DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Koning Alexanderbeg raven Sxigeliiksch Oveczicht ^Buitenland De Kamer heeft weer vacantie gekregen De laatste tocht van den vorst. Complotleider gevat. Ho. 247 Vrijdag 19 October 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 136e Jaargang Tweede Kamer De groot-politieke debatten van No vember reeds gerantsoeneerd. De tuberculose-bestrijding bij Onderwijs goedgekeurd. Evenals de motie-Krijger. De Ziektewet weer eens op de helling Tot 6 November a.s. In het Mausoleum. S"& de Bevrijder «as het, die hierin mozaieken de geschiedenis van Ond-Serv door de gestalten van zijn voorvaderen liet vastleggen, wier gebeenten hij ini het m soleum onder het schip te ruste bedde. Conflict in de Duitsche Rijkskerk. Wai vandaag de aandacht trekt... GORING SPREEKT MET FRANKRIJK. Göring. COLLEGA VAN DILLINGER GEEXECUTEERD. OPPASSER DOOR OLIFANT GEDOOD. Tragisch ongeval ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Wat de openbare vergaderingen betreft schijnt ons Lagerhuis althans in deze maand nu eens niet te ontsnappen aan het verschijnsel van den tijd, namelijkde werkloosheid In tal van vorige jaren werd de October maand voor een goed deel besteed aan het behandelen van een of andere zeer bewerke lijke materie, welke men in veilige haven wenschte te doen belanden alvorens de No- vembersche woordenvloed los ging barsten. Ditmaal ontbrak een dergelijke „kluif" van respectabele afmetingen en daarom hebben wij gisteren in den namiddag beleefd, dat president Ruys de vergadering meer ineens verdaagde totDinsdag 6 November a.s. Nauwelijks een week aan den gang zijnde kregen wij dus opnieuw een poosje „vrijaf". Dit geldt natuurlijk slechts in zeer beperkte mate voor de kamerleden, die altijd nog genoeg te doen vinden bij het omvang rijke afdeelings-onderzoek ten aanzien van de diverse hoofdstukken der Rijksbegrooting. Om van andere zaken maar niet eer.s te gewagen. Jhr. Ruys de Beerenbrouck heeft, zooals dat in de latere jaren welke getuige zijn geweest van een wassenden „spreeknood" te doen gebruikelijk is geworden, vooraf den tijd gerantsoeneerd, waarin verschillende fracties straks, in November, hun inzichten over het regeeringsbeleid zullen hebben te formuleeren. En het moet gezegd worden dat ook ditmaal de Kamer blijk heeft gege ven van haar goeden wil, want van geen er.kele zijde werd protest aangeteekend toen de president gisteren op ferme wijze de tijd ruimte beknotte. Toch is de gegeven marge ruim genoeg om volledig te zeggen wat men op het hart heeft. Zoo kregen de twee grootste fracties, de katholieke en de socia listische, ieder twee uur in eersten en 55 minuten in tweeden termijn; de chirstelijk- historischen en de anti-revolutionnairen zul len het met anderhalf u. en 40 minuten moe ten doen; de liberalen en vrijzinnigen met vijf kwartier en 35 minuten en de Staat kundig-gereformeerden en communisten met 50 en 25 minuten. De „eenmanspartijen" moesten uit den aard der zaak genoegen nemen met 35 minuten en 15 minuten. Met het regeeringsantwoord mee kunnen de alg. beschouwingen dus makkelijk binnen een week afloopen! De agenda van gisteren bevatte in hoofd zaak een technische wijziging der Ziektewet. Doch alvorens tot de behandeling daarvan werd overgegaan, moest nog eerst worden beslist over het ontwer.pje ten aanzien van tuberculeus onderwijs-personeel en over de uit de vorige vergadering nog resteerende motie-Krijger betreffende de Twentsche kanalen. En zooals wel verwacht kon wor den werden beide zaken zonder stemming gesanctionneerd. 't Onteigeningsontwerp aan gaande de verbinding der Twentsche kana len bij Almelo met de bestaande kanalen in Overijsel komt dus „zoo spoedig mogelijk", hetgeen beteekent: voorloopig nog niet! Minister Kalff heeft immers gezegd, dat het geld er nu niet voor is en ook dat Gedepu teerde van Overijsel tegenwerken. We zullen dus maar kalmpjes hebben af te wachten De debatten over de Ziekte-wet-wijziging leverden voor den „buitenstaander" al bij zonder weinig aantrekkelijke momenten op. 