DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Gespannen toestand in Spanje.
Een onrustig einde van een onrustig jaar.
No. 2
Donderdag 3 Januari 1935
137e Jaargang
BxigeÜiksch 0 veezicht
De vooruitzichten voor I935.
Het is niet bepaald een rustig
einde van het parlementair jaar in
Spanje geweest. Strijd van links te
gen rechts; strijd van rechts onder
ling en als gevolg daarvan de obli
gate crisisgeruchten en de combi
naties, die in de wandelgangen van
het parlement ontstaan; door de
pers hun weg onder het publiek vin
den, maar die daarom nog lang niet
altijd door de feiten worden beves
tigd.
We hebben wat het parlementaire leven
betreft, in Spanje steeds een weerspiegeling
van de Fransche toestanden gezien. De usan
ces in het parlement, veelal de reglementen
ook, in het bijzonder de houding van presi
dent en ministers der republikeinsche par
tijen doen vaak aan een niet altijd goed ge
slaagde imitatie van Frankrijk denken.
Reeds lang was men buiten de vergader
zaal bezig te intrigeeren tegen den goed-re-
publikeinschen en nog al doortastenden mi
nister van onderwijs Villalobos, volgeling
van Melquiades Alvarez, den der.ocratischen
liberaal, maar als zoodanig vele nuances
linkscher dan zijn
chef. Deze was
den rechtschen
een doorn in het
oog en hier nu
trachten de katho
lieken van de Ce-
da zich een wit
voetje te maken
bij hun vroegere
bondgenooten, de
monarchisten, die
steeds meer tegen
hen ageeren. Het w
begon in de Azana
wandelgangen en het eindigde met een
duel in de vergaderzaal tusschen Vil
lalobos en Gil Robles. Deze laatste wierp
hem tegen, dat hij niets presteerde en partij
dig optrad. De eerste ging minder op het za
kelijke in en begaf zich onmiddellijk op poli
tiek gebied. Gij wil, als weleer, het religieuze
onderwijs een bevoorrechte posite verleenen.
Ge wilt, dat ik, minister der republiek, die
haar trouw heb gezworen, uw handlanger
wordt om het vrije onderwijs weer te kneve
len. Het is niet mijn schuld, dat gij in uw
verkiezingspropaganda een dubbelzinnige
houding hebt aangenomen en nu uw kiezers
tevreden wilt stellen. Ge wilt weer als vroe
ger autobussen vol met leerlingen uit het
Noorden naar de staatsexamens in 't Zuiden
sturen, opdat men al naar gelang van hun
familienaam of titel hun een eerediploma
geeft na een schijn-examen. Hevige protesten
rechts, ovatie links. Inderdaad is er na vroe
ger ergerlijke misstanden allengs een verbe
tering gekomen in de staatsexamens. Het is
nog niet wat wij in Nederland aan onpartij
digheid en rechtvaardigheid eischen,- maar
het komt toch niet meer voor, dat men terwil-
le van een recommandatie zoo goed als geen
examen aflegt, of zakt omdat niet toevallig
het tekstboek van den eximinator bij zijn stu
dies heeft gebruikt. Martinez Barrios, die na
Azana minister-president is, hielp den minis
ter nu nog een handje mee en constateerde,
dat Gil Robles dezelfde dictatoriale taal be
zigde en dezelfde minachting voor de min
derheid had als eens tot schade van de repu
bliek zijn tegenstander Azana. Nu is het
rechts, dat naar niemand luistert en voor
geen rede vatbaar is, vroeger was het de link-
sche coalitie. Het eind was, dat de minister
kwaad de zaal uitliep en zijn ontslag aan
bood. Dit is eerst niet, daarna wel aangeno
men, want Lerroux kon rechts na dit heftig
debat niet te veel voor het hoofd stooten en
zoo is dan gister een nieuwe minister van
onderwijs uit dezelfde partij als Villalobos,
maar bedeesder en bedaarder dan zijn voor
ganger, benoemd. Daarmede is de vrede
echter niet hersteld. Er zijn nog vele voetan
gels en klemmen. Een daarvan, de benoeming
van den president voor het Hof der bij de
Grondwet gewaarborgde rechten, waar de
candidaat der regeering tenslotte de oude re
publikein Gasset \yas, heeft veel misnoegen
onder de Ceda en agrariërs gesticht, maar
tenslotte heeft Lerroux zijn zin doorgedreven.
