DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na den moordaanslag in Marseille,
Twee verdachten gearresteerd.
Sarraut afgetreden.
^Buitenland
VICTORIA THEATER
No. 241
136e Jaargang
De laatste reis.
Het politioneel onderzoek.
Sarraut afgetreden.
Een film van den aanslag.
Onderzoek te Belgrado.
Als extra nummer yanaf Zaterdagavond
de ontzettende moordaanslag
Koning Alexander en Ministi
ÉCLAIR ACTUALITEIT.
Barthou.
1Vat vandaag de
aandacht trekt,..
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 12 October 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De torpedobooljager DuLrovnik, met het
stoffelijk overschot van koning Alexander
aan boord, heeft in de Tyrrheensche Zee
zeer slecht weer, maar desondanks wordt
toch verwacht dat het schip Zaterdagmid
dag in de haven van Split zal aankomen,
waarna de kist naar Zagreb, de hoofdstad
van Kroatië, wordt vervoerd. Daar zal de
eerste rouwdienst gehouden worden en Zon
dagmiddag wordt de kist dan naar Bel
grado overgebracht, waar het stoffelijk over
schot Maandag en Dinsdag in staatsie op
gesteld zal worden, om de bevolking gele
genheid te geven langs de baar te defileeren.
Het is echter onwaarschijnlijk, dat de kist
nog heropend zal worden. Woensdag volgt
dan de plechtige begrafenis te Belgrado.
Toen de Dubrovnik, die het stoffelijk
ov-rschot van koning Alexander naar Zuid-
Slavië vervoert, de straat van Messina
passeerde, zond de Itaiiaansche marine een
onder admiraalsvlag varenden kruiser en
een eskader torpedojagers, die den kruiser
Dubrovnik door de straat begeleidden tot
aan de grens der territoriale wateren.
Voorbereidingen voor de
teraardebestelling.
In de Zuid-Slavische hoofdstad maakt
men thans voorbereidingen voor de teraarde
bestelling van koning Alexander, wiens lijk
in het oude paleis zal worden opgebaard.
De zwarte vlaggen in de stad worden
steeds talrijker. In de etalages zijn omfloer
ste portretten van den koning opgesteld.
Voor de bloemenwinkels verdringen de
menschen elkander om kransen enz te bekij
ken, die besteld zijn voor de begrafenis.
In de gemeenschappelijke zitting van den
senaat en de Skoeptsjina heeft de voorzitter
van den senaat Tomatsjitsj den vermoorden
koning de laatste eer gebrach.t
Zoo langzamerhand is het wel duidelijk
geworden, dat Kalemen niet alleen stond,
maar dat de aanslag het werk is geweest
van een zeer goed georganiseerde bende,
waarvan een zekere Tichomir Nalis de spil
moet worden geacht. Deze, een Macedoniër,
is een half jaar geleden uit Frankrijk en
over de Belgische grens gezet, na in Mar-
seille eerst vier maanden gevangenisstraf te
hebben uitgezeten.
Twee personen gearresteerd.
Gisteravond kwam volgens de Parijsche
N.R C.-correspondent beridit uit Fontaine-
bleaü, dat daar een verdacht persoon per
auto was aangekomen. Hij had op het sta
tion een kaartje naar Evian genomen, in het
restaurant een glas bier gedronken en den
kellner een enorme fooi gegeven. Daarop
verliet de onbekende het stationsgebouw
om in de buurt op zijn trein te wachten.
Toen hij 's avonds laat weer terugkwam,
langden zijn papieren. De man toonde toen
een Tsjechischen pas, die op naam van
Chalny stond, geboren in 1902 te Karlovats
De pas - of het falsificaat - droeg als
plaats van uitgifte het Tsjechischeconsu
laat-generaal te Zagreb en zijn bezitter had
blijkens het stempel de Fransche grens bij
Vallorbe op 28 September overschreden
De nummers en de andere kenmerken van
den pas nu stemmen volkomen overeen m
die van Chalny, die mhetjiotel teiA£
en Provincie had geiogeerd. oen de be
gendarmen den man wilden arresteeren
duwde hij hen achteruit en nam de vluch
in de naburige boschjcs. Daar!bij veidj» J
een aantal patronen van het merk wal ter,
d.w.z. van hetzelfde merk als een van de re
volvers van Kalemen. De gendarmen zo
den den vluchteling een aantal schoten ach-
terna, zonder hem echter te treFen. De bos
schen zijn thans door gendarmerie en poime
voor zoover die maar beschikbaar was, -
singeld. Daar de bosschen tamelijk uitge
strekt zijn, zal het nog wel eenigen tijd du
ren eer men Chalny in handen heeft.
