DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. JAPAN MOET NU BESLISSEN. T)aqdiiksch OxteczicfU i'Buitenland Strijd tusschen politici, generaals en admiraals. Ho. 273 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 19 November 1934 136e Jaargang Bedreiging met isolement. ONTHULLING VAN STRASSER. De rol van Göbbels. HET BRUINE HUIS NAAR BERLIJN. DR. RITTER EN FRAU KOERWIN OVERLEDEN? S.A.-TROEPLEIDER GEDOOD. Door inbreker. FLANDIN'S POLITIEK. Zijn strijd tegen de crisis. 1Vat vandaag de aandacht trekt ONZE TELEFOONNUMMERS ZIJN NA AUTOMATISEERING: ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zón- Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van t5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordara C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Generaal Smuts waarschuwde de vorige week Maandag, dat er aan den hemel in het Verre Oosten een wolkje hing als een mans hand, dat weldra het heele uitspansel dreigt te bedekken. Eén van zijn toehoorders aan den maaltijd, waar Smits sprak, was Lord Lothian en die komt nu in de Observer vertel len, dat Smuts gelijk had, doch dat het wolkje al heel wat grooter is dan de Afrikaansche staatsman rapporteerde. Waarom die sombere beeldspraak? Het antwoord is bekend: Het accoord, dat de mogendheden van het Verre Oosten gesloten hebben nu twaalf jaar geleden, dreigte teloor te gaan. Het stelsel oin het evenwicht daar te handhaven, dreigt in elkaar te zakken Ieder krijgt dan zijn vrijheid terug, doch de on-gebondenheid brengt groote gevaren mee. Drie jaar geleden heeft Japan het accoord eigenlijk al verbroken toen het zijn actie in Mantsjoerije begon. Als men afspreekt samen de zaken in een bepaald gebied te regelen is het een bedenkelijk ding, wanneer een der contractanten op eigen houtje gaat werken Nu dreigt Japan het vlootaccoord op te zeggen. Formeel is dat in orde, con tract opzeggen is geen contractbreuk. Maar het gevolg is, dat het Pacificaccoord dan heelemaal in elkaar zakt. Want samenwer ken in China op grondslag van erkenning van China's integriteit en de open deur (vrije handel voor allen) is dan niet meer denk baar. Het stelsel van Washington, dat in den Pacific de rol speelt, die de Volkenbond in Europa moet vervul- len, staat op springen. Of een nieuw accoord mogelijk is, hangt o.a. af van Japan. Doch in Tokio is de beslissing nog niet gevallen. Er wordt een felle strijd gevoerd om de leiding tusschen regeering, het militaire en het maritieme ele ment. De uitslag daarvan zal voor een belangrijk deel de gebeurtenis sen in het Verre Oosten en het lot der wereld bepalen. De Militairen. De strijd tusschen de politieke leiding en de generaals is bekend. Zoo op het eerste gezicht is dat een conflict tusschen de voor zichtige zoekers en de doldriftige mannen van den daad, die geen scrupules kennen Daar mag iets van waar zijn, maar er zit veel meer achter. De militairen staan niet alleen als primitieve imperialisten en ver overaars tegenover behoedzame diplomaten zij zijn in Japan de dragers van een nieuwe richting in binnen- en buitenlandsche poli tiek. Zij zullen breken met den tijd, waarin Japan gemoderniseerd is en westersch ge worden. In zekeren zin zijn zij reaction nairen, omdat zij terug willen grijpen naar de dingen, die het oude Japan van waarde achtte. De oude samoerai-geeft leeft in hen Anderzijds zijn zij nieuwlichters, want zij willen breken met het kapitalistisch stelsel, dat het moderne Japan gelijk met zijn mo dernisatie heeft overgenomen. Vooral de jon gere officieren zijn sterk onder invloed ge weest van Marx en Nietzsche, Sorel en Gide. Zij hebben de anti-kapitalistische leer stellingen echter op hunne wijze verwerkt tot een soort saats-socialisme, men zou ook kunnen zeggen nationaal-socialisme, wan neer dat woord door het gebruik in Duitsch- land niet een specifieke beteekenis had ge kregen. Dit militaire ati-kapitalisme, ook wel „fas cisme" genoemd, is niet slechts theoretische overtuiging. Het streven houdt nauw ver band met de