DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
JAPAN MOET NU BESLISSEN.
T)aqdiiksch OxteczicfU
i'Buitenland
Strijd tusschen politici, generaals en admiraals.
Ho. 273 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 19 November 1934
136e Jaargang
Bedreiging met isolement.
ONTHULLING VAN STRASSER.
De rol van Göbbels.
HET BRUINE HUIS NAAR
BERLIJN.
DR. RITTER EN FRAU KOERWIN
OVERLEDEN?
S.A.-TROEPLEIDER GEDOOD.
Door inbreker.
FLANDIN'S POLITIEK.
Zijn strijd tegen de crisis.
1Vat vandaag de
aandacht trekt
ONZE TELEFOONNUMMERS
ZIJN NA AUTOMATISEERING:
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zón-
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van t5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordara C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Generaal Smuts waarschuwde
de vorige week Maandag, dat er
aan den hemel in het Verre Oosten
een wolkje hing als een mans hand,
dat weldra het heele uitspansel
dreigt te bedekken. Eén van zijn
toehoorders aan den maaltijd, waar
Smits sprak, was Lord Lothian en
die komt nu in de Observer vertel
len, dat Smuts gelijk had, doch dat
het wolkje al heel wat grooter is
dan de Afrikaansche staatsman
rapporteerde.
Waarom die sombere beeldspraak? Het
antwoord is bekend: Het accoord, dat de
mogendheden van het Verre Oosten gesloten
hebben nu twaalf jaar geleden, dreigte teloor
te gaan. Het stelsel oin het evenwicht daar
te handhaven, dreigt in elkaar te zakken
Ieder krijgt dan zijn vrijheid terug, doch de
on-gebondenheid brengt groote gevaren
mee.
Drie jaar geleden heeft Japan het accoord
eigenlijk al verbroken toen het zijn actie in
Mantsjoerije begon. Als men afspreekt
samen de zaken in een bepaald gebied te
regelen is het een bedenkelijk ding, wanneer
een der contractanten op eigen houtje gaat
werken Nu dreigt Japan het vlootaccoord
op te zeggen. Formeel is dat in orde, con
tract opzeggen is geen contractbreuk. Maar
het gevolg is, dat het Pacificaccoord dan
heelemaal in elkaar zakt. Want samenwer
ken in China op grondslag van erkenning
van China's integriteit en de open deur (vrije
handel voor allen) is dan niet meer denk
baar.
Het stelsel van Washington, dat in
den Pacific de rol speelt, die de
Volkenbond in Europa moet vervul-
len, staat op springen. Of een
nieuw accoord mogelijk is, hangt
o.a. af van Japan. Doch in Tokio
is de beslissing nog niet gevallen.
Er wordt een felle strijd gevoerd
om de leiding tusschen regeering,
het militaire en het maritieme ele
ment. De uitslag daarvan zal voor
een belangrijk deel de gebeurtenis
sen in het Verre Oosten en het lot
der wereld bepalen.
De Militairen.
De strijd tusschen de politieke leiding en
de generaals is bekend. Zoo op het eerste
gezicht is dat een conflict tusschen de voor
zichtige zoekers en de doldriftige mannen
van den daad, die geen scrupules kennen
Daar mag iets van waar zijn, maar er zit
veel meer achter. De militairen staan niet
alleen als primitieve imperialisten en ver
overaars tegenover behoedzame diplomaten
zij zijn in Japan de dragers van een nieuwe
richting in binnen- en buitenlandsche poli
tiek. Zij zullen breken met den tijd, waarin
Japan gemoderniseerd is en westersch ge
worden. In zekeren zin zijn zij reaction
nairen, omdat zij terug willen grijpen naar
de dingen, die het oude Japan van waarde
achtte. De oude samoerai-geeft leeft in hen
Anderzijds zijn zij nieuwlichters, want zij
willen breken met het kapitalistisch stelsel,
dat het moderne Japan gelijk met zijn mo
dernisatie heeft overgenomen. Vooral de jon
gere officieren zijn sterk onder invloed ge
weest van Marx en Nietzsche, Sorel en
Gide. Zij hebben de anti-kapitalistische leer
stellingen echter op hunne wijze verwerkt tot
een soort saats-socialisme, men zou ook
kunnen zeggen nationaal-socialisme, wan
neer dat woord door het gebruik in Duitsch-
land niet een specifieke beteekenis had ge
kregen.
