De vlucht van de „Snip" naar de West.
„Doe het met gas"
Luchtvaart
Zondagmiddag te Casablanca geland.
Zondagavond vertrokken naar Porto Praja.
Hedenmiddag 12 uur te Porto Praja geland.
De radio-achtervolging
van de „Snip".
fBimetitatid,
tragische vermissing.
wondering afdwingt. Door de opvoering van
dit revue-blijspel is eerst goed naar voren
gekomen de ongetwijfeld groote vitaliteit
van „De Halter".
De voorzitter, de heer J. Molenaar
opende dezen feestavond met een kort woord
waarin hij de talrijke aanwezigen (de zaal
was zoo goed als uitverkocht) van harte
welkom heette en in 't bijzonder een twintig
tal leden van de Amsterdamsche gymn.
„Olympia" (w.o. de auteur van de revue)
dat gekomen was om te zien hoe de Alk-
maarders de reeds met succes in Amsterdam
opgevoerde revue „Dat is niet gewoonvcor
't voetlicht zouden brengen.
„Dat is niet gewoon" heet deze ongewone
geschiedenis en inderdaad is het ook niet
gewoon, mee te maken hoe een kapitaal
krachtig directeur van een nog te stichten
nieuwe radio-omroep zijn personeel in dienst
neemt. Als het doek vaneen gespleten is, be
vinden we ons op 't bagage-kantoor van een
nogal provinciaal stationnetje. Hier maken
we kennis met een zeer select gezelschap,
waarvan het grootste gedeelte echter met
den trein naar Grootestad zal vertrekken
om aldaar te solliciteeren naar een baantje
bij den nieuwen omroep. De artisten Snap
en Stap worden echter bij hun poging om
aan hun respectievelijke echtgenooten te
ontkomen, achtervolgd door het vermakelijke
duo mevr. Snap mevr. Stap en dit leidt tot
de allerdolste situaties. Aangestoken door de
fantastische toekomstdroomen van de a.s.
medewerkers van den radio-directeur, den
heer Fortuin, besluiten de kruiers Sterk en
Vlug eveneens naar Grootestad te gaan om
te trachten een beter baantje te krijgen. In
het tweede bedrijf zien we het geheele gezel
schap in één coupé, honderd uitpratend over
hun nieuwe betrekkingen. En evenals in het
derde bedrijf als we het tuinfeest meemaken
bij den omroep-directeur weet de auteur
handig telkens het artistenpaar Snap—Stap
aan de achtervolging van hun dames te
onttrekken. Eerst in het vierde bedrijf, dat
speelt op den avond na het tuinfeest vóór het
studio-gebouw komen de „gelukkige" echt
paren met elkaar in aanraking. En hoe.
Min of meer los van het geheel besluit het
5e bedrijf (een avond in de studio) deze
handig geschreven en vlot-gespeelde revue,
waarop we iets nader zullen ingaan, omdat
hier een woord van hulde zeer zeker op zijn
plaats is.
Daar waren allereerst de beide duo's
SnapStap, door de dames Bolonois en
Leegwater en de heeren Hutter en Wassink
uitstekend gespeeld met een bewonderens
waardig talent en een prettige geestdrift.
Dan waren daar verder de directeur For
tuin (J. Veltholt); Flapper (Veldstra);
Schalhoorn (Cornielje); Draaischrijf (P. de
Moei) en vooral ook omroeper en plant
kundige Cessissie van den heer H. Kruiden
berg, allemaal rollen, goed gespeeld en uit
stekend passend in het kader van de amuse,
mentsrollen van deze revue.
De zanger Padant werd door den heer
Bottemanne, die over een prima stem be
schikt, uitmuntend vertolkt en het open
doekje kwam hem ten volle toe.
Voor de beide zangeressen mevr. Offen-
berg en mej. Bottemanne een extra woord
van waarweering voor hun goede zang.
De 5 heeren, zich noemend „Kikkertril
lers" mochten door hun aardige samenzang
een stormachtig applaus in ontvangst ne
men, hetgeen terecht verdiend was.
