DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE TWEEDE KAMER EN DE
RIJKSBEGROOTING.
TtaqdiifsMh Ovevzicht
Jaspar vormt een nieuwe
Belgische regeering.
^Buitenland
Het kabinet reeds bijna gereed?
Voorwaarden der christ.-democratie.
Ho. 270 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 15 November 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
136e Jaargang
Uil hef Parlement
Algemsene beschouwingen geëindigd.
Prof. Aalbsrse kondigt strijd aan tegen
het minist rie. Een woordspeling
Armslag of slag om den arm
Aanvang behandeling begroo^
ting binnenl. zaken.
Wat vandaag de
aandacht trekt..,
ONZE TELEFOONNUMMERS
ZIJN NA AUTOMATISEERING:
E
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
Iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. BoeV- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordara C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
's-GRAVENHAGE, 14 November.
Het groote punt bij de replieken betrof de
vraag, hoe de verhouding tusschen het ka
binet en de katholieke fractie zich zou ont
wikkelen.
Onder meer dan gewone belangstelling
van de zijde der Kamer ving prof. Aalberse,
de leider dezer fractie, zijn rede in tweede
instantie aan. Hij vertelde van een auteur,
die een ontmoeting had beschreven, welke
hij eens met Bismarck had gehad ten huize
van een lieve, oude dame, die helaas stok
doof was; Bismarck had geen woord gezegd
en de auteur merk ie grappig op, dat hij aan
het gesprek geen herinneringen had behou
den. Aan het geschrift van dien auteur had
minister Colijn's rede prof. Aalberse herin
nerd. Genoemde afgevaardigde zeide er niet
bij, of hij den minister-president bij de lieve,
(Oost-Indisch) doove dame vergeleek. Zoo
ja, dan zou hij zich dus zelf in de rol van
Bismarck hebben ingedacht, geen kleinig
heid voorwaar! Weliswaar was het prof
Aalberse er waarlijk niet om te doen, geen
woord te zeggen. Hij verklaarde juist met
trots, dat'ftij zijn meening volledig had ge
uit. Hij wenscht een organisatie der volks
huishouding op publiekrechtelijken grond
slag, onder leiding van een economischen
raad en met steun en toezicht van de regee
ring. Gaat men tot die organisatie niet over,
dan zal z.i. een herleving van de N(eder-
landsch) U(itvoer)-M(aatschappij) onver
mijdelijk zijn, voor hem het toppunt aller
verschrikkingen uit den oorlogstijd.
De minister-president had in eerste in
stantie verklaard, dat bij de behandeling
van de onderscheidene hoofdstukken der
begrooting verder over de zaken zou kunnen
worden gesproken. Prof. Aalberse uitte de
hoop, dat de nadere antwoorden der regee
ring het zijn fractie mogelijk zouden maken,
verderen steun van het kabinet voor haar
verantwoordelijkheid te nemen. Mocht deze
hoop niet worden verwezenlijkt, dan zal hij
een interpellatie aanvragen, gericht tot den
minister-president, want hij was niet voor
nemens een guerilla tegen de afzonderlijke
ministers te voeren. Dan zou het een strijd
worden met open vizier, in het open veld,
tegen het geheele kabinet. Geruststellend
merkte de katholieke leider op, dat de positie
der regeering niet was die van een man mei
een' slepende ziekte, wien de geringste ver
koudheid noodlottig zou kunnen worden.
Maar waarschuwend voegde hij erbij, dat de
sterkste boog knapt, als hij te sterk wordt
gespannen.
Had prof. Aalberse in eerste instantie ver
klaard, dat zijn fractie tegenover het kabinet
een afwachtende houding zou aannemen,
minister Colijn zeide op zijn beurt in zijn
dupliek, dat hij zou afwachten, welk besluit
de katholieken namen. Maar hij merkte op,
dat zij niet te lang moeten wachten met het
trekken van hun conclusie, omdat dit niet in
's lands belang zou zijn. Hij verklaarde, dat
zijn kabinet niet ambtsmoede is, hoewel de
ministers zich 's Zaterdagsavonds wel eens
moe voelen van hun harde werk,_ waaraan
zij ook halve nachten besteden. Hij kon zich
voorstellen, dat men aan een ander kabinet,
frisscher, energieker en met meer fanta-
sie(l), de voorkeur gaf, maar dan moest
men dit frank en fier zeggen.
Het klinkt allemaal nog al erg, maar, be
houdens de mogelijkheid van verrassingen,
dunkt ons, dat het wel zal meevallen. Prof.
