Agenda
Siad en O
De herdenking van Alkmaar's ontzet.
EEN DANKBETUIGING UIT HET
ZIEKENHUIS.
VOOR HET DIERENASYL.
RECHTS GING VOOR.
KOEIEN, DIE NIET OP HET SNEL
VERKEER LETTEN.
TREINVERTRAGING
AMSTERDAM—ALKMAAR.
Ondanks den regen wordt er met
opgewektheid feestgevierd.
De rede bij het beeld.
DE STEMMING VOORAF.
De kinderoptocht op Zaterdagavond.
De versierde straten.
8 De Zondag.
Optocht S.I.S.
De groote dag zelf.
De regen valt
De burgemeester dankt voor de
hulde.
De plechtigheid bij het beeld.
Stedelijk Museum ingang
Breedstraat, -dien werkdag van 9 tot
12 en van half 2 tot half 4 geopend; Zater
dags van 9 tot 1 uur; Zondags gesloten.
Bioscopen.
Cinema Americain, half 8, hoofdnummer
Flying Down to Rio (operette); hoofdrol
Dolores del Rio. Toegang boven 14 jaar.
Tot 12 uur doorloopende voorstellingen
A. B. T., half 8, hoofdnummer Mister
Robinson Crusoë (avont.)hoofdrol Dou-
glas Fairbanks. Toegang voor eiken leeftijd.
Tot 12 uur doorloopende voorstellingen.
Victoria-theater, half 8, hoofdnummer
Voorjaarsparade (rom.); hoofdrol Franzis-
ka Gaal. Toegang voor eiken leeftijd.
Tot 12 uur doorloopende voorstellingen.
Maandag 8 October.
8 uur, Waakt en DidL lezing met licht
beelden door mej. Joh. Ekering uit Parijs.
Dinsdag 9 October.
8 uur, loge-gebcuw Nieuwesloot, psycho
metrische seance mevr. Akkeringa.
Woensdag 10 October.
7 uur, café Rus te Heerhugowaard, lezing
door den heer Hazeloop, rijkstuinbouwleer-
aar, over de teelt van geneeskruiden
8 uur, loge-gebouw Nieuwesloot, psycho
metrische seance mevr. Akkeringa.
HIJ WAS NIET IN STAAT OM
TE RIJDEN.
Hedennacht, ongeveer 12 uur, stopte op
den Stationsweg een motorrijder, die zijn
machine overgaf aan een man, die in kenne-
lijken staat van dronkenschap verkeerde.
Deze man begreep dan ook niet veel van de
uitlegging waar hij gas en waar hij „lucht
kon maken, maar nam de machine aan en
trachtte terwijl de vorige berijder reeds
verdwenen was er boven op te gaan
zitten.
Hij viel er telkens mee om en het is onbe
grijpelijk dat er nog toeschouwers zijn die
in een dergelijk geval pogen den man op zijn
machine te hijschen en op weg te helpen.
Het dringt blijkbaar niet tot hen door aan
welk gevaar de weggebruikers op deze wijze
worden blootgesteld. Gelukkig was de man
zoo dronken, dat alle gezamenlijke pogingen
faalden. Een der toeschouwers waarschuw
de de politie die zoo verstandig was ter
voorkoming van ongelukken den man mee
naar het bureau te nemen. Een toeschou
wer, die zich te veel met het geval bemoeide,
werd eveneens mee naar het bureau genomen
waar proces-verbaal wegens beleediging te
gen hem werd opgemaakt.
RIJKSTELEFOONDIENST.
De volgende telefoonaansluitingen zijn in
de maand September tot stand gekomen:
1589 A. Bart, hooi- en stroohandel, Ooie
vaarstraat 17; 1592 B. Prijs, dameskapper,
Langestraat 4; 1593 Ned. Herv. Diaconie,
Veerstraat 1; 1599 S. J. de Graaf, levensmid-
delenbedrijf, Appelsteeg 6.
Namens de patiënten van vrouwenheel-
kunde in het Central Ziekenhuis verzocht
men ons, in verband met het reeds vermelde
ziekenhuisconcert, nog het volgende op te
nemen.
Vrijdagavond j.1. 8 uur werd ons, voor de
nieuwere patiënten, een ongewoon feest be
zorgd. De heer Jonker met zijn mannen-
kwartet „Zang en Vriendschap", mei. N.