De balletten van mevr. JonkerJonker
waren goed verzorgd en vormden een keu
rige afwisseling in deze vlotte revue.
De decors, vooral die van het tweede en
laatste bedrijf verdienen eveneens een woord
van hulde, evenals de verlichting van de
heeren de Graaf en Ten Pas.
Na afloop werd de auteur, de heer A. D.
de Boo op het tooneel gehuldigd door den
heer Hutter, een hulde even spontaan als ver
diend.
Een passend geschenk ontlokte een krach
tig applaus, wel een bewijs, hoezeer de aan
wezigen het hun gebodene op prijs stelden.
Nog lang bleef men gezellig dansen,
waarbij de muzikale verzorging van „The
Rhythm Stormers" (leider Siem Spruit) in
vertrouwde handen was.
Het bestuur van de „Halter" kan met
volle tevredenheid op dezen feestavond
terugzien.
Met groote belangstelling wordt
de reis van de Snip door geheel
Nederland gevolgd en wij leven
weer in de dagen van de Pelikaan
en de Uiver. Wij wachten weer
met spanning op de telegrammen
van Hondong en zijn metgezellen,
en wij zullen weer juichen, als er
bericht komt, dat de Snip geland is
Wanneer wij nog even het eerste gedeelte
memoreeren, dan blijkt uit al de berichten
wel heel duidelijk, dat de Snip met zeer
slecht weer te kampen heeft gehad. Boven
geheel Nederland, België en Frankrijk een
depressie, die Hondong dwong, een omweg
over Marseille te maken en in Alican-
te te landen. Daar is het toestel Zaterdag
gebleven en de bemanning heeft daar flink
kunnen uitrusten.
Zondagmorgen is men weer uit Alicante
vertrokken en hoewel het weer ook gister
verre van fraai was Hondong was ge
dwongen om dichter boven de zee te vlie
gen verliep de reis naar Casablanca
vlot.
Tenslotte is men gisteravond laat weer
uit Casablanca vertrokken naar Porto
Praja, het beginpunt van den sprong over
den oceaan.
Wij zullen de Snip thans weer volgen op
haar weg, nadat wij nog even gememoreerd
hebben, dat de Snip bij het vertrek van
Schiphol als „laatste lectuur" het Alcmaria-
nieuws en de Alkmaarsche Courant van
Vrijdag meenam. Wanneer v. d. Molen zich
dan onderweg zou vervelen, zou hij de ge
beurtenissen in Alkmaar en de verrich
tingen van Alcmaria hierin kunnen bestu-
deeren.
Het verloop van de vlucht.
Zondagochtend te 7.35 uur Amsterd. tijd
is de Snip, die Zaterdagmiddag tengevolge
van de slechte weersomstandigheden op de
eerste etappe van de vlucht naar West-In-
dië te Alicante een tusschenlanding moest
maken, daar Casablanca niet voor het in
vallen van de duisternis kon worden berekit,
van Alicante vertrokken.
Na een voorspoedige vlucht landde het
vliegtuig Zondagmiddag te 13.10 uur
Amsterd. tijd op het vliegveld te Casablan
ca.
Hartelijke ontvangst te Casa
blanca.
Voor de aankomst van de Snip bestond
op het vliegveld te Casablanca groote be
langstelling. Er had een ontvangst plaats,
georganiseerd door den Nederlandschen
consul-generaal te Tanger, den heer F.
Gerth van Wijk, waarbij tal van Nederlan
ders en de plaatselijke autoriteiten aanwe
zig waren.
Na de ontvangst is de bemanning zoo
spoedig mogelijk rust gaan nemen. Te mid
dernacht zou de Snip starten voor de vol
gende etappe, naar Porto Praja.
De Snip uit
trokken.
Casablanca ver-
De Snip is om 23 uur 45 Greenwich tijd
(d.i. 5 minuten na middernacht Amsterdam-
schen tijd) uit Casablanca vertrokken.
