DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Zal Doumergue moeten verliezen?
haqeliiksch
^Buitenland
Een sprong naar het onbekende.
No. 263 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 7 November 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
136e Jaargang
Herriot's tegenkanting.
De Senaatsverkiezingen in
Amerika.
Wat vandaag de
aandacht trekt
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
De Fransche minister van
handel, Lamoureux, die gister
middag naar Moskou zou ver
trekken, heeft zijn reis uitge
steld wegens den binnenlandsch
politieken toestand.
Naar hij verklaarde, is de hui
dige toestand te ernstig, dan dat
hij aan zijn vertrek zou kunnen
denken.
Hoewel in de officieele mededeeling
over den gistermorgen gehouden minis
terraad geen woord over de binnenland-
sche politieke moeilijkheden voorkomt,
verluidt toch in goed op de hoogte zijn
de politieke kringen, dat de minister
raad grootendeels gewijd was aan de
beraadslaging omtrent de houding der
radicaal socialistische ministers tegen
over het voorstel der drie provisorische
begrootings-twaalfden.
Men verzekert, dat staatsminister Her-
riot zijn collega's duidelijk te verstaan
heeft gegeven, dat zijn politieke vrienden
weigeren, Doumergue op dezen weg te
volgen.
Doumergue moet daarop Herriot de
■vraag gesteld hebben, welk gevolg naar
zijn meening de demissie van de 6 rad.
soc. ministers zou hebben.
Om hierover te beraadslagen hebben
Herriot en zijn rad soc. collega's zijn ge
durende den ministerraad in een bijzaal
teruggetrokken en daar ruim een half
uur lang geconfereerd.
Tenslotte moet Herriot op aandringen
van den rad. soc. minister van binnen-
landsche zaken, Laval, zich bereid heb
ben verklaard, zijn beslissing op te
schorten tot den eerstvolgenden minis
terraad, die Donderdag om 10 uur zal
plaats vinden.
In tegenstelling met de verwachtingen
zou dus hedenmorgen nog geen oplos
sing van het vraagstuk gevonden zijn
Indien Herriot met zijn rad. soc mi
nisters evenwel ontslag neemt, rekent
men er op, dat ministerpresident Dou
mergue onmiddellijk den president der
republiek het ontslag van het geheele
kabinet zal mededeelen.
En de binnenlandsche politieke toe
stand is er gistermiddag nog niet hel
derder op geworden. De soc. republi-
keinsche kamerfractie heeft een motie
aangenomen, waarin zij zich tegen de
verleening van de drie-twaalfde deelen
der begrootings-credieten uitspreekt.
Zij grondt haar afwijzende houding op
het feit, dat het noodzakelijk is, de vol
ledige begrooting voor het einde van het
jaar af te sluiten.
De 167 leden der senaatsfractie der de
mocratische linksche partijen hebben
met 96 tegen 2 stemmen 69 leden wa
ren afwezig het besluit genomen, den
minister-president te waarschuwen voor
een grondwetsherziening, die de toe
stemming van den senaat in geval van
kamerontbinding, ter zijde zou schuiven.
De toestand van heden.
De politieke toestand is op het oogen-
blik zeer hachelijk geworden voor het
kabinet-Doumergue. Er zou bijna een
mirakel moeten gebeuren, zoo de heer
Doumergue a.s. Donderdag niet naar
Tourennefeuille zal terugkeeren.
Men kan thans reeds vaststellen, zoo
meldt de Msbdat het ministerie aan
stukken ligt. Want het is gebleken, dat
de radicale ministers volkomen het
standpunt hunner partij in het congres
te Nantes vastgesteld, aanvaarden.
Dat wil zeggen, dat zij niets weten
willen van een ontbindingsmogelijkheid
van de kamer, anders dan na advies
van den senaat
De heer Doumergue betaalt zeer zwaar
de fout, de kamer niet te bebhen willen
ontbinden, toen een ontbinding nuttig
had kunnen zijn, nl. onmiddellijk na de
Februari-gebeur te nissen Door de ont
binding uit te stellen heeft hij de toen
door de publieke opinie neergevelde
krachten gelegenheid gegeven, zich te
herstellen en weer den kop op te steken.
Hij ontmoet daardoor op het oogenblik
een oppositie, die zoo sterk is, dat het
hem niet mogelijk is, zijn goed bedoelde
plannen aan de orde te stellen.
