DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De opstand in Griekenland. Minister Oud over het verkeersvraagstuk. Vrijdag 8 Maart 1935 137e Jaargang Tweede Kamer. Spoor en bus in het gedrang. flxiQeUi&sch ÖMcakht Onhsilspellertde, maar ook oncontroleer bare berichten uit Boedapest. Maken de opstandelingen vorderingen? Bedrijvigheid aan de Bulgaarsch-Turksche grenzm. DE TOESTAND. Bulgaarsch-Turksche wrijvingen. lVat vandaag de aandacht trekt.,. Algemeene beschouwingen. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, Iranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVER1ENTIEN Van 15 regels 1.25, elke rerfel meer f contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v'h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 57 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directenr: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Der. Haag, 7 Maart. Na een debat van een paar uur heeft de Kamer de begrooting van het verkeersfonds voor 1935 goedgekeurd. Minister Oud heeft ze verdedigd. Als waarnemend minister van Waterstaat had ministei Colijn de memorie van antwoord onaerieekend, maar deze ihteft het al druk genoeg er. had voor een ikeer de zaak maar eens aan zijn ambtgenoot van Financiën overgedaan. Minister Oud sprak over het verkeersvraagstuk met een gemak, alsof hij er zich zijn leven lang n.ee bezig had gehouden. Maar bet Kamerlid maatschap, dat hij jaren heeft bekleed, is een goed middel tot veelzijdige ontwikkeling. Een vroolijk moment in het debat bracht mi nister Van Schaik, die een praatje met voor zitter Ruys de Beercnbrouck makende, on bewust zijn tasch op een bel liet rusten. Het was de bel, die klinkt, als een stemming of een ander belangrijk oogenblik de aan wezigheid van alle leden in de vergaderzaal wenschelijk maakt Drukt men op deze bel, dan klinkt zij een zekeren tijd, zonder dat men het geluid kan beëindigen. Drommen leden, in het gebouw aanwezig, kwamen de zaal binnenstormen en ontwaarden verwon derd, dat de brave heer Van Bi aambeek (s.d) een rede hield, welke natuurlijk wel heel belangwekkend was, maar hun aan- wezgiheid toch niet noodzakelijk maakte Minister Van Schaik lachte beschaamd. Het tijdstip was, zooals de heer Van Dijk (a.-r.) terecht opmerkte, niet ges:hikt voor het voeren «an een verkcersdebat. Ten eerste heeft de regeering nog geen coördinatie maatregelen genomen. Ten tweede wordt de bruggenoouw in een apart wetsontwerp be handeld. Ten derde is een regeling aangaan de de tertiaire wegen in bewerking En ten vierde zal weldra de nieuwe minister van Waterstaat zijn intrede doen. Toonde de heer Krijger (c.-h.) zich teleur gesteld, dat de regeering inzake coördinatie nog geen beslissing heeft genomen, ir. Bon gaerts (r.-k.) waaischuwde, dat men zijn verwachtingen ervan niet te hoog moet spannen, aangezien coördinatie het verkeer niet kan verméérderen. Dèt kunnen volgens ir. Bongaerts alleen handels- en verkeers- politieke maatregelen. De heei Van Kempen (irb.) noemde coördinatie een keurslijf en was beducht, dat de natuurlijke ontwikkeling der verkeerserganen daarin zou worden samen geperst. Minister Oud antwoordde, dat wij zeker van de moderne techniek partij moeten trekken, maar in het verband van alle ver keersmiddelen onderling. Geen van beiden sprak de woorden, welke bedoeld werden, uit. „De moderne techniek" wil zeggen: „de autobus en vrachtauto" en het verband, waarvan hier sprake was, betrof voorname lijk de verhouding spoor-bus. De heeren Ebds (v.