DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Indrukken uit het Saargebied. Duitschland bezien in vacantie-stemming. J)xtqeliikscll De Duitsche pers is morsdood. Hoe de betoogingsdag verliep. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke rerfel meer f O 'N. contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aau de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v'h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 6 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. De grootheden onder de loupe. Von Neurath, rijksminister van Duitschland. Dinsdag 8 Januari 1935 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Buitenland 1,37e Jaargang Wat vandaag de aandacht trekt... In Polen. ALKMAARSCHE COURANT. (Van onzen Berlijnschen correspondent). Berlijn, 6 Januari. Het heeft voor den dagblad correspondent in deze barre tijden z'n goede zijde, zich zoo nu en dan eens, zij 't ook slechts kort, uit het dagelijksch gedoe der berichtgeving in stille va- cantieafzondering terug te trekken en den krantenlezer in plaats van den krantenschrij ver te spelen. Men krijgt niet alleen den vaak zoo gewenschten afstand tot de dingen, maar leert ook zich te verplaatsen in een situatie van de verzameling van eenheden, massa genoemd, die men in dagen van normalen werktijd meent voor te lichten. Ik heb daarbij natuurlijk mijn zeer nuttige persoonlijke ervaringen opge daan. Zuiver publicistisch-technisch ge zien. Daarmee wil ik den lezer niet las tig vallen. Maar vooral ook mij zelf on derwerpen aan de voor de hand liggen de proefneming: uit diverse dagbladen en weekbladen, in en buiten Duitsch land gedrukt, te trachten, mij een beeld te vormen van wat er in het bijzonder in het Derde Rijk voorvalt, voorgevallen is en in de naaste toekomst verwacht kan worden. De omstandigheid, dat lit korte verlof met Kerstmis en Nieuwjaar samenviel, maakte deze proefneming wel bijzonder eenvoudig. Immers: Duitschland en buitenland hebben, der traditie getrouw, bij het afsluiten van de jaarlijksche balans der gebeurtenissen, overzichten ten beste gegeven, die aan uitvoerigheid niets te wenschen lieten. Die hoogst belangwekkende samenvat tingen, rijkelijk van commentaar voor zien, brachten nog eens al die voorvallen met al hun nasleep, waarover we op deze plaats te schrijven hadden, en van welke we meenden, dat ze nog als den dag van gisteren in onze herinnering bewaard ge bleven waren. En zie daar: we moesten de ervaring opdoen, dat zelfs voor ons actualisten veel van wat nog geen vol jaar oud was, vergeten bleek in den stortvloed van gebeurtenissen, die we lang niet alle meer als zoo kort geleden zouden gerangschikt hebben, als we op ons getergd geheugen hadden moeten afgaan. Maar dat was niet onze eenige indruk. En zelfs niet de sterkste. Nog veel meer viel ons op, hoezeer we, door de talloo- ze boomen in beslag genomen, er toe verleid werden, de contouren van het bosch te blijven zien, en hoe zelden het ons in dezen zoogenaamdenTotalen Staat gelukt was, ondanks de mogelijkheid uit bronnen te putten, die den alleen- maar-krantenlezer verborgen plegen te blijven, ontwikkelingen te overzien, ge ruchten te controleeren, feiten naar waarde te schatten, die later bleken of uit brutale leugenfabrieken afkomstig te zijn, op kletstafe'praat te berusten, dan wel onvoorzichtig naar de prulle- mand te zijn verhuisd terwijl ze toch overgroote belangstelling verdiend had den. Wij hebben getracht, uit de kolommen van een aantal Duitsche bladen, zoowel Berlijnsche als provinciale, in deze stille weken van afzondering ons een beeld te vormen van wat zich in Duitschland en in het buitenland afspeelde; en wij heb ben daarbij de overigens niet bepaald nieuwe ervaring kunnen opdoen, dat we uit deze nieuwste methode van publieke voorlichting niet veel anders vernomen hebben, dan dat het Derde Rijk de voor treffelijkste inrichting op aarde is, dat zijn leiders weliswaar