DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Koning Alexanderbeg raven
Sxigeliiksch Oveczicht
^Buitenland
De Kamer heeft weer vacantie gekregen
De laatste tocht van den vorst.
Complotleider gevat.
Ho. 247
Vrijdag 19 October 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
136e Jaargang
Tweede Kamer
De groot-politieke debatten van No
vember reeds gerantsoeneerd. De
tuberculose-bestrijding bij Onderwijs
goedgekeurd. Evenals de motie-Krijger.
De Ziektewet weer eens op de helling
Tot 6 November a.s.
In het Mausoleum.
S"& de Bevrijder «as het, die hierin
mozaieken de geschiedenis van Ond-Serv
door de gestalten van zijn voorvaderen liet
vastleggen, wier gebeenten hij ini het m
soleum onder het schip te ruste bedde.
Conflict in de Duitsche
Rijkskerk.
Wai vandaag de
aandacht trekt...
GORING SPREEKT MET FRANKRIJK.
Göring.
COLLEGA VAN DILLINGER
GEEXECUTEERD.
OPPASSER DOOR OLIFANT
GEDOOD.
Tragisch ongeval
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Wat de openbare vergaderingen betreft
schijnt ons Lagerhuis althans in deze
maand nu eens niet te ontsnappen aan het
verschijnsel van den tijd, namelijkde
werkloosheid
In tal van vorige jaren werd de October
maand voor een goed deel besteed aan het
behandelen van een of andere zeer bewerke
lijke materie, welke men in veilige haven
wenschte te doen belanden alvorens de No-
vembersche woordenvloed los ging barsten.
Ditmaal ontbrak een dergelijke „kluif" van
respectabele afmetingen en daarom hebben
wij gisteren in den namiddag beleefd, dat
president Ruys de vergadering meer ineens
verdaagde totDinsdag 6 November
a.s. Nauwelijks een week aan den gang
zijnde kregen wij dus opnieuw een poosje
„vrijaf". Dit geldt natuurlijk slechts in zeer
beperkte mate voor de kamerleden, die altijd
nog genoeg te doen vinden bij het omvang
rijke afdeelings-onderzoek ten aanzien van
de diverse hoofdstukken der Rijksbegrooting.
Om van andere zaken maar niet eer.s te
gewagen.
Jhr. Ruys de Beerenbrouck heeft, zooals
dat in de latere jaren welke getuige zijn
geweest van een wassenden „spreeknood"
te doen gebruikelijk is geworden, vooraf den
tijd gerantsoeneerd, waarin verschillende
fracties straks, in November, hun inzichten
over het regeeringsbeleid zullen hebben te
formuleeren. En het moet gezegd worden
dat ook ditmaal de Kamer blijk heeft gege
ven van haar goeden wil, want van geen
er.kele zijde werd protest aangeteekend toen
de president gisteren op ferme wijze de tijd
ruimte beknotte. Toch is de gegeven marge
ruim genoeg om volledig te zeggen wat men
op het hart heeft. Zoo kregen de twee
grootste fracties, de katholieke en de socia
listische, ieder twee uur in eersten en 55
minuten in tweeden termijn; de chirstelijk-
historischen en de anti-revolutionnairen zul
len het met anderhalf u. en 40 minuten moe
ten doen; de liberalen en vrijzinnigen met
vijf kwartier en 35 minuten en de Staat
kundig-gereformeerden en communisten met
50 en 25 minuten. De „eenmanspartijen"
moesten uit den aard der zaak genoegen
nemen met 35 minuten en 15 minuten. Met
het regeeringsantwoord mee kunnen de alg.
beschouwingen dus makkelijk binnen een
week afloopen!
De agenda van gisteren bevatte in hoofd
zaak een technische wijziging der Ziektewet.