De gebeurtenissen hebben een zeer
snel verloop gehad. De kamerleden zijn
allen uit hun kiesdistricten terugge
keerd met een ontzaglijke vrees voor
Doumergue.
de ontbinding. Zij zijn voor het meeren-
deel er zeker van niet herkozen te zullen
worden. Om nu aan die ontbinding te
ontkomen hebben zij aan het partijbe
lang de voorkeur gegeven boven het
landsbelang.
Van den gister gehouden minister
raad werd door de radicale ministers ge
bruik gemaakt om naar aanleiding van
de behandeling van een onderdeel der
voorstellen hun heengaan tegen Donder
dag in het uitzicht te stellen.
Ook niet-radicale ministers hebben
gelegenheid gevonden een persoonlijke
politiek te voeren en zijn ook den minis
ter-president hard gevallen over den
vorm van sommige zijner voorstellen.
Den minister-president is het toen
duidelijk geworden, dat hij in het ver
volg niet veel steun voor zijn positie
heeft te verwachten en ook van presi
dent Lebrun valt aan te nemen, dat hij
weinig zin heeft zijn positie in de waag
schaal te stellen.
Onder deze omstandigheden blijft er
voor den heer Doumergue niet veel an
ders over dan aan heengaan te denken.
Hij heeft verklaard, den toestand niet
moeilijk te willen maken en zich ver-
eenigd met den wensch van den presi
dent der republiek om de leidende figu
ren gelegenheid te geven de nieuwe ka
binetsformatie voor te bereiden, opdat
de crisis van den korst mogelijken duur
zou kunnen zijn.
Men staat dus voor het onthutsende
feit, dat de proef-Doumergue geëindigd
is en dat Doumergue wordt afgedankt.
Het is zelfs niet eens te verwachten, dat
Doumergue zal insisteeren om een
votum van de kamer te vragen, nog voor
de radicalen het ministerie hebben ge
torpedeerd, zonder in staat te zijn, zelf
het bewind in handen te nemen.
De radicalen hebben een motie aange
nomen, welke niets anders is dan een
poging om de schuld van de breuk op
Doumergue te werpen, hoewel men zeer
goed wist dat de heer Doumergue niet
kon toegeven.
Officieus verzekert men echter, dat er
geen crisis is en het land wordt verzocht
tot a.s. Donderdag te wachten Deze toe
stand wijst er op, in welk een chaos men
verkeert.
De kamerterugkeer heeft niets anders
opgeleverd dan een terugkeer van de
enghartige partijpolitiek en intriges van
personen en de kamer bevindt zich weer
in precies denzelfden toestand als op
6 Februari met dat verschil, dat de om
standigheden zooveel ernstiger zijn en
de onrust in den lande zooveel grooter
is.
Zoo de parlementaire „buitenwacht"
dan ook jubelde over de in het uitzicht
gestelde verjaging van Doumergue, toch
zag men na het bekend worden der ge
beurtenissen op straat niets anders dan
bedrukte gezichten.
Het parlement heeft niet in het minst
rekening gehouden met de publieke opi
nie en de regeering valt niet op de uit
spraak van een volksvertegenwoordi
ging, maar op persoonlijke intriges, ge
last door geheime machten.
Het parlement zelf is op zij gezet door
de geheime comité's, die de Rue de Va-
lois en de revolutionnaire menners in
handen hebben en het conflict zit veel
dieper dan men wel wil gelooven Het is
niet alleen het parlement, dat zijn on
macht toont, maar het is ook de afhan
kelijkheid van den staat van de geheim*
machten, die in het oog springt en dit
doet de overtuiging veld winnen, dat
het conflict niet eenvoudig op te lossen
is door een kabinetsformatie, maar dat
het uitgevochten zal moeten worden
Met groote bezorgdheid wordt de re
actie tegemoet gezien van de publieke
opinie. Het is maar al te zeer te vreezen,
dat eenerzijds de ordelievende elementen
in woede zullen ontsteken over de par
lementaire intriges, terwijl van den an
deren kant de revolutionnaire elemen
ten niet zullen nalaten in het water,
d")or de radicalen troebel gemaakt, te
visschen.
Er wordt nu wel gesproken van een
combinatie Herriot-Laval-Flandin, met
een van laatstgenoemden als minister
president, maar men ziet niet in, waar
een Herriot b.v. het gezag moet halen
om het land van de gevaarlijke spanning
te bevrijden.
Zelfs wanneer de radicalen, die zelf te
zeer gecompromitteerd zijn om het
roer in handen te nemen, den heer
Flandin laten begaan, dan nog weet nie
mand hoe zulk een ministerie, dat niet
de geringste homogeniteit kan bieden,
het lang zal kunnen uithouden.
