DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Na het volksplebisciet iri de Saar. Geheel Duitschland juicht. Wat het buitenland zegt. No. 13 Pit nummer bestaat uit drie bladen. Directeurs C. KRAK. Woensdag 16 Januari 1935 137e Jaargang Feestviering alom. BERLIJN VIERT FEEST. Indrukken in het Buitenland Wat vandaag de aandacht trekt ALKMAARSCHE KAMERMUZIEKVEREENIGING Schouwburg „Harmonie". VRIJDAG 18 JAN. 1935 speelt het TRIO VAN RENESSE, HELMANN, VAN WEZEL. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 95. <frn«*e contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Wekenlang hebben de Saarbe- woners zich kalm moeten hou den: wekenlang moesten zij hun meeningen voor zich houden; te laatste dagen moesten zij elke opmerking, hoe gering ook oogenschijnlijk, binnensmonds houden, op den dag der stem ming mochten zij voor het stem bureau zelfs niet groeten; kort om, de Saarbewoners moesten zich gedragen als „zwijgers". En zij hebben dat gedaan tot het allerlaatste moment. En toen zij mochten juchen, toen hadden zij eenige uren noodig, om te ontdooien! Doch daarna kwamen ze los! In den loop van gistermiddag, aldus de N. R. C.-corr., was de drukte in de stad als het ware die van een driedub- belen Zondag. Men kon slechts schuife lend vooruit komen. De auto's stonden meer stil dan dat zij reden. Wat er gepraat en gemeld i6 omtrent een staking, blijkt niet anders te wezen dan een paniekgerucht. Alles had vrij af: winkels, kantoren, mijnen en fabrie ken. En allen, die zich tot dusver angst vallig op bevel van het Duitsche Front in hun huizen hadden gehouden, gingen nu met hun heele familie de straat op, om tezamen met alle andere inwoners van de stad naar de versieringen te gaan kijken. Saarbrücken als een onthuld standbeeld. Ten opzichte van de versieringen ge lijkt Saarbrücken in zekeren zin op een onthuld standbeeld. De versiering was eigenlijk al lang voor dezen beslissen ien dag compleet, alleen verborg zij nog haar zin. Thans, nu overal de buste van Hitier prijkt in zilver en verguld, nu zijn om kranste portretten geteekend, gefotogra feerd, op papier en op linnen en als vlaggen gebruikt, de reeds eerder aan gebrachte omlijstingen opvullen, nu dan aan alle reeds dagen van te voren uitge stoken vlaggestokken hakenkruisvlag- gen hangen, nu de straten met die vlag gen in alle denkbare afmetingen zijn overspannen, nu is die geheimzinnigheid in eens gebroken, de reserve is opge heven en in haar tegendeel verkeerd. Geweldig breekt hier nu Duitschland door, het Duitschland met zijn natio- naal-socialistischen stempel, want dat heeft het nu eenmaal, en zoo kar men met recht ook zeggen, dat het nationaal- socalisme in dit kleine deel van Duitsch land, dat het Saargebied heet, thans doorbreekt met heel de lang tegengehou den en daardoor nog sterker geworden elementaire kracht, welke het in zich bergt. De nog bescheiden juichtonen van slechts enkelen, die gisterochtend wer den vernomen, zijn aangezwollen tot het gejoel en het Heilgeroep van tienduizen den, van honderdduizenden misschien. De fakkeloptocht. Het is avond geworden. De illumina- t:> is ontstoken; de illuminatie van stadswege, welke reeds 6edert Kerstmis over straten en langs bruggen prijkte, is nu aangevuld door tienduizenden meest roode vetpotjes. Men moet den Saar- brückenaars deze eer geven: illuminee- rer kunnen zij goed, beter althans dan do Berlijners. Hier merkt men, dat men meer naar het Westen is. Maar wat het marcheeren aangaat, daarin kunnen zij van het Oosten nog heel wat leeren. Zoo