koning alexander. t De levensloop van Barthou. Dansinstituut C. Willems, Stad en Omg jBucgedijke Stand Jiackt&edditen Een krachtige figuur. DEN HAAG, LAAN VAN MEERDERVOORT 407. Inschrijving te Alkmaar Gebouw „de Unie", iederen Vrijdag van 48r2 uur n.m. Het treurige nieuws aan den Troonopvolger meegedeeld. De jongste monarch van Europa, de 11-jarige Peter van Zuid-Slavië, die momenteel op een Engelsche kostschool te Cobham vertoeft, was zich nog niet bewust van het vreeselijke drama, dat zich gisteren te Marseille had afge speeld, toen hij, zooals gewoonlijk gister avond om half 9 met zijn Engelsche schoolmakkers, die hem zonder forma- liteiten Peter noemen, naar bed ging. De directeur van de school verklaarde, dat hij het bericht uit de kranten had vernomen en dat hij geen instructies had ontvangen omtrent de wijze, waarop hij den prins op de hoogte moest brengen. Hedenmorgen aan hot ontbijt heeft men den jeugdigen vorst het treurige nieuws voorzichtig verteld. Samen opgebaard De toestand van generaal George zou \o gens de laatste berichten eenigszins zlJ.n verbeterd. De generaal ligt in het n?ll.1fta,lr1e hospitaal te Marseille. Het stoffelijk overschot van Barthou is van morgen vroeg uit het ziekenhuis naar het gebouw van de prefectuur te Mar- S?^overgebracht, waar het naast het stoffelijk overschot van koning Alexan der ligt opgebaard. Het vertrek is inge richt als Chapelle Ardente en Fransche generaals houden de doodenwacht. Hooge ambtenaren en vele autoritei ten hebben den doode de laatste eer be wezen en talloozen komen hun naam zetten in de condolatie-registers. De extia trein van president Lebrun, die in gezelschap van de ministers Herriot en Tardieu gisteravond naar Marseille is vertrokken, is hedenmorgen te 11 uur aldaar aangekomen. De afschuwelijke moord op koning Alexander dompelt geheel zijn volk in diepen rouw, zegt het Hbld., en het ver volgt: Want ofschoon de koning over zijn land heerschte als dictator, hebben zijn dapper gedrag gedurende den wereld oorlog en zijn eerlijke overtuiging, dat de door hem gevolgde gedragslijn de juiste was om het rijk der Serviërs, Slo- wenen en Kroaten, zooals dat uit den oorlog te voorschijn was gekomen, tot een krachtige natie te vormen, hem een groote persoonlijke populariteit verze kerd. Inzonderheid de wijze, waarop hij het Servische leger na de nederlaag in 1915, geleid heeft gedurende den uiterst moeilijken terugtocht door het bijna on begaanbare gebergte van Albanië, heeft hem een vaste plaats bezorgd in het hart van zijn onderdanen. De dictatuur welke hij gemeend heeft te moeten afkondigen volgens den raad van zijn militaire adviseurs, heeft onge twijfeld tot een verwijdering tusschen den vorst en een deel van zijn volk ge leid, vooral toen breede kringen der be volking ernstig onder de gevolgen van de dictatuur te lijden kregen. Maar on getwijfeld heeft hij ook gemeend door die dictatuur het welzijn van zijn volk te dienen. Daarom zal de moord op den koning door een Joegoslaaf diepe verontwaar diging wekken in het geheele land; niet alleen onder de Serviërs, maar ook on der de Kroaten en Slowenen, zooals hij dat in de heele beschaafde wereld doet. Alexander I uit het Huis Karageorge- witsj nam bij het uitbreken van den eersten Balkanoorlog October 1912 het bevel op zich over het eerste Servische leger, waarmede hij de overwinning bij Koemanovo bevocht. In Juni 1914 werd hij tengevolge van de ziekte van koning Peter tot het re gentschap geroepen, welke taak hij ver vulde tot den dood van zijn