Doch alvorens tot de behandeling daarvan
werd overgegaan, moest nog eerst worden
beslist over het ontwer.pje ten aanzien van
tuberculeus onderwijs-personeel en over de
uit de vorige vergadering nog resteerende
motie-Krijger betreffende de Twentsche
kanalen. En zooals wel verwacht kon wor
den werden beide zaken zonder stemming
gesanctionneerd. 't Onteigeningsontwerp aan
gaande de verbinding der Twentsche kana
len bij Almelo met de bestaande kanalen in
Overijsel komt dus „zoo spoedig mogelijk",
hetgeen beteekent: voorloopig nog niet!
Minister Kalff heeft immers gezegd, dat het
geld er nu niet voor is en ook dat Gedepu
teerde van Overijsel tegenwerken.
We zullen dus maar kalmpjes hebben af te
wachten
De debatten over de Ziekte-wet-wijziging
leverden voor den „buitenstaander" al bij
zonder weinig aantrekkelijke momenten op.
't Betrof dan ook louter technische zaken,
waaF'a d°or practische noodzakelijkheid
wijziging gebracht diende te worden. Over
stelpend was het aantal amendementen, dat
werd ingediend doch meestal deed men
„monnikenwerk'Minister Slotemaker de
Bruïne, die de wetsvoordracht voor zijn re
kening had te nemen, hield de teugels strak
en liet zich op geen enkele wijze verbidden
'n Hoogst-enkelen keer achtte hij een voor
gestelde wijziging 'n verbetering en dan
volgde kortweg overname door de regee
ring.
Het zou teveel doen vervallen in zeer
ingewikkelde zuiver-technische beschou
wingen indien hier ook maar in groote trek
ken de inhoud van de zooveelste Ziektewet
wijziging werd weergegeven. Echter mag 'n
enkele bijzonderheid niet achterwege blijven
en wel de nieuwe bepaling aangaande de
z.g. thuiswerkers. Tot nu toe vielen deze
lieden vrijwel buiten de ziektewet, doch in
het wetsvoorstel werd opgenomen, dat de
thuiswerkers, die alleen of ten hoogste met
hun tweeën voor één ondernemer arbeid
verrichten, verzekerd zijn ingevolge de Ziek-
wet. En indien een thuiswerker met drie of
meer hulpen werkt, is hij niet verzekerd,
maar wel zijn knechts.
Wat de gisteren voorgestelde amendemen
ten betreft, alleen die mogen worden ge
noemd, welke resultaat boekten. En dan
is men spoedig uitgepraat! Zoo werden door
een amendement-Drop (s.d.) mede de
provisie-reizigers in de wet opgenomen.
Enkele zuiver-technische verbeteringen wis
ten de heeren Kuiper (r.k.), Amelink (a.r.) en
Kortenhorst (r.k.) in de wet vast te leggen,
maar de „buit" was voor de heeren al heel
mager! Vooral laatstgenoemde afgevaardig
de stootte telkens zijn overigens massieve
hoofd, doch bleek keer op keer makkelijk
bereid, een of ander amendement weer in te
trekken.
Temidden van roffelende presidieele ha
merslagen vanwege voorgestelde en weer
ingetrokken amendementen en passeerende
artikelenreeksen bereikten wij eindelijk het
slot. Tenminste: het voorloopige einde!
Want op voorstel van den president werd
de eindstemming over de materie uitgesteld
tot Woensdag 7 November a.s. bij den aan
vang der vergadering.
En de Kamer ging uiteen tot 6 Novem
ber, als wanneer het traditioneele politieke
steekspel de gemoederen weer heel wat méér
in beweging zal brengen dan de Ziektewet
artikelen zulks gisteren vermochten!
AD INTERIM.
Een zeventig kilometer zuidwaarts van
Belgrado ligt de berg Avala op welkstop
onder hoog gestapelde ruwe steenblokken de
onbekende Servische soldaat rust.