schijnt het ten minste, maar misschien komt dat, doordat in den fakkeloptocht, dio gisteravond is gehouden, ook een deel van de bevolking meeliep, dat in geen enkel verband is georganiseerd, willekeurige menschen liepen met vrou wen en kinderen, waarvan verscheide ne weer een pop in den arm droegen, eenvoudig voor het genoegen mee ach ter de muziek. Dit zal echter ook hier wel niet zoo vaak meer voorkomen en reeds thans bestaat het gros van den optocht uit vereenigingen en uit forma ties, correspondeerende met die in het Rijk. Het verbod om vaandels mee te vc.ren, i6 stilzwijgend opgeheven, het u.iiformverbod desgelijks. De vaandels zijn breed ontplooid en men verwondert zich over hun aantal. Berlijn kan, vermag men dat Kier nog Heil toe, maar zoo straf als men dat in De bevolking roept hun het drievoudig niet. De uniformen zijn nog niet comp'eet, behalve dan bij de jeugdformaties, maar de petten met den stormband onder de kin, die kent men hier ook. Gewiek te zakenlui hebben trouwens van te voren et groot getal uniformstukken inges'a- gen en zij werden gister al druk geëta leerd. De heele stad is nu vervuld van tromgeroffel en van militaire muziek. Want Saarbrücken iö voor het houden van zulk een urenlangen fakkeloptocht als deze eenerzijds minder geschikt, an derzijds toch ook wel zeer geschikt De formaties, welke gedeeltelijk van buiten komen, slingeren zich eindeloos dooi de stad. Zij zoeken en vinden elkaar, en moeten zich dan weer splitsen. Het ge volg is, dat men overal waar men staat, den indruk krijgt, alsof de optocht alom tegenwoordig ware en tegelijkertijd in verschillende richtingen tiok. Dit effect wordt versterkt doordat veel straten hellend zijn, zoodat men boven een stoet ziet gaan naar rechts, beneden een naar l nks, terwijl tevens de formaties U v ak voorbij gaan. In werkelijkheid loopen de groepen telkens concentrisch en dan weer excentrisch. Met de fakkels hapert het wat. Hier zijn zij wat schaarsch en wat dun, maar dat is in Duitschland bij fakkeloptocn- ten niet anders. Langzamerhand gaan de verschillende groepen, in het bijzonder die van de jongeren, naar hun lokalen terug, maar zij worden nog telkens ver vangen door anderen, welke spontaan worden gevormd. Hierdoor krijgt de op tocht, of liever krijgen de optochten, een ietwat rommelig, maar ook natuurlijk karakter. De overleden stratusquo. Trouwens een gedeelte van dezen ge weldigen optocht houdt het midden tus- schen een défilé, gelijk wij dat aan den anderen kant van den Rijn kennen en een ouderwetsche betooging. Poppen worden meegedragen, voorstellende de leiders van de overwonnen oppositiebe weging. In ongelooflijk veel exemplaren is een kaart verkocht, waarin als ware het een familiebericht, het overlijden van den status quo bekend wordt genaakt. In den optocht werd een echte doodkist uit eikenhout meegevoerd, en een groote groep had zich op quasi komische wijze uitgedost als treurende overlevenden bij een begrafenisstoet. Deze grap werd zoo aardig gevonden, dat velen haar met min of meer succes poogden na te doen. Dat in de eerste blijdschap excessen tegen den goeden 6maak voorkomen, waartoe ook het versieren van een hond met een haken kruisvlag mag worden ge rekend, zal men gaarne door de vingers zien, indien maar geen excessen tegen menschen voorkomen en daarvan heeft men tot dusver nog niets anders verno men dan geruchten, welke bij onderzoek te bevoegder plaatse onjuist bleken. Geen enkel exces. De ruit van den communistischen boekhandel van Pfordt was, toen wij er het laatst