Gisteren kwam echter ook bericht uit F -
tainebleau, dat men daar in den nacht va
9 op 10 October twee verdachte individuen
in den nachttrein had zien stappen, die naar
Evian ging. Op dezen trein had Cha ny
blijkbaar gewacht. De politiecommissariaten
in den omtrek van Evian werden ges
meerd met het resultaat, dat £'ster^'
in een hotel te Thounon beiden werden g
pakt. Zij waren in het bezit van P
welke oppervlakkig gezien in orde s^e"e
Een stond op naam van Ladislaus Benesj,
geboren te Zara 1903. Het stempel bewees
dat deze Benesj op 28 September Como in
Italië heeft verlaten en denzelfden dag over
Chiasso Zwitserland is binnengekomen.
Benesj had 1700 francs bij zich en een re
tourkaartje naar Fontainebleau. Doch de
belangrijkste vondst behalve het paspoort,
waarvan de inhoud alweer klopte met de
gegeven, die Benesj te Aix opgaf, is een
portemonnaie, die in hetzelfde warenhuis op
de Place Clichy is gekocht als het pak van
Kalemen.
De pas van den ander stond op naam van
Jozef Novak, geboren 1900 te Gorz. Deze
pas was evenals die van Benesj zoogenaamd
afgegeven door het Tsjechische consulaat-
generaal te Triëst. Novak had 1100 francs
bij zich, ook een retourkaartje en een kom
pas. De eenige bagage van beiden bestond
uit een pakje, waarin een overhemd en een
kam.
Het eerste verhoor.
De verhooren worden bemoeilijkt door het
feit, dat de beide arrestanten vrijwel geen
Fransch spreken. Hun werden photo's voor
gelegd, waarop zij staan afgebeeld in gezel
schap van Kalemen. Zij zagen zich toen ge
dwongen toe te geven, dat zij Kalemen ken
den, doch trachtten te loochenen, dat zij in
eenig verband zouden hebben gestaan met
de daad. Uit het verdere verhoor schijnt
echter gebleken te zijn, dat zij het waren,
met wie Kalemen de laatste dagen in Parijs
heeft doorgebracht.
De locale politieautoriteiten zijn van mee
ning, dat men hier een goede vangst heeft
gedaan.
Hoewel eenige Parijsche bladen meldden,
dat de beide bij Annemasse gearresteerde ver
moedelijke medeplichtigen van den moorde
naar Kalemen een volledige bekentenis hebben
afgelegd, verklaart de bizondere correspon
dent van Havas, dat zij slechts hebben toe
gegeven den moordenaar te kennen.
De arrestanten zullen naar Parijs worden
overgebracht.
Wij hebben gisteren uitvoerig medege
deeld hoe de veilig'eidsdienst in Marseille
functionneerde en tevens bleek daaruit, dat
de maatrege.en der politie lang niet afdoende
zijn geweest.
Thans wordt officieel medegedeeld, dat de
Fransche minister van binnenlandsche zaken,
Sarraut, die als hoofd der politie door de
Fransche bladen verantwoordelijk wordt ge
steld voor het feit, dat de aanslag in Mar
seille kon gelukken, is afgetreden.
De directeur-generaal van de Süreté,
Bertheim, is uit zijn functie ontheven, evenals
de prefect van het departement Bouches du
Rhone, Jouhaux.
Men verwacht, dat nog verdere sanctie
maatregelen zullen worden genomen.
Duizenden Londenaren hebben gister een
film aanschouwd, die wel een der actu
eelste en meest historische is, die ooit ver
toond werd. Op het witte doek werden de
laatste oogenblikken van Barthou en koning
Alexander en de opwinding der razende
menigte die op den moordenaar aftrok, ge
projecteerd. Men is van meening, dat het geen
wonder is, dat de Fransche autoriteiten alles
in het werk gesteld heoben om te verhinde
ren, dat de film over de grenzen kwam en dat
zij een copie die voor New-York bestemd
was, in Cherbourg in beslag heeft genomen
Men is er echter blijkbaar in geslaagd de film
naar Engeland te brengen, waar zij nu in
1500 bioscopen wordt gedraaid. Onder le
toeschouwers bevonden zich gister een groot
aantal ambtenaren van de geheime politie
van Scotland Yard. die zoo nauwkeurig mo
gelijk de gezichten van de mensclienmenigte
bestudeerden, teneinde te zien of zich ook
bekende internationale misdadigers daartus-
schen bevonden.