Wijn, de heer Akkerman en de heer C. Sie-
werds hebben ons -met hun zang, piano- en
vioolspel een genotvollen avond bezorgd.
Voor den aanvang waren wij allen zoo
opgewonden als wij nog nooit waren ge
weest voor een uitvoering in de wereld bui
ten de muren van het ziekenhuis. Wij heb
ben hier een wereldje op zichzelf.
Maar nu wij hier voor onbepaalden tijd
geïsoleerd liggen van de buitenwereld, allen
met onbepaald verlof, kwam een klein deeltje
van de wereld naar ons toe, waarvoor wij ze
allen zeer dankbaar zijn.
Hulde aan onze steeds bereidwillige zus
ters voor wie geen moeite te veel was. Velen
ervan hebben haar vrije uren ervoor opge
offerd.
Ook een dankbaar woord van waardeering
aan het ziekenhuis waar ons het leven op
allerlei manieren zoo aangenaam mogelijk
wordt gemaakt, voor eenige weken vinden
velen van ons het een gezellig kosthuis.
Tot besluit willen wij nog den heer Dun
complimenteeren over zijn geestige toespraak
En nu „lest best", hulde aan mijnheer Jon
ker en solisten.
Voor het te stichten dierenasyl zijn bij den
inspecteur van „Dierenbescherming" nog in
gekomen 2.50 van mevr. K. en 1.— van
mevr. K., benevens 2.50 van Miep en Mop
Totaal werd voor dat goede doel thans
25.75 ontvangen.
Op den hoek Kennemerstraatweg—Wil-
helminalaan had gistermiddag een aanrij
ding plaats tusschen twee auto's, doordat
aan de eene geen voorrang was verleend.
De aangereden wagen werd deerlijk geha
vend, terwijl tegen den bestuurder van den
anderen wagen proces-verbaal werd opge
maakt.
Op den Hoeverweg moest gistermiddag
een auto, die een vrij groote snelheid had,
plotseling stoppen voor een aantal koeien.
Door het krachtige remmen en den gladden
weg slipte de wagen en werd ernstig bescha
digd zoodat hij door een garagehouder
moest worden weggesleept,
TE WATER GEVALLEN.
Spelen op een brug.
Een 4-jarig dochtertje van den heer van
Slooten speelde gistermiddag op de brug bij
de Oosterburgstraat. Op een gegeven mo
ment viel het kind te water en dit ongeval
zou zeker ernstige gevolgen hebben gehad
als niet de toevallig passeerende heer Sie
brands met de reddingshaak was komen op
dagen. Van den anderen kant kwam men
aanvaren met een vlot van den heer Berk
bout en toen kon het kind behouden op het
droge worden gebracht en naar zijn woning
in de Eerste Kabelstraat worden vervoerd.
BRAND TE HEERHUGOWAARD.
Zondagmiddag ongeveer drie uur ont
stond door onbekende oorzaak brand in de
boerenbehuizing van den landbouwer P.
Groot op de Buurt aan den Middenweg te
Heerhugowaard. Het met riet gedekte ge
bouw, waarin tevens eenig hooi aanwezig
was, stond in enkele oogenbükken in lichte
laaie, zoodat de bewoners niets konden red
den. Gelukkig was de-iwtnd voor de belen
dende perceelen gunstig, zoodat de motor
spuit, die spoedig ter plaatse was, zich tot
het brandende perceel, dat spoedig gehrel
tegen den grond lag, kon bepalen.
Naar we vernemen waren zoowel woning
als inboedel verzekerd.
Door het stroomloos geraken van het
traject Koog Zaandijk—Wormerveer
ondervond de electrische trein welke om
9.36 uur Zaterdagavond uit Amsterdam
naar Alkmaar vertrekt, ruim een half
uur vertraging. In Krommenie moesten
de reizigers uitstappen; hier konden zij
met den volgenden trein, welke over het
andere spoor werd geleid, hun reis ver
volgen. De montagewagen uit Uitgeest
was spoedig ter plaatse. Na ruim een
half uur was de storing verholpen. De
reizigers voor Haarlem ondervonden
ongeveer drie kwartier vertraging. Voor
Alkmaar werd een extra-trein aange
vraagd.
OPENING TROEPHUIS TROEP II
DER PADVINDERS.