langs kwamen, nog steeds heel. Het gebouw van de Arbeiders- wohlfahrt is niet door de politie be stormd. Het is alleen ontruimd, omdat de opeenhooping van sociaal-democraten daar niet veilig scheen. Het republikein- sche honderdmanschap van de politie, dat ontwapend was, heeft blijkbaar weer andere wapenen gekregen, want het deed althans gedeeltelijk weer dienst. In de buurt van de bureaux van de sociaal democratische bladen, Volksstimme en Freiheit, was het gisteravond volkomen rustig. Het zal overigens ook in de ge bouwen rustig blijven. De Volkstimme zal n.1. niet meer verschijnen. De Frei heit wel, maar aan den anderen kant van de grens. Ook eenige anti-fascistische boekwinkels zijn uit den aard gesloten, maar voor zoover tot dusver bekend is geen enkele ruit kapot gegaan. Waar Braun gebleven is, nadat hij in ge zelschap van den correspondent van de Dai ly Herald het gebouw van de Arbeiterwohl- fahrt verliet, heb ik niet meer gehoord. Voi- gens de Saarpost, het blad van een opposi- tioneelen katholiek, Hoffmann, zou Braun naar Geneve op weg zijn gegaan, om daar de reeks van zijn protesten voort te zetten, maar dit bericht schijnt voorbarig. Hoffmann zelf heeft naar alle waarschijnlijkheid de wijk over de Fransche grens genomen. Ver- scheidenen hebben vermoedelijk zijn voor beeld gevolgd, want nadat een visum voor het binnenloopen van Saarlanders in Frank rijk verplicht was gesteld, zag men dat het Fransche consulaat door reislustigen vrijwel belegerd werd. Afgezien van deze formaliteit laat Frankrijk de grens open. De betooging bij de Fransche vlag aan de Bergwerksdirektion gehouden, was niet spon taan, maar diende om aan een filmmaat schappij eenige stof voor het journaal van de week te verschaffen. Het publiek werkte bij deze gelegenheid welwillend mee als figu rant. Voor zoover dus te zien is, is dit overwin ningsfeest volkomen waardig en rustig in zijn werk gegaan. Een enorme menigte stroomde gisteravond van alle kanten uit Berlijn naar de Königs- platz. Groote optochten waren geformeerd en in volmaakte discipline trok geheel Berlijn door de straten naar het centrale punt. Het was voor hen, die niet mee marcheer den, niet zoo erg gemakkelijk naar de Kö nigsplatz te komen, aldus de N.R.Crt.-corres- pondent. Trams en autobussen, welke ge woonlijk over of l^ngs het plein reden, maakten ditmaal een grooten omweg. Dan maar te voet. Maar af en toe kon men niet verder, af en toe stroomde de menigte, geleid door de politie, een andere richting uit. Af en toe werd men tegengehouden door be langstellenden, die of wel reeds terugkwa men van het plein of wel de hoop hadden op gegeven het plein te bereiken. Maar geleide lijk zag men de Königsplatz toch in de verte opdoemen, men zag een plein van licht, op een halve kilometer afstand werd men ver blind door de stralende schijnwerpers. Men hoorde gezang en muziek. Men zag veel fak kels en men keek naar de verlichte koepel van den Rijksdag, welke men twee jaar gele den eveneens op een avond in Januari in een geheel anderen schijn had zien stralen. De fakkeloptocht werd op de Königsplatz gevormd en trok toen door de Brandenbur ger poort naar de Linden. De menigte mar cheerde natuurlijk mee. Tot de Brandenburgerpoort ging het nog wel. Maar hier ontstond een levensgevaarlijk gedrang. De fakkeloptocht trok ongehinderd tusschen de zuilen van het middenstuk door. Voor de tienduizenden belangstellenden wa ren echter slechts de andere kleine doorgan gen opengelaten en alles stuwde op deze doorgangen aan. Reeds uit de verte hoorde