ook menscnen zijn en dus fouten kunnen maken, maar dat deze fouten minder aan onvoldoen de geschiktheid dan aan overweldigend volume van prestatie geweten moeten worden; dat de staat op vrijwel alle ge bieden enorm vooruitgaat: dat elke bij eenkomst een demonstratie van harte lijke eenheid, dntroerende vaderlands liefde en inniee dankbaarheid voor de nieuwe wereldbeschouwing is; dat alle menschel ijk leven op aarde, van het Derde Rijk uit eezien, te verdeelen is n twee groepende eene, nog al groote, die aan niets anders denkt dan aan Duitsch- lands ondergang; die niet k">n inslapen als zij niet eerst heeft meegeholpen aan een anti-Duitsche leuge.icampagne, en die uit haat en nijd, uit afgunst vooral op de voorbeeldige en onovertroffen harmonieuse nieuwe volksgemeenschap der Dutischers, rust noch duur heeft, zoo lang niet deze ideaalstaat langs welke wegen dan ook in de vroegere verdeeld heid en machteloosheid terug geworpen is; de andere groep, een nog al kleine, die haar onbevooroordeelde waarne mers, onafhankelijk van de booze we- re'dpers en dier karakterlooze voorlich ters, naar Duitschland gezonden heeft met het verrassend resultaat, dat deze binnen weinige dagen naar huis berich ten kunnen, hoe waar het beeld is, dat ons dagelijks in de kolommen der Duit sche moniteurs geboden wordt en hoe misdadig-misteekend de caricatuur, die de beroepswaarnemers den lezer wagen voor te zetten. Kort gezegd: onze korte proeftijd als krantenlezer heeft de bevestiging ge bracht van wat we zoo vaak in deze ko lommen meenden te mogen constateeren. Dat namelijk een voorlichting als die, welke thans in Duitsche landen ten bes te gegeven wordt, de waarde heeft van een critiek, welke niet door den criticus maar door den kunstenaar zelf over zichzelf geschreven is. Een voorlichting, die ook dan geen waarde heeft, als ze zich tot de volledige waarheid bepaalt. Om de eenvoudige reden, dat zij, die niet blindelings gelooven, reeds lang geen vertrouwen meer hebben. Waarom we herhalen, dat de eens zoo belangrijke en belangwekkende Duitsche pers mors dood is. „A s d e ad as a doornai zou Scrooge zeggen. Maar dan slaan we buitenlandsche bladen op en trachten daaruit te lezen, wat zich nu werkelijk in Duitschland afspeelt. We vergelijken de overzichten dezer bladen over Duitschland-in-1934 met wat ze ons in den loop van het ge storven jaar meenden te mogen orake len. En het beeld wordt nog meer ver ward dan het door de mooiververij der Duitsche staatspubliciteit reeds was. Herinneren we ons even een opsom ming van geruchten die ik hieronder voor de curiositeit nog eens tezamen gevat heb. Geruchten, die in Duitschland de ronde deden, meestal in zekere Ber lijnsche informatiekeukens toebereid waren en dan hun weg naar de buiten landsche kranten vonden. „Dr. Ley, de leider van het „Duitsche Arbeidsfront", is uitgeschakeld. Zijn lijfblad „Der Deutsche" houdt op 1 Jan. op te bestaan." (Dr. Ley's positie is in werkelijkheid dezelfde gebleven. „Der Deutsche" ver schijnt ook in dit jaar zonder eenige wijziging). „De ministers v. Neurath en Seldte zijn rijp voor het politieke panopticum" (Zonder hun invloed te willen over schatten, moeten we toch constateeren, dat ze niet alleen niet door in dit ver band vaak genoemde „oude strijders" vervangen zijn. maar blijkbaar nog vast in den zadel zitten). „Rijksminister von Blomberg is niet heusch maar slechts politiek ziek en bevindt zich in staat van demissie." (In een nterview met „Associated Press" heeft de minister weinige dagen geleden terecht met dit bericht den spot gedreven). „Sterke krachten werken aan het uit schakelen van dr. Josef Göbbels en gouwleider Streicher uit Neurenberg. Streicher wordt naar Silezië overge plaatst". (In werkelijkheid is dr. Göbbels' posi tie ongeschokt en zit Streicher onver anderd in zijn Beiersche „Heimat"). „Er broeit weer iets in Duitschland, iets in gelijken geest als de Rohm revol te. De nieuwe