Daar er in Alkmaar te veel deelname
was voor de padvinderij, had het afdee-
lingsbestuur van den Kaninefatentroep
besloten den troep in tweeën te splitsen
Reeds 2 maanden was er door 2 vendels
afzonderlijk gewerkt met goede resulta-
Zondagmiddag werd de troep officieel
gesplitst in het troephuis Kaninefatum
De troep I heet de Kaninefaten, troep
huis in den Hout, en troep II heet de
Geuzen, troephuis achter het Gymnasi
um. Vanuit den Hout werd er naar het
2e troephuis gemarcheerd. Onder veler
belangstelling werd daar het troephuls
geopend door den heer Moens.
De beschermheer, jhr. F. H. van Kin
schot, sprak de hoop uit, dat het troep
huis nog lang op die plaats zal staan.
Verder bedankte de hopman der Geu
zen, de heer Wensink, hopman v. d.
Berg van de Kaninefaten, voor alles wat
hij voor hem gedaan had. Ook de akela
der Kath. welpen sprak een woord van
hulde.
Ten slotte werd een groot diner ge
houden, terwijl de avond werd besloten
met een groot gezellig kampvuur
HET WITTE KRUIS.
AFDEELING ALKMAAR.
Het bestuur van de afdeeling Alkmaar
van Het Witte Kruis brengt ter kennis
dat van het hoofdbestuur van de N.-H.
Vereeniging „Het Witte Kruis" bericht
is ingekomen dat vanaf 15 October a.s.
gedurende de wintermaanden wederom
een aantal ondervoede jongens en meis
jes, van 714 jaar, kinderen van leden
van eene afdeeling, gratis in de Herstel
lingsoorden „Heideheuvel" en „Bosch en
Heide" kunnen worden opgenomen,
voor den tijd van 4 weken.
Voor „Heideheuvel" werd het aantal
bepaald op 15 meisjes, terwijl in „Bosch
en Heide" slechts een beperkt aantal
jongens kan worden opgenomen. Uit een
medische verklaring moet echter blijken
dat het betrokken kind inderdaad on
dervoed is, en niet lijdende aan een of
andere ziekte.
ZWAAR ONWEER BOVEN
OTERLEEK.
In de nacht van Vrijdag op Zaterdag ont
lastte zich te Oterleek een zWSar onweer, ge
paard gaande met hagelslag. De bui was
zoo hevig, dat van een onderweg zijnde
auto de voorruit werd verbrijzeld door de
hagel.
Zaterdagavond hebben diverse jeugdver-
eenigingen met vlaggen en fakkels een tocht
door de stad gemaakt.
Met twee muziekcorpsen, één voorop en één
tusschen den stoet, trok men vanaf het Waag-
plein door de reeds feestelijk versierde
straten, voorafgegaan en gevolgd door
politieruiters
Het was een alleraardigst gezicht, al deze
kinderen met fakkels en lampions voorbij te
zien trekken en de optocht had dan ook een
overgroote belangstelling.
Nu er reeds „proef-verlicht" is, kunnen we
in het algemeen mtdedeelen, dat de buurt
bewoners in diverse wijken weer hun uiterste
best hebben gedaan.
De gemeente zorgde voor een magndfique
illuminatie van de Bergerbrug. Deze maakt
des avonds als alle lijnen zich in gloeilampjes
afteekenen, een sprookjesachtigen indruk.
In de stad heerschte gisteravond reeds een
gezellige drukte. De talrijke versierde en ver
lichte straten trokken talrijke bezoekers.
DeLangestraat was wel het hart van
de reeds opkomende feestvreugde. Drommen
hossende en zingende jongelieden trokken her
haaldelijk door de straat, die er met de
roode en witie doeken, waartusschen lampen
waren gehangen met perkamenten kappen,
waarop het Alkmaarsche wapen geschilderd
was, echt vroolijk uitzag.
De Hoogst raat baadde in een zee van
licht De vele lampjes en de lichtgevende
„kaasjes' hebben tusschen het groen een
prettig effect.
In het water aan de M i e n t ligt wepr een
versierde en verlichte zolderschuit, waarop
vanavond zeker de muziek zal plaats nemen
om haar tonen te iaten schallen, zooals ook
verleden jaar gebeurde. Nog een andere ver
lichte boot ligt daar in het water, een boot
met een toren erop gebouwd, die met zijn
groot aantal lampjes schitterend in het water
weerkaatst.