-d.), Louwes (lib.) en Van der Weyden (r. k.) hebben verbetering van de tertiaire wegen van Rijkswege be pleit. Men wilde, dat er twee millioen per jaar voor uit het verkcersfonds zou woroen beschikbaar gesteld, en prees den maat regel aan als object van werkverruiming en ter versterking van de gemeentelijke finan ciën, dus van de gemeentelijke autonomie Maar minister Oud gaf het oude antwoord: de middelen zijn beperkt. Men vroeg voor wegenverbetering ook voorschotten uit het werkfonds, doch Z.Exc. verklaarde, dat zulke voorschotten alleen gegeven kunnen warden aan lagere organen, die kunnen zorgen voor rente en aflossing en onderhoud van de ver beterde wegen. De heer Ebels eehter klaag de, dat gemeenten en waterschappen dit niet kunnen betalen. Een grief van hem was ook, dat de wegen, waarvan verbetering ter w'lle van de werkverruiming zal worden onder nemen, tot nu toe a'leen in het centrum en in het westen des lands blijken te liggen. De heeren Bongaerts en Van Kempen be toogden, dat ter wille van de zuinigheid de aan te leggen wegen niet breeder moeten zijn, dan doelmatig is. Men geeft trouwens al die voorkeur aan twee banen in tegenover gestelde richting, door een groene haag ge scheiden, boven één viersporige baan. Den heer Duymaer van Twist (a.-r.), die klaagde over de hooge scheepvaartrechten, antwoordde Z.Excdat, als men de schip pers alle kosten der waterwegen zou laten betalen, zij nog heel wat meer zouden moe ten opbrengen. Als een wolk verschijnt op deze begroo ting een post van 30.5 millioen tot dekking van het spoorweg tekort De heer Wijnkoop (c.-p.) keurde af, dat men alle verkeersmidde len als een eenheid gaat beschouwen, omdat z. i. het doel ervan alleen :s, de spoorwegen te beschermen. Minister Oud wees erop, da., als men de andere verkeersmiddelen vrij hun gang liet gaan, de particuliere ondernemers zich zouden begeven op de gebieden, waar winst te uaken valt, teiwijl de spoorwegen verplicht zijn, ook niet rendabele lijnen te onderhouden. Volgens den heer Duymaer zou het spoorwegtekor' wel afnemen, als de vrachtprijzen verhoogd werden, maar Z.Exc, vreesde, dat er dan heelemaal geen vracht goed meer zou worden aangeboden. Mr. Westerman (n.-h.) betoogde, dat vele kleine vrachtautohouders hun zaken niet kun nen volhouden door de hooge motori ijtuigen- belasting. De minister zei, dat. als de belas ting verlaagd werd er nog meer onder nemertjes zouden komen, wat de concurren tie nog scherper en den toestand nog slech tar zou maken. Ook heeft mr. Westerman geklaagd over de bestelling van veertien Douglasvhegtuigen voor twee millioen in Amerika in plaats van bij de Nederlandsche vliegtuigenir.dustrie. Volgens den bewindsman had dit onmoge lijk anders gekund en kon de Nederlandsche fabriek ze niet tijdig afleveren Er is, zeide Z.Exc., een voortdurende achterstand bij de Nederlandsche fabriek bij de uitvoering van haar opdrachten. Waarom breidt zij zien niet uit? Allerlei andere vragen rijzen trouwens, waarop 's ministers betoog geen antwoora inhield. Vervolgens is dt Kamer de begrooting van het landbouwcrisistonds gaan behandelen. De heer Van der Sluis (s'.-d.) voelde als groote grief, dat honderd van de tweehon derd miliioen, die jaarlijks aan den landbouw tot steun wordt gegeven, terecht komt bij hypotheekhouders en pachtheeren. Hij wil er desnoods nog honderd millioen bij gegeven zien, mits een onpartijdige commissie de pacht ga vastste'len en de pachter het recht van continuatie krijge en mits voorts een hypotheekwet tot stand kome met een ver bod van onredelijke executies en een verla ging van de hypotheekrente tot een redelijk peil. De heer Weitkamp (c.-h.) gaf een warme verdediging van den landbouwsteun tegen hen, volgens wie er geleidelijk een eind aan moet komen En de heer Louwes (lib.) stelde in het licht, welk een groot verschil er is tusschen de loonen der landarbeiders en die der stads- aibeiders, zelfs al werken de Iaatsten bij de werkverruiming op het platteland Iridivi- dueelen steun aan <iien landbouw, naar gelang van den welstand van den boer, achtte hij onmogelijk. Hij w'lde, dat de minister parti culiere ondernemers en boe. ehcoöperaties gelijk zou behandelen en gaf te kennen, dat z. i. de Nederlandsche bietsuiker niet aan de Indische rietsuiker mag worden opge offerd. Het gaat al