uitbarsting is tegen Kerst mis, op z'n laatst vlak voor het Saar- plebisciet te verwachten." (Een revolte dus, die zich zal moeten haasten, als ze haar voorspellers niet desavoueeren wil). Ten slotte nog het „allerbelangrijk ste", dat nog buiten alle controle valt: „Groote dingen zijn in Duitschland eind Januari, of op z'n laatst begin Fe bruari te verwachten. Een en ander in verband met wijzigingen, waarin Frank rijk betrokken is en die in nauwe sa menwerking met de Duitsche Rijksweer worden voorbereid." Dit alles en veel meer hebben we in rustige uren ons herinnerd, met de fei ten vergeleken of als krantenlezer op ons laten inwerken. En nu, bij thuiskomst, vinden we de rijksregeering in Berlijn en naar verschillende persafdeelingen weer eens in hevige opwinding. Kranten van groote reputatie als de „Times" en „Le Journal", de „Neue- Zürcher Zei- tung" en de „Basler Nachrichten" heb ben inbeslagneming van zekere edities in Duitschland moeten beleven. De „perschef der rijksregeering" heeft tele grafisch naar het hoofdbureau van de „United Press" in New-York zijn „hefti ge veiontwaardiging" over „de nieuwe leugencampagne in verband met het Saarplebisciet" te'vkeniten gegeven. En eenige uren later is reeds de geheele staatsmachine mobiel gemaakt en spreekt het Hoofd van Staat zelf op het podium van het Linden-Opera om zijn banvloek over de booze wereldpers uit te storten. Maar ook hier wordt de krantenlezer bediend volgens een van beide thans gebruikelijke recepten. Het is weer alles „eenheid" en „overweldigende solidari teit", wat Duitschland weet te berich ten. En het i6 weer alles combinatie en gerucht, wat het buitenland aan deze gesloten bijeenkomst der allermachtig- sten vastknoopt. Men moet Hitier en zijn m°nnen gelijk geven, als zij nu spottend herinneren aan al die buitenlandsche voorspellingen van welke alweer weinig of niets is overgebleven. Maar men moet evenzeer herinneren aan zijn officieele mooi-ver- verij in het voorjaar van 1933; waarop dan een revolte volgde, die haar slacht offers haalde uit de allerhoogste krin gen, en zelfs een lid van de rijksregee ring niet spaarde. Zoolang in het Derde Rijk de moni teurs voorlichten en de pers in ketenen ligt, zal deze verwarring voortbestaan. En alle officieele verontwaardiging zal vergeefs zijn. Nog geen twee jaren regeert het na- tionaalnsocialisme in Duitschland; en reeds heeft het groote illusies moeten begraven en „onveranderlijke program mapunten" over boord moeten werpen. De cultureele politiek begint op een „vroolijke keuken" te gelijken, waarin de scherven onder daverend misbaar rondspringen. De onvrijheid van druk pers echter legt gevaren bloot, waarmee vergeleken de experimenten op cultureel gebied slechts kinderspel lijken. Het Derde Rijk protesteert tegen de voorlichting der buitenlandsche pers en wil niet bekennen, dat dit protest zich in werkelijkheid richt tegen de kunst matige duisternis, waarin men zichzelf in volle bewustheid heeft gehuld. (Van onzen bijzonderen correspondent.) Saarbrücken, 6 Januari. Op het oogenblik dat ik dezen brief zit te schrijven, klinkt buiten de Internationale. Dir is een staartje van de heden gehouden sa menkomst van het Eenheidsfront (commu nisten en socialisten). Saarbrücken heeft trouwens den geheelen dag van gezang kun nen genieten, daar zoowel het Duitsche Front als het Eenheidsfront ten marsch door de stad hebben gemaakt en beide partijen liederen genoeg op hun repertoire hadden staan om zoo het een en ander ten beste te geven. De eersten deden het met he'. „Deutschland, Deutschland über alles" en liederen van een soortgelijke strekking, zoo als het lied waarvan het refrein U vertelt dat zij heden Duitschland hebben en morgei: de geheele wereld. De Eenheidsfronters ge bruikten meer rood getinte liederen Niettegenstaande de beide groote betoogin gen, is alles goed gegaan en hebben zich geen onregelmatigheden voorgedaan De politie had de zaak dan ook voortreffelijk geregeld en den marschweg die van den eene kant der stad naar den anderen kant liep, geheel afgezet, terwijl het publiek, dat stond te kijken, geiegeld werd aangenvand om door te loepen. Merkwaardig was de hou ding van het publiek, leden van de eene parHj lachten alleen maar een beetje als de leden van de andere partij voorbij kwamen. 