vader, op 16 Augustus 1921, waarna hij als koning der Serviërs, Kroaten en Slowenen den troon besteeg. Thans stond hij voor de zware taak uit de drie zoo verschillende volksgroepen, welke zijn rijk vormden, een aaneengesloten natie te maken. Al spoedig stuitte hij daarbij echter op ernstige rivaliteiten en tegenstellingen tusschen de verschillende partijen en fracties. Daarbij deed zich de groote be lemmering gevoelen, dat de Serviërs van het standpunt uitgingen, dat de beide andere volksgroepen zich moesten subordineeren onder hun oppermacht, terwijl Kroaten en Slowenen na den strijd tegen de Donau-monarchie, de aansluiting bij Belgrado hadden ge zocht in de veronderstelling, dat zij als gelijkgerechtigde deelen zouden worden, erkend en behandeld. De strijd, welke uit deze tegenstelling voortvloeide, heeft jarenlang de kracht van het nieuwe ko ninkrijk verlamd. Alexander's levenstaak. De jeugdige Koning had zich tot levenstaak gesteld de verschillen op te heffen en goed-, als het moest kwaad schiks, de eenheid tot een feit te maken. De herhaalde^ pogingen om dit doel langs constitutioneelen weg en door samenwerking in het parlement te be reiken, mislukten, zoodat Koning Alex ander tenslotte besloot persoonlijk in te grijpen. In Januari 1929 werd de grondwet buiten werking gesteld en werd het be stuur over het rijk in handen gelegd van 's Konings vertrouweling, generaal Ziv- kowitsj, onder toezicht van den Koning, terwijl een Koninklijk kabinet den ge neraal ter zijde stond. Onder dit bewind werd met kracht ge werkt aan de opheffing van de schei dingslijnen tusschen de drie samenstel lende deelen. Een verzachting van het strenge mili- tair-dictoriale bewind had plaats in September '31, toen een nieuwe grond wet werd afgekondigd en verkiezingen werden uitgeschreven, waardoor weer een parlement werd gevormd, zij het dan ook, dat de toon daarin werd aan gegeven door de in sterkte verre over- heerschende regeeringspartij. Koning Alexander is vermoord op het oogenblik, dat hij den voet zette op Franschen bodem. De daad van een misdadig warhoofd heeft een einde gemaakt aan het leven van deze twee figuren, die in het inter nationale politieke leven van Europa zulk een bijzonder belangrijke plaats in namen en het feit, dat de vorstelijke gast op Franschen bodem gevallen is, zal zeker het Fransche volk ernstig aan zijn regeering rekenschap doen vragen over de genomen of niet genomen bescher mingsmaatregelen, al zullen dergelijke wandaden wel nooit geheel te voorko men zijn. Evenmin is nog de draagwijdte te overzien van het gebeurde voor de ont wikkeling van den toestand in Joego slavië, waar de ernstigste verwikkelin gen kunnen voortvloeien uit 't plotseling openvallen van den troon. De opvolger van den koning is het elfjarige prinsje Peter, die, zooals men weet, onlangs voor zijn opvoeding op een Britsche kostschool is geplaatst. De mogelijkheid is dus allerminst bui tengesloten, dat van de verdwijning der krachtige figuur van koning Alexander, zekere groepen gebruik zullen trachten te maken, om verwarring te stichten in dit Balkanland, dat reeds zooveel door oorlog en inwendige beroeringen gele den heeft. In hoeverre de verstoring van de tèle- fonische en telegrafische verbindingen met Belgrado reeds een begin vormt van mogelijke pogingen om een anderen stand van zaken te doen ontstaan, zal moeten worden afgewacht. Men denkt heden onwillekeurig terug aan den dubbelen moord van Serajewo, twintig jaar geleden, en onwillekeurig vragen sommigen of deze revolverscho