Dit militaire ati-kapitalisme, ook wel „fas
cisme" genoemd, is niet slechts theoretische
overtuiging. Het streven houdt nauw ver
band met de nooden van het volk. Het Ja
pansche leger krijgt zijn grootste contingent
uit de kleine boeren. Ook de officieren komen
uit dien kring. Sinds de nood onder de boe
ren nijpend is geworden, is het leger de ver
dediging van de boerenstand tegen de mo
derne bedrijfsverhoudingen geworden.
Actie naar buiten.
Ook naar buiten heeft het militaire element
getracht aan het Japansche volk als geheel
een nieuwe taak te geven. Men wilde breken
met den tijd na 1860 toen men het heil van
het Japansche land en volk zag in steeds
meer industrie en uitbreiding van handel en
zeevaart. Men wilde den boeren Kolonisa
tiegebied geven en heel het land een taak bij
de ontwikkeling van het economische leven
op het vasteland van Azië. Typeerend voor
de Japansche verhoudingen is, dat de mili
tairen in 1931 het initiatief konden nemen
tot de actie in Mantsjoerije.
De beteekenis van deze daad wordt eerst
goed duidelijk, wanneer men ziet, waartoe
zij in de toekomst leiden zou, als de militai
ren bewegingsvrijheid hielden. De bedoeling
is niet alleen Mantsjoerije te bezetten, doch
de Japansche macht verder naar het Westen
(Mongolië, Russisch gebied tot het Barkal-
meer) uit te breiden en naar het Zuiden (het
eigenlijke China bezuiden den Grootea
Muur). Het is niet de bedoeling overal als
directe heerschers op te treden, doch z.g. on
afhankelijke staten te vormen onder Japan
sche protectie. De leuze daarbij zou zijn:
Azië voor de Aziaten.
Men denke zich nu even in, dat naast deze
leuze die andere werd gehoord van „tegen
het kapitalisme", welke laatste nog voor
binnenlandsch gebruik gereserveerd wordt
Indien het militaire element echter in Japan
de leiding kreeg, dan zou men Japan in Azië
zien verschijnen als den strijder tegen elke
Europeesche macht aangeduid met woorden
als kapitalisme, imperialisme e d., ook en
misschien bovenal tegen de Europeesche cul-
tureelem acht in Azië. De kracht van een
dergelijke revolutionnaire beweging zou heel
wat grooter zijn dan die der Sowjets, het
gevaar voor Britsch- en Nederlandsch Indië,
Achter-Indië en de Philippijnen heel wat
ernstiger dan de bedreiging van Moskou
met zijn Komintern.
De andere krachten.
Het perspectief, dat wij hier openen, is
nog geen werkelijkheid en wordt misschien
nooit werkelijkheid Doch de krachten, die in
genoemde richting drijven, bestaan en zij
wortelen in een arm, doch levenskrachtig
deel van het Japansche volk.
Binnen het Japansche Rijk worden zij tot
nu toe in bedwang gehouden door de poli
tieke krachten (doch niet eens altijd, gelijk
Mantsjoerije leerde!). De politieke leiders,
de Mikado en diens raadgever, de stok-oude
staatsman Siaon zij wenschen met het
Gaimoesjo (dat is het departement buiten
landsche zaken) voorzetting van het beleid
sinds 1860 gevoerd. Deze Krachten hebben
het in 1922 gewonnen, toen het accoord over
de Pacific werd gesloten. Zij willen een ver
gelijk met de Westersche mogendheden,
handhaving en uitbreiding van Westersche
bedrijfsvormen binnenlands, industrialisatie,
uitbreiding van den hadel. Wanneer men
voor binnenlandsche krachten wijken moet,
dan doet men dat zoo weinig als mogelijk is
Het is in wezen een conservatieve, vredezoe-
k^nde, tegen-revolutionnaire politiek.