men gegil van vrouwen. Muziek, trompetge schal en tromgeroffel klonk vaak boven dit alles uit Men kon noch voorwaarts noch achterwaarts. Men bleef staan, waar men stond, tot men automatisch mee werd ge sleurd in de richting van de hooge zuilen. De Brandenburgerpoort zelf was prachtig ver licht met schijnwerpers. Bovenop stonden een paar agenten te kijken naar de menigte. Wij werden meegesleurd. Wij vreesden tegen een zuil te zullen worden platgedrukt, maar plotseling vlogen wij met vele anderen de Pariserplatz op. Hier kon men weer vrij ade men. Te zien was hier niet veel, want er wordt op dit plein druk gewerkt aan de nieu we tunnelspoor en houten schuttingen hielden den fakkeloptocht verborgen voor de menigte Maar men zag de vlaggen van alle mogelij ke organisaties af en toe boven de hoofden der betoogers uitsteken en men hoorde steeds weer het gansche repertoir van stap- en an dere liederen, welke sedert twee jaar gemeen schappelijk bezit van de gansche Duitsche natie zijn geworden. De gebouwen op de Pa riserplatz waren bevlagd en verlicht. Verla ten in een hoek lag alleen de aristocratische Fransche ambassade. Wij sloegen rechts den hoek om. In de Wil- helmstrasse, zoo dachten we, zou wel rust heerschen, daar de leider immers in Beieren vertoeft, maar wij vergisten ons leelijk. Eerst ging het nog al, maar toen we de rijkskanse larij naderden, kwamen we alweer terecht in een geweldige menigte en deze menigte dacht niet aan verder trekken. Zij staarde on afgebroken naar het verlichte venster op de eerste verdieping van de rijkskanselarij en onafgebroken riep zij in koor: Wij willen onzen leider zien. Er gebeurde niets. Wel ging na eenigen tijd ergens anders een lamp aan. Men zag het trappenhuis en een oude dame ging de trap af. „Adele San- drock" riep iemand en algemeen gelach steeg op uit de bijzonder goed geluimde menigte, welke niet eens boos werd, toen een auto een poging ondernam om voorbij te rijden en ook inderdaad in deze poging slaagde. Men zong. Men riep. Men wachtte. Men veranderde van spreekkoor. Nu luidde het: „Lieber Führer komme bald. Sonst werden uns die Füsse kalf'. Maar de Führer verscheen niet. Wel kwa men er talrijke agenten opdagen, die luide riepen, dat de leider er niet was en die er langzaam, maar zeker in slaagden de menig te tot doorloopen te bewegen. Het licht ach ter het omineuse raam van de rijkskanselarij ging uit. Er kwam iemand achter het gordijn de straat inloeren. Wie het was wist men niet, maar men zag wel, dat het Hitier niet was. Men trok verder. Wij bleven nog wat wachten op de Potzdammerplatz. Steeds weer vaandels, steeds weer optochten, steeds weer muziek, een enorme menigte, welke zich in alle richtingen verspreidde. De dag van de overwinning is voorbij. Op waardige wij ze heeft Berlijn zijn vreugde met de zege praal betuigd Dr. Goebbels spreekt. Het feest in Berlijn ging natuurlijk ge paard met redevoeringen en de voornaamste daarvan was wel die van dr. Goebbels, rijks- Dr. Goebbels zeide, dat in de afgeloopen minister. tien jaar de harten der Duitschers wel zel den zoo ontroerd zouden zijn geweest als dezen avond, nu het Duitsche volk zijn broe ders aan de Saar zijn dank betuigt voor hun trouw. Alleen de 30ste Januari 1933 laat zich met dezen dag vergelijken. Een heele provin cie keert thans tot moeder Germania weer. Verder zei Goebbels o.a.: Alles was aan de Saar bijeengekomen, wat samenzweert tegen Duitschland en het nationaal-socialisme: Jo den, marxisten, separatisten, communisten en emigranten uit alle landen