Aalberse moest de in katholieke kringen be
staande ontevredenheid over het kabinet tot
uiting brengen en dit heeft hij nu gedaan.
Minister Colijn constateerde, dat de katho
lieke leider het met de regeering eens is, dat
de ordening van het bedrnfsleven van onde
ren op moet begijnen Z.Exc. noemde de
benoeming van Len regeeringscommissaris
bij de huiden- en leercentrale en de totstand
brenging van de bedrijfsradenwet als voor-
beelden^van de bereidheid van het Kabinet
om bij de ordening de helpende hand te
bieden.
Wel waren er nog andere punten van ver
schil tusschen de regeering en de katholie
ken zooals het tempo der werkverruiming
en de aftrek van wat de particuliere liefda
digheid den werkloozen gerft van de
steunuitkeering. Maar op het punt van
werkverruiming zal er nu wel spoedig wat
gebeuren en wat de andere kwestie betreft,
minister Colijn heeft, zooals men weet, ver
klaard, dat de regeering prof. Aalberse's
verzoek, om aan de particuliere liefdadigheid
meer armslag te geven, welwillend zal over
wegen. Intusschen was de katholieke partij
leider met dit laatste niet tevreden. Van dien
„armslag" maakte hij zelfs een ondeugende
woordspeling, opmerkende, dat iemand,
wantrouwig van aard, kon zeggen, dat de
regeering een slag om den arm hield. Minis
ter Colijn nam het hem een beetje kwalijk.
Maar die gevoeligheid zal wel gauw ver
dwenen zijn.
Vermelden wij nog, dat de regeeringslei-
der verklaarde, dat het kabinet zou voldoen
aan een verzoek van mr. Joekes om een on
derzoek in te stellen naar verbintenissen van
particuliere wapenfabricage hier te lande
met het buitenland. Dit lijkt ons nog al las
tig als men niet van bijzondere machtsmid
delen gebruik kan maken, zooals waarover
politie en justitie beschikken of die de Ka
mer heeft, wanneer zij het recht van enquête
uitoefent.
In verband met het stemmen van minister
de Graeff tegen de toelating van Rusland
tot den Volkenbond zeide minister Colijn,
dat hij den heer Vliegen, die zich daarover
had beklaagd, in een particulier gesprek
wel eens wat zou vertellen, dat de meening,
alsof Rt'slands toelating voor den vrede be
vorderlijk zou zijn, van een 'Twijfe'achtige
juistheid zou maken. Maar wat in een parti
culier gesprek wordt gezegd, kan bij de
publieke behandeling van de publieke zaak
niet als argument gelden. En zou onze re
geering geheimen weten, welke verborgen
ziin gebleven voor bijna alle Volkerbonds-
leden? Immers, bijna alle hebben vóór Rus-
lands toelating gestemd.
De algemeene beschouwingen zijn nu ge
sloten. E>e Kamer heeft zich er mei prijzens-
waardigen spoed doorheen gewerkt.
Avondvergadering.
In een avondvergadering is de Kamer
met de behandeling van de begrooting van
Binnen'andsche Zaken aangevangen.
Hierbij hebben de heeren Van Voorst tot
Voorst en Teulings (r.k.) betoogd, dat de
regeering maatregelen moest nemen tegen
de h. i. onzedelijke toestanden aan de na
tuurbaden. Volgens ds. van der Heide (sd.)
overdreven zij. Minister de Wilde zeide, tot
de burgemeesters een aanschrijving over
deze zaak te hebben gericht, maar er in ver
band met de gemeentelijke autonomie verdet
weinig tegen te kunnen doen.
Naar aanleiding van andere opmerkingen
verklaarde de bewindsman, een wijziging te
overwegen van de begrafeniswet in verband
met de lijkverbranding.
Ir. van Dis (s.g.) pleitte voor bevordering
van de Zondagsluiting. Z. Exc. antwoordde,
naar het doen naleven van de Zondagswet
ernstig te streven. Genoemde afgevaardig
de drong ook aan op een verbod van open
bare dansgelegenheden en bioscopen, maar
de minister verklaarde, dat men geen wet
moet maken, welke geen steun vindt in de
rechtsovertuiging van het volk. en dat hier
vooral een taak van de ouders is.
Op aandrang van mevr. BakkerNort
(v.d.) tot meer bescherming van natuur-
schoon, antwoordde de bewindsman, dat
deze zaak zijn departement slechts zijdelings
raakt. Maar dat mooie bosschen tot villa
parken worden verkaveld, is toch wel erg
jammer.