't Gaat goed!
De Snip is met een snelheid van 205 K.M.
per uur gestart naar Porto Praja en vloog
op 500 M. hoogte.
Om 1.52 uur A T. vannacht was het toe
stel tusschen Mogadar en Kaap Juby,
De Snip nadert Porto Praja.
Om id.20 uur A.T. kreeg de Snip een pei
ling van San Maringo de Cabo Verdo Aera-
dio. De peiling luidde 36 graden. De vlucht
van de Snip gaat zeer voorspoedig en te half
elf A.T. bevond 't toestel zich 350 K.M. ten
N.O. van Boa Vista.
Om 8.48 uur vanmorgen bij
Port Etienne.
Uit de draadloos van de Snip ontvangen
berichten blijkt, dat het K.L.M.-toestel, dat
de vlucht naar WestTndië maakt, op de etap
pe CasablancaPorto Praja fi'nk opschiet.
Maandagochtend om 8.48 uur peilde de
Snip 185 graden van Port Etienne. Uit deze
peiling blijkt, dat Hondong en van Balkom
den oversteek van het vasteland van Afrika
naar Porto Praja iets zuidelijker nemen dan
oorspronkelijk was gedacht.
Port Etienne ligt op ongeveer 2/3 van de
route CasablancaPort Praja, op de uiter
ste westpunt van Noord-west-Afrika.
Verwacht werd, dat de vliegers van dit
punt af rechtstreeks naar Porto Praja zouden
oversteken, hetgeen thans zeer waarschijnlijk
in verband met de ontvangen weerberichten
iets zuidelijker gebeurt. Volgens de ontvan
gen berichten is aan boord alles goed en
mag worden verwacht, dat de Snip vanmid
dag tusschen één en twee uur te Porto Praja
zal aankomen.
Te Porto Praja geland.
De Snip is hedenmiddag kort na 12 uur
vlot te Porto Praja geland. Hiermede is het
eindpunt van de tweede etappe bereikt.
Het toestel zal volgens het vliegplan tot
Woensdag te Porto Praja blijven en om
streeks 7 uur in den avond vandaar starten
voor den sprong over den Atlantischen
oceaan, het grootste traject op deze vlucht.
Dit traject, Porto PrajaParamaribo, is
3612 K.M. lang.
Verwacht wordt, dat de Snip Donderdag
middag te ongeveer 2 uur Paiamaribo zal
bereiken.
Het groote belang van de radio
voor de luchtvaart.
Hoe groot de beteekenis van een goede ra
dioverbinding met de vliegtuigen is, bleek
wel op het eerste gedeelte van den tocht van
de Snip naar West-Indië. Een zeer groot ge
deelte van den afstand Amsterdam—Mar
seille hebben Hondong en van Balkom blind
gevlogen, in den donkeren winternacht, strij
dende tegen ongunstige weersomstandighe
den. Van der Molen heeft voortdurend het
contact met de landstations in stand gehou
den en daarbij is het opgevallen, dat terwijl
sommige dichter bij het vliegtuig gelegen
stations geen of moeilijk verbinding met de
Snip konden krijgen, Schiphol permanent de
verbinding heeft gehandhaafd en nu en dan
zeer belangrijke aanwijzingen heeft kunnen
geven.
Ook op den tocht van Alicante naar Casa
blanca was Schiphol Zondag permanent in
verbinding met de Snip, die zich steeds ver
der van het nest verwijderde.
Wij weten, dat van der Molen thans op de
korte golf werkt: 26.8 Meter, en wellicht op
de 36 M. Om 7 uur G.M.T. staan de ontvan
gers bij en wij wachten
Het is 7.55 uur Zondagochtend als van
der Molen door het geven van een lange
streep zijn zender afstemt en dan komt de
eerste CQ; aan allen: „Hr QAD Alicante
QAB Casablanca. Tweehonderd meter boven
zee, sterke wind, veel remous. 7.15 gestart
Alicante".
De afkortingen QAD en QAB beteekenen:
vertrokken van en op weg naar.