En eveneens is dit geschied met de benoe
ming van Portella tot gouverneur-generaal
van Catalonië, zoo lang het statuut buiten
werking is.
Ook aan deze benoeming is een groote
strijd achter de coulissen voorafgegaan, zoo
schrijft de Spaansche correspondent van de
N.R.Crt., doch tenslotte heeft Lerroux gezege
vierd. Hij had verklaard, dat deze post niet
door een partijman, die speelbal zijner last
gevers zou worden, mocht worden vervuld.
Inderdaad is Portella sedert jaren niet actief
geweest in de politiek.
Een weinig ontspanning zal de minister
president hebben door den opvlammenden
strijd van monarchisten, beter gezegd van
het nationale blok, tegen de Ceda en speciaal
tegen Gil Robles. Deze heeft dezer dagen in
een groote rede te Madrid in zijn club de
positie der Ceda bepaald en is herhaaldelijk
daarbij fel opgetreden tegen de monarchis
ten, die op hun beurt in de laatste weken en
speciaal sedert de Ceda in het parlement
steeds meer republikeinsche allures aan
neemt, hevig tegen Gil Robles ageert. Hoofd
schotel was zijn positie in de regeering en
zijn verklaring, dat het samengaan met de
radikalen noodzakelijk was, anders hadden
dezen zich bij links aangesloten en voorts
dat een sociale wetgeving plicht der recht-
sche partijen is, die zich anti-revolutionnair
noemen, maar daarom niet tegen het aan
vaarden hunner plichten jegens arbeiders en
werkgevers zijn. Rust is er nog lang niet, zei
hij. De materieele pacificatie is nu door ge
weld eenigszins toegepast, maar de geesten
kan men niet dwingen. In vele fabrieken be
treden de arbeiders nog de werkplaatsen, de
gebalde vuist boven het hoofd als groet,
evenals gedurende de revolutie. Het is goed,
dat de leider der grootste regeeringspartij
dit nu eens openlijk verklaart. Inderdaad, er
ontbreekt nog veel, heel veel aan de pacifi
catie.
Het is moeilijk voor 1935 iets te voorspel
len. We weten wat achter ons ligt, maar nog
niet wat we voor den boeg hebben in Span
je. Al mag dan ook met de feestdagen er een
tijdelijke ontspanning zijn en de dagen voor
en na de trekking der groote Kerstmisloterij,
heel het land aan niets anders hebben ge
dacht dan aan de grillen van vrouw Fortuna
en millioenen in hun droom zich luchtkastee-
len hebben gebouwd, rooskleurig ziet het er
nog niet uit voor 1935. De strijd om de repu
bliek zal dan voortgezet, wellicht definitief
uitgestreden worden. Reactie van links is on
der het volk allerwege bemerkbaar. Als nu
de politici maar wijs zijn en de teekenen des
tijds begrijpen. Maar een der grootste onge
lukken voor Spanje's parlementair regiem is,
dat de politici niet begrijpen, dat men voor
het geheele volk en niet voor een partij of
groef^ipartijen regeert. Samenwerking van
allen, de ware vorm van liefde voor land en
volk, bestaat niet.
tBuitenland,
MIJNWERKERS IN VERDRINKENDE
MIJN.
Voortdurende vlucht voor het
stijgende water.