't Betrof dan ook louter technische zaken, waaF'a d°or practische noodzakelijkheid wijziging gebracht diende te worden. Over stelpend was het aantal amendementen, dat werd ingediend doch meestal deed men „monnikenwerk'Minister Slotemaker de Bruïne, die de wetsvoordracht voor zijn re kening had te nemen, hield de teugels strak en liet zich op geen enkele wijze verbidden 'n Hoogst-enkelen keer achtte hij een voor gestelde wijziging 'n verbetering en dan volgde kortweg overname door de regee ring. Het zou teveel doen vervallen in zeer ingewikkelde zuiver-technische beschou wingen indien hier ook maar in groote trek ken de inhoud van de zooveelste Ziektewet wijziging werd weergegeven. Echter mag 'n enkele bijzonderheid niet achterwege blijven en wel de nieuwe bepaling aangaande de z.g. thuiswerkers. Tot nu toe vielen deze lieden vrijwel buiten de ziektewet, doch in het wetsvoorstel werd opgenomen, dat de thuiswerkers, die alleen of ten hoogste met hun tweeën voor één ondernemer arbeid verrichten, verzekerd zijn ingevolge de Ziek- wet. En indien een thuiswerker met drie of meer hulpen werkt, is hij niet verzekerd, maar wel zijn knechts. Wat de gisteren voorgestelde amendemen ten betreft, alleen die mogen worden ge noemd, welke resultaat boekten. En dan is men spoedig uitgepraat! Zoo werden door een amendement-Drop (s.d.) mede de provisie-reizigers in de wet opgenomen. Enkele zuiver-technische verbeteringen wis ten de heeren Kuiper (r.k.), Amelink (a.r.) en Kortenhorst (r.k.) in de wet vast te leggen, maar de „buit" was voor de heeren al heel mager! Vooral laatstgenoemde afgevaardig de stootte telkens zijn overigens massieve hoofd, doch bleek keer op keer makkelijk bereid, een of ander amendement weer in te trekken. Temidden van roffelende presidieele ha merslagen vanwege voorgestelde en weer ingetrokken amendementen en passeerende artikelenreeksen bereikten wij eindelijk het slot. Tenminste: het voorloopige einde! Want op voorstel van den president werd de eindstemming over de materie uitgesteld tot Woensdag 7 November a.s. bij den aan vang der vergadering. En de Kamer ging uiteen tot 6 Novem ber, als wanneer het traditioneele politieke steekspel de gemoederen weer heel wat méér in beweging zal brengen dan de Ziektewet artikelen zulks gisteren vermochten! AD INTERIM. Een zeventig kilometer zuidwaarts van Belgrado ligt de berg Avala op welkstop onder hoog gestapelde ruwe steenblokken de onbekende Servische soldaat rust. Zoo begint het verslag van de beg/3^ van koning Alexander in de NRC. en het VeLangs'de hellingen, door wijngaarden om geven strekt zich het landgoed uit, dat e Alexander 1 toebehoorde Door een park van esschen, eiken en notenboomen dat enk jaren geleden werd aangelegd leidt de w g omhoog naar het plateau, dat i^fwit-mar - ren grafkerk van het geslacht Kara^|?r lj. witsj overkoepelt. De eene heuvel schij den anderen weg te glooien, tot aanden ver- ren horizont hooge bergen in den Peter de Bevrijder slechts een paa p sen verder staat een klein boerenh41®!e vijf kleine kamertjes, dat daar in 1908 bouwd. Daar doorleefde de oude kon g eerste jaar van den wereldoorlog. In her 1915 bad hij het laatst in zyn kerk zijn arm land toen kwam de vlucht door de winterstormen die de Albaneesche bergen met sneeuwvlagen striemden: de koning, in een kapotjas gehuld, op een ossenwagen niet achterblijven willend in veiligheid, nu ook zijn volk den lijdensweg was begon nen Rechts in het voorportaal wijst in mozaiek, een aartsengel den Bevrijder den weg ten hemel. Veelkleurig inlegwerk zoomt den weg naar het schip der kathedraal. Twee gewel dige marmerblokken, raassaal, sierloos de graven van den vrijheidsheld uit de bergen den Zwarten George, gronlegger der Ka- radjordjewitsj-dynastie, en van den Kra'j Mucnik, den koning-martelaar Peter den Be vrijder. Zij alleen hebben boven het mausoleum de eeuwige rust gevonden. Onder het schip weerspiegelt zich de matroode schijn van eeuwige Tampen in de goudfonkelende mo zaïeksteentjes. Ruim is deze grafkelder, en voor vele geslachten nog bestemd: zijn kruisvorm biedt voor honderd Karadjordjes plaats. Tien hunner hebben die reeds inge nomen. De rijke geschiedenis van hun ge slacht, tweemaal