DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De radio-rede van Doumergue.
Wat de minister-president wenscht.
Verschillende commentaren.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VER TEN HEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telei. 3, redactie 33.
No. 227 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 26 September 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
136e Jaargang
TtaqeÜiksch
Commentaren.
Fransche persstemmen.
LBuitenland
TEXTIELSCHANDAAL IN POLEN
BLIJFT HANGENDE.
Uiting van anti-Fransche
stemming. Directeur geeft
een exposé.
POLITIESCHANDAAL TE
RIJSSEL,
Waarom werd Mariane
gehandhaafd.
De eerste dreigbrief.
DREIGEND MIÏNCONrLICT IN
ENGELAND.
Besprekingen zonder resultaat.
DE MIJNRAMP IN WALES.
Nog een explosie.
NOGMAALS DE „MORRO CASTLE".
Een heL-he machine aan boord?
DE LINDBERGH-AFrAIRE.
Verklaring van advocaat van
Waf vandaag de
aandacht trekt
ZIJ, DIE ZICH MET 1 OCTOBER
A.S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN
OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONT
VANGEN DE TOT DIEN DATUM
VERSCHIJNENDE NUMMERS FRAN
CO EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
GAAT JOHNSON FILMEN?
Als hij de N. R. A. verlaat
DE
534" KIEST ZEE.
Vandaag de tewaterlating.
SLANG IN HAAR SLAAP VERRAST.
DE TYPHOON IN JAPAN.
De doodenlijst.
Wij hebben gisteren in het kort reeds
medegedeeld, dat de Fransche minister
president Doumergue voor de microfoon
een rede heeft gehouden voor het Fran
sche volk, een rede, waarin hij liet uit
komen, wat hij als premier wilde.
Doumergue laakte scherp het optre
den van zekere critici, die steeds op
nieuw probeeren, hun politiek spelletje
te spelen. Hij verklaarde, niet uit zucht
naar macht aan het roer te blijven, doch
slechts, om de eens aanvaarde taak tot
een goed einde te brengen. Voorwaarde
hiervoor was een wederzijdsch vertrou
wen. Dengene, die de regeering verwijt
niets goeds tot stand te hebben ge
bracht, zal men de niettemin aanzien
lijke resultaten voor oogen moeten
houden.
Doumergue herinnerde vervolgens aan
het sluitend maken van de staatsbegroo-
ting en het verschaffen van werk tot een
bedrag van 10 milliard.
Op het gebied der internationale poli
tiek heeft de regeering Frankrijk weer
het aanzien gegeven, dat het noodig
heeft.
Het kabinet kan in zekeren zin zijn
oorspronkelijke taak als geëindigd
beschouwen en zich uit het politieke
leven terugtrekken. Doch het acht het
zijn plicht in de moeilijke economische
crisis te zoeken naar afdoende middelen
ter leniging.
Tijdens het reces van het parlement
heeft men uit partij-politieke belangen
de onbeduidendste po'itieke incidenten
probeeren uit te buiten en een campagne
ingeleid voor de devaluatie van den
franc, indien deze campagne, welke
door de socialistische en de communis
tische partij werd gevoerd, gelukt zou
zijn, zou zij voor geheel Frankrijk ver
nietigend zijn geweest.
De aaneensluiting der socialistische en
communistische partij moet worden toe
gejuicht, daar een uiterst gevaarlijke
dubbelzinnigheid daardoor vervalt.
Thans was het duidelijk: èn socialisme
èn communisme waren hetzelfde!
Indien het Marxistische eenheids
front thans krachtiger voor de devalua
tie van den franc ageerde, dan had het
daarmee den algemeenen ondergang
des lands op het oog, waarop, zij haar
dictatuur hoopte te vestigen. Het was te
betreuren, dat zelfs in de gelederen van
den Franschen middenstand stemmen
ten gunste van het socialisme werden
gehoord. Deze lieden wisten stellig niet,
dat zij de wegbereiders voor het commu
nisme waren.
Experimenten met de valuta zouden
niet alleen de economische moeilijk
heden vergrooten, maar ook Frankrijk,
waar honderdduizenden spaarders
woonden en dat op de spaarbanken in-
leggelden tot een bedrag van 59 milliard
had, benadeelen
Doumergue schetste de ernstige ge
volgen van een devaluta van den franc
en vervolgens de hervormingen, welke
hij noodzakelijk acht.
