegen kwamen weer
terug, half bewusteloos door het ingeademde
gas, werden zij naar de ambulances ge
bracht, om na een behandeling van eenige
minuten weer terug te keeren naar de hel,
diep onder den grond.
William Jones, een van de meest ervaren
mijnwerkers, vertelde van zijn bevindingen,
dat er daar beneden een muur van vlammen
was, waar geen doorkomen aan was.
Wel 100 man zijn er bezig met blusch
apparaten, zoo vertelde hij. Wij bevechten
het vuur ook met zand en het scheen of wij
zouden winnen. Na een uur hard werken,
waren wij ongeveer 20 M. opgeschoten,
maar nu kunnen wij niet verder.
Een ander der redders vertelde, dat men
telkens nog wat ontploffingen hoorde en het
geluid van vallend gesteente.
Tragisch was het verhaal van de nabe
staanden van een der geïdentificeerde slacht
offers.
Hij had niet naar beneden hoeven te gaan,
zeide dit familielid. Zijn vader stierf een
uur voordat zijn arbeid moest beginnen. Wij
probeerden nog met hem in contact te ko
men, maar hij was al naar de mijn, toen wij
bij zijn huis kwamen.
Hopeloos.
Hopeloos is het werk der reddings-man-
schappen. Telkens weer hoort men: Wij kun
nen niet verder!
Alleen het stof houdt de vlammen tegen.
Maar door de hitte kunnen wij met onze
bluschapparaten de wanden niet bereiken.
Wij werken naakt tot de lendenen in die
verschrikkelijke hitte, maar 't lijkt geen doel
te hebben; wij kunnen de wanden niet be
reiken.
Ergens achter den muur van zandzakken,
die wij gemaakt hebben, is John Collins met
dertig of veertig man opgesloten achter een
luchtschot. Zij durven de deur niet open
maken, omdat zij bang zijn voor de giftige
gassen, die aan den anderen kant zijn. Maar
intusschen nadert het vuur hen. En als zij
er toch uit zouden komen, zouden zij stuiten
op de barricade die wij gemaakt hebben.
Een treffende beschrijving van zijn avon
turen gaf ook James Brewen, dia op geluk
kige wijze aan den dood ontkomen is.
Ik lag op mijn rug te houwen, zoo
vertelde hij, toen er plotseling het geluid als
van een geweldigen donderslag kwam Het
dak, dat maar een voet of twee boven mi]
was, begon te scheuren; groote stukken kool
en stof vielen boven op mij. Ik werkte mij op
m'n knieën en centimeter bij centimeter wist
ik achteruit te kruipen, tot ik uit de galerij
was in een var de schachten, waar ik nog
twee van mijn kameraden vond. Wij begon
nen om hulp te roepen en gelukkig kwam de
lift naar beneden. Meer dood dan levend
kropen wij er in en werden opgehaald.
Nog erger zijn eigenlijk de belevenissen
van Challinor, die in New Broughton
woont. Toen hij eenmaal veilig en wel boven
was er wat bekomen van het gas, dat hij
ingeademd had, nam hij een fiets, reed naar
zijn zuster, die dicht bij de mijn woont en
vroeg haar of zij zijn vrouw wilde melden,
dat hij gered was. Toen ging hij terug en
meldde zich als vrijwilliger voor de red
dingsploeg.
Ontsnapt!
Hij vertelde het volgende van zijn ont
snapping.
Wij zaten met zijn zessen te eten in een
van de gangen, toen er plotseling een wind
vlaag door de gang gierde. Wij dachten, dat
er een luchtleiding gesprongen was, maar
meteen kwam er een man aanrennen, die
riep, dat wij beter deden met ons aan te
kleeden en te maken, dat wij wegkwamen
door de luchtgang (waar langs de bedorven
lueht wordt weggezogen). Wij lieten toen
onze kleeren maar in den steek en gingen er
vandoor. Ongeveer 20 kameraden voegden
zich bij ons. Wij trokken onze hemden uit en
gebruikten die om ons frissche lucht toe te
waaien. Aan het einde van de luchtgang
kregen wij last van gas. Wij waaierden nog
harder; 't gas drong ons in de oogen, maar
wij moesten verder. Om de beurt liepen wij
voorop, zoodat iedereen gelijke kansen had.
Ook stuiten wij nu op instortingen, maar wij
kropen er langs. Ik dacht, dat ik zoowat
twintig mannen achte;- mij kwamen, maar
toen ik om keek, zag ik er geen één meer. Ik
weet niet, wat er met hen gebeurd is. 't Gas
werd erger, maar wij wisten er door te ko
men en wij bereikten de hoofdschacht, waar
wij door de reddingsploeg werden opgevan
gen.