van den troon gestooten, spreekt uit hun grafschriften. Een enkele slechts van de slapenden sloot de oogen op Servischen grond. Van drie hunner is de rustplaats in het midden van het kruis: van Kara Djordje's vrouw, van hun zoon Alexan der en van diens vrouw. Rosa glanst het witte marmer. Dicht aan den voet van den Avalaberg ligt Topola-Oplenats, waar de eerste Ka- radiordje den eersten strijd om de Servische vrijheid tegen de Turken begon; daar was zijn eerste residentie, en daar stond zijn eerste vorstelijke konak, en evenals kort ge leden de Sokoïs van Sarajewo een brandende toorts naar Oplenats droegen om daarmede een eeuwig vuur op het graf van Peter den Bevrijder te ontsteken, zoo hebben ditmaal de oude frontstrijders nog uit de Balkan- bevrijdingsoorlogen, hun eigen gospod, hun koning Alexander, hun vroegeren aan voerder, met eigen handen daarheen willen dragen hem van de hoofdstad naar zijn eeuwige rustplaats willen brengen; doch dat kon niet zijn. Het escorte van 105 Fransch, Tsjechische en Roemeensche vliegtuigen gaat den rouw- trein vooraf; aan de spits van de reusach tige A, die zij vormen, de zware Fransche bombardementsvliegtuigen. Overal in de dorpen kondigen de klokken aan, dat de koning zijn laatste reis door het land nadert. Voor de vensters van de boeren huizen branden kaarsen, in de kamers flak keren olielampjes voor 's konings portret, evenals voor de ikonen. Uren reeds voor het passeeren van den trein, die langzaam voorbijrijdt, zijn de sta tions gevuld, en omgeven door een stille menigte, waaruit gebeden en zacht gewee klaag opstijgen, wanneer de trein zichtbaar won In vele dorpen zullen de boeren, als gold het een nabijen bloedverwant, zich veertig dagen niet scheren. Wanneer de trein in het station Mladeno- wats stilhoudt, kruisen de vliegtuigen reeds boven de grafkerk. Een ontelbare menigte van boeren wacht langs den weg, die van Mladenowats naar Oplenats leidt, door triomfbogen, waarop als atnwoord op 's konings laatsten wil de gelofte „Wij zullen voor Zuid-Slavië zor gen", geschreven staat. Het hart van Servië, de oude Sjoemadija, de Boschstreek, schijnt mee te trillen met het luiden zijner klokken. Voor de treden die omhoog gaan naar de grafkerk,houdt de auto stil. Garde-officieren heffen de kist eruit, geven haar over aan een twintigtal oude boeren, soldaten uit den wereldoorlog, die haar langzaam de kape! binnendragen onder de treurzangen van de priesters. Als zij op de katafalk is geplaatst en overdekt met het doek dat het wapen van de Karadjordje's draagt, verricht patriarch Barnabas het gebed voor de zielerust van den doode. Allen zijn neergeknield. Dan gaan de bischoppen den dragers voor naar de crypt. Als eerste gaat de jonge ko ning achter de kist, met zijn moeder. Met drie dikke touwen wordt de kist neergelaten; naast zijn moeder, prinses Zorka van Monte negro, zal Alexander de Vereeniger komen te rusten Een oogenblik schijnt het, als de krachten koningin Maria begeven, doch zij herstelt zich. Voor het eerst glijden tranen over het !>leeke, ernstige gezichtje van Peter II. Ook president Lebrun kan de aandoening, die anderen moeilijk verbergen, niet meer be- owingen. Aan de open groeve klinken snikken door de koralen en psalmen der priesters. Een laatste gebed voor de eeuwige nagedachte nis van koning Alexander door den patriarch, waarop het koor der priesters ant woordt Dan verlaat de koninklijke familie de crypt, en bij het uitgaan van de kathedraal herhaalt voor het laatst een donderend ge- schutsalvo, wat duizenden en tienduizenden heden moeilijk hebben gefluisterd, onder tra nen knielend hebben beleden of handenwrin gend hebben gesmeekt: „Slava Mu!" eere zij hem. Da. Pavelitsj te Turijn gearresteerd. Nog een arrestatie. Naar officieel wordt medegedeeld, zijn, op verzoek der Fransche politie-autoriteiten, te Turijn twee Zuid-Slaven gearresteerd. Het zijn de in verband met den moordaan slag te Marseille herhaaldelijk genoemde Eugène Kwaternitsj en dr. Anton Pavelitsj, die de bekende leider van dien naam der Kroatische emigranten zou zijn De beide arrestanten werden aan een lang durig verhoor onderworpen, doch