De mannen van de vloot staan eigelijk op
dit zelfde standpunt. Zij zijn mede de dra
gers geweest van de beweging van 1860. De
oorlogsvloot was de wegbereidster en be
schermster der handelshavens. Zij is ook im
perialistisch, maar op de oude manier: men
verovert en beheerscht.
Begin 1932 wilde de vloot haar slag slaan
en de generaals van Mantsjoerijé een lesje
geven. Recht op Sjanghai stevende zij af, de
regeering van Nanking zou gedwongen wor
den haar boycotcampagne te staken! Om
buren en quasi-onafhankelijkheid bekommer
den de marine-officieren zich niet. China
zien zij als een ruim handelsveld, waar men
de strategische punten moest bezetten om
den handelaars veiligheid te waarborgen.
De actie der marine mislukte. Doch zij
blijft bestaan als uiterlijk teeken van de op
vattingen der admiraals, die dichter bij de
politieke leiders staan dan bij de militairen.
Doch nu ziet de marine haar
eischen van vlootuitbreiding be
dreigd. Aan landingen en exoansie
denkt zij nu niet, doch aan vele en
sterke schepen. Dit drijft de admi
raals te hoop tegen de politici, die
om staatkundige redenen concessies
zouden willen doen. De druk op de
regeering komt nu van twee kanten
van leger en vloot.
Engelsche dank.
Moeten de staatslieden buiten Japan nu
rustig afwachten, wat het resultaat zal zijn
van den heroïschen, binnenlandschen strijd
in Japan?
Lord Lothian, dien wij hierboven noem
den, meent van niet. Hij meent, dat men
zekeren druk moet uitoefenen, opdat „de
wijze en vooruitziende coöperatieve politiek
der oudere staatslieden" gesterkt wordt
tegenover het soldateske element. En wel, op
deze manier, dat Engeland en Amerika tot
een accoord komen om de beginselen van het
Pacific-accoord samen te verdedigen. Dan
zal, zoo gelooft hij, de militaire partij in
Japan inzien, dat het beter is om tot een ver
gelijk te komen, dan geïsoleerd een Engelsch-
Amerikaansche entente met Sovjet-Rusland
in den rug te weerstaan.
Zooals bij elke krachtproef is er kans op
slagen èn een kans op mislukking. Al te
groote druk kan in Japan de omgekeerde
werking hebben en in Japan een uitbarsting
van opgehoopte energie verwekken. Veel zai
hier afhangen van de voorwaarden, die een
Angelsaksisch bloc aan Tokio zou bieden.
Het is echter de bedoeling van den schrijver.
Japan niet in een hoek. te drijven en tege
moet te komen. En van dien kant beschouwd
heeft hij gelijk, dat de Japansche generaals
en admiraals, zoolang Londen en Washing
ton het niet eens kunnen worden, overtuigd
kunnen zijn, dat er niet veel te verliezen en
veel te winnen kan zijn, bij een opzeggen
yan het accoord en het hernemen der vrij
heid. Want dan zou er geen isolement drei
gen.
Binnenkort zal van Otto Strasser een boek
verschijnen, „die deutsche Bartholomeus-
nacht". Het blad van Strasser, „die deutsche
Revolution", geeft hiervan een uitreksel,
waarin er onder meer op wordt gewezen, dat
onder de slachtoffers van den 30sten Juni
in Duitschland ook de restauratiehouder
Zehnter uit München en de twee kellners
van zijn restaurant „Zum Bratwurstklockel"
behoorden.