Zoo begint het verslag van de beg/3^
van koning Alexander in de NRC. en het
VeLangs'de hellingen, door wijngaarden om
geven strekt zich het landgoed uit, dat e
Alexander 1 toebehoorde Door een park van
esschen, eiken en notenboomen dat enk
jaren geleden werd aangelegd leidt de w g
omhoog naar het plateau, dat i^fwit-mar -
ren grafkerk van het geslacht Kara^|?r lj.
witsj overkoepelt. De eene heuvel schij
den anderen weg te glooien, tot aanden ver-
ren horizont hooge bergen in den
Peter de Bevrijder slechts een paa p
sen verder staat een klein boerenh41®!e
vijf kleine kamertjes, dat daar in 1908
bouwd. Daar doorleefde de oude kon g
eerste jaar van den wereldoorlog. In
her 1915 bad hij het laatst in zyn kerk
zijn arm land toen kwam de vlucht door
de winterstormen die de Albaneesche bergen
met sneeuwvlagen striemden: de koning, in
een kapotjas gehuld, op een ossenwagen
niet achterblijven willend in veiligheid, nu
ook zijn volk den lijdensweg was begon
nen
Rechts in het voorportaal wijst in mozaiek,
een aartsengel den Bevrijder den weg ten
hemel. Veelkleurig inlegwerk zoomt den weg
naar het schip der kathedraal. Twee gewel
dige marmerblokken, raassaal, sierloos de
graven van den vrijheidsheld uit de bergen
den Zwarten George, gronlegger der Ka-
radjordjewitsj-dynastie, en van den Kra'j
Mucnik, den koning-martelaar Peter den Be
vrijder.
Zij alleen hebben boven het mausoleum de
eeuwige rust gevonden. Onder het schip
weerspiegelt zich de matroode schijn van
eeuwige Tampen in de goudfonkelende mo
zaïeksteentjes. Ruim is deze grafkelder, en
voor vele geslachten nog bestemd: zijn
kruisvorm biedt voor honderd Karadjordjes
plaats. Tien hunner hebben die reeds inge
nomen. De rijke geschiedenis van hun ge
slacht, tweemaal van den troon gestooten,
spreekt uit hun grafschriften. Een enkele
slechts van de slapenden sloot de oogen op
Servischen grond. Van drie hunner is de
rustplaats in het midden van het kruis: van
Kara Djordje's vrouw, van hun zoon Alexan
der en van diens vrouw. Rosa glanst het
witte marmer.
Dicht aan den voet van den Avalaberg
ligt Topola-Oplenats, waar de eerste Ka-
radiordje den eersten strijd om de Servische
vrijheid tegen de Turken begon; daar was
zijn eerste residentie, en daar stond zijn
eerste vorstelijke konak, en evenals kort ge
leden de Sokoïs van Sarajewo een brandende
toorts naar Oplenats droegen om daarmede
een eeuwig vuur op het graf van Peter den
Bevrijder te ontsteken, zoo hebben ditmaal
de oude frontstrijders nog uit de Balkan-
bevrijdingsoorlogen, hun eigen gospod,
hun koning Alexander, hun vroegeren aan
voerder, met eigen handen daarheen willen
dragen hem van de hoofdstad naar zijn
eeuwige rustplaats willen brengen; doch dat
kon niet zijn.
Het escorte van 105 Fransch, Tsjechische
en Roemeensche vliegtuigen gaat den rouw-
trein vooraf; aan de spits van de reusach
tige A, die zij vormen, de zware Fransche
bombardementsvliegtuigen.
Overal in de dorpen kondigen de klokken
aan, dat de koning zijn laatste reis door het
land nadert. Voor de vensters van de boeren
huizen branden kaarsen, in de kamers flak
keren olielampjes voor 's konings portret,
evenals voor de ikonen.
Uren reeds voor het passeeren van den
trein, die langzaam voorbijrijdt, zijn de sta
tions gevuld, en omgeven door een stille
menigte, waaruit gebeden en zacht gewee
klaag opstijgen, wanneer de trein zichtbaar
won
In vele dorpen zullen de boeren, als gold
het een nabijen bloedverwant, zich veertig
dagen niet scheren.
Wanneer de trein in het station Mladeno-
wats stilhoudt, kruisen de vliegtuigen reeds
boven de grafkerk.
Een ontelbare menigte van boeren wacht
langs den weg, die van Mladenowats naar
Oplenats leidt, door triomfbogen, waarop
als atnwoord op 's konings laatsten wil de
gelofte „Wij zullen voor Zuid-Slavië zor
gen", geschreven staat.