nooden van het volk. Het Ja pansche leger krijgt zijn grootste contingent uit de kleine boeren. Ook de officieren komen uit dien kring. Sinds de nood onder de boe ren nijpend is geworden, is het leger de ver dediging van de boerenstand tegen de mo derne bedrijfsverhoudingen geworden. Actie naar buiten. Ook naar buiten heeft het militaire element getracht aan het Japansche volk als geheel een nieuwe taak te geven. Men wilde breken met den tijd na 1860 toen men het heil van het Japansche land en volk zag in steeds meer industrie en uitbreiding van handel en zeevaart. Men wilde den boeren Kolonisa tiegebied geven en heel het land een taak bij de ontwikkeling van het economische leven op het vasteland van Azië. Typeerend voor de Japansche verhoudingen is, dat de mili tairen in 1931 het initiatief konden nemen tot de actie in Mantsjoerije. De beteekenis van deze daad wordt eerst goed duidelijk, wanneer men ziet, waartoe zij in de toekomst leiden zou, als de militai ren bewegingsvrijheid hielden. De bedoeling is niet alleen Mantsjoerije te bezetten, doch de Japansche macht verder naar het Westen (Mongolië, Russisch gebied tot het Barkal- meer) uit te breiden en naar het Zuiden (het eigenlijke China bezuiden den Grootea Muur). Het is niet de bedoeling overal als directe heerschers op te treden, doch z.g. on afhankelijke staten te vormen onder Japan sche protectie. De leuze daarbij zou zijn: Azië voor de Aziaten. Men denke zich nu even in, dat naast deze leuze die andere werd gehoord van „tegen het kapitalisme", welke laatste nog voor binnenlandsch gebruik gereserveerd wordt Indien het militaire element echter in Japan de leiding kreeg, dan zou men Japan in Azië zien verschijnen als den strijder tegen elke Europeesche macht aangeduid met woorden als kapitalisme, imperialisme e d., ook en misschien bovenal tegen de Europeesche cul- tureelem acht in Azië. De kracht van een dergelijke revolutionnaire beweging zou heel wat grooter zijn dan die der Sowjets, het gevaar voor Britsch- en Nederlandsch Indië, Achter-Indië en de Philippijnen heel wat ernstiger dan de bedreiging van Moskou met zijn Komintern. De andere krachten. Het perspectief, dat wij hier openen, is nog geen werkelijkheid en wordt misschien nooit werkelijkheid Doch de krachten, die in genoemde richting drijven, bestaan en zij wortelen in een arm, doch levenskrachtig deel van het Japansche volk. Binnen het Japansche Rijk worden zij tot nu toe in bedwang gehouden door de poli tieke krachten (doch niet eens altijd, gelijk Mantsjoerije leerde!). De politieke leiders, de Mikado en diens raadgever, de stok-oude staatsman Siaon zij wenschen met het Gaimoesjo (dat is het departement buiten landsche zaken) voorzetting van het beleid sinds 1860 gevoerd. Deze Krachten hebben het in 1922 gewonnen, toen het accoord over de Pacific werd gesloten. Zij willen een ver gelijk met de Westersche mogendheden, handhaving en uitbreiding van Westersche bedrijfsvormen binnenlands, industrialisatie, uitbreiding van den hadel. Wanneer men voor binnenlandsche krachten wijken moet, dan doet men dat zoo weinig als mogelijk is Het is in wezen een conservatieve, vredezoe- k^nde, tegen-revolutionnaire politiek. De mannen van de vloot staan eigelijk op dit zelfde standpunt. Zij zijn mede de dra gers geweest van de beweging van 1860. De oorlogsvloot was de wegbereidster en be schermster der handelshavens. Zij is ook im perialistisch, maar op de oude manier: men verovert en beheerscht. Begin 1932 wilde de vloot haar slag slaan en de generaals van Mantsjoerijé een lesje geven. Recht op Sjanghai stevende zij af, de regeering van Nanking zou gedwongen wor den haar boycotcampagne te staken! Om buren en quasi-onafhankelijkheid bekommer den de marine-officieren zich niet. China zien zij als een ruim handelsveld, waar men de strategische punten moest bezetten om den handelaars veiligheid te waarborgen. De actie der marine mislukte. Doch zij blijft bestaan als uiterlijk teeken van de op vattingen der admiraals, die