DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. flagdiiksch OveenidU Een geest van opstand waart rond in Noord-Afrika ^Buitenland Hitler's 25 punten. No. 47 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 25 Februari 1935 137e Jaargang Gevaar voor 't Fransche Rijk. ECONOMISCHE NOOD. Anti-Fransche relletjes. Twee leiders. Oorzaken der beweging. Economische crisis. Na 15 jaar zijn ze ongewijzigd gebleven. DE DUITSCHE KERKSTRIJD. Müller's 'li aan een zijden draad. GROOTE BRAND IN DE CITY VAN LONDEN. Vijftig spuiten in actie. Waf vandaag de aandacht trekt AANSLAG OP MINISTER VAN SIAM. COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 <r«r>»e contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Reeds lang is het onrustig in Fransch Noord-Afrika. Er kwamen berichten over relletjes en kleine opstanden. Thans begint men zich in Parijs ernstig bezorgd te maken over den toestand daar. In alle drie dezer streken, welke onder Fransch gezag staan: in Marokko, Algiers en Tunis ontwikkelt zich een opstandige beweging, wier in nerlijke kracht moeilijk is te schat ten, doch die juist daarom des te dreigender schijnt. Het grootste ge vaar schuilt thans in Algiers. De atmosfeer is geladen in Algiers. In den zomer van 1934 kwam de eerste uit barsting. Dat wa$ in Constantine, waar de Arabieren een progom aanrichtten in de Joodsche wijk. Er vielen 27 dooden, waarvan 23 joden, winkels werden geplunderd, hui zen in brand gestoken. Een groote troepen macht was noodig om de rust te herstellen Voor de Fransche uniform hadden de plun deraars respect. Zoo was het in Augustus 1934. Nu echter is de toestand al heel wat veranderd. De ontevreden en opgewonden bevolking begint zich nu ook tegen den Franschén heerscher te keeren. De correspondent van de Matin in Oran vertelt er van, anderen geven aanvullende bijzonderheden. Sommige gevallen zijn niet meer dan kleine ruzies op straat, maar de omstandigheden geven er een bijzondere kleur aan. Het gebeurde in Tiemcen. Een militaire chauffeur krijgt ruzie met enkele Arabieren Een officier mengt er zich in, tracht de ge moederen te kalmeeren en zijn ondergeschikte vrij baan te verschaffen. Onmiddellijk vallen de Arabieren op hem aan. De uniform van den officier boezemt hen niet het minste respect meer in. Er ontstaat een vechtpartij en daar de officier een krachtig man is, ein digt de vechtpartij daarmee, dat de grootste belhamel met hulp van een politie-agent ge boeid naar het bureau wordt gebracht. Sinds dien kan de officier zich echter niet meer op straat vertoonen, of men schreeuwt hem na, scheldt hem uit. In Mascara hoort men van het geval. Daar is de stemming reeds zóó, dat men aan den kolonel-bevelhebber een ultimatum zendt om den gevangene onmiddellijk los te laten. De kolonel weigert en sindsdien wordt ook hij op straat lastig gevallen, zoodat hij nog enkele belhamels heeft moeten laten ar resteeren. Iedere arrestant wordt door de inlandsche bevolking dadelijk tot martelaar verheven, komt hij vrij, dan is hij een held, weet hij bovendien tot het volk te spreken, dan is hij een heilige. Zoo b.v. Ben Djelloel. Hij was een van de aanvoerders bij de relletjes te Constantine. Omdat hij twee agenten tegen den grond ge slagen had, werd hij veroordeeld tot gevan genisstraf. Vlak daarop kozen de inheem- schen Ben Djelloel tot hun vertegenwoordi ger in de z.g. „finantieele deputatie", het eenige bewindsorgaan waarvoor zij stem recht hebben. Ben Djelloel wil nu naar Parijs gaan om met de regeering te onderhandelen. Doch in de Fransche hoofdstad is men op dat bezoek niets gesteld. Men zou hem zoowaar als ver tegenwoordiger nog officieel moeten ontvan gen! En dat terwijl hij openlijk als leider der rebellen optreedt en zijn volgelingen kort ge leden in een completen opstand te Sidi-bel- Abbes het stadhuis bestormden onder de kreet: „Leve Ben Djelloel". En onder de