ten weder een nieuwen wereldoorlog zullen inluiden. Dit is echter volstrekt niet een nood zakelijk gevolg zeker geen direct ge volg, want er is feitelijk weinig analogie in de beide gebeurtenissen, maar het lijdt toch geen twijfel of de dood van ko ning Alexander, krachtig leider van een der belangrijkste Kleine-Entente staten, moet voor den politieken toestand in Zuid-Europa ingrijpende gevolgen heb ben. Daarom zal toch overal met spanning de reactie worden afgewacht op deze ge beurtenis, vallend in een tijd dat de ge moederen in verschillende landen verre van rustig zijn. Aan een recent artikel over Louis Barthou, den vermoorden Franschen minister van buitenland6che zaken van de hand van Armand Rio, ontleenen wij het volgende: Louis Barthou is geboren in 1862 te Oloron-Sante Marie, een stadje in de Fransche Pyreneëen, gelegen aan de samenvloeiing van de bergstroomen Aspe en Ossau, waar zijn vader een winkel dreef in ijzerwaren. Hij was een zuivere Beaurnais, echter met eenige druppels bloed uit Cham pagne in zijn aderen afkomstig van zijn grootvader van moeders zijde, een stevige kerel uit Epernay, die zijn 7 jaren militairen dienst in de Pyreneësn verrichtte, een ruwe zwoegende smid, die geen letter lezen noch schrijven kon. De oorlog van 1870 liet een diepen in druk na op den jeugdigen scholier. Tegen den muur in de klas hing een op schrift met de woorden: „Kinderen ver geet nooit 1870'71" en dit zag hij dage lijks. Hij was toen 8 jaar oud. Het „Com muniqué" van den generalen staf was toen nog iets onbekends. Slechts de offi- cieele telegrammen gaven het land in lichtingen en eiken dag zond de vader den knaap naar het gebouw der onder prefectuur om het daar tegen den gevel geprikte bulletin te gaan lezen en hem het nieuws mede te deelen. Op een och tend las hij, geheel ontsteld, het bericht van de catastrofe van Sédan. Toen hij thuis kwam, hoorde hij zijn vader, een republikein in hart en nieren, uit het venster debatteeren met den stoffenhan delaar van den overkant, een even harts tochtelijk Bonapartist. Het feit, dat de twee tegenstanders van gisteren, op dit ontzettende uur van gezamenlijke smart, verzoend schenen, frappeerde hem voor immer. Hij besefte toen diep, dat het nationale uitging boven de poli tiek. Hij genoot zijn opleiding aan het lyceum Pau. Reeds toen was Victor Hugo een van zijn goden. Vervolgens studeerde hij rechten te Bordeaux, waar hij een record vestigde, in den vorm van zes eerste prijzen en waar hij blijf gaf van een vloeiende en warme welspre kendheid. Van woonplaats verwisselen, beteekende voor den jeugdigen Louis Barthou het eene terrein van overwin ning verlaten, om het andere te be treden. Zijn redevoeringen op het advo- catencongres, te Parijs gehouden, nadat hij zijn doctorstitel had behaald, zijn tot op den huidigen dag beroemd gebleven Met een buitengewone snelheid ontwik kelt zich dan zijn politieke carrière. In 1889, na een verkiezingscampagne te Oloron, welke legendarisch is gewor den, verschijnt hij in de Kamer, als jongste lid van de Republikeinsche afge vaardigden, om vijf jaar later als jeug- digste minister van de Derde Republiek de portefeuille van Openbare Werken te aanvaarden Barthou met minister Piétrl bij zijn vertrek van Parij» naar Marieille om Koning Alexan der van Joego Slavië te verwelkomen Vanaf 1889 is er wel haast geen minis ter-president, die zijn kennis op het ge bied der staatszaken niet raadpleegt, of een beroep doet op zijn vruchtbare werkkracht, zijn vermogen om van de meest ingewikkelde