Speciaal achtte hij een regeering noo
dig, welke over autoriteit beschikt
Hij vergeleek daarbij de positie van
den Franschen met den Britschen mi
nister-president. Z. i. moest het hoofd
der regeering in Frankrijk, dat zonder
eenige bijzondere autoriteit is, constitu
tioneel dezelfde bevoegdheden bezitten
als de premier in Engeland heeft. In
geval van meeningsverschil tusschen de
regeering en de meerderheid in het par
lement moet de minister-president zich
direct tot de natie kunnen wenden en
wel met verwaarloozing der bestaa.nde
formaliteiten. Een geringe grondwets
wijziging zou dit mogelijk maken, indien
men zou afzien van zeer bijzondere ge
vallen, waarbij vooraf toestemming van
den senaat noodig zou zijn.
Men kan er, aldus Doumergue. zeker
van zijn, dat regeeringscrises zeldzamer
zouden worden, wanneer de vrees voor
directe ontbinding van het parlement de
eerzucht van ambitieuze elementen zou
beteugelen. Voorts moest in de grond
wet worden vastgelegd, dat de regeering
alleen de maatregelen kon voorstellen
en 'dat noch Kamer, noch Senaat daar
toe bevoegd waren. Bovendien moest de
regeering bij verordening de staatsbe-
grooting voor een jaar van kracht kun
nen verklaren, indien zij niet tijdig door
het parlement werd afgehandeld.
Ten slotte moeten de rechten en ver
plichtingen der ambtenaren in een z.g.
ambtenarenstatuut worden vastgelegd.
Het ging niet aan, dat de ambtenaren
alle vrijheden genoten zonder eenigerlei
verplichting tegenover den staat, die
hen voedt. Anderzijds hadden de ambte
naren aanspraak op bescherming van
hun speciale belangen door den staat.
Doumergue wees er op, dat hij dit
maal niet alle kwesties kon behandelen,
maar de overige volgende week voor de
radio zou hespreken. Hij zou dan de or
ganisatie van het minister-president
schap, den opbouw van een volgens de
beroepen geconstitueerden economi-
schen raad en van regionale economi
sche raden behandelen.
In de wandelgangen der Fransche
Kamer werd gisteren veel critiek ge
leverd op de radiorede van Doumergue
en op de door hem aangekondigde grond
wetswijziging.
Algemeen was men van oordeel, dat
de nationale vergadering niet voor Ja
nuari of Februari zal kunnen bijeen
komen wegens de noodzakelijkheid dat
beide Kamers een gemeenschappelijke
op'ossing opstellen en het eens worden
over de juiste agenda.
Verscheidene Kamerleden van rechts
gaven hun levendige voldoening te ken
nen over het plan tot herziening der
grondwet. Chappedelaine van de cen-
trumgroep der radicale linkerzijde was
eveneens van meening, dat Doumergue
over al het gewenschte gezag beschikt'
om te slagen in het onmisbare werk, dat1
vo'gens hem deze herziening vormt.
Het Kamerlid Zay, die de meening
vertegenwoordigt van den uitersten lin
ker vleugel der radicale partij, verklaar
de niet vijandig te staan tegenover een
uitbreiding van de prerogatieven van de
uitvoerende macht, maar hij was van
meening, dat dit meer een kwestie van
personen was dan van wijziging van in
stellingen.
Het socialistische Kamerlid Graziani,
behoorende tot de S F.I Omaakte
slechts formeele reserves ten aanzien
van den inhoud der rede van Dou
mergue.
Opgemerkt dient te worden dat de
Kamerleden, die zich gistermiddag .in
de wandelgangen bevonden, weinig tal
rijk waren.
Resumeerend schijnt het dat het ini
tiatief van Doumergue warm zal worden
gesteund door een groot deel van zijn
meerderheid, met minder geestdrift zal
worden gesteund door het meerendeel
der radicaal-socialisten en bestreden zal
worden door de extremisten.
De rede van Doumergue wordt door
de „Temps" onvoorwaardelijk goedge
keurd. Doumergue, aldus het blad, speel
de de laatste kaart uit waarover de op
rechte democraten en patriotten be
schikten om de republiek te redden. H_t
is de laatste kaart, omdat Frankrijk
daarmede een revolutie of een dictatuur
of wellicht beide tegelijk vermijden
en op de door he maangekondigde grond-
zelen, meent het blad.
„Paris Soir" legt er den nadruk op, dat
de premier de door hem voorgestelde
hervormingen langs grondwettigen weg
wil verwezenlijken. Hij heeft echter
niets gezegd over de bijeenroeping der
constitueerende vergadering. Deze kwes
tie kan tot een hartstochtelijke gedach-
tenwisseling aanleiding geven.