In dit restaurant kwamen de nationaal-
socialistische voormannen vaak bij elkaar.
Röhm werd uitsluitend door de drie ge-,
noemde personen, die 30 Juni werden ver
moord, bediend.
In Mei en in Juni nu onderhandelde
Röhm volgens Strasser in de kamer van
Röhm uren lang met Göbbels. Strasser geeft
brokstukken uit hét opgevangen gesprek
weer: Mussolini heeft van Adolf Hitier ver
langd, dat de radicalen op zij zullen worden
gezet de reactie wordt steeds brutaler
wij moeten er een eind aan maken „den
oude" moeten wij dwingen de rijksweer
moet gezuiverd van creaturen van generaal
Schleicher enz.
Göbbels wilde met Strasser een aanval op
de reactie beramen; hij sloeg echter plotse
ling om, toen hij 25 Juni op Neudeck ko
mend, zag dat de andere partij gereed was
en het overwicht bezat, daar zij zoowel Hin-
denburg als de rijksweer achter zich had.
Strasser verklaart dat Göbbels op dezelfde
wijze in 1931 hem heeft verraden.
De restauratiehouder uit München en zijn
twee kellners werden om het leven gebracht,
Göbbels nog tegen het eind van Juni met
Röhm onderhandeld heeft, die toen immers
al reeds als verrader was gebrandmerkt.
Adolf Hitier heeft een decreet uitgevaar
digd, waarin wordt bepaald, dat de kanse
larij van de Nationaal" Socialistische Partij
zich te Berlijn moet bevinden. Dit beteekent
dus het einde van het Bruine Huis te Mün
chen als centrum van de nat. soc. beweging
Gemeld wordt, dat Dr. Karl Ritter, een
Duitsche geleerde, en Frau Koerwin, die op
de in den Groote Oceaan gelegen Galapa-
gos-eilanden sedert 1929 een „natuurlijk
leven" hebben geleid door opvarenden van
een visschersboot dood zijn aangetroffen.
Te Opoeln heeft Zondagavond tegen
neo-en uur een inbreker geprobeerd binnen
te dringen in de woning van den pachter
van een bioscooptheater te Oppeln. Een be
woner van een belendend perceel bemerkte
den inbreker en maakte zijn buurman op
dezen opmerkzaam. Toen de inbreker aan de
sommatie „naar beneden te komen" geen ge
hoor gaf, riep de pachter om zijn pistool. De
inbreker trok evenwel zijn wapen en loste
eenige schoten, waardoor de pachter werd
gewond Een hem te hulp snellende S A -
troep'eider uit Czarnowanz werd gedood
door een schot in het hoofd. De dader zag
kans tijdens de verwarring te ontkomen.
DUITSCHE PERSDAG IN BERLIJN.
Göbbels hulde.
Zondag werd in het Herrenhaus te Berlijn
de eerste Rijkspersdag van het Rijksverbond
der Duitsche pers gehouden. De voorzitter,
Weiss, deelde in zijn openingswoord mede,
dat hij een telegram van trouw aan Adolf
Hitier had gezonden. Voor de eerste maal
was de Duitsche pers een eenheid geworden,
die zich niet meer liet leiden door concurren
tiezucht. doch zich ondergeschikt maakte
aan een hoogeren politieken wil.
Vervolgens was het woord aan den rijks-
propaganda-minister Goebbels, die de op de
Duitsche pers geoefende critiek grootendeels
weerlegde en als zijn meening te kennen gaf,
dat de aanvankelijke gebreken waren over
wonnen. De eentonigheid der Duitsche dag
bladen, waarover men in het begin zoo dik
wijls geklaagd had, was verdwenen. Tus
schen pers en staat was weer een positieve
verhouding ontstaan.
Tenslotte hield de rijksperschef der N.S.