vraagstukken snel den kern te vatten, zijn taai doorzet tingsvermogen, hetwelk hem alle moei lijkheden deed overwinnen. Barthou was minister van binnenlandsche zaken onder Méline in 1896, van openbare wer ken onder Farrien in 1906 en vervolgens onder Clemengeaun tijdens diens lang durige regeeringsperiode van voor den oorlog. Hij is vier maal minister van justitie geweest, in 1 ministerie Poin- caré en in 3 ministeries Briand, twee maal minister van oorlog onder Briand en nogmaals tijdens diens derde presi dentschap en in het ministerie Steeg; twee maal betrok bij het departement aan d enQuai d'Orsay, in 1917 in het ka binet Painlevé. Barthou behoorde' niet tot de men- schen, die in gemakkelijke tijden be schikbaar zijn voor regeeringsfuncties om zich in moeilijke uren terug te trek ken. Als minister, tot veertien maal toe als lid van het Comité de Guerre, hoofd van de afdeeling Elzas Lotharingen, chef van de Fransche delegatie te Genève in 1922, voorzitter van de Com missie van Herstelbetalingen, op al deze posten heeft hij getoond de noo- dige talenten te bezitten. In de dagen, dat er onweer naderde, aangekondigd 'doop de reis van den Duitschen Keizer naar Tanger en Al- gesiras, de annexatie van Bosnië en Herzegowina door Oostenrijk in 1908, de inval van den Panther in de wateren Agadir in 1911, toen dé oorlog voor de deur stond, bleek, dat hij niet alleen talenten bezat als redenaar en schrijver, maar dat hij een der grootste en meest zeldzame eigenschappen had van een staatsman: karakter. Als een van zijn meest verdienstelijke daden beschouwt men in Frankrijk de militaire wet, die hij onder zijn minister-presidentschap in 1913 er wist door te krijgen, welke het wapen heeft gesmeed, dat zijn land heeft gered. de kennis heel spoedig vervluchtigt en al vlug daarvan minimale resten overblijven. Het wordt daarom vele arbeiders onmoge lijk kennis te nemen van veel van wat in hun tijd verschijnt op populair-wetenschappelijk, kunstzinnig of ander gebied. Met het instellen van Arbeiders-avond scholen tracht bovengenoemd Instituut deze kennis weer bij te brengen, opdat inderdaad ieder kan beschikken over een voldoende ba sis, waarop verder gestudeerd kan worden. Dit onderwijs stelt zware eischen aan de docenten, vraagt van de deelnemers groote krachtsinspanning en eischt leerstof welke geheel anders moet zijn dan die voor de scholen voor de jeugd. Vandaar dat er voor deze arbeidersavondscholen aparte boeken geschreven zijn voor Nederlandsche taal, re kenen en sociale (maatschappij) kennis. De arbeidersavondscholen duren twee jaar. De leerling verplicht zich echter slechts voor 1 jaar en teekent dus ieder jaar op nieuw in. Les wordt gegeven één avond per week gedurende twee uur. Vooral in dezen tijd, waarin de ontwikke lingsmogelijkheden van overheidswege steeds meer beperkt worden en de scholen voor niet meer leerplichtige jeugd zelfs vaak opgehe ven zijn, zullen deze onderwijsinrichtingen aan een sterke behoefte blijken te voldoen. De heer P. v. d Berg deelt ons mede, dat ook hier ter stede een dergelijke school zal worden opgericht. RAADSVERGADERING. Het ligt in de bedoeling tegen Donderdag den 18 October 1934 een raadsvergadering te beleggen. HIJ CONTROLEERDE MAAR NIET OF ZIJN FIETS ER NOG STOND. Zaterdagmiddag is het aan den heer S. te Uitgeest toebehoorend rijwiel door onbe voegden medegenomen en sedertdien spoor loos verdwenen. Op dat tijdstip was de heer S, in zijn functie van kommies der directe belastingen, met zijn collega op de wegkruising van den