De dames Meijer (r.k.), Katz (c.h.), de
Vries—Bruins (s.d.) en Bakker—Nort kwa
men op tegen een door Binnenlandsche Za
ken op gemeentebesturen geoefenden aan
drang om vrouwelijke werkkrachten te ver
vangen door mannelijke. H. i. wordt hier
mede te ver gegaan, omdat onder vrouwe
lijke werkkrachten vele kostwinsters zijn.
De heeren Snoeck Henkemans (c.h.) en
Steinmetz (r.k.) en mej. Katz (c.h.), waar
schuwden den minister, niet te ver te gaan
met inperking van de gemeentelijke autono
mie. De heer Drees (s.d.) drukte zich sterker
uit, 's ministers aantasting van de zelfstan
digheid der gemeenten afkeurende. De heer
Kooiman (v.a.) uitte den wensch, dat de re
geering althans de colleges van Ged. Staten
meer in deze aangelegenheid zou kennen.
Alleen mr. Westerman (n.h.) keurde de be
perking van de autonomie goed en vond, dat
zij al veel eerder aad moeten gebeuren.
Mej. Meijer wenschte meer toezicht op
bioscopen in verband met brandgevaar.
Me). Katz betoogde, dat de trekhonden-
wet beter moet worden toegepast. Speciaal
in het noorden des lands krijgt ieder vergun
ning om op een hondenkar te zitten
Ds. Lingbeek (h.g.) keurde af „de duize
lingwekkende bevoorrechting van anti-revo-
lutionnairen" bij burgemeestersbenoemingen
e.d. en de heer Weitkamp (c.h.) klaagde
over achterstelling van christelijk-histori-
schen op dit punt-
De heer Zadelhoff (s.d.) bestreed een
voorstel tot verhooging van het subsidie
voor de burgerwachten met 45000, welk
voorstel de heer Duymaer van Twist (a.r.)
daarentegen warm verdedigde. Laatstge
noemde bepleitte voorts de belangen der bin-
nenschipperij.
De minister is over deze dingen nog niet
aan het woord geweest.
Koning Leopold van België heeft
gistermiddag, zooals verwacht
werd, aan Jaspar, den minister van
buitenlandsche zaken in het thans
afgetreden kabinet, opdracht gege
ven tot de vorming van een nieuwe
regeering. Jaspar aanvaardde de
opdracht en had al spoedig succes.
Tenminste het verluidt, dat hij reeds
zou zijn geslaagd.
Er loopen, zoo schrijft de Hbld. corr. uit
Brussel, natuurlijk tal van geruchten om
trent de vermoedelijke samenstelling van het
nieuwe kabinet, maar het heeft weinig zin
al deze veronderstellingen en combinaties
weer te geven.
Vaststaat dat de heeren Vandevijvere,
Theunis en Janson geen deel van het nieuwe
kabinet zullen uitmaken. De heer Vande
vijvere, die aanvankelijk door velen als mo
gelijk kabinetsformateur was gedoodverfd,
deelt mede, dat hij geheel in beslag wordt
genomen door zijn werkzaamheden als presi
dent van de Société Natoinale de Crédit a
1'Industrie. Maar dit is natuurlijk slechts
een voorwendsel.
De werkelijke reden is, dat burggraaf Van
devijvere niet in een kabinet wil zitten met
zijn partijgenoot en doodsvijand Sap. De
vijandschap tusschen deze beide katholieke
voormannen is reeds van ouden datum,
maar zij is den laatsten tijd nog verscherpt
door het feit, dat de heer Sap kort geleden
zijn lijfblad, de Brusselsche „Standaard",
heeft laten insinueeren, dat de heer Vande
vijvere voor een devaluatie van den franc
ijvert. De oude heer was over deze aantijging
zoo verontwaardigd, dat hij zijn secondanten
naar minister Sap zond. Maar deze weiger
de de beide heeren te ontvangen, zoodat het
conflict gelukkig zonder bloedvergieten is
verloopen.