Met de aan een koepel bevestigde lampen
in het midden boven de straat hangende en
daarnaast groene guirlandes, is de M a g d a -
lenenstraat een mooie ingang voor het
Hofplein.
Het Luttik-Oudorp heeft weer
reuzen-kaarsen met aan den voet bloemen
bakken, waarin roode en witte dahlia's, langs
den waterkant geplaatst. Met hun getemperd
licht kunnen zij zich niet op een grootsche
verlichting beroemen, maar desniettemin
trekken zij zeer de aandacht.
Het Verdronkenoord heeft ter
weerszijden van de breede gracht verlichte
zuilen, getooid met het Nederlandsche en het
Alkmaarsche wapen en daar schuin overheen
hangende rood-witte vlaggetjes, een en ander
ontworpen en uitgevoerd door de heeren
Groothuizen en Wiedijk. De bruggen aan
deze gracht, waarvan de verlichte bogen
weerkaatsen in het water, doen prettig aan.
Steenenbrug (ook hier zijn de
bogen omgeven door een lichtlijn van vele
lampen) is een bouwwerk opgericht dat met
de daar 0p aangebrachte woorden een plei
dooi IS voor het dempen der geacht „De
moderene tijd met zijn snelverkeer vraagt
ruimte op de wegen, maar 't Alkmaar's beheer
houdt nog demping tegen", dat zijn de
woorden, die te lezen staan op het groote
met wit doek omspannen bouwsel, dat een
zee van licht verspreidt en aan welks voet een
bloemperk is aangebracht. De heer Geels, de
ontwerper van de spreuk, heeft met deze
woorden weergegeven een door de bewoners
lang gekoesterden wensch. De verlichting
werd belangeloos door den heer Genefaas
uitgevoerd.
De St. Annastraat lokt den bezoeker
door een groot aantal geschilderd lichtbakken
van eigenaardigen vorm. De verlichting met
wandlampen aan de gevels der huizen is zeer
aardig.
In de Hekelstraat voert de groene
kleur den boventoon: groene, rechte elkaar
midden boven de straat rakende guirlandes,
groene latten met groene lampions en daar-
tusschen roode witte dito en tal van roode
en witte vaantjes, hangende aan een grooten
cirkel. Een verlichting en wijze van versie
ring, die de aandacht trekt.
Van de L a a t is dezen keer alleen het zoo
Eenaamd „stille" gedeelte (van Kapelsteeg tot
immerhoek) in een feestkleed gestoken.
Hooge vierkante masten van boven met wit
en van anderen met oranjedoek omspannen
(met daartusschen bloembakken) zijn op het
trottoir geplaatst en onderling verbonden
door een electrisehen draad, waaraan vele,
zeer vele, lampen, die een zee van licht ver
spreiden. Ongeveer in het midden van het
versierde straatgedeelte is een groote eere
poort opgericht, waarop met groote roode
letters „Victorie" te lezen staat.
In het F n i d s e n is bij de St. Jacobsstraat
een poort gebouwd in den vorm van een
vroegere poort aan den ingang der steden.
Met de daaraan hangende lantaarns een zeer
aardig en effectvol bouwsel. Het verdere ge
deelte der straat tot aan de brug bij de Mient
geeft een levendig beeld met het roode en
witte vlaggendoek, waarover de heldere lam
pen aan vele bogen hangende, een fantastisch
licht werpen.
De Spoorstraat heeft een dubbele
rij pilaren gekregen waarop bloemenbakken
geplaatst zijn.
De Stationsw e g geeft aan beide
zijaen lange snoeren van electrische lichtjes
wat een feeêrieken indruk maakt. Daar tus
schen zijn bakken met bloemen opgehangen
en electrische lantaarns zijn weer van oran-
je-zijden schemerkapjes voorzien.
t c r 00 's a's van ouds met
feestelijke zuilen en tal van gekleurde licht-
pdgVCr8ier mC* *"er en oranje-wim-
Aan 't Kerkplein zijn langs de huizen
rij aan palen tal van kleurige vlaggen en
oranjeballons opgehangen en ook in de
luinstraat en de Forestusstraat heeft men
zijn best gedaan iets goeds te bereiken. In
de Tuinstraat b.v. is een eerepoort opge
richt en zijn bussen met afgesneden bloe
men opgehangen.