primairen weg aan het uitoefenen van con trole in verband met de wegenbelasting. Hij had zijn fiets gezet tegen het aldaar staande houten hek van de spoorwegen en wel in zijn onmiddellijke nabijheid, zoodat geacht mocht worden dat de fiets er veilig stond. De uitkomst hiervan bleek evenwel anders te zijn, want toen hij na het beëindigen van zijn werkzaamheden weder naar huis wilde gaan en dus zijn fiets zou pakken, was deze verdwenen. Daar door omstanders beweerd" werd, dat het rijwiel er voor een kwartier nog stond, kon de dader tcch nog niet zoo heel ver weg zijn. Direct werd er dan ook gereden in de richting Beverwijk—Heemskerk, doch de po gingen om terug te vinden bleven vruchte- oos. De politie heeft thans de zaak in handen en doet onderzoek. EEN ARBEIDERSAVONDSGHOOL TE ALKMAAR. Men verzoekt ons het volgende te melden: Een tiental jaren geleden richtte de mo derne arbeidersbeweging het Instituut voor Arbeidersontwikkeling op met het doel de ontwikkeling van de arbeiders te leiden. Dit gebeurt langs verschillende banen ei. een daarvan, en niet de minst belangrijkste, is het oprichten van verschillende scholen voor volwassenen. Voor vele arbeiders toch is 't lager onder wijs alle onderwijs, dat zij genoten hebben en velen hebben nog school gegaan in die periode dat dit onderwijs nog niet op de hoog- stond van tegenwoordig. Daarnaast leen praktijk, dat zelfs nu, als er na "de lagere school geen onderwijs meer genoten wordt, HET KINDERFEEST VAN „KINHEIM". Men verzoekt ons nog opname van het volgende: In uw blad las ik een verslag van het oprichtingsfeest der buurtvereeniging „Kin- heim" alhier. Ik was toevallig in de gelegenheid dit kinderfeest bij te wonen, vooreerst de aardi ge optocht van de blijde kinderschaar door de straten van Kinheim, daarna de leuke kinderspelen voor de verschillende groeien van kinderen bij het veilinggebouw, de uit- deeling der zoo begeerde versnaperingen en de uitreiking der prijzen en troostprijzen. Wat een blijheid, wat een voldoening bij de 'eelnemende; jeugd! Hoe verheugd klonk hun ach en hoe schitterden die oogen van genot ■n intense belangstelling. Mij dunkt, dat die enkele uren van kin- 'dervreugde en van kindergeluk op een zoo belangrijken dag als de 8e October voor de ze stad is, onuitwischbaar in de herinnering dier kinderen blijven leven. En de ouders? Zij zullen ongetwijfeld hartelijk dankbaar zijn voor den arbeid van het bestuur en de medewerking van velen, waardoor h'ét eerste feest zoo gelukkig kon slagen. Ik ben er van overtuigd, dat het streven van „Kinheim" ook hun streven is, en dat zij van harte zullen medewerken dat streven te steunen door zich als lid te laten inschrijven. ERNSTIG ONGELUK TE HOOG- KARSEEL VOORKOMEN. Te Hoogkarspel bad gistermiddag een ongeluk plaats dat nog goed is afge- loopen. Doordat de chauffeur van een recla meauto het stopbord, dat op den over weg van de spoorlijn staat, niet had op gemerkt, gingen de afsluitboomen dicht terwijl de auto zich op den overweg bevond. De eerste boom, die bijna ge passeerd was, werd nog even geraakt. Met een vaartje werd tegen den tweeden bóom opgereden, zoodat deze ontwricht werd. Vanaf het station werd het ongeluk ge zien, zoodat de naderende trein van Hoorn op tijd stop gezet kon worden door het sein op onveilig te zetten. Vanaf den kant van Hoogkarspel is het stopbord door een der afsluitboomen moeilijk te zien. VOOR HET DIERENASYL. Van „Astor" is 1 voor het te stichten dierenasyl binnen gekomen benevens 2.55 voor het plaatsen van dieren. W. HOOGENSTRAATEN