Voor een week had de Poolsche mijnover-
heid bevel gegeven tot stopzetting van de
Baskamijn bij Sosnowitz, aangezien groote
hoeveelheden water de mijn binnendrongen,
hetgeen gevaflr opleverde. Inmiddels is in-
derdaad de mijn verdronken 16 van de 110
mijnwerkers echter weigerden toen zij hoor
den dat het bedrijf stilgelegd zou worden,
de mijn te verlaten, teneinde hiermede een
voortzetten van het bedrijf af te dwingen.
Alle pogingen van de overheid de ongeluk-
kigen te bewegen de mijn te verlaten, zijn
tot dusverre vergeefs geweest. Sinds zeven
dagen zijn de mannen nu reeds in de mijn,
voortdurend op de vlucht voor de binnen
dringende watermassa's, die met groote snel
heid de mijngangen overstroomen.
Sinds Maandag is de toestand der man
nen vrijwel hopeloos. Zij zijn gevlucht naar
de hoogst gelegen mijngangen, waar zij,
zonder voedsel in volslagen duisternis, in het
ijskoude water staan. De aanwezige lucht is
bijna geheel verbruikt en overigens vol mijn-
gas. De opwinding onder de bevolking is
zeer groot. Het terrein van de mijn is door
de politie afgezet, daar men onlusten vreest.
JOODSCHE DOKTERS IN
DUITSCHLAND.
De correspondent van de „Times" meldt
uit Berlijn:
Een Maandag j.1. gepubliceerde statistiek
bewijst, dat van de 6488 Joodsche dokters in
Duitschland er, sinds de Nazi's de macht in
handen kregen, nog 5900 de praktijk uit
oefenen.
Van deze 5900 geneesheeren mogen 3461
als verzekeringsarts werkzaam zijn, zoodat
11.4 pet. van de verzekeringsartsen nog
steeds „niet-Ariërs" zijn.
In Berlijn is dit percentage zelfs 43.
Vastgesteld is, dat 578 Joodsche artsen
zijn geëmigreerd, omdat aan 1667 dokters is
verboden, nog langer de praktijk als ver
zekeringsarts uit te oefenen, al mogen zij
dan ook hun gewone praktijk blijven uitoefe
nen.
Eenige aanhangers van een Oekrainsche
organisatie hadden in een der laatste nach
ten in een dorp in het district Lemberg hei
melijk een gedenksteen geplaatst op een plek,
waar eenige jaren geleden eenige Oekrain
sche terroristen door de Poolsche politie ge
arresteerd waren. Toen de gedenksteen weer
uitgegraven werd, explodeerde een daaron
der aangebrachte bom. Een persoon werd
gedood en één zwaar gewond. De daders zijn
gearresteerd.
TROTZKI OVER DEN MOORD
OP KIROFF.
Trotzki heeft aan de Fransche pers een
proest gezonden tegen de beweringen van
Russische zijde, dat hij betrokken zou zijn
gewest bij den moord op Kiroff.
In de aanklacht tegen Nikolajef wordt
slechts beweerd, dat de moordenaar bekend
had dat een consul hem had gevraagd een
brief aan Trotzki te doen toekomen en Niko
lajef heeft deze bekentenis pas 20 dagen na
zijn arrestatie afgelegd. De weinige consuls,
die Trotzki kent, hebben hem allen een visum
geweigerd. Ten slotte verklaart Trotzki, dat
hij in de 40 jaar van zijn revolutionnaire
werkzaamheid altijd tegen individueele ter
reur is geweest, zelfs tegenover het tsarisme.
Tengevolge van de staking bij de koop
vaardij te Rio de Janeiro in Brazilië zijn van
af gisteren verscheidene Braziliaansche
stoomschepen niet uit Rio vertrokken. Daar
bijna alle vakvereenigingen, met inbegrip van
de vereeniging der kapiteins aangesloten zijn,
verwacht men een uitbreiding van de sta
kingsbeweging. De eischen betreffende alge-
meene gageverhooging zijn gebaseerd op het
tot stand komen van de vrachtovèreenkomst
in de kustscheepvaart, waardoor de reede-
rijen financieel voordeel genieten. De uit
breiding van de staking tot het scheepvaart
verkeer in de bocht van Rio en tot de Leo-
poldina-spoorlijn wordt ernstig gevreesd.