De „Ere Nouvelle" (rad. socialiste)
schrijft: De publieke opinie vraagt geen
verandering in de constitutie noch een
verandering van regeering De „Popu
laire", het orgaan van de socialisten, die
in het bijzonder tot doelwit werden geko-
zen in de radio-rede van Doumergue,
schrijft: Indien ooit het beoogde Staats
hervormingsplan in werking zou. worj
den gesteld, zou er geen vertegenwoor
digend stelsel meer zijn, zelfs geen repu
bliek!
Daarentegen juicht de conservatieve
pers de rede toe. De plannen van Dou
mergue, schrijft de „Figaro", missen
noch staatsmoedigheid noch durf. Wij
wenschen den minister-president .geluk
met de kracht en den samenhang van
dit eerste schema.
„Le Jour" schrijft: Wat bovenal be
houden moet worden van Doumergue's
krachtigen en duideljjken oproep, is de
noodzakelijkheid om de positie van den
minister-president te verzekeren en
aan de regeering de bevoegdheid te ver-
leenen om het parlement te ontbinden.
Het „Petit Journal" betoogt: het is
geen overdrijving deze Boodschap te
beschouwen als een politiek evenement,
waarvan de uitwerking aanzienlijk kan
zijn.
Het is de eerste keer in de annalen
van de republiek dat de president van
den ministerraad zich richt tot het volk
om een angstkreet te slaken dat hij zijn
taak niet zou kunnen volbrengen. De
redenen, die uiteengezet werden, laten
niet na indruk te maken, het blijft
slechts af te wachten of het kabinet op
zich zelf in staat zal zijn al zijn denk
beelden te doen zegevieren.
Het textielschandaal van Zyrardow,
dat zich allengs heeft ontwikkeld tot
een ernstig symptoom van afkoeling in
de Fransch-Poolsche betrekkingen,
heeft naar de correspondent van de
Times meedeelt, in de laatste dagen ge
leid tot het terugtrekken uit het politie
ke leven van een tweede prominente fi
guur van het „regeeringsblok". (De
eerste, Lednicki, een gezien advocaat,
pleegde zelfmoord).
Graaf Henrik Potockv, president van
de directie en een van de leiders van den
rechtervleugel in het regeeringsblok, is
nog steeds in arrest, evenals twee Fran
schen, Vermeerseh en Caen, die het be
drijf mede geleid hebben; de poging van
den Franschen ambassadeur om bemid
delend op te treden, heeft tot niets ge
leid.
De Zyrardow textielfabrieken, waarbij
10.000 arbeiders werk vinden, zijn eenige
maapden geleden onder regeeringstoe-
zicht gesteld. Voor den oorlog behoorde
het concern aan een Duitsche vennoot
schap, en er wordt dikwijls gezegd, dat
de verhouding tusschen de eigenaars en
de Poolsche arbeiders in dien tijd aan
zienlijk beter was dan thans, nu het
grootste gedeelte der aandeelen in han
den js van. Marcel Boussac, te Parijs.
Op da ernstige verwijten van Poolsche
zijde heeft Boussac in een brief aan Fi
nancial News uitvoerig geantwoord.
Het bedrijf is meer dan honderd jaar
geleden opgericht door een Franschman,
De Girard, en heeft zich ontwikkeld tot
een van de grootste textielbedrijven van
het oude Rusland. In 1919 kwam het in
handen van de Poolsche regeering, en
ondervond het herhaaldelijk stagnatie.
In 1923 nam de huidige combinatie het
bedrijf over, en, profiteerende van het
nauwecontact met Fransche bedrijven,
ontwikkelde het zich regelmatig, met,
tegen behoorlijke loonen, ook naar ver
houding veel meer Poolsche staatsbur
gers in zijn dienst dan voorheen. Noch
tans deden zich moeilijkheden voor,
waarbij de Poolsche regeering elk voor
stel tot arbitrage steeds heeft van de
hand gewezen. In 1932 werd de hoofd
directeur, Badin, vermoord. De moorde
naar werd vrijgesproken, de Poolsche
pérs koos zijn partij. In Maart 1934
vormdede Poolsche minderheid van
aandeelhouders een syndicaat, dat bij de
regeering aandrong op maatregelen te
gen de Fransche aandeelhouders, die te
groote uitkeeringen zouden genieten.
Een arbitragecommissie, bestaande uit
sluitend uit Polen, werd ten slotte met
toestemming van de regeering benoemd.