Het hart van Servië, de oude Sjoemadija,
de Boschstreek, schijnt mee te trillen met het
luiden zijner klokken.
Voor de treden die omhoog gaan naar de
grafkerk,houdt de auto stil. Garde-officieren
heffen de kist eruit, geven haar over aan een
twintigtal oude boeren, soldaten uit den
wereldoorlog, die haar langzaam de kape!
binnendragen onder de treurzangen van de
priesters. Als zij op de katafalk is geplaatst
en overdekt met het doek dat het wapen van
de Karadjordje's draagt, verricht patriarch
Barnabas het gebed voor de zielerust van
den doode. Allen zijn neergeknield.
Dan gaan de bischoppen den dragers voor
naar de crypt. Als eerste gaat de jonge ko
ning achter de kist, met zijn moeder. Met
drie dikke touwen wordt de kist neergelaten;
naast zijn moeder, prinses Zorka van Monte
negro, zal Alexander de Vereeniger komen
te rusten
Een oogenblik schijnt het, als de krachten
koningin Maria begeven, doch zij herstelt
zich. Voor het eerst glijden tranen over het
!>leeke, ernstige gezichtje van Peter II.
Ook president Lebrun kan de aandoening,
die anderen moeilijk verbergen, niet meer be-
owingen.
Aan de open groeve klinken snikken door
de koralen en psalmen der priesters. Een
laatste gebed voor de eeuwige nagedachte
nis van koning Alexander door den
patriarch, waarop het koor der priesters ant
woordt
Dan verlaat de koninklijke familie de
crypt, en bij het uitgaan van de kathedraal
herhaalt voor het laatst een donderend ge-
schutsalvo, wat duizenden en tienduizenden
heden moeilijk hebben gefluisterd, onder tra
nen knielend hebben beleden of handenwrin
gend hebben gesmeekt: „Slava Mu!"
eere zij hem.
Da. Pavelitsj te Turijn
gearresteerd.
Nog een arrestatie.
Naar officieel wordt medegedeeld, zijn, op
verzoek der Fransche politie-autoriteiten, te
Turijn twee Zuid-Slaven gearresteerd.
Het zijn de in verband met den moordaan
slag te Marseille herhaaldelijk genoemde
Eugène Kwaternitsj en dr. Anton Pavelitsj,
die de bekende leider van dien naam der
Kroatische emigranten zou zijn
De beide arrestanten werden aan een lang
durig verhoor onderworpen, doch ontkenden
iets met den aanslag te Marseille te maken
hebben.
Zij zijn echter naar het huis van bewaring
Turijn overgebracht.
Gisterochtend is bij het politie-onderzoek
gebleken, dat er nog een tweede „luitenant"
van dr. Pavelitsj bestaat van wiens rol in het
drama van Marseille men tot dusver niet op
hoogte was.
Het betreft hier een gevaarlijk terrorist,
28 jaar oud, die bij de internationale politie
bekend is onder den naam Mio Bzik Deze
moet de man geweest zijn, die in Hongarije
de valsche passen heeft overhandigd aan
Malny, Benesz en Novak, waardoor dit drie
tal in staat was de Fransche grens te over
schrijden.
Volgens bericht uit Lausanne heeft de po
litie de papieren, welke de samenzweerders,
die den aanslag te Marseille pleegden, te
Lausanne in hun kofers lieten, bestudeerd,
en uit zekere bron wordt vernomen, dat geen
Hongaarsche pas tusschen deze papieren is
gevonden.
Naar uit Calais wordt gemeld, is de Duit-
scher Willenger, die aldaar was gearres
teerd onder verdenking, betrokken te zijn bij
den moord op koning Alexander, weer vrij
gelaten en heeft hij zich naar Dover inge
scheept.