DE REBELLIE IN ALBANIË.
De toestand in Tirana uitermate
ernstig.
Volgens berichten in de Grieksche bladen
zou de revolutionnaire beweging in Albanië
nog steeds in omvang toenemen. Vele sol
daten en officieren zouden gedeserteerd zijl'
en zich in openlijk verzet tegen koning
Zogoe bij de rebellen hebben aangesloten.
In den loop van den dag zou het tot bloe
dige botsingen gekomen zijn, waarbij hon
derden personen zouden zijn gewond.
Tengevolge van de strenge koude, die op
het oogenblik in Albanië heerscht, zou het de
regeering uiterst moeilijk zijn militairen U
zenden naar de opstandige gebieden, die
zich in de nabijheid van Tirana bevinden.
De toestand in de hoofdstad is volgens be
richten, die in Athene binnenkomen, als zeer
ernstig te beschouwen. In Tirana zouden
reeds honderden arrestaties hebben plaats
gehad van ministerieele beambten en van
andere autoriteiten.
Ondanks alle dementi's wordt door het
Grieksche blad „Tycos" een bericht uit Kor-
foe, volgens hetwelk koning Zogoe bij een
bomaanslag gewond is, juist genoemd.
De verbindingen tusschen de noordelijke
provincies van Albanië en Joego-Slavië zijn
verbroken.
LAVAL'S REIS NAAR ROME.
Het onverwacht vaststellen van het vertrek
van Laval naar Rome wordt in politieke
kringen levendig toegejuicht. Nog gistermor
gen scheen geen kans te bestaan op een over
eenstemming tusschen de beide Latijnsche
hoofdsteden. Gedurende den ministerraad,
waarin Laval onbeperkte volmacht werd ver-
lr 1 voor de voortzetting der onderhandelin
LAVAL.
gen te Rome, werd Laval aan de telefoon ge
roepen. Hij ontving onmiddellijk daarna den
Italiaanschen gezant. Na een kort onderhoud
met hem stelde Laval zich telefonisch in ver
binding met den Franschen ambassadeur te
Rome.
Inzake het program van de reis van Laval
naar Rome werd gisteravond nog het voi-
gende bekend
Laval vertrekt Donderdagavond om 20
uur 20 uit Parijs en komt Vrijdag om 7 uur
te Rome aan. Hij zal worden vergezeld door
den secretaris-generaal van den Quay d'Or-
say, Leger, den onderdirecteur voor Afri-
kaansche en Levant-aangelegenheden, de
Saint Quentin, en zijn kabinetschef, Rochat.
Bij zijn aankomst te Rome zal hij worden ont
vangen door Mussolini. Zaterdag zal wor
den bestemd voor besprekingen tusschen
Laval en Mussolini. Zoo noodig zullen de
besprekingen Zondag worden voortgezet
Zaterdagavond geeft Mussolini ter eere van
Laval een diner. Zondag zal een banket
worden aangericht in de Fransche ambas
sade.
Hoogstwaarschijnlijk Maandag zal een be
zoek worden gebacht door Laval aan den
Paus. Dinsdagmiddag vertrekt Laval weer
uit Rome en komt dan Woensdag om 9 uur
20 weer te Parijs aan. Donderdag zal hij
waarschijnlijk naar Genève vertrekken ter
deelneming aan de zitting van den Volken
bondsraad.
Gisteren begon, zooals reeds aangekon
digd, in de slechts drie duizend inwoners tel
lende stad Flemington het sinds maanden in
geheel Amerika met buitengewone spanning
verwachte proces tegen den wegens ontvoe
ring en vermoording van baby-Lindbergh
aangeklaagden Bruno Richard Hauptmann.
Van zeven uur af verdrongen zich hon
derdduizenden menschen voor den ingang
van het gerechtsgebouw, om tijdig een plaats
in de rechtszaal te bemachtigen.