De socialisten zullen hun ongeduld, om in
de regeering opgenomen te worden, nog
eenigen tijd moeten bedwingen. Zelfs de
christen-democraten hebben zich gisteren
nog tegen een samenwerking met de sociaal
democraten verklaard, al voegden zij er on
middellijk aan toe, dat ze voor de toekomst
de mogelijkheid van zulk een samenwerking
op anderen politieken grondslag open
wenschten te houden. De algemeene raad
van de Belgische Werkliedenpartij heeft gis
termiddag een motie aangenomen, waarin
geconstateerd wordt, dat de deflatiepolitiek
van het kabinet-de Broqueville een volledige
mislukking heeft opgeleverd en dat de Werk
liedenpartij, getrouw aan het besluit van
het Kerstco-ngres, bereid blijft, de verant
woordelijkheid op zich te nemen in een
regeering, die het Plan van den Arbeid tot
richtsnoer van haar politiek maakt. In den
zelfden geest liet de heer Vandervelde zich
gistermiddag tegenover de journalisten ui*.
De socialistische partijleider verklaarde, dat
Jaspar, de nieuwe kabinetsformateur.
de socialisten alleen bereid zijn toe te treden
tot een regeering, die op breeden, democra-
tischen grondslag alle anti-kapitalistische
krachten concentreert „Hij behoeft er niet
op te rekenen", voegde hij eraan toe, „socia
listische autsiders ter bemanteling van de
reactionnaire regeeringspolitiek te vinden.
In de Belgische Werkliedenpartij zijn geen
MacDonalds en geen Marquets."
De christen-democraten hebben een reeks
van voorwaarden gesteld, van welker aan
vaarding zij hun deelneming aan het nieuwe
kabinet afhankelijk maken. De nieuwe regie
ring moet een nauwkeurig omschreven eco
nomisch program voorleggen en zich strikt
aan dit program houden. De werkloozenon-
dersteuning móet in handen blijven van de
vakvereenigingen, de vergoedingen mogen
niet verlaagd worden zoolang men er niet in
is geslaagd, de duurte te doen verminderen.
Bezuinigingen op de begreoting zijn onver
mijdelijk, maar zij dienen bij alle departe
menten naar evenredigheid toegepast te wor
den. Het statuut van het staatspersoneel
tenslotte dient gehandhaafd te blijven en van
een schorsing van de bevorderingen mag
geen sprake zijn.
Het is, naar men ziet, een heel verlang
lijstje. waar de christen-democraten mee voor
den dag komen, maar de heer Jaspar kent
zijn Pappenheimers. Hij zal met de chris
ten-democraten wel tot overeenstemming
komen, en zitten zij eenmaal in de regee
ring, dan valt er, naar de ervaring heeft
geleerd, met de heeren van de Christelijke
arbeidersbeweging wel te praten.
UIT HET SAARGEBIED.
Verklaring van Buerckel.
De Saargevolmachtigde van den Duitschen
rijkskanselier, Buerckel, heeft betreffende
zijn bezoek bij Aloisi de volgende verklaring
afgelegd:
1. Tusschen den Duitschen ambassadeur
en mij bestaan evenmin verschillen van op
vatting over de Saarkwestie als tusschen mij
en het departement van buitenlandsche zaken
of welke andere rijksinstanties ook.
2. Het memorandum van Barthou is noch
door mij, noch door den Italiaanschen kabi
netschef in welken vorm ook ter sprake ge
bracht.
3. Over de mijnkwestie is evenmin gespro
ken.
4. Het zenden van financieele deskundigen
geschied niet in tegenstelling met den
Duitschen ambassadeur of met de verlangens
van het departement van buitenlandsche za
ken, maar in gemeenschappelijke overeen
stemming heb ik persoonlijk nog vanuit Ro
me telegrafisch het zenden van financieele
deskundigen voorgesteld en na mijn terug
keer door persoonlijke gedachtenwisseling
den weg daartoe gebaand
5. Voor mijn oponthoud in Rome stond al
leen één gedachtenwisseling met Aloisi op
het program.
6. Dat ik door den Leider uit Rome en naar
hem ontboden zou zijn is even leugenachtig
als alle overige zoogenaamde constateerin
gen van de separatistische pers. Ik zal in de
toekomst op de berichten van genoemde dag
bladen niet meer antwoorden, daar ik van
opvatting ben, dat ook de sluwste leugens en
lasteringen de hope'ooze situatie van de hee
ren separatisten niet, op welke wijze ook,
kunnen wijzigen.
Saarkwestles in het Lagerhuis.
Het liberale lid van het Lagerhuis, Man
der, heeft den minister van buitenlandsche
zaken gevraagd, of hem bekend was dat door
Duitsche radiozenders de propaganda tegen
de regeeringscommissie voor het Saargebied
voortgezet werd en of de minister het raad
zaam achtte op de eerstvolgende zitting van
den Volkenbondsraad de vraag ter tafel te
brengen of een uitstel van den datum der
verikezingen niet noodzakelijk zou kunnen
worden wanneer deze aanvallen voortduur-
Jaspar belast met de vorming van
een nieuwe Belgische regeering.