CO. Verliessaldo verminderd tot 67.815. De balans van de Nederlandsche Fabriek van Verduurzaamde Levensmiddelen, voor heen W. Hoogenstraaten Co., te Leiden, per 30 April 1934, vermeldt als activa: aan- deelen in portefeuille 150.000 (v. j. onv.), fabrieken, machines en terrein 143.688 (156 526), goederen 120.555 (135.238), debi teuren 49.269 (44.353), kassa f 923, post- chèque en giro-rekening en banken 6.138 (v. j. samen 1.549), verlies-saldo Ao. Po. 84.927, winst-saldo 1933-1934 17.112, restant verlies 67.815; en als passiva: aand.-kapitaal 500.000 (onv.), crediteuren 38.212 (72.321), onop- gevraagde en onverdeelde dividend 177 (273). De verlies- en winstrekening over het jaar 1 Mei 193330 April 1934, staat debet voor: onkosten 123.769 (98.219), afschrijving: fabrieken, inventaris en machines 16.043 (v. j. 15.651), interest 5.426 (9.250), winst-saldo 17.112 (v. j. verlies 79.431); en credit voor: verlies en winst 162.352, bruto winst goederen 111.820. Aan de toelichting op de balans ontleenen wij: De getaxeerde goederen zijn beneden kostprijs opgenomen; de grondstoffen tegen de huidige marktwaarde. CORRESPONDENTIE. Een zakenman alhier. Wij gelooven niet dat het alarmsignaal van U behoort uit te gaan. Er wordt aan gewerkt en U kunt spoe dig resultaten daarvan verwachten, i Red. Alkm. Crt. GETROUWD: Cornelis Nicolaas Pieter Vader en Maria Anna Smiers. OVERLEDEN: Heintje van Messel wed. Elias Samuel Vlessing 76 jaar. Aaltje Baas wed. Hen drik Moraal 74 jaar. AMSTERDAMSCHE VEEMARKT. AMSTERDAM, 10 Oet. 1934. Op de he den gehouden veemarkt waren aanvoer en prijzen als volgt: 218 vette kalveren, le kw. 5464 cent, 2e kw. 4452 ct., 3e kw. 36 42 ct. per K.G. levendgewicht; 29 Nuchtere kalveren 3.506; 268 Varkens, vleesch- varkens, wegende van 90110 K.G. 36 37 cent, zware varkens 3536 cent en vette varkens 3334 ct. per K.G. slachtgewicht. Er waren 3 wagons geslachte runderen uit Denemarken aangevoerd. BROEK OP LANGENDIJK, 10 Oct. '34. Aanvoer en prijzen waren heden als volgt: 4000 K.G. Aardappelen: Blauwe Eigenhei mers 3.10, Bevelanders 2.30—2.70 en Roodstar 1.802.40; 40000 K.G. Roo- de kool 1 2.50; 17000 K.G. Gele kool 1 1.80; 32000 K.G. Vroege witte kool 0.70—1.30; 6500 K.G. Deensche witte kool 1.60—2.10; 23000 K.G. Uien: uien 1.60—2.10, nep 0.90—1.40 en grove 22.20, drielingen 7090 ct.; 4400 K.G. Bieten 0.60—1.80; 5000 K.G. Peen 6090 cent en 900 K.G. Slaboo- nen 4.40—8.40, 'lies per 100 K.G. en 2000 stuks Bloemkool: reuze 5.70 6.40, lecerf 9.40 en lichte 2.803 per 100 stuks. NOORDSCHARWOUDE, 9 Oct. 1934. 4900 K.G. Aardappelen: Bevelanders 2 2.60, BI. Eigenheimers 3.10—3.60, BI. Aardappelen 3.503.70; 19200 K.G. Uien: uien 1.502.10, drielingen 70—90 cent, grove 1.90—2.10, gele nep 1.101.50; 2300 K.G. Spercieboonen 3—9.90; 750 K.G. Kroten 0.90— 1.10; 6500 K.G. Roode kool 1 2.30; 69800 K.G. Witte kool 0.60—1.30; 4800 K.G. Gele kool 1.20—1.50, alles per 100 K.G. WARMENHUIZEN, 9 Oct. 1934. Roode kool le s. 12.60; Witte kool le s. 0.80—1.20; Nep 0.701.20; Drie lingen 0.60—0.80; Uien 1.20— 1.90; Grove uien 22.30; Peen 80 ct.; Blauwe Aardappelen 44.10; Sla- boonen 4.309.20; Bieten 0.40 1.30; Eigenheimers 3—3.40. Aanvoer: 7700 K.G. Roode kool; 20550 K.G. Witte kool; 3550 K.G. Nep; 11275 K.G. Uien; 2350 K.G. Peen; 4650 K.G. Aardapelen; 970 K.G. Slaboonen; 1150 K.G. Bieten. De koning met den minister in het rijtuig bij aankomst te Marseille, eenige oogenblikken voordat de doodelijke schoten werden gelost.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 3