Kort na tien uur werd de aangeklaagde
uit de gevangeniscel naar de rechtszaal over
gebracht Hauptmann, die onder strenge be
waking door de menigte heen geleid werd,
zag er zeer bleek uit.
Voor dat Hauptmann op de beklaagden
bank plaats nam, nam de sheriff hem de
handboeien af.
Kolonel Lindbergh, die zooals men weet
als getuige aan het proces deelneemt, was ge
zeten achter den procureur-generaal en naast
hem had zijn echtgenoote plaats genomen.
De vrouw van beklaagde had zich een
plaats aangewezen gekregen op eenigen af
stand van haar echtgenoot.
Onmiddellijk na opening van de eerste zit
ting ter behandeling van het Hauptmann-
Wat vandaag de
aandacht trekt.,.
proces werden de namen van de juryleden
opgenoemd. Onder de acht en veertig burgers
en burgeressen van Flemington werd als
eerste jurylid Charles Walton aangewezen.
Reeds de eerste procesdag bracht een sen
satie. De Scandinavische Hudson deelde aan
persvertegenwoordigers het resultaat mede
van zijn onderzoek tot identificeering van de
vingerafdrukken op de losgeldbriefjes, welke
indertijd door kolonel Lindbergh zijn ontvan
gen, en legde de opzienbarende verklaring
af, dat Hauptmann's vingerafdrukken zich
niet onder de honderden afdrukken bevinden,
welke hij op de briefjes aan Lindbergh ont
dekt heeft.
Ik heb weken lang, zoo zeide Hudson, met
behulp van mijn assistent, de vingerafdruk
ken onderzocht, maar die van Hauptmann
heb ik op geen enkel schrijven gevonden.
Zooals men zich zal herinneren, vormde
de kwestie van de vingerafdrukken bii het
vooronderzoek een van de voornaamste
steunpunten van de aanklacht tegen Haupt
mann.
Tot dusver immers heeft men aangenomen,
dat Hauptmann persoonlijk baby-Lindbergh
uit zijn slaapkamer heeft ontvoerd en zelf de
losgeldbriefjes geschreven of althans zelf in
de woning van Lindbergh gedeponeerd heeft.
Men ziet echter thans in het feit, dat Haupt
mann's vingerafdrukken zich niet op de
briefjes bevinden, een bewijs, dat Hauptmann
ze niet in handen heeft gehad.
De eerste twee uren van de eerste rechts
zitting werden geheel in beslag genomen met
het verhoor van twintig van de op de lijst
van jury-candidaten staande personen.
Na heftige botsingen tusschen de verdedi
ging en den procureur-generaal werden ten
slotte van de twintig juryleden slechts vier
beëedigd, namelijk twee mannen en twee
vrouwen. De overige zestien candidaten wer
den afgewezen met de motiveering, dat zij
zich reeds een vaste opinie omtrent het geval-
Hauptmann hadden gevormd.
Kolonel Lindbergh volgde den geheelen tijd
het verhoor en de beëediging van de juryle
den met groote aandacht.
Om twaalf uur 's middags hield de recht
bank een langdurige pauze.
De beklaagde werd weder onder strenge
bewaking naar de gevangenis teruggebracht.
Omtrent de incidenten aan de Abessinische
grens en bij Oealoeal zijn uit Addis Abeba
nadere mededeelingen ontvangen, die gister
gepubliceerd zijn: Abessinie handhaaft zijn
protest tegen de „geleidelijke toeëigening"
van Abessinisch grondgebied door Italië. De
toon der laatste mededeelingen is echter ver
zoeningsgezind en uiting wordt gegeven aan
de bereidwilligheid van de Abessinische re
geering om aan de Italiaansche eischen te
voldoen, wanneer de Abessinische verant
woordelijkheid voor de grensgevechten be
wezen wordt voor een onpartijdige instantie.