De Snip is weer in de lucht en wij zullen
het toestel trachten te volgen.
De signalen van de Snip zijn „keihard":
QSA 5 en op den luidspreker kunnen wij den
K.L.M.-vogel boven de Middellandsche Zee
volgen.
Te 8 uur (A.T.) roept de Snip Tanger Ae-
radio aan met 't verzoek een QAM weer
bericht te geven. Tanger antwoordt niet,
maar wel komt Logrono Aeradio m?t de
vraag of de Snip iets heeft. Waarop van der
Molen slechts mededeelt, dat de Snip op 100
Meter hoogte vliegt.
Een kwartier later tracht van der Molen
opnieuw met Tanger in contact te komen,
doch ook nu komt er nog geen antwoord.
FOR Oran Aeradio is beter op zijn post
en geeft aan onze vliegers het gevraagde
weerbericht, waarvoor de Snip heel dank
baar is.
Te 8.40 uur geeft de Snip berichten door
naar Schiphol en met genoegen vernemen
wij, dat het boven de Middellandsche Zee
mooi weer is, zij het ook met veel wind. Hon
dong laat mededeel en, dat hij verwacht te 13
uur GMT te Casablanca te zijn en verder
hooren wij nog, dat de zon schijnt en de
stemming aan boord van de Snip uitste
kend is.
Tien minuten over negen werkt van der
Molen eindelijk met Tanger en daarna met
Malaga-El Rompedizo Aeradio. De Snip
vliegt dan op 50 Meter hoogte boven zee.
Tegen half tien werkt van der Molen met
het vliegtuig F-AJVB van de Air France, dat
of op de lijn Marseille of op den Zuid-Ame-
rikadienst vliegt. Van der Molen vertelt zijn
collega aan boord van 't Fransche toestel,
dat hij op 50 M. hoogte boven de Middel
landsche zee tusschen Almeria en de Afri-
kaansche kust zit.
Salety first.
Tal van amateurs in Nederland hebben
ook Zondagochtend getracht in verbinding
met de Snip te komen. Van der Molen vraagt
echter voortdurend weerberichten en heeft
geen tijd voor zijn landgenooten. „Safety
first" geldt als altijd bij de K.L.M. ook op
de vlucht van de Snip.
Te 9.55 uur A.T. deelt de Snip mede, dat
het eiland Alboran wordt gepasseerd. Albo-
ran ligt ongeveer vijftig mijl ten Zuiden van
Almeria juist op de helft tusschen de Spaan-
sche en Marokkaansche kust.
Hieruit blijkt, dat de Snip met een grootere
snelheid vliegt dan op den eersten dag: naar
onze berekening met een gemiddelde van on
geveer 150 K.M. per uur.
In contact met Casablanca.
Te 10.52 uur A.T. en daarna zes minuten
later seint van der Molen nog steeds: Geen
postie en is het vliegtuig dus nog boven zee.
Te 11.13 uur roept hij Casablanca en nadat
onze marconist aan boord van den K.L.M.-
vogel eenige gevraagde inlichtingen heeft
ontvangen, deelt hij mede, dat de Afrikaan-
sche kust in zicht is. Een paar minuten later
deelt hij aan Casablanca mede, dat men al
daar de Snip tegen 1 uur GMT kan ver
wachten.
Boven Airikaansch gebied.
Steeds meer nadert de Snip zijn bestem
ming voor dezen dag. Te 12.08 uur deelt
van der Molen aan Tanger en Casablanca
mede, dat de Snip zich 20 K.M. ten Zuid-
Westen van Larache, gelegen aan de Afri-
kaansche kust ten Zuiden van Tanger, be
vindt.
Van der Molen werkt eenigen tijd op de 36
M., maar spoedig stoort op deze golf het
Zweedsche stoomschip „Gripsholm", aan
boord waarvan zich volgens de Amerikaan-
sche berichten Greta Garbo zou bevinden
Niet lang kunnen wij daaraan denken,
want we willen de Snip en niet Greta Garbo
achtervolgen.