der wereld. Zij hadden geloofd, dat dit twistpunt tusschen Duitschland en Frankrijk nogmaals tot strijd en vernietiging van deze beide volken zou leiden. „Wat hebben de bladen in dit gebied gelogen! In landsverraderlijk separatisme heb tol zij zich iets voorgespiegeld wat er nooit geweest is en nooit zijn zal. Hoe schit terend, hoe verheffend hebben onze broeders en zusters aan de Saar deze gewetenlooze speculatie vernietigd! Wat zal de emigran tenpers zeggen, die enkele dagen geleden nog seinde, dat zij het tot 40, 50 misschien wel 60 pCt. van de stemmen zouden brengen! Wat zal men in de regeeringscommissie zeg gen, die zich, in strijd met de zoo loyale stemcommissie, ondubbelzinnig op het stand punt der emigranten had gesteld? (Geroep van „Pfui") De heeren van de status quo hebben rondgebazuind, dat wie voor Duitsch land stemde voor Hitier stemde! Wij hebben die leus overgenomen en kunnen nu met groote voldoening vaststellen, dat de 90.5 pCt. van de mannen en vrouwen uit het Saar- land, die Zondag voor Duitschland hebben gestemd, zich dan ook ondubbelzinnig voor het nationaal-socialisme en onzen leider heb ben uitgesproken (stormachtige toejuichin gen). Men kan nu niet meer zeggen, dat de groote overmacht van het nationaal-socialis me er alleen op berust, dat het geen andere meening aan het woord laat, omdat zijn te genstanders in concentratiekampen zitten. In het Saargebied waren geen concentratiekam pen, was de vrijheid in de ruimste mate ge waarborgd en toch is de stem voor Duitsch land, voor het nationaal-socialisme en voor den leider zoo overweldigend, dat zij ook de verwachtingen van de optimisten overtreft" Goebbels wees er verder op, dat de stemge rechtigden ip groote meerderheid arbeiders waren, de steunpilaren en de pioniers van den Duitschen volksraad. Zoolang het rijk door zulke lieden beschermd wordt, is het in veilige hoede. Vervolgens bracht de minister den eisch van gelijkgerechtigheid ter sprake. Nu de laatste territoriale kwestie met Frankrijk voor haar oplossing staat, is het mogelijk de stem van den vrede in Europa luide en met succes tot klinken te brengen, van een vrede, die op den wil van allen rust, die de naties waarlijk verzoent en geen kiem voor een nieuwen strijd in zich draagt. Wij zeg gen het nogmaals, dat de heele wereld het hoore: „Dit volk wil zijn taak in het binnen land uitleven en heeft daartoe een vrede op aarde van noode. „Ik roep u allen, die tot deze betooging zijn gekomen, op als getuige, dat wij ons doel zullen bereiken, als wij het dienen met moed, kalmte en bekwaamheid. Wij zullen ons een toestand van vrede in Europa veroveren. Hoe langer het duurt eer wij dien bereiken, des te vaster zal hij ten slotte gegrondvest zijn." Met een lofzang op de eenheid van het Duitsche volk besloot Goebbels zijn rede, die met een donderend „Sieg Heil!" uit „volgens het Duitsche nieuwsbureau) 500.000 mon den bekrachtig werd. De indruk in Engeland. De algemeene opvatting in Britsche krin- ten met betrekking tot den uitslag van hei aarplebisciet is, dat volkomen afgezien van iedere andere overweging de nadrukkelijke aard van den stemmingsuitslag bepaaldelijk den toestand heeft vereenvoudigd. Vooral in verband met het feit, dat ook Engelsche troe pen in het Saargebied dienst deden, is men er Na het volksplebesciet in de Saar. (Dag. Overzicht). De Nederlandsche voorzitters van stembureaux zijn gisteren in het vaderland teruggekeerd. (Binnen land). C. P. J. M. Schlick, directeur van het Nederl. Tel. Agentschap over leden. (Binnenland). Vergadering