D.A.P., dr. Otto Dietrich, een rede over de
beteekenis der Duitsche pers- en redactie-
wetten, die den journalisten een journalistie
ke grondwet hadden gegeven in nationaal-
socialistischen geest.
DE KABINETSCRISIS IN BELGIE.
De Iranc moet stabiel blijven
op de huidige pariteit.
Zondagochtend heeft de kabinetsformateur
Theunis de pers ontvangen, doch hij ver
klaarde, dat hij niets had mede te deelen.
Hij is met verscheidene personen in con
tact moeten treden, welke eventueel voor de
regeering in aanmerking komen, teneinde
hun opvattingen te leeren kennen.
„Ik ben begonnen", zoo verklaarde hij,
„met te zien, wat er zou kunnen worden ge
daan aangaande de financieele-, economi
sche- en belasting-vraagstukken, welke than3
op den voorgrond treden.
In de veronderstelling, dat dit geregeld zal
worden, zal ik een programma opstellen, dat
geen misverstand kan veroorzaken in de uit
voering.
Ik ben over het algemeen zoo ontvangen,
dat ik niet veel vrees heb. Wat mijn op
dracht betreft, niets staat reeds vast, ik heb
nog niemand iets beloofd en er is niets vast
gesteld, eerst moet mijn programma worden
opgesteld.
Indien mijn programma gereed is, dan zal
ik de belanghebbenden bijeen roepen om na
te gaan, of wij tot overeenstemming kunnen
komen.
Dan kan ik met voorstellen bij den koning
komen, die zal beslissen.
Vanaf het eerste oogenblik dat ik
heb aangenomen een kabinet te for-
meeren, is overeengekomen, dat de
basis van het programma zou zijn,
dat de franc stabiel moet blijven op
de huidige pariteit".
Theunis is niet verlangend om snelheids
records te slaan; hij antwoordde op een
vraag of de nieuwe regeering verlenging van
de volmachten zou vragen, dan wel zich zou
vergenoegen met de 2Vi maand welke de spe
ciale volmachten nog gelden.
„Indien er overeenstemming bestaat inzake
het programma, kan er een mogelijkheid be
staan het in 2Yi maand te verwezenlijken.
Het is mogelijk, maar we moeten het af
wachten".
Op een andere vraag antwoordde hij, dat
de Kamers in ieder geval niet deze week bij
een zullen komen.
Minister-president Flandin zal, zooals
reeds eerder gemeld, op 27 Nov. een rede
houden, die per radio zal worden uitge
zonden. Naar verluidt zai hij daarbii alle
actueeie en economische problemen besp 'eken
De verklaringen, die Flandin heeft afge
legd tegenover een medewe i<vr van de
„Paris Soir" kunnen weli.cht als een inlei
ding tot de radiorede worden bi-scnouwd
Flandin heeft daarbij den nadruk gelegd op
de Bocdzakelrühvid der natioiiaie verdedi
ging Hij verk'aarde, zich te v rwonderen
over de ironisch afwachtende critiek, die
sterken weerklank heeft gevonden, waarnaar
het kabinet in de kamer ook heeft gestreefd.
Men heeft van een te groote meerderheid ge
sproken. Maar waarom te groote wanneer
Flandin.
het gaat om het welzijn van het land? Waar
om tracht men van te voren af te doen aan
de beteekenis van bepaalde maatregelen, die
de regeering zal toepassen? De regeering
wil volkomen methodisch te werk gaan. Zij
heeft voor een konen tijd het volle vertrou-
Japan moet nu beslissen. (Dag-
Overzicht).
De Japansche regeering heeft
moeilijkheden met haar begrooting.
(Buitenland).
Amerikaansch verkeersvliegtuig
verongelukt; vier dooden. (Lucht
vaart).
Misdadigersbende in Oostenrijk
gearresteerd. (Buitenland).
Te Oppe'n is een S.A.-troepleider
door een inbreker gedood. (Buiten
land).