In,d,e S i n t Josephstaat had de
jeugd het initiatief genomen, maar de regen
kwam helaas telkens weer de met zooveel
moeite tot stand gebracht versiering beder*
De Lindelaan is eveneens smaakvol
versierd. Bij~hëTbegin en het einde zijn
eere-poorten opgericht.
Ook het Varneb roek heeft een mooi
geslaagde verlichting.
Evenals Zaterdagavond was in de stad
reeds een kleine feeststemming merkbaar
Men voelde, dat er iets gaande was, ook al
uitte zich dat dan niet in een uitbundig ru-
m<Veie cafés hadden goed bezoek en waar
een dansje gemaakt kon worden, liep
aardig vol.
Tom van der Stap en zijn tien witte
Raven dat dit voor De Harmo
nie een groote attractie zou zijn, was ge
makkelijk te voorzien. De uitmuntende band
is hier meer dan populuair geworden. En
thans op het tooneel in de groote zaal komt
de band al bijzonder tot haar recht en de
zaal is een pracht dansgelegenheid. Op het
tooneel komen de Show-nummers van Tom
en zijn leden zoo mooi uit. Reeds Zaterdag-
avond waren tal van danslustigen in de
beste stemming bij elkaar. Fox-trot, tango,
rumba enz., wisselden elkaar in bonte rij af
en men amuseerde zich uitstekend^ Ook gis
teren was het druk en vanavond zal de
feest- en dansvreugde bij de Witte Raven
zeker haar hoogtepunt bereiken.
Ook in 't Gulden Vlies liet de
welbekende Tiroolsche band haar opgewekte
muziek weerklinken en onder de bekende,
rustige leiding van den heer A. Englander
zullen ook hier de ware 8 Oct.-triomfen
hoogtij vieren.
Velen zullen naar Ober-Bayern trekken,
om met recht te genieten van dans
en muziek. Aan „Stimmung met Dorfmusik"
zal het zeker niet ontbreken.
Inde Korenbeurs is eveneens menig
dansje gemaakt. De „Professional-band
vermocht ook daar reeds de voorpret zoo
goed mogelijk te maken.
Op een en ander zullen we vanzelfspre
kend morgen uitvoeriger terugkomen.
De buuftvereeniging S.I.S., die in de stad
bekend is geworden door het organiseeren
van reeds meerdere kinderfeesten, heeft voor
heden ook de kinderen weer een feest gebo
den. Het begon vanmiddag met een optocht
vanaf het plein aan de Eikelenbergstraat,
waarop een fnarsch door verschillende stra
ten volgde. Achter de opwekkende tonen var
een muziekgezelschap liepen vele kinderen
in het wit en met bloemen getooid. Enkele
groepen trokken de aandacht, o.a. een prin-
senpaar, een bruidspaar, Micky Maus en een
pindamannetje. Het geheel bood een vroo-
lijken, fleurigen aanblik.
't Is nog vroeg, terwijl we dit schrijven.
Een groot gedeelte van Alkmaar is nog in
rust.
Een grauwe lucht overdekt de feeststad en
onafgebroken valt een miezerige motregen
neer. De straten worden glimmend en dit
alles maakt, dat de feeststemming vrijwel
geheel wegblijft.
Toch ziet men, dat er iets bijzonders te
doen is. Immers honderden kinderen trekken
in lange rijen naar de Steenenbrug, waar
verzamelen geblazen werd voor de reveille.
Vandaar trok men onder leiding van Corn
Jonker en met de muziek van St. Louis en
Soli Deo Gloria voorop de stad door naar
de woning van burgemeester Van Kinschot
aan den Nieuwlandersingel, waar om negen
uur een 500 kinderen zich opstelden om
onzen burgervader een aubade te brengen.
Inmiddels had de burgemeester zich met zijn
echtgenoote en zijn kinderen op het bordes
opgesteld en daar weerklonk op den nog ont-
wakenden morgen het heldere gezang uit
honderden keeltjes. Nadat de liederen ten
gehoore waren gebracht, bracht de kinder
massa een driewerf hoera uit op den burge
meester.
Het ongeveer 10-jarige Liesje Voorthuizen
boodt aan Mevr. v. Kinschot bloemen aan.
De burgemeester bracht vervolgens met
enkele woorden dank voor de hem gebrachte
hulde. Hij was blij dat nu ook zijn echtge
noote de Alkmaarsche jeugd had hooren
zingen. Ouden traditie getrouw zou hij ook
de jeugd in den tuin tracteeren.