Een verklaring uit Marseille.
Het gemeentebestuur van Marseille publi
ceert een verklaring, waarin het de geruchten
tegenspreekt, dat het zich tegen bepaalde
veiligheidsmaatregelen ter gelegenheid der
ontvangst van den koning van Zuid-Slavië
o.a. gebruikmaking van troepen voor den
ordedienst zou hebben verzet. De stedelijke
autoriteiten van Marseille verklaarden, dat
zij over het organiseeren van de ontvangst
van den koning in het geheel niet zijn geraad
pleegd, doch dat alle ordemaatregelen door
een uit Parijs iaar Marseille gekomen poli-
tievertegenwoordiger zijn georganiseerd Men
heeft den burgemeester van Marseille zelfs
niet gevraagd, zich bij de personen, die den
koning ontvingen, aan te sluiten.
Zooals werd gemeld, hebben eenige film
operateurs het verloop van den aanslag ge
heel op de filmstrook kunnen vastleggen.
Deze films zijn ter beschikking van de jus
titie gesteld. Verschillende exemplaren ervan
zouden reeds Woensdagavond in de jour
naals der Parijsche bioscopen draaien, doch
op het laatste oogenblik heeft de politie de
vertooning ervan verboden.
Een in Londen vertoonde film zou reeds
sterk gecoupeerd zijn geweest. Slechts een
enkele Parijsche bioscoop hield zich niet aan
de politie-instructie en vertoonde de film on
danks het verbod. Volgens degenen, die de
film hebben gezien, blijkt daaruit duidelijk,
hoe gebrekkig de ordedienst was georgani
seerd.
De Paris Soir schrijft, dat men nauwelijks
kan spreken van een cordon van politie
agenten, die de menigte tegenhielden, doch
dat men slechts hier en daar een agent zag,
die de grootste moeite had de straat vrij te
houden. Bovendien kan men op de film met
verbazing constateeren, dat de auto, waarin
zich de koning cn Barthou bevonden, slechts
door twee hooge officieren te paard was om
geven en bovendien zeer dicht langs de
menigte reed.
De Matin meldt uit Marseille, dat de
moordenaar van koning Alexander buiten
gewoon zwaar was bewapend. Men vond op
hem een Mausermacliine-pistool, waarin pa
troonbanden van 10 of 20 patronen werden
gebruikt, verder een Walter-pistool, eveneens
van 7.65 m.M. kaliber en tenslotte een bom,
waarvan de herkomst niet kon worden vast
gesteld. Zij was van een model, zooals
anarchisten gewoonlijk niet bezitten, doch
zooals in den oorlog werden gebruikt. Aan
patronen had Kalemen bij zich 2 patroon
banden van 20 patronen vooi den Mauser-,
en 6 patroonbanden van 9 patronen voor den
Walter-revolver.
De Weensche politie heeft volgens het
Hbld. een scherp onderzoek ingesteld naar
het mogelijk contact tusschen de Joegosla
vische emigrantenkringen aldaar en den
moordenaar en zijn medeplichtigen in
Frankrijk. Het onderzoek is nog niet afgeloo-
pen, maar men kan thans reeds met vrij
groote zekerheid voorspellen, dat het resul
taat van het politie-onderzoek geheel nega
tief zal blijken te zijn. De radicale en revolu-
tionnaire emigranten uit de Balkanlanden,
die zich na hun uitwijzingen en vlucht in
Weenen hebben verzameld, zijn door de po
litie steeds aangezegd het Oostenrijksche ter
ritoir te verlaten, zoodat zij spoedig verder
getrokken zijn. De Kroatische emigranten,
die thans nog te Weenen verblijf houden, zijn
gematigde elementen die niet ervoor in aan
merking komen betrokken te zijn bij een der
gelijk misdrijf of brj een samenzweering. De
leider van deze Kroatische emigranten en
ook de meest hooggeplaatste van hun is de
gewezen Joegoslavische minister en Kroaten-
leider Kossutisj, die onmiddellijk na het be
kend worden van den aanslag te Marseille
met nog eenige andere landgenooten is ver
hoord. Dit verhoor heeft geen bezwarende
feiten aan den dag gebracht.
Het onderzoek dat te Belgrado wordt ver
richt is uitteraard zeer scherp. In de eerste
plaats betreft het onderzoek de vraag of deze
aanslag in verband kan staan met die, welke
op 17 December 1933 tegen koning Alexan
der werd gericht en die toen mislukt is.