(Dag. Overzicht).
Razzia onder de vreemdelingen
in Roemenië. (Buitenland).
De brandende Saar-kwestie (Bui
tenland).
A. C. R. Dreesmann te Bu6sum
overleden. (Binnenland).
Oplichting door pseudo-klooster-
broeder in Limburg. (Binnenland).
Valsche muiterij door jeugdige
oplichters te Den Haag. (Binnen
land).
Herziening van den zomertijd.
(Binnenland).
Zuurstofcylinder te Alblasserdam
in de lucht gesprongen. (Binnen
land).
De werkloosheid neemt toei
(Binnenland).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
N.V. BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ
v.h. HERMS. COSTER ZOON 3320.
ADMINISTRATIE ALKM. COURANT 3320.
REDACTIE ALKM. COURANT3330.
den. Eden antwoordde hieropHet is mij be
kend, dat de regeeringscommissie van het
Saargebied en haar voorzitter het object zijn
geweest voor aanvallen door de Duitsche
radio. Ik betreur natuurlijk dergelijke aan
vallen. Gelijk echter bekend is, is een speciale
zitting van den Volkenbond voor 21 Novem
ber bijeengeroepen om het rapport van de
Saarcommissie en de overeenkomsten betref
fende de verkiezing te bespreken. Ik ben der
halve niet in staat op 't oogenblik een ver
klaring over deze aangelegenheid af te leg
gen. Wat het laatste deel van de vraag be
treft, het tijdstip van het plebisciet is reeds
door den Volkenbondsraad vastgesteld.
RAZZIA ONDER VREEMDELINGEN
IN ROEMENIE.
Een groote politie-actie is gistermiddag in
Boekarest en geheel Roemenië ten uitvoer ge
legd ter controleering van de papieren der
buitenlanders. In Boekarest stelden zich
groote afdeelingen politie op de belangrijkste
verkeerspunten op, om dit onderzoek ten uit
voer te leggen. Het ging er hoofdzakelijk om
na te gaan of de vreemdelingen verblijfsver
gunningen bezaten. Ongeveer 400 personen,
welker papieren niet in orde waren, werden
naar de prefectuur overgebracht, waar de
niet-verdachten onmiddelijk weer in vrijheid
werden gesteld.
Nadere bijzonderheden.
Met betrekking tot de razzia, welke gister
middag heeft plaats gehad, kan nader wor
den gemeld, dat deze in het geheele land is
gehouden. Het geheele verkeer werd stopge
zet en politie en gendarmen hielden de trams
aan, om de passagiers naar hun papieren te
vragen. Ook in de openbare gelegenheden,
zooals koffiehuizen, werden de bezoekers,
mannen, zoowel als vrouwen aan een onder
zoek onderworpen.
Tot degenen die gearresteerd zijn, behoo-
ren eenige verdachte individuen, o.m. een
Bulgaarsche terrorist, die op clandestiene
wijze uit Hongarije Roemenië is binnenge
komen. Het verluidt, dat een groot aantal
terroristen uit Hongarije het land is binnen
gekomen. Nog nimmer zijn in Roemenië raz
zia's van een dergelijken omvang gehouden
De bevolking was zeer onder den indruk van
het gebeurde. Nergens hebben incidenten
plaats gevonden.
DRIEVOUDIGE MOORD
OPGEHELDERD.
Naar indertijd gemeld werd, is op 1 Sept.
op den weg tusschen Swiklicz en Pless een
geldtransport der posterijen door bandieten
overvallen. Bij dezen overval, waarbij den
bandieten 7000 zloti in handen viel, werden
drie beambten gedood.
Eenige dagen geleden arresteerde de poli
tie een aantal zigeuners die te Pless verschei
dene inbraken pleegden. Twee zigeuners
spraken elkaar bij het verhoor zoo veel tegen
dat het vermoeden ontstond, dat zij betrokken
waren bij den overval met roof van 1 Sept.
Tenslotte hebben zij deze misdaad bekend
De moordenaars hadden van het geld slechts
een klein gedeelte verbruikt; de politie heefi
de rest ergens in het bosch begraven gevon
den. Men neemt aan, dat nog meer zigeune-
hierbij betrokken zijn.