Te 13.05 uur A.T. zendt de Snip het laat
ste radiobericht voor allen: „Wij gaan nu
landen te Casablanca en stijgen te midder
nacht weer op".
Het sluitingsteeken volgt, van der Molen
haalt zijn antenne op en Hondong en van
Balkom zetten den K.L.M.-vogel op Afri-
kaansch grondgebied veilig neer.
TT,. w«f contact met de Snip.
Het is Zondagochtend 00.00 u G.MT.
wanneer wij de ontvangtoestellen weer in
schakelen in afwachting van wat de „Snip"
ons zal meedeelen. Het duurt niet lang,
want reeds 10 minuten later, te half één A.L.
dus, hooren wij de Snip „CQ" roepen (dit
beteekent „voor allen"), waarna mededee
ling wordt gedaan van het vertrek van Casa
Blanca, dat te kwart voor twaalf G.M.T.
heeft plaats gehad.
Het contact met de „Snip" is er weer en de
signalen van het vliegtuig zijn redelijk hard
De radiotelegrafist van de Snip deelt aan
Casa Blanca mede, dat het toestel op 500
M. hoogte vliegt. Agadir Aer Radio geeft
daarna weerberichten aan onze vliegers.
Nadat een vergeefsche poging is gedaan,
althans hebben wij het resultaat niet kunnen
vaststellen, in verbinding te komen met
Kootwijk, roept van der Molen Cura?au PJQ
op. Maar de West antwoordt nog niet.
Midden in den nacht, zoo omstreeks half
twee, worden tusschen de vliegende vogel
van de K.L.M. en het vaderland, via Scheve-
ningen telegrammen gewisseld.
Om 1.52 u. A.T. bevindt de Snip zich tus
schen Mogador en kaap Juby. De snelheid
bedraagt ongeveer 215 K.M. Het blijkt, dat
de Snip niet alleen in de lucht is, want wij
hooren een ander vliegtuig, n.1. de D-APOK
met Hamburg werken.
In contact met Parimaribo.
Wij volgen de Snip op zijn vlucht langs
de Afrikaansche kust. Om 2.25 u. werkt van
der Molen opnieuw met Agadir en korten
tijd later is het toestel in tamelijk goede ver
binding met Paramaribo. Van der Molen
deelt onze landgenooten in de West mede,
dat hij verwacht, dat de „Snip" Maandag
middag omstreeks twee uur in Porto Praja
zal aankomen.
De vlucht van de Snip schijnt in vergelij
king vooral met den eersten dag zeer voor
spoedig te gaan. Niet alleen, dat het zeer
rustig is en van der Molen niet steeds om
weerberichten behoeft te vragen, maar van
der Molen blijkt zelfs tijd te hebben om met
de amateurs in Nederland te werken. Dat is
het oogenblik, waarop 270 Nederlandsche
radio-amateurs hebben gewacht. Het is vijf
minuten voor half vijf in den ochtend, als
van der Molen de mededeeling doet, dat hij
nu tijd heeft voor de amateurs. In den aether
blijkt, hoevelen hiervan op dit moment heb
ben gewacht. Een groot aantal „hams" be
gint de Snip aan te roepen, doch de Snip
hoort hen niet en van der Molen zegt na
korten tijd tot zijn landgenooten: „Ik zal nog
5 minuten naar de amateurs luisteren". Hoe
er ook gezwoegd wordt, de amateurband
blijkt dicht te zitten, zoodat er geen verbin
ding tusschen de amateurs en de „Snip" tot
stand komt.
Om 4.45 uur halfweg Porto Praja.
Om kwart voor vijf deelt de Snip mede:
Wij zijn halfweg tusschen Casa Blanca en
Villa Cisneros. riet weer is goed. Er wordt
dan met Villa Cisneros gewerkt en de Snip
informeert of Port Etienne een richtingzoe
ker heeft. De Snip vliegt over den Atlanti
schen Oceaan, langs de Afrikaansche kust
en beneden onder het vliegtuig varen sche
pen. Van der Molen vraagt welk schip on
der hem vaart en even later roept hij na
elkaar de beide Engelsche schepen „Kenil-
worth en „Apapa".