Toen werd wegens zijn deelneming aan den
opzet van den aanslag de politie-agent
Tsjoertsjitsj doodgeschoten. De uitvoerders
van den aanslag Oreb, Begowitsj en Podgro-
letsj werden gearresteerd en op 28 Maart
van dit jaar ter dood veroordeeld. Dit vonnis
is eenigen tijd later ten uitvoer gelegd. De
deelnemers aan dezen aanslag waren allen
lid van een Kroatische terroristische en re-
volutionnaire organisatie, „Oestassa" ge
naamd, welke organisatie ook bij de opstan
dige beweging in het gebied van Irika de
hoofdrol speelde. Dat de „Oestassa" zekere
verbindingen heeft met de Macedonische or
ganisatie die jarenlang de leiding had bij
de revolutionnaire beweging in Servisch-Ma-
cedonië is bij de Joegoslavische politie
zeer goed bekend. Deze Macedonische orga
nisatie was oorspronkelijk de strijdgemeen
schap van de Macedonische bevolking tegen
de Turksche heerschappij. Toen na den oor
log Macedonië bij Servië werd ingelijfd trad
deze organisatie met zuiver-revolutionnaire
methodes op tegen de Servische heerschap
pij. In 1922 begon de tweedracht in de or
ganisatie zich op bloedige wijze kenbaar te
maken. De stoot daartoe gaf de toenmalige
Bulgaarsche minister-president Stamboeliski
(die later werd vermoord), die de organisatie
met alle kracht vervolgde. In het jaar 1924
werd de leider der organisatie, Alexandrov,
vermoord, in 1925 de moreele leider profes
sor Milet, in het jaar 1928 de toenmalige
partijleider generaal Protogerov. Met deze
laatste bloedige daad was het uiteenvallen
van de organisatie voltrokken. De meest ra
dicale kern van de leden verzamelde zich om
den opvolger van Protogerov, Mihailov, die
als gevolg van het krachtige optreden van de
tegenwoordige Bulgaarsche regeering tegen
de revolutionnaire Macedoniërs de wijk naar
het buitenland moest nemen. Hij vluchtte
naar Turkije en houdt zich daar nog steeds
op.
Overigens is het opmerkelijk, dat het or
gaan der revolutionnairen „La Macedoine",
in het Juli-nummer het besluit publiceert,
dat in Februari van dit jaar door de verga
dering der Kroatische emigranten te Luik is
genomen en waardoor koning Alexander ter
dood werd veroordeeld „bij verstek" al
thans.
Het onderzoek wordt ook gevoerd betref
fende andere revolutionnaire en niet-revolu-
tionnaire emigrantengroepen.
In de buurt van Berlijn verscheen nog het
vorig jaar het Kroatische emigranten-orgaan
„Kroatia Pres" en de „Presseschau". Van
daar heeft men de drukkerij moeten over
brengen naar Dantzig, of wel Zoppot. Weer
later moest men ook van daar weg en trok
men naar Lugano. Daar verscheen tot vóór
kort het orgaan „Nesawisna Hrwatska
Drsjawt" (onafhankelijke Kroatische staat).
Deze organen worden den laatsten tijd
evenwel ook uit Boedapest geëxpedieerd.
Aan het hoofd van deze organisatie staat
zekere Jelitsj, als plaatsvervanger van den
eigenlijken chef, Pavelitsj, die zich in den
laatsten tijd in Italië heeft opgehouden.
Ook uit Amerika wordt een orgaan onder
den naam „Kroatia Press" naar Europa ver
zonden. Hetzelfde orgaan, in het Fransch,
verschijnt te Genève. Ook in Argentinië heb
ben de Kroatische emigranten een centrum
van agitatie.
Een preciese karakteriseering van deze ver
schillende emigrantengroepen is daarom zoo
moeilijk omdat zij zich telkens met elkaar
verzoenen, dan weer met elkaar breken en
steeds haar tactiek veranderen.
Eén ding alleen is zeker de „Imro", de Ma
cedonische organisatie, met alle Kroatische
revolutionnaire groepen die bij haar aange
sloten zijn, heeft de terreur als blijvende
strijdmethode in haar vaandels staan.
Broeder van den moordenaar
gearresteerd.
De „Information" meldt uit Belgrado, dat
de broeder van den moordenaar van koning
Alexander en Barthou in Belgrado is gear
resteerd. Het betreft hier een tandarts, Ka
lemen genaamd.