De pers.echter nam een zeer vijandige
houding aan en kreet Lendickv. een van
de organisatoren van deze arbitrage, uit
voor landverrader. Deze pleegde daarop
zelfmoord. De arbitrage is niet tot stand
gekomen.
De gearresteerde Franschen zijn nog
niet verhoord.
De Fransche bladen, die blijkbaar nog
niet genoeg hebben gehad aan de zaak-
S.tavisky, hebben zich nu weer met
zichtbaar genoegen geworpen op het te
Rijssel bij de pelitie ontdekte schan
daal, dat ook al weer bedenkelijke pro
porties schijnt aan te nemen. Ook hier
wordt weer gefluisterd, dat er „vele in
vloedrijke personen" bij betrokken zou
den zijn. Hoe het mogelijk is dat een
individu als Mariane inspecteur van de
mobile brigade kon zijn, terwijl alom
bekend was dat hij een zedeloos leven
leidde, deel uitmaakte van een ongure
bende en handel in bedwelmende mid
delen dreef, is tot dusver nog niet duide
lijk.
De aanvallen in de bladen op de Süre-
té Générale nemen intusschen in hevig
heid toe. Er wordt op gewezen, dat Ma
riane gedurende verscheidene jaren
reeds zijn noodlottige praktijken heeft
kunnen verrichten, ofschoon er reeds
lang een verdenking op hem rustte. Er
bestond een groot dossier over hem en
niettegenstaande dit bezwarend voor
hem was, werd hij niet alleen gehand
haafd, maar den lsten Augustus j.1. be
vorderd. Dit bracht met zich mede dat
hij geheel op eigen initiatief kon optre
den. Bij een arrestatie behoefde hij niet
meer van een collega vergezeld te zijn;
hij liet dan ook onschuldige personen
arresteeren, verhoorde ze in niemands
tegenwoordigheid en vroeg groote be
dragen voor hun invrijheidstelling.
Het onderzoek heeft aan het licht ge
bracht, dat Mariane en zijn handlangers
zich niet slechts schuldig maakten aan
den verkoop van vervalschte belasting
zegels, maar ook in cocaïne handelden
en geld loskregen door de schandelijkste
afpersing. Een jaar geleden ontving een
vooraanstaand Rijsselsch zakenman een
brief, waarin hij bedreigd werd met
ontvoering en met moord op zijn kinde
ren. Mariane „leidde" het onderzoek, dat
natuurlijk niets opleverde. In 1932, toen
er Fransche politietroepen naar Corsica
werden gezonden om daar de laatste
bandieten uit te roeien, werd Mariane,
Corsikaan van geboorte, er ook heen ge
stuurd. Het resultaat was dat hij met de
bandieten samenwerkte!
Pressard, chef der mobile brigade te
Rijssel. heeft Maandag een brief uit Pa
rijs ontvangen, waarin hij met den dood
wordt bedreigd. Men vermoedt, dat dit
schrijven afkomstig is van een der ben
deleden van Mariane, die Pressard wil
bewegen zijn onderzoek in deze corrup
tie-affaire te staken.
De gisteren gevoerde onderhandelingen
tusschen de werkgevers en werknemers in
het mijnbedrijf in Cardiff over het looncon-
flict zijn zonder resultaat afgebroken. De
toestand is zeer verscherpt en de mogelijk
heid, dat de staking Maandag zal uitbreken,
is geenszins uitgesloten, aldus het Hfold.
De mijnwerkers in Zuid-Wale« bereiden
zich reeds op een staking voor. Waarschijn
lijk zal Donderdag een vergadering van de
mijnwerkers worden gehouden, waarop men
de verdere plannen bespreken zal. In Zuid-
Wales vinden ongeveer 137 000 mijnwer
kers werk; lid van de vakvereenigingen zijn
slechts ongeveer 80.000 man.
Hoewel de ongeluksmijn te Gresford giste
ren afgesloten is, heeft zich gisteien een
explosie voorgedaan, die door de afsluiting
heenbrak. Een in de nabijheid staande mijn
werker werd door vallend gesteente getroffen
en gedood.
De Amerikaansche commissie van onder
zoek naar de oorzaken van de ramp van de
Morro Castie heeft gisteren Arthur Pender
gehoord, die in den nacht, dat het ongeluk
heeft plaats gevonden, de wacht had.
Pender is van meening, dat de brand is
ontstaan ten gevoige van de ontploffing van
een bom. Hij heef; een luiden penetranten
knal gehoord, weike kwam uit de richting
van de schrijfkamer of de gang van de
kajuit.
Toen hij zich derwaarts begaf, heeft hij
een jongen man waargenomen die een don
kergrijs costuum droeg. Dezen persoon had
hij nog nimmer gezien. Hij behoorde ook tot
de bemanning.