De Philippijnen geteisterd door
een tyfoon; 250 menschen om het
leven gekomen. (Buitenland).
Kardinaal Gasparri is Zondag
avond overleden. (Buitenland).
Doodelijk verkeersongeval te Was
senaar. (Binnenland).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
N.V. BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ
v.h. HERMS. COSTER ZOON 3320.
ADMINISTRATIE ALKM. COURANT 3320.
REDACTIE ALKM. COURANT. 3330.
wen noooig, daarna kan men oordeelen. De
eerste daad der regeering is geweest het
zoeken van een oplossing voor een werk-
ioosheidskwestie. Fransche arbeiders willen
den voorrang hebben. Daarmee komt de
kwestie van de immigratie en de uitwijzing
van buitenlandsche arbeiders ter sprake.
Ook de kwestie van de vervanging
van bepaalde arbeidsgroepen wordt acuut. De
regeering wil een algemeene oplossing en
heeft derhalve een speciale inter-ministerieele
commissie onder leiding van Herriot benoemd.
Deze commissie heeft intusschen reeds de
kwestie van de beperking van buitenlandsche
werkkrachlen en verbetering der arbeidsvoor
waarden der Fransche arbeiders onderzocht.
Naar semi-officieel wordt medegedeeld, zijn
reeds resultaten waar te nemen, daar het aan
tal buitenlandsche arbeiders van 1.500.000 in
1932 is gedaald tot 814.000. Verdere maatre
gelen zijn echter noodzakelijk, daar nog
steeds 366.000 Fransche arbeiders geen werk
hebben.
In de voornaamste plaats aldus Flandin
zal de regeering zich bezig houden met de
economische crisis. Men leeft in een abnor-
malen tijd en moet langzamerhand terug-
keeren tot normale economische practijken.
Indien hij heeft gesproken van terugkeer naar
de georganiseerde, gecontroleerde en be
schermde vrijheid, dan heeft hij daarmede
willen zeggen, dat het systeem van den
"wang bankroet is gegaan en dat de staat
niet mag voortgaan met het voortdurend in
het economisch gebeuren ingrijpen ddor
kunstmatig hooghouden der prijzen. De con
currentie moet weer een rol spelen Om den
buitenlandschen handel een nieuwen prikkel
te verschaffen, moeten de partijen tot con
cessies bereid zijn. In dezen zin zullen de
aanstaande economische onderhandelingen
gevoerd worden.
Dr. SCHUSCHNIGG TE ROME.
Bij den feestmaaltijd, die Mussolini Zater
dagavond den Oostenrijkschen bondskanse
lier dr. Schuschnigg en den Oostenrijkschen
minister van buitenlandsche zaken Berger-
Waldenegg, heeft aangeboden, heeft Musso
lini een tafelrede gehouden, waarin hij zeide,
dat de aanwezigheid van den bondskanselier
te Rome opnieuw getuigenis aflegt van de
vriendschapsbanden, die beide landen ver
binden. De gebeurtenissen van den laatsten
tijd, die het Italiaansche volk ten zeerste ont
roerd hadden, hadden er tee bijgedragen, de
ze banden te versterken. De ervaringen van
den laatsten tijd hadden bewezen, dat de Ita-
liaansch-Oostenrijksche vriendschap een
waarborg voor den vrede en de rust van
Europa vormde, zonder het tot stand komen
van vriendschappelijke betrekkingen met an
dere landen te belemmeren of te verhinderen.
IN DE EENZAAMHEID GESTORVEN.
Uit Los Angeles wordt gemeld, dat dr. Ka-
rel Ritter, een Duitsch geleerde, en Frau
Kötwin, die op de in den Grooten Oceaan ge
legen Ga!apagos-eilanden sedert 1929 een
„natuurlijk leven" hebben geleid, door de op
varenden van een visschersboot zijn dood
gevonden.