Door de Fransche autoriteiten is tot de
Italiaansche regeering het verzoek gericht,
de terroristen dr. Pavelitsj en Eugen Kvater-
nitsj, die vandaag zijn gearresteerd ervan
verdacht worden, de aanstokers van den ko
ningsmoord te Marseille te zijn, uit te leve
ren
Indien dit verzoek der Fransche autoritei
ten wordt ingewilligd, zullen waarschijnlijk
deze beide leiders aer geheime Kroatische
organisatie terstond naar Marseille worden
overgebracht.
Na afloop van het vooronderzoek zal te
gen de terroristen een aanklacht wegens aan
sporing tot en medeplichtigheid aan politie-
ken, tweevoudigen moord worden inge
diend.
In sommige kringen verwacht men, dat
alle terroristen ter dood zullen worden ver
oordeeld en wel tot den dood door middel
van de guillotine.
Nadat reeds een nauwkeurig toezicht op
de emigranten uit den Balkan was ingesteld,
is thans ook besloten, om een controle in te
stellen op de Duitsche en Oostenrijksche
emigranten.
Bij een eerste onderzoek is gebleken, dat
er zich te Praag 2400 Duitsche emigranten
bevinden en ongeveer 200 vroegere leden van
den Oostenrijkschen sociaal-democratischen
Schutzbund.
De regeeringsbladen dringen er op aan,
dat de wet betreffende het asylrecht gewij
zigd zal worden, ten einde de goede betrek
kingen met de naburige staten niet in gevaar
te brengen.
Crisis verwacht.
Het radicale optreden van den rechtskun
digen adviseur der Duitsche rijkskerkregee-
rin, dr. Jaeger, heeft tot een ernstige crisis
in den boezem van de rijkskerkregeering zelf
geleid.
Tusschen den rijksleider der Ehiitsche
christenen, dr. Kinder en den rechtskundigen
adviseur der rijkskerkregeering, dr. Jaeger,
is over de kwestie „nationale kerk" een con
flict ontstaan, dat tenslotte ertoe ge
leid heeft dat dr. Kinder den rechtskundigen
adviseur der rijkskerk uit naam van de Duit
sche christenen zijn steun tot doorvoering
van de politiek van Jaeger onttrokken heeft.
Dr. Kinder was het den laatsten tijd niet
eens met de verklaringen van Jaeger over de
oprichting van een nationale kerk. Tengevol
ge van de onverbiddelijkheid, waarmede dr.
Jaeger deze plannen najoeg, is het eenige
dagen geleden tot een heftige woordenwisse
ling gekomen tusschen Jaeger en Kinder
In de rijksregeering zelf is het optreden
van Jaeger eveneens afgekeurd.
Tal van „Oberkirchenraete" zijn uit hun
ambt ontslagen, terwijl de Luthersche verte
genwoordiger in de rijkskerkregeering, En-
gelke, naar wij vernemen, zijn ontslag heeft
aangevraagd.
In verband met deze voorvallen in de rijks
kerkregeering zal de Evangelische synode
morgen in een der voorsteden van Berlijn
een zitting houden. De politiek der Evange
lische synode is tot nog toe met groote voor
zichtigheid gevoerd, om den indruk te vermij
den, dat de in de Evangelische synode ver-
eenigde geloovigen tegenstanders der nat-
soc. regeeringspoütiek zijn
Naar de „United Press" verneemt, is de
vroegere vice-kanselier von Papen vóór zijn
afreis naar Zweden bij den rijkskanselier en
bij den rijksminister van binnenlandsche za
ken geweest, om met hen de kerkkwesties te
bespreken.
Bevestiging verkregen.
Naar uit latere berichten blijkt, is het con
flict tusschen de rijkskerkregeering en den
rijksleider der Duitsche christenen, dr. Kin
der, intusschen door de feiten opnieuw be
vestigd. Het in het gebouw van de rijkskerk
regeering ondergebrachte bureau der Duit
sche christenen moest vandaag, overeen
komstig den wensch van de rijkskerkregee
ring, door de Duitsche christenen ontruimd
worden. Hierdoor komt de breuk tusschen
rijksbisschop dr. Mueller en de Duitsche
christenen cok naar buiten tot uiting.