ontkenden iets met den aanslag te Marseille te maken hebben. Zij zijn echter naar het huis van bewaring Turijn overgebracht. Gisterochtend is bij het politie-onderzoek gebleken, dat er nog een tweede „luitenant" van dr. Pavelitsj bestaat van wiens rol in het drama van Marseille men tot dusver niet op hoogte was. Het betreft hier een gevaarlijk terrorist, 28 jaar oud, die bij de internationale politie bekend is onder den naam Mio Bzik Deze moet de man geweest zijn, die in Hongarije de valsche passen heeft overhandigd aan Malny, Benesz en Novak, waardoor dit drie tal in staat was de Fransche grens te over schrijden. Volgens bericht uit Lausanne heeft de po litie de papieren, welke de samenzweerders, die den aanslag te Marseille pleegden, te Lausanne in hun kofers lieten, bestudeerd, en uit zekere bron wordt vernomen, dat geen Hongaarsche pas tusschen deze papieren is gevonden. Naar uit Calais wordt gemeld, is de Duit- scher Willenger, die aldaar was gearres teerd onder verdenking, betrokken te zijn bij den moord op koning Alexander, weer vrij gelaten en heeft hij zich naar Dover inge scheept. Door de Fransche autoriteiten is tot de Italiaansche regeering het verzoek gericht, de terroristen dr. Pavelitsj en Eugen Kvater- nitsj, die vandaag zijn gearresteerd ervan verdacht worden, de aanstokers van den ko ningsmoord te Marseille te zijn, uit te leve ren Indien dit verzoek der Fransche autoritei ten wordt ingewilligd, zullen waarschijnlijk deze beide leiders aer geheime Kroatische organisatie terstond naar Marseille worden overgebracht. Na afloop van het vooronderzoek zal te gen de terroristen een aanklacht wegens aan sporing tot en medeplichtigheid aan politie- ken, tweevoudigen moord worden inge diend. In sommige kringen verwacht men, dat alle terroristen ter dood zullen worden ver oordeeld en wel tot den dood door middel van de guillotine. Nadat reeds een nauwkeurig toezicht op de emigranten uit den Balkan was ingesteld, is thans ook besloten, om een controle in te stellen op de Duitsche en Oostenrijksche emigranten. Bij een eerste onderzoek is gebleken, dat er zich te Praag 2400 Duitsche emigranten bevinden en ongeveer 200 vroegere leden van den Oostenrijkschen sociaal-democratischen Schutzbund. De regeeringsbladen dringen er op aan, dat de wet betreffende het asylrecht gewij zigd zal worden, ten einde de goede betrek kingen met de naburige staten niet in gevaar te brengen. Crisis verwacht. Het radicale optreden van den rechtskun digen adviseur der Duitsche rijkskerkregee- rin, dr. Jaeger, heeft tot een ernstige crisis in den boezem van de rijkskerkregeering zelf geleid. Tusschen den rijksleider der Ehiitsche christenen, dr. Kinder en den rechtskundigen adviseur der rijkskerkregeering, dr. Jaeger, is over de kwestie „nationale kerk" een con flict ontstaan, dat tenslotte ertoe ge leid heeft dat dr. Kinder den rechtskundigen adviseur der rijkskerk uit naam van de Duit sche christenen zijn steun tot doorvoering van de politiek van Jaeger onttrokken heeft. Dr. Kinder was het den laatsten tijd niet eens met de verklaringen van Jaeger over de oprichting van een nationale kerk. Tengevol ge van de onverbiddelijkheid, waarmede dr. Jaeger deze plannen najoeg, is het eenige dagen geleden tot een heftige woordenwisse ling gekomen tusschen Jaeger en Kinder In de rijksregeering zelf is het optreden van Jaeger eveneens afgekeurd. Tal van „Oberkirchenraete" zijn uit hun ambt ontslagen, terwijl de Luthersche verte genwoordiger in de rijkskerkregeering, En- gelke, naar wij vernemen, zijn ontslag heeft aangevraagd. In verband met deze voorvallen in de rijks kerkregeering zal de Evangelische synode morgen in een der voorsteden van Berlijn een zitting houden. De politiek der Evange lische synode is tot nog toe met groote voor zichtigheid gevoerd, om den indruk te vermij den, dat de in de Evangelische synode ver- eenigde geloovigen tegenstanders der nat- soc. regeeringspoütiek zijn Naar de „United Press" verneemt, is de vroegere vice-kanselier von Papen vóór zijn afreis naar Zweden bij den rijkskanselier en bij den rijksminister van binnenlandsche za ken