't Zwaarst getroffen is wel de familie
Chester uit Bradley. De man en een zoon
zijn al dood boven gebracht, drie zoons wor
den nog vermist. Een andere zoon werkte in
een andere afdeeling en kon ontkomen.
De directeur van de mijn, Sir Henry Wal
ker, is gisterochtend de mijn ingegaan om
het verdere onderzoek te leiden.
Nader meldt men:
De catestrophe in de mijn te
Gresford is gebleken ernstige te
zijn dan zij zich aanvankelijk liet
aanzien. Volgens de laatste berich
ten bedraagt het aantal dooden en
vermisten 260. Men heeft alle
hoop, dat de ingeslotenen nog ge
borgen zullen kunnen worden,
De textielstaking geëindigd. (Dag.
Overzicht).
De Engelsche mijn verzegeld; 260
mijnwerkers levend begraven. (Bui
tenland).
Doodenlijet van de typhoon in Ja
pan. (Buitenland).
De zaak-Lindbergh door Haupt-
mann's ontkenning bemoeilijkt.
(Buitenland).
Van de pier te IJmuiden gesla
gen en verdronken. (Binnenland).
Groote brand in bollenschuur te
Noordwijkerhout; 2 ton schade.
(Binnenland).
Huldiging Lodewijk v. Deyssel.
(Kunst en Wetenschap).
Twee kleine meisjes onder neer
stortenden muur bedolven en ge
dood. (Stad).
De Gamit geopend. (Stad).
Ernstig ongeluk op den Helder-
schen weg. (Stad).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
opgegeven. De reddingsman
schappen hebben het werk opgege
ven. De mijn is verzegeld. Gister
middag om half vijf waren slechts
9 lijken geborgen.
De grootste mijnramp sinds 1900.
Uit Wrexham wordt gemeld dat men
uit de mijn te Graceford in totaal slechts
10 lijken heeft kunnen bergen, waaron
der die van twee leden van reddings
brigaden. In den afgeloopen nacht heeft
men de overlevende mijn-pony's aan de
oppervlakte gebracht. Tegelijkertijd was
op de 800 M. verdieping een groep mijn
werkers bezig het brandende deel van
de mijn door een dwarsmuur van tegels
en zand luchtdicht af te sluiten. Aange
zien het aantal slachtoffers definitief
op 260 is gesteld, is dit de grootste mijn
ramp, die Engeland sedert 1900 heeft
getroffen.
DE ZAAK-LINDBERGH.
Moeilijk onderzoek.
De politie van New-York heeft een
aanvang gemaakt met het onderzoek
naar de vrouw, die, naar men aanneemt,
deel heeft gehad aan de ontvoering van
Lindbergh's kind. De chef van het de
tective-bureau verklaarde, dat na de
ontvoering onder een venster van Lind
bergh's landhuis te Hopewell vrouwen
haren zijn gevonden. De New-Yorksche
detective Arthur Johnson, die zich op het
oogenblik te Weenen bevindt, heeft aan
wijzing gekregen, zich naar Leipzig te
begeven, om de verklaringen te onder
zoeken van Hauptmann, volgens welke
een zekere Fischer hem de in de garage
gevonden 13.750 dollar in bewaring had
gegeven. Johnson heeft verder opdracht
gekregen, te Kamenz inlichtingen in te
winnen over den persoon van Haupt
mann.
Intusschen heeft men een aantal nieu
we ontdekkingen gedaan. Zoo is een
aantal brieven vergeleken met de ex
presse-brieven, die Lindbergh na de ont
voering heeft ontvangen. De deskundige
is van meening, dat al deze expresse-
brieven door Hauptmann geschreven
zijn.
Dr. Condon, die indertijd als bemid
delaar voor Lindbergh is opgetreden,
verklaarde Zaterdag, dat naar zijn mee
ning minstens drie personen aan het
ontvoeringsplan hebben deel gehad en
dat één hunner later vermoord is.
De brief van Hauptmann.
De autoriteiten te Columbus hebben
Zaterdag bekend gemaakt, dat is kemen
vast te staan, dat Bruno Hauptmann te
voren het plan voor de ontvoering van
de baby van Lindbergh heeft vastge
steld en aan een derde heeft meegedeeld.
De brief, in code geschreven, was ge
richt aan een gevangene, George Paul,
en was geteekend Bruno.
Volgens de verklaringen van Paul
hield deze brief de mededeeling in: „Zal
d_ baby van Lindy ontvoeren".
Paul verklaarde verder, dat een
vrouw het plan voor de ontvoering heeft
samengesteld.
De heer en mevrouw Lindbergh
naar New-York.
Kolonel en mevrouw Lind
bergh zijn per vliegtuig naar
New-York vertrokken, waar
Hauptmann met hen zal worden
geconfronteerd.