kreet: „Leve Hitier". Dit eigenaardige verschijnsel zal nog nadere verklaring behoeven. Men weet echter, dat ook in Azië de nationaal-socialistische omme keer in Duitschland diepen indruk gemaakt heeft. Men zag in de Duitsche revolutie een beweging tegen het gehate Westersche kapi talisme. In Afrika is het misschien ook het anti-semitisme, dat een rol speelt, de Arabie ren, vanouds felle anti-semieten, door de ge beurtenissen in Palestina nog heftiger ge worden, zien wellicht in de nazi's geestver wanten. Zeker is, dat een Mohameaaansche menigte in een bioscoop in Tiemcen begon te juichen, toen het portret van Hitier op het doek verscheen. Ben Badir, de strijdmakker van Ben Djelloel, laat zich in Mascara groe ten met opgeheven arm en de menschen doen dat met zooveel geestdrift, dat Mussolini er niets op aan te merken zou hebben, zegt de corresp. van de Matin. Dit zijn zoo enkele feiten. We kunnen hier geen volledige geschiedenis schrijven van het ontstaan der anti-Fransche beweging, welke telkens tot rebelle overslaat, zoodat men in Setif het reeds beleefd heeft, dat inlandsche soldaten zich vereenigden met een oproerige menigte en een politiebureau veroverden met de wapens in de hand. Eenige verklaring van deze en dergelijke gebeurtenissen kunen we echter wel geven. Door heel de koloniale wereld gaat een geest van verzet tegen den Westerschen heer scher. In Noord-Afrika wordt dit gevoed uit drie centra: Caïro met Damascus (in Syrië) Moskou en Parijs. Sinds de Turken er in geslaagd zijn het Westen te trotseeren en zich een eigen rijk te stichten in Azië, is het geloof in de macht van het Westen aange tast. Sinds Ibn Saoed er in slaagde een groot Arabisch Rijk te stichten, hebben de Mo hammedanen het geloof in eigen kracht her wonnen en werd de kracht der Islamitische beweging versterkt de Engelschen onder vinden dat in Palestina en Egpyte. Op de in landsche scholen in Algiers prediken de oele- ma's verzet tegen den overheerscher. „De ondankbaarheid jegens het beschavings werk van Frankrijk heeft de kracht gekregen van een dogma van den Islam", zegt de cor respondent van de Matin. Moskou oefent zijn invloed in Noord-Afri ka voornamelijk uit via Frankrijk. Duizenden gekleurde soldaten zijn naar Frankrijk ge gaan. Zij hebben daar den krijg der blanken gezien en hun verdeeldheid Zij hebben er ook de communistische propagandisten leeren kennen, die hen spra ken over klassenstrijd tusschen de blanken onderling en de onderdrukking van de ge kleurde volken door den meedogenloozen ka pitalist. Duizenden gekleurde arbeiders zijn naar Frankrijk gegaan om het tekort aan blanke arbeiders aan te vullen. In de fabrie ken en werkplaatsen kregen zij primitief on derricht in het Marxisme. Zij gingen terug, in massa sinds in Frankrijk de malaise uit brak, en ze werden onder hun nog minder ontwikkelde landgenooten mannen van ge zag en ervaring. En tenslotte kwamen de gekleurde studen ten uit Parijs terug, waar zij gehoord had den van vrijheid en gelijkheid. Zonder door te dringen in de werkelijke beteekenis van de Westersche beschaving, hebben zij een war boel van Westersche denkbeelden in zich op genomen. Veel daarvan gaat weer verloren Doch in hun oude milieu teruggekeerd, ge bruiken zij onbewust van de Westersche denkbeelden datgene, wat hun past om een leidende rol te spelen onder de ontevreden volksmassa, zonder bezwaar vereenigen zij Westersche leer van vrijheid en zelfbeschik- gingsrecht met de Panislamitische gedachte Geleidelijk vloeit het oude anti-semitisme samen met een anti-christelijke beweging. Te Constantine werden de Europeesche Christelijke inwoners gerespecteerd. Doch de jongste vereenigings-rapporten toonen aan, dat dit anders wordt. Het religieus- politieke fanatisme ontziet thans ook de Christenen niet meer Met Oostersche en Westersche geestelijke wapens keert de in- heemsche bevolking zich tegen