geweest, om met hen de kerkkwesties te bespreken. Bevestiging verkregen. Naar uit latere berichten blijkt, is het con flict tusschen de rijkskerkregeering en den rijksleider der Duitsche christenen, dr. Kin der, intusschen door de feiten opnieuw be vestigd. Het in het gebouw van de rijkskerk regeering ondergebrachte bureau der Duit sche christenen moest vandaag, overeen komstig den wensch van de rijkskerkregee ring, door de Duitsche christenen ontruimd worden. Hierdoor komt de breuk tusschen rijksbisschop dr. Mueller en de Duitsche christenen cok naar buiten tot uiting. In een lezing over het onderwerp „de evan gelische kerk in het derde rijk" heeft rijksbis schop Müller o.a. verklaard, dat, indien de vrede in de evangelische kerk n et kon wor den hersteld en de bestaande moeilijkheden Laatste reis wijlen koning Alexander. (Dag. Overzicht.) Conflict in de Duitsche Rijkskerk. (Buitenland.) Göring spreekt met Frankrijk. (Buitenland.) Fransche paniekzaaiers worden gewaarschuwd. (Buitenland.) Complotleider van Marseille te Turijn gearresteerd. (Buitenland.) In afwachting van den start voor de LondenMelbourne-race. (Lucht vaart.) H.M. de Koningin als bescherm vrouwe van de T.B.C.-bestrijding. (Binnenland.) Vervolg gemeenteraad van Alk maar. (Stad.) (Zie verder eventueel laatst* berichten.) door buitenstaanders zouden worden ge bruikt, om onder het volk onrust te zaaien, het zeer wel mogelijk zou zijn, dat de staat zich voortaan niet meer met de kerk zou be moeien en deze aan haar lot zou overlaten. Hij verdedigde zijn actie tegen de „onwil lige predikanten" en legde er den nadruk op, dat het niet de bedoeling der nat.-soc. was, een staatskerk op te bouwen, „waarin geen plaats was voor den Almachtigen God, doch slechts voor den staat en Adolf Hitier. Naar de „United Press" nader over het conflict in de rijksregeering verneemt, is een compromis tot stand gekomen. De ontslagen „Oberkirchenraete" zijn we der in functie getreden.' Ook dr. Kinder heeft zijn betrekkingen met de rijkskerkregeering weder hervat. Het conflict is dus voorloopig bijgelegd, doch de kwestie over de nationale kerk is nog niet opgelost zoodat het conflict dus ieder oogenblik weer opnieuw kan uitbreken. Uit Belgrado wordt gemeld: Maarschalk Pé- tain en generaal Göring voerden gistermiddag na de begrafenisplech tigheid van koning Alexander een geanimeerd ge sprek nabij de kerk van Topola. Gisteravond heeft de electrocutie plaats gevonden van Harry Pierpont, een der le den van Dillinger's bende. Zooals men zich zal herinneren, had Pier pont tezamen met een ander lid van Dillin ger's bende voor eengen tijd getracht, uit de gevangenis te ontsnappen, nadat hij een der bewakers gedreigd had, met een uit zeep vervaardigde revolver en deze zoodoende ge dwongen had, hem de sleutels te overhan digen. Een der bandieten werd echter tijdens de achtervolging doodgeschoten, terwijl Pier pont eveneens door schoten werd getroffen. Pierpont't gezicht vertoonde bij het plaats nemen op den electrischen stoel een bitteren glimlach, doch naar men kon zien, had hij te voren veel gehuild. Een ernstig ongeluk heeft plaats gehad bij het overbrengen van een grooten man netjes olifant van den dierentuin te Hann- over naar den „Zoo" te Frankrijk a. Main, waarheen het dier verkocht was. De hoofdoppasser van den Frankfurter Dierentuin was reeds een week geleden naar Hannover gekomen, om zich vertrouwd te maken met de eigenaardigheden van den olifant en daarna de leiding van het trans port op zich te nemen. Er had zich reeds een zekere vriendschap tusschen hem en het dier ontwikkeld. Gisteravond begaf de oppasser zich in den kooi van den olifant, waar hij iets aan den ketting verirchtte. Daarbij moet het dier op de een of andere wijze geprikkeld zijn, want het greep den man plotseling beet, slingerde hem tegen den muur en bracht hem met de slurf een slag op het hoofd toe, zoodat de oppasser een schedelbreuk opliep. Met moei te kon hij nog uit de kooi komen. Hij moest onmiddelijk daarna naar het ziekenhuis ge bracht worden, waar hij korten tijd later H overleden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1