's Morgen vroeg kwam de leden van het Duitsche Front met zooiets van 36 extra trei nen uit de verschillende deelen van het Saargebied in Saarbrücken aan en trok de geweldige massa naar de plaats waar de samenkomst zou plaats hebben, bij het vlieg veld aan den rand van de stad. Toen 's mid dags om één uur de eenheidsfronters, met eveneens een groot aantal extra-treinen aan kwamen en wegmarcheerden, kwam de an dere partij juist weer in de stad terug. De politie had echter den verstandigen maat regel getroffen, de twee partijen langs zulke wegen te leiden, dat zij niets van elkaar te zien kregen. Overigens was het wel de dag der armen; handen werden opgestoken onder Heil-ge roep en vuisten onder den kreet „Rood Front". Het publiek deed daar dapper aan mee doch bleef overigens, zooals gezegd rustig Slechts één moment werd het rumoe rig en dat was op het oogenblik, dat de laat ste Status-Quo-lieden uit het station kwamen Zooals al hun voorgangers begonnen ook zij allerlei strijdliederen te zingen, maar werden direct overstemd door Heil-geroep en het „Deutschland über alles" van de menschenmenigte, die óp dat oogenblik het stationsplein vulde. Gedurende eenigen tijd weerklonk een heidensch gebrul van beide kanten en staken bosschen armen omhoog met open en gesloten hand en toch hoefde de politie geen moment op te treden, daar het publiek op zijn plaats bleef en de betoo gers rustig verder liepen. Het heeft mij alles zeer verbaasd, ik had verwacht ,dat er verschillende incidenten zouden plaats vinden. Trouwens de gehee'e houding van het volk hier verbaast mij. Haalt U zich eens den verkiezingstijd in ons land voor den geestgeen muur is dan onbt- plakt of onbeschreven en zelfs de straten zijn volgeklakt. Hier echter aan den vooravond van een stemming, die voor het volk veel en veel belangrijker moet zijn dan een Kamer verkiezing: slechts aanplakbiljetten op de daarvoor bestemde plaatsen. Ook is het, nu de laatste betoogers van buiten de stad ver dwenen zijn, merkwaardig rustig op straat Geen drukte, geen spontane demonstraties, alles even kalm of er niets aan de hand is. En toch staan de menschen niet lauw tegen over de stemming, als men met een van hen spreekt, iedereen, van welke partij ook, loop', dan warm. Merkwaardig genoeg zijn zij allen ook eensgezind in hun optimisme. Het Saarland wordt beslist Duitsch beweerde het dienstertje dat niet in Francs kan reke nen wij zijn immer allemaal Duitschers Ook steden als Metz en Straatburg zullen juichen als zij Duitsch worden ging zij verder dat zal wel niet direct gebeuren, maar dat het eens gebeurt is zeker. Op mijn opmerking dat alles zoo rustig ging, oni- woordde zij, dat de menschen in het buiten land allen denken dat het hier moord en doodslag is en dat komt door de couranten, in werkelijkheid is het hier echter altijd rustig. Op straat sprak ik er een heer over aan, die met de vuist in de lucht naar den optocht stond te kijken. Rustig? was het antwoord Natuurlijk, Status Quo wordt het toch, of je nu drukte maakt of niet. Er zijn immers veel te veel Saarlanders die niets met 't na- tionaal-socialisme te maken willen hebben. En zooals deze menschen denken ook de leiders. Na dezen dag echter is bij mij de meening sterker geworden, dat het dienstertje, wel ge- lijk zal krijgen. Die gesloten rijen van tien man breed, die geweldige massa van Duit- sche Front-leden maakte een geweldigen in druk. Ook de anderen waren in grooten ge tale opgekomen, doch hun aantal was merk baar minder. Hier in Saarbruücken schijnt inderdaad dé Berlijnsche brief. (Dag. Overzicht)* De