den Wester ling, tegen den Franschman. En nu begint de economische crisis zijn verwoestende werking ook in Algiers. De bevolking verarmt. Onder Fransche leiding is de landbouw en wijnbouw snel tot ontwik keling gekomen. Doch de bedrijven zijn nog zeer jong, er zijn geen reserves, er is weinig ervaring, er is geen weerstandsvermogen om moeilijke tijden door te komen. Daarom slaat de nood hier harder dan elders. De inland sche boeren vinden geen afzetgebied meer voor hun graan en hun wijn. Het waarom kunnen ze niet begrijpen, var. wereldcrisis, overproductie en contingentee- ring hebben zij geen verstand. Hun ongeluk wijten de noodlijdende aan den heerscher, den vreem.deling, die hen eerst heeft aange spoord meer te verbouwen en die hen nu in den steek laat en met hun oogst laat zitten Ziedaar, vluchtig aangeduid, de oorzaken van den geest van opstand in Noord-Afrika, die een ernstig gevaar inhoudt voor het pres tige van den Franschman en voor het Fran sche Rijk zelve. Een gevaar voor heel West- Europa. „De volken moeten nemen, wat ze noodig hebben." Gisteren is herdacht, dat op 24 Fe bruari 1920. dus 15 jaren geleden, Adclf Hitier in het Hofbraeuhaus te München de 25 punten van zijn program heeft bekend gemaakt. In aanwezigheid van de leiders der partij heeft staatsminister Adolf Wag ner, leider van den gouw Munchen- Opperbeieren, de beteekenis van den 24 Februari 1920 geschetst. Wagner verklaarde, dat de 15 jaren geleden bekend gemaakte 25 punten der NSDAP than6 nog ongewijzigd bestaan. Geen woord daarvan is in den loop der jaren er aan toegevoegd, noch er van teruggenomen. Deze theses zul len ook in de toekomst onge wijzigd blijven, daar indertijd als slotzin is verkondigd, dat de leiders der NSDAP er met hun leven voor instaan, dat het met deze punten verkondigde poli tieke program en zijn wereldbe schouwing wordt uitgevoerd. De plaatsvervanger van den leider, Rudolf Hess, heeft bij de beëediging van nieuwe leiders, welke beeëdiging op nieuw geschiedde van het centrale punt, waar Hitier 15 jaar geleden zijn pro gram verkondigde, een toespraak ge houden, waarin hij de oude strijders en strijdsters tot voorbeeld stelde van al len die vandaag staan aangetreden j>m de eed af te leggen. Hess las vervolgens de eedsformule voor, welke hij besloot met de woorden: Wee dengene die zweert en zijn eed breekt. In den Lustgarten te Berlijn heeft de beëediging plaats gehad van 87.000 nieu we politieke leiders. Rijksminister Goebbels hield bij deze gelegenheid een toespraak, waarin hij d3 nieuwe leiders er op wees, dat zij nu deel gaan uitmaken van een leiding op welker schouders het lot van het land rust. „Wij hebben niet de mogelijkheid ons te verschuilen achter de meerder heid van parlementaire partijen. Er is geen instantie, waarop wij, indien ons werk mislukt, de schuld kunnen af schuiven. Gelooft niet, dat de gevaren, waarin wij zijn groot geworden, defini tief zijn overwonnen. Ook in de toekomst moeten wij de koenheid bezitten iets grootsch te wagen en niet terug te schrikken voor heroische besluiten. Wanneer Duitschland thans door de mogendheden, weike in den oo-log te genover ons stonden, weer als souverei- ne natie wordt behandeld, gelooft dan niet, dat dat het geval is, omdat de wereld tot inzicht is gekomen! Neen, dat is te danken aan ons zelf, aan onze hardheid, aan onze vastbera denheid, en ik zeg openlijk, het is alleen te danken aan onze nieuw opkomende macht. Den volken wordt niets geschon ken, maar de volken moeten zich dat gene nemen, wat zij noodig hebben om te leven. En wij zijn vast besloten voor het le ven van ons volk te zorgen. Wij zijn uit het volk voortgekomen. Wij waren niet de kinderen van een geprivi legeerde klasse. Neen wij zijn vleesch van het -e "h v::n het volk en bloed van het bloed van het volk en geest van den geest van het volk. En deze beweging zal de incarnatie van de