In Engelsche kringen wordt deze redelijke
houding van Abessinie toegejuicht. De Brit-
sche regeering had n.1. van Italië het ver
zoek ontvangen haar invloed aan te wenden
in Addis Abeba en de Engelsche vertegen
woordigers aldaai en te Rome hebben ge
tracht een kalmeerenden invloed uit te oefe
nen.
12 Bommenwerpers van 't 11e Britsche es
kader zijn gistermorgen van het vliegveld Ri-
salpoer aan de N.W.-grens van Br.-Indië
vertrokken voor een eskadervlucht naar Sin
gapore. Het eskader werd vergezeld door
een Vickers Victoria-toestel, dat bagage en
uitrustingsstukken transporteerde. De vlieg
tuigen zijn gister in Delhi aangekomen. Zij
zullen morgen via Allahabad naar Gaya ver
trekken en begin volgende week in Singapore
aankomen De af te leggen afstand bedraagt
ruim 7000 mijlen. i.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 «trnMe
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummui bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
BOMAANSLAG IN POLEN.
WEER VRIJE BROODHANDEL
IN SOVJET-RUSLAND.
Incidenten wegens hooge prijzen.
Naar d© correspondent van d© „Times"
uit Moskou meldt, zijn d© Russen Dins
dag voor het eerst sinds zes jaar weder
in d© gelegenheid gesteld, onbepaalde
hoeveelheden brood te koopen zonder
broodkaarten.
De winkels hadden het dan ook vanaf
den vroegen morgen enorm druk met
menschen di© naar den prijs van ver
schillend© soorten wit- en bruinbrood
kwamen vragen.
De lang© files van wachtenden, het
karakteristieke beeld voor de brood
bakkerijen gedurend© d© lange periode
van rantsoeneering, waren verdwenen.
Doordat in verschillende steden de
broodvoorraad niet voldoend© is, is de
prijs van bruin brood gestegen van 60
kopeken tot één roebel per kilogram en
die van gewpon \yit brood van 1 roebel
20 kopeken tot 2 roebel per kilogram.
Luxebrood en kadetjes kosten zelfs 7
roebels 50 kopeken per kilogram.
Geen wonder, dus, dat er zich tenge
volge van deze hooge broodprijzen inci-
denen voordeden.
D© grootst© winkels verkoopen thans
wel honderd verschillende soorten brood
terwijl men vroeger slechts tien soorten
kon krijgen.
Gelijktijdig met dezen vrijen brood-
handel zijn de loonen der Moskousch©
werklieden verhoogd van 15 tot 25 roe
bel i>er maand.
De eerste dag van den vrijen brood-
handel is niet zonder moeilijkheden
verloopen. Militie werd gereed gehouden
om eventueel tegen groote demonstra
ties tengevolge van de hooge broodprij
zen te kunnen optreden.
De „Prawda" wijdt een artikel aan den
vrijen broodhandel en wijst op het toe
nemende vertrouwen van de bevolking
in de sovjet-regeering.
STAKING TE RIO DE JANEIRO.
Bij de koopvaardij.
EERSTE SENSATIE IN HET
HAUPTMANN-PROCES.
Reeds 16 jury-candidaten afge
wezen.
Gespannen toestand in Spanje.
(Dag. Overzicht.)
Sensationeel begin van het Haupt-
mann-proces. (Buitenland.)
Incidenten in het Saarg©bied.
(Buitenland.)
Geruchten over opstandige bewe
ging in Albanië. (Buitenland.)
Laval's reis naar Rome. (Buiten
land.)
IJzeren juk neergestort te Am
sterdam, arbeider gedood. (Binnen
land.)
Tot directeur van het postkantoor
alhier benoemd d© heer H. A.
Pabbruw© uit Arnhem. (Stad.)
(Zie verder ereniaeel 1uMe
berichten).
DE INCIDENTEN AAN DE
ABESSINISCHE GRENS.
12 BOMMENWEPPERS
NAAR SINGAPORE