Een bijzonder woord van waardeeren
uitte de burgemeester over het door onze
stadgenooten mej. M. N. Zwaan en den heer
Corn. Jonker gecomponeerde lied 8-October-
herdenking.
Vervolgens trad het volledige bestuur van
de 8 Oct. bestuur naar binnen en werden de
kinderen gul onthaald.
Dadelijk na deze reveille werd onze aan-
dacht gevraagd voor de koraalmuziek, die
Pu0. P1^'3 o l v- Jac- {er Hall bracht
vanaf het bordes van het stadhuis. Velen
luisterden voor het Stadhuis naar de altijd
indrukwekkende muziek. Het bleef in de stad
zelf buitengewoon stil, natuurlijk deed het
slechte, regenachtige weer zich gelden.
Op de Maandagsche Veemarkt vond de
carillonnist van den waagtoren, de heer W
Crefeld een dankbaar gehoor
De jaarlijksche kinderoptocht, die anders
altijd de ruimte tusschen het carillonspel en
de huldiging naar het Victorie-beeld opvult
ontbrak dit jaar en nogmaals: van een feest
stemming was nog weinig te merken.
Vaandal-defilé Nationaal Jongeren
Verbond.
Het Nationaal Jongeren Vejbond organi-
seerde hedenmorgen een groot vaandel-
defile, waaraan de volgende verenigingen
deelnamen: De Ned. Padv., de R K Ver
kenners, de Besturenbond, de Driehoek
GHde3' dC ^raalmeisles en het Meisjes
Men vertrok van de Nassaulaan, langs de
volgende route: Nassaulaan, KennerMersin-
gel, Nieuwlandersingel, (vaandelgroet voor
dDe." bur?eme<3t«r), Emmabrug, Zilverstiaat
Ridderstraat, Laat, Voordam, Waagplein
Mient, Langestraat, Gasthuisstraat, Zeven'
huizen, Geest, Heul.
Hierna werd gemarcheerd naar het Victo
nebeeld, waar de deelnemers de plechtig
heia. bijwoonden.
Ondanks het minder gunstige weer in de
middaguren, woonden honderden bij het
Victorie-beeld de jaarlijksche plechtigheid
bij O. m. waren aanwezig de burge
meester jhr. v. Kinschot en zijn gezinsleden,
het comité van Leiden'a Ontzetvereeniging,
de oud-voorzitter van de Alkmaarsche Ont-
zetv-reeniging, de heer A. H. P. Blauw, ds
officier van justitie mr. R. v. d. Feen de
Lille de gemeente-secretaris mr. A. Koelma,
wethouder Klaver en verschillende raads-
leden.
Onder leiding van Corn. Jonker zongen
de kinderen, begeleid door het muziekcorps
Soli Deo Gloria", „8 October Herdenking"
van M N Zwaan, muziek Corn. Jonker en
„Van Alkmaar de Victorie".
De voorzitter van de Ontzetvereeniging
mr C. J. de Lange hield hierna de hieron
der volgende rede, die met een juiste tonatie
en vol overtuiging werd uitgesproken en
door de microfoon met luidsprekers voor alle
aanwezigen verstaanbaar werd gemaakt.
Nu we wederom op deze plaats ver-
eenigd zijn om het ontzet ■van Alkmaar
te herdenken, zullen ongetwijfeld onze
gedachten zich allereerst richten tot
Haar, die onze vorige herdenking met
Hare tegenwoordigheid vereerde en die
zoo vol belangstelling aan onze feest
viering deelnam, onbewust van den
dubbelen rouw, die Haar in één jaar zou
treffen Wij willen niet nalaten ook op
dit oogenblik te getuigen, hoezeer wij in
dien rouw deelen en hoe wij hopen, dat
ook Prinses Juliana zich gesterkt zal
weten door de liefde van Haar volk en in
die liefde zal vinden de kracht om eigen
leed te vergeten en om voort te gaan op
den weg, die Haar door de Allerhoog
ste Macht wordt gewezen.
In de rede, die ik het vorige jaar uit
sprak, heb ik gepoogd om in meer alge-
meene trekken het nationaal belang van
Alkmaars ontzet te schetsen, nationaal
omdat het ontzet een onderdeel vormt
van het proces dat tot het ontstaap on
zer onafhankelijkheid heeft geleid, maar
ook, omda de geschiedenis van het be
leg aantoont, dat reeds toen een hechte
band tusschen Oranje en Nederland was
gelegd.