Te vijf minuten voor 6 vraagt de Snip een
weerbericht aan Villa Cisneros en 10 minu
ten later aan Port Etienne. Te 6.32 u. A.T
krijgen wij voor het eerst sinds langen tijd
een positiemelding van de Snip. Passeerden
zoo juist Villa Cisneros. Van der Molen
vertelt, dat het nog donker is en dat de me
canicien Stolk ligt te slapen. Om 6.55 uur
wordt Port Etienne weer aangeroepen. De
signalen van de Snip blijven buitengewoon
constant en wij hooren op de 36 M. het weer
bericht, dat het toestel krijgt.
^durende eenigen tijd hooren wij niets;
eindelijk om kwart over 8 Maandagochtend,
wanneer het hier en dus ook langs den Afri-
gaansche kust dag is geworden, hooren wij
de Snip weer, die lange strepen seint ojxlat
Port Etienne het toestel kan peilen. Van der
Molen werkt thans weer op 26 M. De pei
ling bedraagt 183 gr. en de Snip moet Port
Etienne dus weer voorbij zijn. Om half 9
heeft van der Molen radioverbinding met
het Ned. s.s. „Helder" van de K.N.S.M en
deelt hij mede, dat de peilingen niet kloppen.
Achteraf blijkt dit echter wel het geval te
zijn, want om 8.48 uur is de peiling 185 gr
van Port Etienne.
Steeds Zuidelijker vliegt de Snip langs de
Afrikaansche kust, thans verder van deze
verwijderd dan ten Noorden van port
Etienne en toch steeds in contact met de
Lotions. Om 9.20 uur vraagt de Snin
Ft enne en wen 01^
landstations. Om 9.20 uur vraagt de Snip
het weerbericht aan San Maringo de Cabo
Verde Aer Radio. Het schijnt dat de ont.
vangst van de Snip daar nogal wordt ge-
stoord, want van der Molen deelt aan het
vliegveld mede, dat hij op 26.8 M. eveneens
werkt en hij verzoekt het vliegveld ook op
deze goH te willen luisteren.
Lijk van 88-jarigen man opgehaald
Sinds Zaterdagmiddag werd een 88-jarigé
verpleegde van het Gemeentelijk Verzor-
nineshuis te Sloten bij Amsterdam vermist
Het onderzoek van de pontie heeft een tra-
gischen afloop gehad, doordat gistermiddag
het lijk van den grijsaard uit den Grooten
IJpolder onder Haarlemmerhede is opg€.
haald.
HET 10.000STE SCHIP TE
ROTTERDAM.
Zondag is te Rotterdam het
Engelsche s.s. „Don" als 10.000-
ste zeeschip gedurende dit jaar
te Rotterdam aangekomen. In
1932 en 1933 zijn geen 10.000
schepen per jaar in Rotterdam
gearriveerd. In 1931 kwam het
10.000ste schip op 26 November
aan.
BRAND TE ZAANDAM.
De petroleumlamp viel om,
Hedenmorgen is door een ongeluk
met een petroleum-lamp brand ontstaan
in het perceel aan de Oostzijde 99 ta
Zaandam, dat zoo goed als geheel uit
brandde. Het huis, dat behoorde aan
den heer F. Huytema werd bewoond
door den heer E. W. Bonte, die daarin
een broodbakkerij en kruidenierswinkel
had bevestigd. Behalve de belangrijke
schade aan het perceel gingen het groot
ste deel van de bakkersgereedschappen,
de inboedel en de kruidenierswaren ver
loren. Alles was verzekerd, de inboedel
echter zeer laag.
Hoe men een scheikundige
goedpraat.