In een lezing over het onderwerp „de evan
gelische kerk in het derde rijk" heeft rijksbis
schop Müller o.a. verklaard, dat, indien de
vrede in de evangelische kerk n et kon wor
den hersteld en de bestaande moeilijkheden
Laatste reis wijlen koning
Alexander. (Dag. Overzicht.)
Conflict in de Duitsche Rijkskerk.
(Buitenland.)
Göring spreekt met Frankrijk.
(Buitenland.)
Fransche paniekzaaiers worden
gewaarschuwd. (Buitenland.)
Complotleider van Marseille te
Turijn gearresteerd. (Buitenland.)
In afwachting van den start voor
de LondenMelbourne-race. (Lucht
vaart.)
H.M. de Koningin als bescherm
vrouwe van de T.B.C.-bestrijding.
(Binnenland.)
Vervolg gemeenteraad van Alk
maar. (Stad.)
(Zie verder eventueel laatst*
berichten.)
door buitenstaanders zouden worden ge
bruikt, om onder het volk onrust te zaaien,
het zeer wel mogelijk zou zijn, dat de staat
zich voortaan niet meer met de kerk zou be
moeien en deze aan haar lot zou overlaten.
Hij verdedigde zijn actie tegen de „onwil
lige predikanten" en legde er den nadruk op,
dat het niet de bedoeling der nat.-soc. was,
een staatskerk op te bouwen, „waarin geen
plaats was voor den Almachtigen God, doch
slechts voor den staat en Adolf Hitier.
Naar de „United Press" nader over het
conflict in de rijksregeering verneemt, is een
compromis tot stand gekomen.
De ontslagen „Oberkirchenraete" zijn we
der in functie getreden.'
Ook dr. Kinder heeft zijn betrekkingen
met de rijkskerkregeering weder hervat.
Het conflict is dus voorloopig bijgelegd,
doch de kwestie over de nationale kerk is
nog niet opgelost zoodat het conflict dus
ieder oogenblik weer opnieuw kan uitbreken.
Uit Belgrado
wordt gemeld:
Maarschalk Pé-
tain en generaal
Göring voerden
gistermiddag na
de begrafenisplech
tigheid van koning
Alexander een
geanimeerd ge
sprek nabij de kerk
van Topola.
Gisteravond heeft de electrocutie plaats
gevonden van Harry Pierpont, een der le
den van Dillinger's bende.
Zooals men zich zal herinneren, had Pier
pont tezamen met een ander lid van Dillin
ger's bende voor eengen tijd getracht, uit de
gevangenis te ontsnappen, nadat hij een
der bewakers gedreigd had, met een uit zeep
vervaardigde revolver en deze zoodoende ge
dwongen had, hem de sleutels te overhan
digen.
Een der bandieten werd echter tijdens de
achtervolging doodgeschoten, terwijl Pier
pont eveneens door schoten werd getroffen.
Pierpont't gezicht vertoonde bij het plaats
nemen op den electrischen stoel een bitteren
glimlach, doch naar men kon zien, had hij
te voren veel gehuild.
Een ernstig ongeluk heeft plaats gehad
bij het overbrengen van een grooten man
netjes olifant van den dierentuin te Hann-
over naar den „Zoo" te Frankrijk a. Main,
waarheen het dier verkocht was.
De hoofdoppasser van den Frankfurter
Dierentuin was reeds een week geleden naar
Hannover gekomen, om zich vertrouwd te
maken met de eigenaardigheden van den
olifant en daarna de leiding van het trans
port op zich te nemen. Er had zich reeds
een zekere vriendschap tusschen hem en het
dier ontwikkeld.
Gisteravond begaf de oppasser zich in den
kooi van den olifant, waar hij iets aan den
ketting verirchtte. Daarbij moet het dier op
de een of andere wijze geprikkeld zijn, want
het greep den man plotseling beet, slingerde
hem tegen den muur en bracht hem met de
slurf een slag op het hoofd toe, zoodat de
oppasser een schedelbreuk opliep. Met moei
te kon hij nog uit de kooi komen. Hij moest
onmiddelijk daarna naar het ziekenhuis ge
bracht worden, waar hij korten tijd later H
overleden.