bond van kaasprodu centen te Gouda. (Bnnenland), Bestuursleden der vakcentrales hebben terecht gestaan. (Rechts zaken). (Zie verder eremtaeel berichten). zeer tevreden over, dat geen ernstige onge regeldheden zijn voorgevallen. Wel is men van meening, dat nog eenige onrustige dagen zullen volgen, maar men heeft een groeiend vertrouwen, dat deze in betrekkelijken vrede en rust zullen verloopen. Er schijnt slechts weinig twijfel te bestaan, dat de beslissing van den Volkenbondsraad, waardoor de Saar weer aan Duitschland zal worden gtehecht, thans niet veel meer is dan een formaliteit. Het voornaamste punt, dat geregeld zal moeten worden, zal zijn de duur van het in terregnum, dat noodig is voor overdracht der regeeringszaken. Er zijn verschillende zaken te regelen, die tijd eischen. Zoo zal de douane aan de Westgrenzen van het Saargebied een wijziging moeten ondergaan, terwijl ook in plaatselijke besturen veranderingen moeten worden aangebracht. Het valutaprobleem is gedeeltelijk behandeld door de commissie van drie en gedeeltelijk door de Bank voor Internationale Betalingen. De geographi- sche positie van het Saargebied is van dien aard, dat het een deel zal worden van de gedemilitariseerde zone. Een der laatste din gen, die geschieden zullen voor de overdracht, zal zijn het terugtrekken der internationale troepen. De Volkenbondsraad zal voor al deze zaken data moeten vaststellen op grond van aanbevelingen, die door de Saarcommis- sie van Aloisi zullen worden gedaan. De indruk in Italië. In Italiaansche politieke kringen wordt het resultaat van het Saarplebisciet toegejuicht, aangezien men van meening is, dat daardoor een volkomen duidelijke toestand is gescha pen, zoodat de beslissingen van den Volken bond inzake aansluiting van het gebied bij Duitschland zeer vergemakkelijkt worden. In een korte redactioneele aanteekening schrijft de „piccolo": het is thans duidelijk, dat de Volkenbond slechts kan besluiten tot aan sluiting van het Saargebied bij Duitsch land. De indruk in Zuid-Slavië. Het resultaat van de stemming in het Saargebied heeft in Zuid-Slavië groote ver rassing gewekt, daar men hier niet een zoo groote overwinning van het Duitsche front voor mogelijk had gehouden. De „Prawda" en de „Wreme" merken intusschen op, dat Frankrijk aan de Saar niets gezocht heeft en dus ook niets heeft verloren. De strijd werd gevoerd tusschen twee Duitsche partijen, resp. tusschen twee Duitsche wereldbeschou wingen. De reactie in Oostenrijk. Gisteren verzamelden zich reeds in den vroegen morgen vele krantenverkoopers voor de gebouwen van de groote Weensche bladen in afwachting van het uitgeven van extra edities. De politie had echter het uitgeven van extra-edities met den uitslag van de volksstemming verboden. De verkoopers, die dit niet gelooven wilden, bleven wacnten, totdat zij door de politie uiteengedreven wer den. De rector van de Weensche Universiteit had het verzoek gedaan aan de studenten af te zien van spontane demonstraties, waarvan der academische autoriteiten plannen waren ter oore gekomen. Het Duitsche Nieuws bureau meldt, dat ofschoon de autoriteiten aan de bekendste nationaal-socialistische lei ders huisarrest had opgelegd of hen in ver zekerde bewaring had genomen, het gisteren in talrijke provincieplaatsen toch tot samen scholingen is gekomen. Alleen te Linz zijn daarbij incidenten voorgekomen, toen enkele demonstranten „Heil Hitier" riepen. Zij wer den onmiddellijk gearresteerd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1935 | | pagina 1