Voorts heeft hij gezien, dat een lid der be
manning een kast opende, waar de vlammen
uitsloegen.
Hauptmann.
Te New Jersey zouden zich thans drie
vrouwen bevinden die de verklaringen van
den gedetineerde Paulin kunnen bevestigen,
dat deze Hauptmann kent.
Eenige getuigen verklaren, dat de voet
sporen van Hauptmann overeenkomen met de
sporen, welke in den nacht, dat de ontvoe
ring plaats vond. zijn waargenomen bij het
huis van Lindbergh.
De advocaat van Hauptmann, Fawcett,
heeft verklaard, dat Hauptmann hem heeft
medegedeeld, dat hij 2000 dllai heeft geleend.
Naar dt advocaat voorts mededeelde, zijn ge
ruchten in omloop volgens welke de vrouw
De Radio-rede van Doumergue.
(Dag. Overzicht).
Algemeene amnestie in Italië bij
de geboorte van het prinsesje. (Bui
tenland).
Dreigende mijnstaking in Enge
land. (Buitenland).
De Lindbergh-affaire. (Buiten
land).
Van 1 Nov. a.6. wordt wegens het
niet voldoen aan de voorschriften
betreffende rijwielplaatjes geen
waarschuwing meer gegeven, doch
volgt onmiddellijke bekeuring. (Bin
nenland).
De brand te Hilversum; één der
meisjes overleden. (Binnenland).
Het schandaal te Medemblik voor
de Alkmsarsche rechtbank. (Rechts
zaken).
B. en W. van Alkmaar schrijven
de nieuwe spelling op de scholen
voor. (Stad en Omgeving).
Benoeming directeur van het post
kantoor te Alkmaar. (Stad en Om
geving).
(Zta verder eventueel laatste
berichten).
van Hauptmann dreigbrieven zou hebben
ontvangen. Deze geruchten komen evenwel
in geen enkel opzicht met de feiten overeen.
Voorts heeft Fawcett een verklaring voorge
lezen van Hauptmann, waarin de beschuldig
de de hoop uitspreekt, dat spoedig de ge
heele waarheid in deze aangelegenheid aan
het licht zal komen. Hauptmann hoopt, dat
hij spoedig van de tegen hem ingebrachte be
schuldigingen zal worden ontlast.
In verband met de geruchten, dat de
nationale hersteladministratie in de
Vereenigde Staten in het vervolg
door een beheersraad zal worden
geleid, waarvan generaal Johnson
geen deel zal uitmaken, zegt het „Jour
nal of Commerce", dat hem een functie
in het filmbedrijf is aangeboden. Mocht
Johnson besluiten als administrateur
van de N. R. A. af te treden, dan zou hij
die functie, welke een salaris van 100.000
dollar per jaar oplevert, kunnen aan
vaarden.
Bernard Baruch heeft aan de „New
York Times" medegedeeld, dat hij geen
deel zal uitmaken van de N. R. A. en dat
hem overigens geen enkel desbetreffend
aanbod is gedaan.
De weerberichten doen gunstige weers
omstandigheden verwachten bij de tewater
lating van de Cunard „534". Alle voorberei
dingen zijn thans gereed en te Glasgow zijn
reeds tal van bezoekers uit geheel Engeland
aangekomen, die de plechtigheid willen bij
wonen. De koningin zal het reuzenschip te
water laten door op drie knoppen te drukken
één knop om de flesch wijn tegen den boeg
stuk te slaan voor den doop van het schip,
één voor het loslaten van het apparaat, dat
het schip vasthoudt en één voor het aan
zetten der hydraulische stuwinstallatie.
Een reuzenslang, die uit haar kooi te Len
den was ontsnapt, en de bewoners van Has-
.tings een week lang in angst en vreeze heeft
doen verteeren. heeft men gisteren in haar
slaap verrast en gevangen genomen. De slang
is drie meter lang. en weegt 50 K.G.
Volgens officiëele mededeelingen moet
het aantal slachtoffers van de typhoon-
ramp, die verleden week Japan heeft
geteisterd, worden vastgesteld op 249
dooden, terwijl 8399 personen weerden
sewond an 568 personen worden var-
mist. Het aantal vernielde of ernstig
beschadigde gebouwen bedraagt 36336,
waaronder 289 schoolgebouwen. Vijf
duizend spoorwegwagons werden ver
nield en de kosten voor het herstel der
spoorwegen worden geschat op 10 mil-
lioen Yen