De politieke ontwikkeling vertoont
mitsdien geheel het karakter van een
sprong in het onbekende.
Alom opwinding.
Een nader telegram meldt:
In de Fransche bladen wordt bijna één
stemmig gemeld, dat de radicaal-socia
listische ministère gister aan Doumer
gue hun ontslag hebben aangeboden en
slechts op dringend verzoek van den
president der republiek hun besluit tot
Donderdag hebben aangehouden. In poli
tieke en parlementaire kringen wordt
wanneer geen wonder geschiedt de
regeeringscrisis onvermijdelijk geacht.
Over het verloop van de besprekingen
der ministers meent de „Matin" te kun
nen berichten, dat Herriot heeft ver
klaard, „de loyaliteit gebiedt mij en mijn
collega's U' mijnheer de minister-presi
dent, ervan in kennis te stellen, dat wij
onmogelijk kunnen medewerken aan de
procedure inzake voorloopige 12den".
„Onder deze omstandigheden", aldus
luidde het antwoord van den minister
president, kan ik U even duidelijk ant
woorden, dat het Uw plicht is te gaan",
waarop Herriot zou hebben uitgeroepen,
„U jaagt ons dus weg?" De opwinding
moet zeer groot zijn geweest. De presi
dent is daarna bemiddelend opgetreden.
Groote opkomst der kiezers.
Ondanks den regen is zeer druk ge
stemd. Voor zoover uit de eerste verkie
zingsuitslagen is op te maken, winnen
de Democraten in de meeste staten.
Te Pittsburgh zijn twee mannen door
schoten getroffen.
Stemmingsbeeld der verkiezingen.
De meening is wel algemeen, dat Mer-
riam gekozen zal worden en niet Sin
clair, die naar men verwacht wel met
350.000 minder stemmen uit de bus zal
komen dan Merriam. Sedert twintig
jaren heeft niet zoo een opwindende
campagne plaats gehad. Natuurlijk
wordt op den verkiezingsuitslag gewed.
De noteering is 5 tegen een ten gunste
van Merriam.
Sinclair op zijn beurt heeft verklaard
niet naar Californië te gaan wanneer hij
mocht winnen, tenzij er geld genoeg zal
zijn om de groote problemen aan te
vatten.
Sinclair heeft vooral den laatsten tijd
veel van zijn aanhang ingeboet.
Eenige uitslagen.
De democraten hebben volgens tot nu
toe binnengekomen uitslagen 88 afge
vaardigden naar het Congres gekozen,
in de meeste gevallen in de democra
tische Zuidelijke staten en wel in
Alahama zes, in Arkansas vijf, in
Florida vijf, in Georgia tien, in Louisi-
ana acht, in Mississippi zeven, in Texas
21, in Noord Carolina twee, in Zuid
Carolina zes, in Virginia drie, in Ten-
nessee zes, in Californië vier, in Massa-
chussetts een, en in Pennsylvanië vier.
De Republikeinen hebben eveneens
„automatisch" vier zetels verworven in
Californië, twee in Massachussetts en
een in Tennessee.
De president en zijn familie
naar de stembus.
De president der Vereenigde Staten,
Roosevelt, heeft gisteren met zijn vrouw
en zijn moeder gestemd in het oude
stadhuis van Hyde Park. Per auto heeft
de president zich met zijn familie in een
stroomenden regen naar het stemlokaal
begeven. Een zeer groote menigte was
op de been om het hooge gezelschap te
zien.
Op de vraag van de ambtenaressen,
Sara Baylis, „Uw naam als het U be
lieft?", antwoordde de president: „Nog
steeds Franklin". Roosevelt was zeer
opgewekt.
Incidenten. Zes dooden.
Zes personen zijn om het leven ge
komen en tientallen gewond, terwij!
minstens een persoon ontvoerd is bij
diverse verkiezingsrelletjes, welke gis
teren hebben plaats gehad.
Het ergste incident vond plaats te
Kalayres, een stad in het mijngebied van
Pennsylvanië. Ongewapende democrati
sche aanhangers van de New Deal
werden daar gisterenavond onder kruis
vuur genomen uit een mitrailleuse en
pistoolvuur. Meer dan tien Republi
keinen zijn gearresteerd. Federale troe
pen patrouilleeren door de stad, terwijl
ambtenaren per vliegmachine uit
Washington zijn overgekomen om vast
te stellen, wie schuldig is in deze
aangelegenheid.