Betoogingen in Joego-Slavië.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat in Joego-
Slavië vandaag in tal van plaatsen anti-Ita-
liaansche en anti-Hongaarsche betoogingen
zijn gehouden.
De „Times" meldt uit Boedapest: Het ko
ninklijk Hongaarsche ministerie van buiten-
landsche zaken dementeert het in de Times
van 10 dezer gepubliceerde bericht uit Bel
grado, volgens hetwelk de p'.eger van den
aanslag op koning Alexander en den Fran-
schen minister van buitenlandsche zaken be
hoort zou hebben tot de Kroatische organi
satie in Hongarije, Jenkpueste. Aan dit de
menti wordt door het ministerie toegevoegd,
dat in Hongarije geen vereeniging van Kroa
tische emigranten bestaat.
Nog meer betoogingen.
Gisteren hebben zich in verschillende ste
den van Zuid-Slavië de anti-Italiaansche be-
t ogingen herhaald, terwijl op sommige
plaatsen ook tegen Hongarije werd betoogd.
Te Lubljana kwam het tot ernstige botsingen
voor het Itaiiaansche consulaat en een der
secretarissen van het consulaat, die tusschen
de menigte terechtkwam, werd mishandeld
doch kon spoedig door de politie worden
ontzet.
Te Submich, Subotich en Bseg aan de Hon
gaarsche grens werden anti-Hongaarsche de
monstraties gehouden. Een menigte drong
het redactiegebouw van een Hongaarsche
dagblad binnen en stak de inventaris in
brand. De brandweer slaagde erin de menig
te uit het gebouw te verdrijven en den brand
te blusschen.
Het Zuid-Clavische kabinet heeft den drie
regenten zijn collectiet ontslag aangeboden.
Prins Paul verzocht het ministerie in functie
te willen blijven tot de bestelling van Koning
Aiexander's stoffelijk overschoot, welke
Woensdag zal plaats vinden, zal geschiedde
Alle Zuid S'avische grensposten zijn gis
teren versterkt, naar verluidt in verband met
de uittocht van talrijke Kroaten en Slovenen.
die vijandig tegenover 'de Zuid-Slavische
regecring staan.
Treinramp in Amerika, 4 dooden.
(Buitenland).
Aartsbisschop te Riga in Letland
op vreeselijke wijze vermoord.
Felle brand te Rotterdam; gebouw
„Ulrich" vernield. (Binnenland).
Brand aan boord van de „Zuider-
kerk". (Binnenland).
Kindermoord te Gorinchem. (Bin
nenland).
Wordt het bedrijf van de Ned.
Scheepsbouw Mij. stopgezet? (Bin
nenland).
Meisje doodgedrukt te Amster
dam. (Binnenland).
Predikanten protesteeren in een
open brief aan Overheid en volk
tegen de verwarde toestanden. (Bin
nenland).
Opruiming van rundvee. (Land
en Tuinbouw).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
De film in Nederland.
Wij vernemen in verband met de moord
aanslag te Marseilie, dat de film dienaan
gaande in den afgeloopen nacht te 12 uur
door de justitie is vrijgegeven en dat de
importeur de copieën jredeu te Den Haag zal
brengen. De aanbieding ter keuring wordt
tegen morgen, Zaterdagochtend, verwacht.
Eerst daarna kan beslist worden of zij al
dan niet zal worden vertoond.
ARTHUR HENDERSON ZIEK.
Sinds Woensdag op bed.
De 71-jarige voorzitter der ontwapenings
conferentie, Arthur Henderson, ide te Lon
den vertoeft, is ziex. Tijdens het congres der
Labour Partij te Southport werd hij onwel.
Later herstelde hij weer, maar zag zich ge
noodzaakt gisteren het bed te houden.
ERNSTIG ONGELUK IN
DUITSCHLAND.
Tijdens lossen van spring
stoffen.
In de nabijheid van Innsbruck was
gisteren een militaire commissie bezig
met het lossen van sprngstoffen. Plot
seling ontstond een ontploffing, waarbij
twee personen gedood werden Een ka
nonnier werd zoo hevig gewond, dat hij
spoedig overleed Twee andere kanon
niers werden licht gewond.
ERNSTIG SPOORWEGONGELUK.
Vier dooden, talrijke gewonden.
In den staat Iowa in Amerika is een
trein op een brug gedérailleerd en in de
rivier gestort. De locomotief verdween
in de diepte. De machinist, de stoker en
drie passagiers werden gedood, uit de
vernielde drie wagens werden talrijke
gewonden geborgen.