dichter bij de politieke leiders staan dan bij de militairen. Doch nu ziet de marine haar eischen van vlootuitbreiding be dreigd. Aan landingen en exoansie denkt zij nu niet, doch aan vele en sterke schepen. Dit drijft de admi raals te hoop tegen de politici, die om staatkundige redenen concessies zouden willen doen. De druk op de regeering komt nu van twee kanten van leger en vloot. Engelsche dank. Moeten de staatslieden buiten Japan nu rustig afwachten, wat het resultaat zal zijn van den heroïschen, binnenlandschen strijd in Japan? Lord Lothian, dien wij hierboven noem den, meent van niet. Hij meent, dat men zekeren druk moet uitoefenen, opdat „de wijze en vooruitziende coöperatieve politiek der oudere staatslieden" gesterkt wordt tegenover het soldateske element. En wel, op deze manier, dat Engeland en Amerika tot een accoord komen om de beginselen van het Pacific-accoord samen te verdedigen. Dan zal, zoo gelooft hij, de militaire partij in Japan inzien, dat het beter is om tot een ver gelijk te komen, dan geïsoleerd een Engelsch- Amerikaansche entente met Sovjet-Rusland in den rug te weerstaan. Zooals bij elke krachtproef is er kans op slagen èn een kans op mislukking. Al te groote druk kan in Japan de omgekeerde werking hebben en in Japan een uitbarsting van opgehoopte energie verwekken. Veel zai hier afhangen van de voorwaarden, die een Angelsaksisch bloc aan Tokio zou bieden. Het is echter de bedoeling van den schrijver. Japan niet in een hoek. te drijven en tege moet te komen. En van dien kant beschouwd heeft hij gelijk, dat de Japansche generaals en admiraals, zoolang Londen en Washing ton het niet eens kunnen worden, overtuigd kunnen zijn, dat er niet veel te verliezen en veel te winnen kan zijn, bij een opzeggen yan het accoord en het hernemen der vrij heid. Want dan zou er geen isolement drei gen. Binnenkort zal van Otto Strasser een boek verschijnen, „die deutsche Bartholomeus- nacht". Het blad van Strasser, „die deutsche Revolution", geeft hiervan een uitreksel, waarin er onder meer op wordt gewezen, dat onder de slachtoffers van den 30sten Juni in Duitschland ook de restauratiehouder Zehnter uit München en de twee kellners van zijn restaurant „Zum Bratwurstklockel" behoorden. In dit restaurant kwamen de nationaal- socialistische voormannen vaak bij elkaar. Röhm werd uitsluitend door de drie ge-, noemde personen, die 30 Juni werden ver moord, bediend. In Mei en in Juni nu onderhandelde Röhm volgens Strasser in de kamer van Röhm uren lang met Göbbels. Strasser geeft brokstukken uit hét opgevangen gesprek weer: Mussolini heeft van Adolf Hitier ver langd, dat de radicalen op zij zullen worden gezet de reactie wordt steeds brutaler wij moeten er een eind aan maken „den oude" moeten wij dwingen de rijksweer moet gezuiverd van creaturen van generaal Schleicher enz. Göbbels wilde met Strasser een aanval op de reactie beramen; hij sloeg echter plotse ling om, toen hij 25 Juni op Neudeck ko mend, zag dat de andere partij gereed was en het overwicht bezat, daar zij zoowel Hin- denburg als de rijksweer achter zich had. Strasser verklaart dat Göbbels op dezelfde wijze in 1931 hem heeft verraden. De restauratiehouder uit München en zijn twee kellners werden om het leven gebracht, Göbbels nog tegen het eind van Juni met Röhm onderhandeld heeft, die toen immers al reeds als verrader was gebrandmerkt. Adolf Hitier heeft een decreet uitgevaar digd, waarin wordt bepaald, dat de kanse larij van de Nationaal" Socialistische Partij zich te Berlijn moet bevinden. Dit beteekent dus het einde van het Bruine Huis te Mün chen als centrum van de nat. soc. beweging Gemeld wordt, dat Dr. Karl Ritter, een Duitsche geleerde, en Frau Koerwin, die op de in den Groote Oceaan gelegen Galapa- gos-eilanden sedert 1929 een „natuurlijk leven" hebben geleid door opvarenden van een visschersboot dood zijn aangetroffen. Te Opoeln heeft Zondagavond tegen neo-en uur een inbreker geprobeerd binnen te dringen in de woning van den pachter van een bioscooptheater