Fransch-Italiaansche overeen stemming. (Buitenland). Indrukken uit het Saargebied. (Buitenland). Spoorwegramp in Rusland. (Bui tenland). Barre koude in Polen. (Buiten land). Roosevelt bespreekt de bondsbe- grooting. (Buitenland). De kinderjuffrouw van Lindbergh gehoord. (Buitenland). De regeering heeft besloten tot bij eenvoeging van de verschillende rijksvoorschootten voor woning bouw; doel is huurverlaging. (Bin nenland). Vechtpartij in de Wieringermeer. (Stad.) De Alkmaarsche wissellooper G. voor de rechtbank. (Stad). (Zie verder eventueel laatste berichten). meerderheid wel voor terugkeer naar Duitschland te zijn. Op het neues Landesgericht de zetel van de regeering en van de volksstemming-com missie werd vandaag geen rustdag gehou den, tenminste niet door hen die de volks stemming voorbereiden. De stemmingscommissie heeft 5 Januari een brief gericht aan de bisschoppen van Trier en Speyer deelde men verder mede waarin zij de aandacht vestigd op een verklaring die in de plaatselijke bladen heeft gestaan en waarin de dekenen van 't Saar gebied, onder verwijzing naar het decreet van die .bisschoppen, stelling hebben geno men betreffende de vraag, waarover de stem gerechtigden bij de volksstemming te beslis sen hebben, en wel op een wijze, die als een duidelijke stellingname ten gunste van den terugkeer naar Duitschland te beschouwen is. De commissie kan en mag het feit niet uit het oog verliezen aldus het schrijven dat deze stellingname van de geestelijken vrijheid van de stemming in gevaar kan bren gen. Als een zelfde beïnvloeding moet de commissie ook het decreet van de bisschop pen van de Keulsche kerkprovincie zien, be treffende het gebed in alle kerken naar aan leiding van de volksstemming op 13 Jan., wanneer dat decreet ook doelt op de kerken in het Saargebied. Vanmiddag zag ik de mariniers van een marsch thuis komen. Het is werkelijk een korps waarop wij trotsch kunnen zijn, trou wens hun keurig marcheeren is in Neder land door „vierdaagschen" en dergelijken genoegzaam bekend. Aan de wijze waarop zij terugkwamen van een vermoeienden marsch, zou men .eerder denken dat de tocht nog moest beginnen. In het kombuis rook het eerlijk; het is een goed ding dat het eten dank zij de eigen koks ten minste in orde is. Overigens zijn zij hier ab soluut niet voor hun genoegen, veel uitgaan doen zij niet, daar zijn zij 's avonds te moe voor en ook moeten zij om 10 al binnen zijn. In zoo'n geval vergoedt een gezellige cantine altijd veel, maar ook dat is niet voor hen weggelegd. Wel hebben zij getracht er nog wat van te maken door platen aan de muren te hangen en te zorgen dat zij in ieder geval een schoóne cantinë hebben, maar heel veel is er niet met dat lokaal te beginnen. Wat de Saarbrückers toch tegen de Engel- schen hebben, weet ik niet, een feit is echter dat hen menige spottende blik wordt toege worpen als zij door de straten loopen. Van daag hoorde ik zelfs hoe opgeschoten knapen een paar voorbijkomende Engelschen scheld woorden nariepen. Natuurlijk dragen niet alle inwoners hen een kwaad hart toe, men ziet tenminste menjge Engelsche militair in de café's zitten in een geanimeerd gesprek met een Duitschen burger gewikkeld of ge- noegelijk koutend met den een of ander over straat loopen. Maar toch schijnt men zoo hier en daar niet met hen op te hebben. Onze mariniers echter hebben nergens last van en ook de cou ranten laten hen met rust. BARRE KOUDE. Het nationaal meteorologische station te Warschau deelt in een speciaal communiqué mede, dat een' lange periode van koude in aantocht is. In Oost Polen vriest het thans reeds 30 graden, ten gevolge van de ver plaatsing van koude luchtlagen uit het Oos ten. Verwacht wordt, dat deze koude-zöne zich over geheel Midden- en West-Europa zal uitstrekken, waar men thans dus toch nog 'n strengen winter zou moeten tegemoe' zien.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1935 | | pagina 1