Duitsche natie zijn en blijven. Vertegenwoordiger der Duits* he Chris tenen" hebben wederom te Berlijn vergaderd en de positie van rijksbisschop Müller be sproken: zij Zouden tot de conclusie zijn ge komen, dat er niets meer van hem te ver- wachten valt en hij dus behoort af te treden Müller moet ecUer geweigerd lebben met het argument dat hij nog het vertrouwen van Hitier bezit, waarop men h.m heeft voorgesteld dat hij een audiëntie zou aan vragen teneinde te onderzoeken of Hitier hem werkelijk nog steunen wil. Men twijfelt daaraan nl. omdat het departement van bin- nenlandsche zaken onlangs den rijksbis schop zou hebben laten weten, bezwaar te hebben tegen het uitbetalen van het kerke lijke subsidie aan Müller's bestuur, omdat dit niet langer wettig is. Wanneer de rijks bisschop mocht aftreden, zou bisschop Ma rahrens van Hannover naar men verwacht door de kerk als zijn opvolger worden aan gewezen, ofschoon de „Duitsche Christenen' met dezen allesbehalve ingenomen zouden zijn. Een anderen candidaat, die geschikt is, hebben zij echter evenmin. STORM BOVEN MUNCHEN. De Rijkszender van München is gistermid dag ongeveer twee uur buiten bedrijf geweest tengevolge van het feit, dat er in de streek, waar de zender staat, een orkaanachtige storm woedde. Weliswaar is de zender onbe schadigd gebleven, maar in de omgeving heeft de storm tal van daken, o.a. van de studio, vernield. De woningen werden ont ruimd en de vrouwen en kinderen werden in veiligheid gebracht. Op verschillende plaat sen in de stad München werden boomen ont worteld, dakpannen vlogen door de lucht en ook verder werd de gebruikelijke stormscha de aangericht. Ongelukken vonden niet plaats. SCHUSCHNIGG TE LONDEN. Een betooging na zijn aan komst. De Oostenrijksche bondskanse'ier Schuschnigg en minister van buiten- landsche zaken Von Berger Waldenegg zijn gistermiddag te Londen aange komen. Aan het station werden zij begr >et door Sir John Simon en andere officiee- lo persoonlijkbeden, waaronder de Fransche ambassadeur. Eenigen tijd nadat de gasten per auto van het station waren vertrokken, ver zamelden zich op het stationsplein on- geveei driehonderd socialistische en communistische betoogers. Er vond evenwel geen enkel incident plaats. On der het zingen van de „Internationale" verspreidden de betoogers zich. Tijdens een interview verklaarde Schuschnigg: „Het doet mij genoegen voor de eerste maal den voet op Engel schen grond te zetten. Het Oostenrijks- sche volk stelt de vriendschap van G' oot-Britannië zeer op prijs. Het zou ons zeer verheugen wanneer ons bezoek aan Engeland ertoe zou mogen bijdra gen, de banden tusschen dit land en Oostenrijk te verstevigen." PARAGUAY UIT DEN VOLKENBOND. Ontevreden over de jongste beslissing. Uit Asuncion wordt gemeld: De regeering heeft besloten, het lidmaatschap van den Vol kenbond op te zeggen. Ver klaard wordt, dat deze maatre gel in verband staat met de be slissing van den Volkenbonds- raad, waarbij het wapen-em- barge slechts voor Bolivia werd opgeheven en met het geen gevolg geven aan het verzoek van Paraguay om een onderzoek naar de verantwoordelijkheid daarvan. Deze opzegging vindt plaats op het tijdstip, dat de Paraguaansche troepen een hevigen aanval tegen Villa Montes richten om het conflict in hun voordeel te beslissen. Naar aanleiding van het opzeggen van het Volkenbondslidmaatschap door Pa raguay wordt te Genève opgemerkt, dat deze opzegging van kracht wordt twee jaar na het betalen van de Paraguaan- che schulden aan den Bond, waarin een groote achterstand bestaat. Tnsiders achten het onmogelijk, dat deze schul den betaald zullen worden, zelfs indien Paraguay den oorlog binnen den termijn van twee jaar wint. De legale positie van Paraguay blijft intusschen onaan getast. In de City van Londen heeft Zaterdag een hevige brand gewoed. Het vuur verwoestte een vier verdiepingen hoog huis, waar