te Oppeln. Een be woner van een belendend perceel bemerkte den inbreker en maakte zijn buurman op dezen opmerkzaam. Toen de inbreker aan de sommatie „naar beneden te komen" geen ge hoor gaf, riep de pachter om zijn pistool. De inbreker trok evenwel zijn wapen en loste eenige schoten, waardoor de pachter werd gewond Een hem te hulp snellende S A - troep'eider uit Czarnowanz werd gedood door een schot in het hoofd. De dader zag kans tijdens de verwarring te ontkomen. DUITSCHE PERSDAG IN BERLIJN. Göbbels hulde. Zondag werd in het Herrenhaus te Berlijn de eerste Rijkspersdag van het Rijksverbond der Duitsche pers gehouden. De voorzitter, Weiss, deelde in zijn openingswoord mede, dat hij een telegram van trouw aan Adolf Hitier had gezonden. Voor de eerste maal was de Duitsche pers een eenheid geworden, die zich niet meer liet leiden door concurren tiezucht. doch zich ondergeschikt maakte aan een hoogeren politieken wil. Vervolgens was het woord aan den rijks- propaganda-minister Goebbels, die de op de Duitsche pers geoefende critiek grootendeels weerlegde en als zijn meening te kennen gaf, dat de aanvankelijke gebreken waren over wonnen. De eentonigheid der Duitsche dag bladen, waarover men in het begin zoo dik wijls geklaagd had, was verdwenen. Tus schen pers en staat was weer een positieve verhouding ontstaan. Tenslotte hield de rijksperschef der N.S. D.A.P., dr. Otto Dietrich, een rede over de beteekenis der Duitsche pers- en redactie- wetten, die den journalisten een journalistie ke grondwet hadden gegeven in nationaal- socialistischen geest. DE KABINETSCRISIS IN BELGIE. De Iranc moet stabiel blijven op de huidige pariteit. Zondagochtend heeft de kabinetsformateur Theunis de pers ontvangen, doch hij ver klaarde, dat hij niets had mede te deelen. Hij is met verscheidene personen in con tact moeten treden, welke eventueel voor de regeering in aanmerking komen, teneinde hun opvattingen te leeren kennen. „Ik ben begonnen", zoo verklaarde hij, „met te zien, wat er zou kunnen worden ge daan aangaande de financieele-, economi sche- en belasting-vraagstukken, welke than3 op den voorgrond treden. In de veronderstelling, dat dit geregeld zal worden, zal ik een programma opstellen, dat geen misverstand kan veroorzaken in de uit voering. Ik ben over het algemeen zoo ontvangen, dat ik niet veel vrees heb. Wat mijn op dracht betreft, niets staat reeds vast, ik heb nog niemand iets beloofd en er is niets vast gesteld, eerst moet mijn programma worden opgesteld. Indien mijn programma gereed is, dan zal ik de belanghebbenden bijeen roepen om na te gaan, of wij tot overeenstemming kunnen komen. Dan kan ik met voorstellen bij den koning komen, die zal beslissen. Vanaf het eerste oogenblik dat ik heb aangenomen een kabinet te for- meeren, is overeengekomen, dat de basis van het programma zou zijn, dat de franc stabiel moet blijven op de huidige pariteit". Theunis is niet verlangend om snelheids records te slaan; hij antwoordde op een vraag of de nieuwe regeering verlenging van de volmachten zou vragen, dan wel zich zou vergenoegen met de 2Vi maand welke de spe ciale volmachten nog gelden. „Indien er overeenstemming bestaat inzake het programma, kan er een mogelijkheid be staan het in 2Yi maand te verwezenlijken. Het is mogelijk, maar we moeten het af wachten". Op een andere vraag antwoordde hij, dat de Kamers in ieder geval niet deze week bij een zullen komen. Minister-president Flandin zal, zooals reeds eerder gemeld, op 27 Nov. een rede houden, die per radio zal worden uitge zonden. Naar verluidt zai hij daarbii alle actueeie en economische problemen besp 'eken De verklaringen, die Flandin heeft afge legd tegenover een medewe i<vr van de „Paris Soir" kunnen weli.cht als een inlei ding tot de radiorede worden bi-scnouwd Flandin heeft daarbij den nadruk gelegd op de Bocdzakelrühvid der natioiiaie verdedi ging Hij verk'aarde, zich te v rwonderen over de ironisch afwachtende critiek, die sterken weerklank heeft gevonden, waarnaar het kabinet in de