Drie personen werden op slag gedood,
een is later overleden, terwijl een vijfde
persoon stervende is. 25 andere perso
nen, waaronder eenige vrouwen, zijn
minder ernstig gewond.
Te Holland is een man, die in een auto
negers naar een stembureau bracht,
doodgeschoten door inzittenden van een
andere auto. Zijn zoon, die eveneens in
de auto zat, werd gewond. Een groep
personen heeft een farmer aangevallen,
die eveneens negers naar 't stembureau
had gebracht. In ernstigen toestand
lieten zjj dezen man aan zijn lot over.
Te Chicago is een neger, een arts, als
het ware vlak voor de stembus opge
nomen en ontvoerd. Zijn broer is candi-
daat voor den senaat in Illinois. Een
verkiezingsagent van de negers heeft op
de vervolgers geschoten, doch hij miste.
Deze verkiezingsagent is gearresteerd.
De autoriteiten willen weten, waarom
hij een vuurwapen bij zich had.
Voorloopige verkiezingsuitslagen
ten gunste van Roosevelt.
De tot gisteravond half acht Amerik.
Tijd binnengekomen verkiezingsuitsla
gen wettigen de conclusie, dat de
regeering van Roosevelt bij de verkie
zingen voor het Congres en voor de
gouverneursschappen met groote meer
derheid wordt gesteund en dat de demo
craten in het Congres met zetelwinst
zullen terugkeeren.
In Georgia, Mississippi en andere sta
ten in het Zuiden hebben, zooals ge
woonlijk, de democraten gewonnen.
Om kwart voor acht (Amerik. tijd)
werd bekend, dat de democratische gou
verneur van New-York, Lehman, herko
zen is. Hij behaalde 500.000 stemmen
meer dan zijn tegencandidaat.
Volgens Amerikaansche opvattingen
is de verkiezing rustig verloopen.
Meer democraten?
Volgens de tot hedenmorgen vijf uur
A. T. ingekomen berichten over het resul
taat der verkiezingen in de Vereenigde
Staten hebben de democraten een groote
overwinning behaald. Tot dusverre zijn be
kend de cijfers voor 150 zetels in het huis
van afgevaardigden. Hiervan kregen de
democraten 130 en de republikeinen 20 ze
tels. De cijfers betreffende de overige 285
zetels van het huis van afgevaardigden zijn
nog niet bekend. Bij de verkiezingen Voor den
senaat hebben de democraten tot dusverre
6 zetels en de republikeinen 2 zetels gekre
gen. In totaal moeten 35 senatoren worden
gekozen. Volgens de cijfers, die hedenmor
gen om 5 uur A. T. bekend waren, hadden
in 16 staten de democratische candidaten
voor den senaat de leiding. In 5 staten der
republikeinsche idem. Volgens de eerste
berichten uit Californië heeft de republikein
Miriam bij de verkiezingen voor gouverneur
de leiding tegenover zijn tegencandidaat
Upton Sinclair.
Voortdurend worden niéuwe resultaten
bekend betreffende de gisteren gehouden
verkiezingen. Tot nu toe werden voor het
huis van afgevaardigden gekozen 183 demo
craten. In den senaat zijn tot dusverre ge
kozen 11 democraten en 4 republikeinen. In
verband met de tot nu toe 'bekend geworden
resultaten verwacht men, dat de meerder
heid van de democraten zoowel in het huis
van afgevaardigde als in den senaat groo
ter zal zijn dan tot dusverre.
INTERVIEW MET LEOPOLD III
„Gelooft u dat er oorlog komt?"
De bekende Fransche publicist Maurice
Martin du Gard heeft in het koninklijk paleis
te Brussel een onderhoud gehad met koning
Leopold III, waarvan hij in het Parijsche
„Journal" verslag doet.
Hij werd door een salon naar het kabinet
geleid, waar de koning zijn audiënties pleegt
te verleenen. Een ruim vertrek; de koning zit
er op dezelfde plaats als zijn vader, die er
zich om negen uur 's ochtends installeerde
na zijn langdurige ochtendwandeling en na
de Europeesche pers te hebben gelezen. De
jonge vorst ontvangt er eiken dag degenen,
die in eenigerlei opzicht een rol spelen in het
Zal Doumergue moeten verliezen?
(Dag. Overzicht).
Vergadering Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier. (Stad).
Parmentier morgen in Batavia
voor de microfoon. (Luchtvaart).