een groote hoeveelheid goederen was .opge slagen. De vlammen dreigden op andere huizen over te slaan. Slechts met groote moeite slaagde de branuweer er in, het vuur meester te worden. Aan het blusschings- werk namen driehonderd brandweerlieden en vijftig brandspuiten deel. Twee brand weermannen werden gewond. ONDERGRONDSCHE TE MOSKOU. Ter gelegenheid van de ingebruikne ming van de eerste ondergrondsche spoorlijn te Moskou, zal een speciale serie postzegels worden uitgegeven. De zegels, welke verschillende waar den zullen hebben, zullen 'n beeld geven van de verschillende stadia van den aanleg der spoorwegen. Een geest van opstand waart rond jn Noord-Afrika. (Dag. Overzicht)* Hitler's 25 purten. (Buitenland). Rotsblokken los gehaakt aan den Moesel, 5 personen gedood. (Buiten land). Paraguay uit den Volkenbond. (Buitenland). Schuschnigg te Londen. (Buiten land). Stormschade in Bordeaux. (Bui tenland). Benzine-tank te Eindhoven ont ploft, garage-eigenaar zwaar ver minkt. (Binnenland). Doodelijke- en andere ernstige verkeersongevallen. (Binnenland). Mr. Trip benoemd tot president van de bank voor internationale betalingen. (Binnenland). Cocaïne-handelaars te Rotterdam betrapt. (Binnenland). Haagsche boekhouder verduister de een ton. (Binnenland). Worden de Armenraden opgehe ven? (Binnenland). 25-jarig jubilé „Texel's schapen stamboek". (Stad). (Zie verder eventueel laatste berichten)* 5 KINDEREN LEVEND VERBRAND. Bij een brand in een Fransche barak. Zaterdag zijn te St. Quentin (Fr.) vijf kin deren, van zeven maanden tot vier jaar oud, in de vlammen omgekomen. De ongelukkige moeder werd levensgevaarlijk gewond naar het ziekenhuis overgebracht. De brand ontstond in een houten barak, waarin het gezin, dat 10 personen bestond, woonde. Binnen enkele seconden vormde de geheele woning één laaiende vuurzee. De moeder trachtte nog hare kinderen te red den, doch zakte, over het geheele lichaam met zware brandwonden overdekt, ineen. De lichtgebouwde barak brandde volledig af De overige familieleden waren ten tijde van het ongeluk niet aanwezig. STORMSCHADE IN BORDEAUX. Schepen in nood. De zware storm, die in geheel Frankrijk gewoed heeft, heeft vooral in de streek van Bordeaux groote schade aangericht. De gla zen windvangers van de café's werden ver nield. Het Casino werd van een deel van het dak beroofd. De kramen voor de Maart- markt werden tegen den grond geslagen en vernield. In St. Nedrad, een voorstad van Bordeaux rukte de storm een huisdeur uit de hengsels en slingerde de geheele deur op een vier meter hoog dak. De electrische leidingen werden voor een groot deel vernield. Tus schen middernacht en 4 uur des morgens be reikte de storm zijn hoogtepunt. Verscheidene kustschepen hebben noodseinen uitgezonden. Andere schepen konden niet binnenloopen en wachten thans op volle zee op beter weer. Het Engelsche s.s. „Ottinge" heeft wegens het breken van het roer S.O.S.-seinen uitge zonden. ROTSBLOKKEN LOS GERAAKT. Vijf personen gedood en drie zwaar gewond. In het dorpje Dhron, nabij Neumagen, aan de Mosel, vielen eenige rotsblokken neer op een tegen den rotswand gebouwde kegelbaan. Vijf personen werden op slag gedood, terwijl drie anderen zwaar werden gewond. Vermoedelijk zijn de rotsblok ken tengevolge van den zwaren regenval van den laatsten tijd losgeraakt. Op de auto van den minister van Oorlog van Siam, die een voetbal wedstrijd had bijgewoond, zijn twee schoten gelost, die den minister in arm en nek wondden. Er bestaat geen levensgevaar. De dader is on- herkend ontvlucht. DOOR HONGERDOOD BEDREIGD. Te Plasterrock in Canada worden 200 gezinnen door den hongerdood bedreigd, doordat zij van de bewoonde wereld zijn afgesloten. Het Roode Kruis heeft een hulpexpeditie uitgezonden De bewoners van het dorp hebben een koude van 30 graden te doorstaan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1935 | | pagina 1