kamer ook heeft gestreefd. Men heeft van een te groote meerderheid ge sproken. Maar waarom te groote wanneer Flandin. het gaat om het welzijn van het land? Waar om tracht men van te voren af te doen aan de beteekenis van bepaalde maatregelen, die de regeering zal toepassen? De regeering wil volkomen methodisch te werk gaan. Zij heeft voor een konen tijd het volle vertrou- Japan moet nu beslissen. (Dag- Overzicht). De Japansche regeering heeft moeilijkheden met haar begrooting. (Buitenland). Amerikaansch verkeersvliegtuig verongelukt; vier dooden. (Lucht vaart). Misdadigersbende in Oostenrijk gearresteerd. (Buitenland). Te Oppe'n is een S.A.-troepleider door een inbreker gedood. (Buiten land). De Philippijnen geteisterd door een tyfoon; 250 menschen om het leven gekomen. (Buitenland). Kardinaal Gasparri is Zondag avond overleden. (Buitenland). Doodelijk verkeersongeval te Was senaar. (Binnenland). (Zie verder eventueel laatste berichten.) N.V. BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ v.h. HERMS. COSTER ZOON 3320. ADMINISTRATIE ALKM. COURANT 3320. REDACTIE ALKM. COURANT. 3330. wen noooig, daarna kan men oordeelen. De eerste daad der regeering is geweest het zoeken van een oplossing voor een werk- ioosheidskwestie. Fransche arbeiders willen den voorrang hebben. Daarmee komt de kwestie van de immigratie en de uitwijzing van buitenlandsche arbeiders ter sprake. Ook de kwestie van de vervanging van bepaalde arbeidsgroepen wordt acuut. De regeering wil een algemeene oplossing en heeft derhalve een speciale inter-ministerieele commissie onder leiding van Herriot benoemd. Deze commissie heeft intusschen reeds de kwestie van de beperking van buitenlandsche werkkrachlen en verbetering der arbeidsvoor waarden der Fransche arbeiders onderzocht. Naar semi-officieel wordt medegedeeld, zijn reeds resultaten waar te nemen, daar het aan tal buitenlandsche arbeiders van 1.500.000 in 1932 is gedaald tot 814.000. Verdere maatre gelen zijn echter noodzakelijk, daar nog steeds 366.000 Fransche arbeiders geen werk hebben. In de voornaamste plaats aldus Flandin zal de regeering zich bezig houden met de economische crisis. Men leeft in een abnor- malen tijd en moet langzamerhand terug- keeren tot normale economische practijken. Indien hij heeft gesproken van terugkeer naar de georganiseerde, gecontroleerde en be schermde vrijheid, dan heeft hij daarmede willen zeggen, dat het systeem van den "wang bankroet is gegaan en dat de staat niet mag voortgaan met het voortdurend in het economisch gebeuren ingrijpen ddor kunstmatig hooghouden der prijzen. De con currentie moet weer een rol spelen Om den buitenlandschen handel een nieuwen prikkel te verschaffen, moeten de partijen tot con cessies bereid zijn. In dezen zin zullen de aanstaande economische onderhandelingen gevoerd worden. Dr. SCHUSCHNIGG TE ROME. Bij den feestmaaltijd, die Mussolini Zater dagavond den Oostenrijkschen bondskanse lier dr. Schuschnigg en den Oostenrijkschen minister van buitenlandsche zaken Berger- Waldenegg, heeft aangeboden, heeft Musso lini een tafelrede gehouden, waarin hij zeide, dat de aanwezigheid van den bondskanselier te Rome opnieuw getuigenis aflegt van de vriendschapsbanden, die beide landen ver binden. De gebeurtenissen van den laatsten tijd, die het Italiaansche volk ten zeerste ont roerd hadden, hadden er tee bijgedragen, de ze banden te versterken. De ervaringen van den laatsten tijd hadden bewezen, dat de Ita- liaansch-Oostenrijksche vriendschap een waarborg voor den vrede en de rust van Europa vormde, zonder het tot stand komen van vriendschappelijke betrekkingen met an dere landen te belemmeren of te verhinderen. IN DE EENZAAMHEID GESTORVEN. Uit Los Angeles wordt gemeld, dat dr. Ka- rel Ritter, een Duitsch geleerde, en Frau Kötwin, die op de in den Grooten Oceaan ge legen Ga!apagos-eilanden sedert 1929 een „natuurlijk leven" hebben geleid, door de op varenden van een visschersboot zijn dood gevonden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1