In de redevoeringen, die ik thans en
misschien nog in volgende jaren hoop
uit te spreken, wil ik er naar 6treven om
enkele bijzondere perioden van Alk
maars belegering en ontzet te beschou
wen, waartoe dan voor dit jaar mijn
keus is gevallen op de gebeurtenissen,
die aan het beleg vooraf gingen en die,
alhoewel dus feitelijk vallende buiten
het beleg, toch in zoo heel veel opzichten
merkwaardig zijn.
Stelt U voor den toestand van de stad
Alkmaar in het jaar 1573 na den val
van Haarlem. Gedurende 31 weken had
Haarlem zich manmoedig verdedigd,
maar eindelijk moest het tengevolge
van nijjpend gebrek aan voedsel tot over
gave besluiten. Na een mislukte poging
om tegen de overgave als voorwaarde te
stellen behoud van lijf en goed, capitu
leerde het op genade of ongenade, en
volgde de wraak van de belegeraars. En
nu richtten de blikken der Spanjaarden
zich op Alkmaar, zooveel kleiner dan
Haarlem, zooveel zwakker.
Stelt U ook den toestand der bevolking
voor. Hoeveel stroomingen leven niet in
haar. Er zijn er onder de burgers, die
dezen opstand verfoeien, daar voor hen
de onderdrukking door de Spanjaarden
minder beteekent dan de schijn, dat zij
tegen het geloof der vaderen in verzet
zouden komen. Er zijn er, die in het
verre verschiet de onafhankelijkheid
zien lichten en de volkomen vrijheid
van overtuiging op welk gebied ook. Er
zijn er, die afgezien van hunne inner
lijke overtuiging een verdediging als een
hopelooze zaak beschouwen, anderen,
die evenzeer opzien tegen de ruwheid en
plunderwoede van de geuzentroepen als
van de Spanjaarden. Maar er zijn er
ook, die het lot van Zutphen en Kaarden
vreezen, waar ondanks het uitblijven
van tegenstand, tot plundering en moord
werd overgegaan. Denkt het U een
oogenblik in, dat rondom deze stad zi^b
wederom wallen en grachten zouden
vormen en dat buiten die wallen de
vijand nadert Denkt het U in. dat Gij
déze meening zoudt zijn toegedaan,
maar Uw buurman géne meening.
Denkt het U in, hoe Gij door de straten
der stad zoudt heentrekken, en U met
Uw medeburgers zoudt verzamelen op
de pleinen der stad. Ginds van uit het
Zuiden nadert de vijand en aan de
West- en Noordzijde liggen de troepen,
die willen helpen Uw stad te verdedigen
en die dringend verlangen om binnen
gelaten te worden.
Dan vereenigt zich de vroedschap in
het stadhuis. De vijand is in aantocht,
de geuzentroepen eischen, dat men de
poorten voor hen open*, hun aanvoer
ders staan voor de raadszaal en kloppen
op de deur. Vóór het stadhuis trekt de
volksmenigte heen en weer.
In deze sfeer van dreiging en span
ning, van onrust en volslagen oneenig-
heid moet de vroedschap vergaderen om
te beslissen over het lot van Alkmaar,
wolk een nroeilijke beslissing! Verdedi
gen? Maar als de overmacht te groot is
en de stad valt? Dan volgt ongetwijfeld
een bloedbad. Verdedigen? Dus binnen
de poorten laten de geuzentroepen, Je
ruwe huurlingen? De stad overgeven
zonder eenig verzet? Maar dan loslaten
net ideaal, dat in het verre verschiet
daagt: een zelfstandig volksbestaan, los
van Spanje, vrij om te denken, vrij om te
gelooven wat men wil? De stad overge
ven in de hoop, dat plundering en dood
slag zullen uitblijven? Maar als die
hoop ijdel blijkt?
Er is groote oneenigheid ook in d«
vroedschap. Zelfs de burgemeesters zijn
verschillende meeningen toegedaan De
kreten van de volksmenigte in de stra
ten dringen tot in de raadszaal door. De
bevelhebbers der geuzentroepen eischen
een besluit, het gerucht dat de vijand