Een oud-bedrijfsleider van de Britisch Dy«
stuffs Corporation, dr. H. Levinstein, heeft
in een vergadering van het Chemisch Insti
tuut te Bristol het gebruik van gifgas in
oorlog gekenschetst als de menschelijkste
vorm van oorlogvoering. Aanwending van
gas en scheikundige stoffen was bevorderlijk
voor spaarzaamheid in de consumptie van
menschlevens, materiaal en kracht in den
oorlog. Daarom was hij het niet eens met
hen, die wilden, dat de
chemici van de wereld
zouden overeenkomen, ontdekking en produc
tie van chemische stoffen, die in oorlog kon-
den worden aangewend, te staken. Hij meen
de, dat zulk tegenhouden van wetenschappe-
lijken voortuitgang toch geen einde zou ma
ken aan slachtingen. Het doodsteken of
doodknuppelen van menschen, het toebren
gen van afschuwelijke verminkingen met
projectielen van hoog ontploffingsvermo
gen, was niet minder beestachtig, wreed en
slecht dan een aanval met gas. Zijn rede
neering was, dat een gasoorlog veel sneller
beslissend was dan een oorlog met projectie
len, kogels en bajonetten. Dr. Levinstein gaf
een voorbeeld voor deze stelling uit den
grooten oorlog.
De Duitschers zouden volgens hem den
tweeden slag van Yperen, in het begin van
1915 hebben gewonnen, indien zij voldoende
reserves hadden samengebracht achter het
gebied van hun eersten verrassenden gas
aanval. Die gasaanval maakte een gat van
13 kilometer breedte in het front der geal
lieerden. De Duitschers verzuimden echter
reserves in het gat te sturen en zoo den oor
log te winnen. Hadden zij het wel gedaan,
dan zou de worsteling nauwelijks langer dan
een half jaar hebben geduurd. Men kon na
gaan hoeveel menschenlevens zouden zijn
gered ook al kon men de mogelijke politieke
gevolgen van zulk een gang van zaken niet
voorzien. Het was onomstootelijk bewezen,
dat gifgassen in den oorlog veel
minder doodelijk
waren dan munitie. In den oorlog b.v. wer
den 75000 man van de Amerikaansche troe
pen buiten gevecht gesteld door gas, maar
slechts 1 Vi percent van dit aantal stierf aan
de gevolgen der gasvergiftiging.
De doctor liet het niet bij een verdediging
van den gasoorlog, maar verkondigde nog
andere stellingen van meer algemeenen
aard, dje voor tegenspraak vatbaar waren.
Engeland b.v. moest ten volle voorbereid zijn
voor oorlog (een voorbereiding bij voorkeur
gebaseerd op het militair vermogen van de
stoffen die Levinstein en zijn mede-chemici
vervaardigen), omdat een land alleen paci
fistisch kan zijn, indien het economisch aan
zichzelf genoeg had.
Dit klopt echter niet met de feiten der ge
schiedenis. De stammen, die onze oudste ge-
geschiedenis maken, waren economisch ge
heel van elkaar onafhankelijk, maar bestre-
den elkaar niet minder bloedig. Dr. Levin
stein, blijkbaar verontrust over den staat van
verdediging van het land, dat hij het zijne
noemde, betoogde voorts, dat democratisch
Engeland als alle democratieën zich niet vol
doende voor oorlog gereed houdt en daarom
gevaar loopt een oorlog te verliezen. Hij had
kunnen bedenken, dat
de jongste geschiedenis
het meest overtuigende voorbeeld van het
tegendeel heeft gegeven. In den grooten oor
log waren het de democratisch bestuurde lan
den die wonnen, en de autocratisch bestuur
de landen, die verloren.
Ook de ingenieuze verdediging van den
chemischen oorlog door dezen geleerde heeft
bestrijding gevonden. De juistheid van zij"
betoog, dat een coup met gifgas beslissend
kan zij n, wordt betwist. Geen natie wordt
er tegenin betoogd die zou worden ge
dwongen op deze wijze tijdelijk den strijd
staken, zou daaruit concludeeren, dat zij
°en oorlog de nederlaag had geleden.