De „Uiver" te Soerabaja. (Lucht
vaart).
Spanje schijnt voor nieuwe uit
barstingen te staan. (Buitenland).
De Amerikaansche verkiezingen;
democraten winnen. (Buitenland).
Oss is onverbeterlijk. (Binnen
land).
De kerkstrijd in Mexico. (Buiten
land).
Duitsch vliegtuig verongelukt; 5
dooden. (Luchtvaart).
Wals en Slaats staken den strijd
op den Zesdaagsche. (Sport).
Ernstig auto-ongeluk nabij de
Koedijker vlotbrug. (Stad).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
nationale leven, handig in het verhelen zij
ner geheime gevoelens en sterk in al zijn ge
sprekken zonder er ooit de slaaf van te wor
den.
Van twee tot vier uur 's middags ontspant
hij zich op zijn particulier golfterrein. Daar
na arbeidt hij, alleen of met zijn onmiddel
lijke medewerkers, aan de groote vraagstuk
ken. Om tien uur 's avonds begeeft hij zich
naar bed.
Leopold III kent perfect Fransch, Vlaamsch,
Engelsch en Duitsch. Hij is de eerste koning
der Belgen, die zonder eenig accent Fransch
spreekt; hij spreekt met een zekere traagheid,
als iemand, die zich dwingt nooit te beslissen
zonder te hebben nagedacht, zelfs niet als
het kleine dingen betreft, en die de zorg voor
het betrachten van objectiviteit tot het uiter
ste drijft.
„Gelooft u dat er oorlog komt", was de
vraag, diede koning den interviewer in
den loop van het gesprek stelde. En de inter
viewer, die had willen vragen, voelde zich
onthutst en antwoordde: „Niet onmiddellijk,
sire", niet zoozeer om den koning gerust te
sellen als wel om zichzelf uit een hachelijke
positie te redden.
Overigens beloofde het onderhoud, naar
deze uitlating te oordeelen, meer dan het is
geworden. Het liep eigenlijk in zijn geheel
over de reizen des koning naar verre landen.
Sprekende over zijn natuurreservaat in Afri
ka, het Albert Park, zeide de souverein, op
een opmerking van Martin du Gard, dat hij
feitelijk een bioloog, een geoloog was:
„Neen, een man van de wetenschap ben ik
niet, maar ik hou van de wetenschap, net als
mijn vader".
Zijn reis naar Indo-China bracht hem er
toe over Pasquier te praten, den bij een vlieg
ongeluk omgekomen gouverneur-generaal van
Indo-China. „Ik heb hem goed gekend, hij
heeft mij in veel dingen ingewijd. Ik heb zijn
vijf staten bezocht en mijn reis is er zóó door
verlengd, dat ik, toen ik reeds zes maanden
weg was, mij niet meer naar Madagaskar
kon begeven, waar mijn vader graag had ge
had, dat ik de bestuursmethoden zou hebben
bestudeerd van den heer Cayla, dien hij in
Parijs had ontmoet en dien hij een eminent
man noemde".
Dieper is het gesprek niet gegaan.
GöRING HITLER'S PLAATS
VERVANGER?
„Duitschlands kroonprins".
De rijkskanselier Hitier heeft, naar de
Berlijnsche correspondent van „Berlingske
Tidende" verneemt, thans eindelijk zijn keu
ze bepaald ten aanzien van zijn plaatsver
vanger. De keuze is volgens den correspon
dent gevallen op Göring, wiens officieele
benoeming binnenkort kan worden verwacht.
Dr. Göbbels zou deze positie ook begeerd
hebben maar hij kon, aldus de correspondent
van het Deensche blad, niet gemist worden
als reclamechef van de partij.
Göring, wiens prestige na zijn reis naar
Belgrado voortdurend stijgende is en dien de
Duitschers onder elkaar schertsend „Duitsch
lands kroonprins" noemen, zou in de eerste
plaats in de plaats treden van den Führer en
rijkskanselier bij representatieve plichten
waarvan Hitier zich volkomen verre heeft ge
houden. Bovendien zal hij gebezigd woraen
voor speciale missies zooals de reis naar Bel
grado er een was. Hij is thans bezig zich in
verschillende ministeries in de zaken in te
werken.
Rudolf Hess blijft Hitiers plaatsvervanger
als partijleider.
Het gerucht van deze oplossing heeft vol
gens den correspondent van „B T." alge-
meene tevredenheid gewekt in Duitschland
waar Göring zeer populair is.