weer net zoo als al tijd: de berichten uit het land, waar de opstand heerscht zijn oncontro leerbaar, ze spreken elkaar tegen en de buitenstaanders moeten maar gissen, wi t er gebeurd is en wat er gebeuren gaat. Zoo is het ook in Griekenland Zeker, wij hebben er reeds op gewe zen cat men de telegrammen uit Ail met groote reserve moet lezen, maar toch meenden wij cr uit te mogen opmaken, dat de strijd geheel ten gunste van de regeering verliep. Dat laatste was trouwens ook het meest logische, omdat de regeering automatisch al meer macht heeft dan de opstandelingen. De organisatie van leger en vloot moet bij de regeering natuurlijk veel beter bekend zijn, dat de opstandelingen. Niet theoretisch, maar ook practisch. Want terwijl de regee ring slechts uitvoering behoeft te geven aan de plannen, die voortdurend bestudeerd zijn, die meer dan eens beproefd zijn, moeten de opstandelingen zonder handleidingen, zon der goed bestudeerde maatregelen hun actie voeren, terwijl zij bovendien nooit zeker kun nen zijn van de bevolking en zelfs niet van hun eigen mede-strijders, waarvan er altijd een bepaalde categorie is, die zich aan de zijde der opstandelingen schaart om rede nen die lang niet altijd strooken met de bedoelingen der leiders van een opstand. En daarom leek het ons heelemaal niet vreemd, dat de regeering meester bleef van het terrein; het leek ons zelfs niet zoo erg vreemd, dat de Grieksche regeering be weerde dat de opstand binnen enkele dagen geheel bedwongen zou zijn. Maar nu komt er een bericht uit Boeda pest, dat een geheel ander licht op de zaak werpt. En hoewel ook dit telegram natuur lijk niet officieel is, moeten wij er toch aan dacht aan schenken en er althans eenige waarde aan toekennen Men leze: De in den laten avond van Don derdag door de bladen in Boeda pest ontvangen telefonische berich ten uit den Balkan spreken van een zorgwekkende verscherping van den toestand in Griekenland. In tegenstelling met andere be richten zouden de opstandelingen reeds geheel Thracië en Cavalla hebben bezet. Dede. Agatsj, Xanthi, Serres, Suemuer Dsjina en Cavalla zouden in handen der opstandelin gen zijn, die thans zouden opdringen in de richting van Saloniki. In den middag zouden de opstan delingen na een langdurige voorbe reiding docr de artillerie aan de rivier Stroenia tot den aanval zijn overgegaan. De bladen in Boedapest melden voorts, dat de militaire kringen tc Belgrado den toe stand der regeeringstroepen buitengewoon ernstig beoordeelen in geval de vloot der opstandelingen ex in nuxht slagen door te dringen tot de kust van Macedonië. Indien de burgeroorlog in Griekenland langer dan men oorspronkelijk dacht, zal voortduren, verwacht men ernstige inter nationale vei wikkelingen, terwijl men zeifs vreest, dat de vrede op den Balkan in gevaat zou kunnen worden gebracht. Algemeen verwacht inen, dat Venizelos. indien de op standelingen zullen winnen, het Balkan pact zal opzeggen. Voorts beweren de Hongaarsche bladen te kunnen melden, dat te Athene communis tische onlusten zouden zijn uitgebroken. De communisten zouden schotschriften onder de bevolking hebben verspreid en er zou een groot aantal gewonden te betreuren zijn. Drie generaals zouden den minister-president hebben geadviseerd in onderhandelingen te trecien met de opstandelingen. Ziedaar de ber.chten uit Boedapest. Zoo als wij zeiden, mogen wij deze ook al niet als officieel beschouwen, en al laten wij de verantwoordelijkheid er van over aan de Hongaarsche bladen, uit bovenstaande blijkt toch wel. dat ae toestand in Griekenland zeker niet zoo gunstig ontwikkeld is voor de regeering, als deze zelf heeft willen voor geven. Eilanden door opstandelingen bezet. Wij worden versterkt in althans eenige be- trouwoaarneid aan bovengenoemde berich ten door telegrammen uit Athene zelf. Deze melden nl., dat de opstandelingen thans de eilanden Kios en Samos hebben bezet met behulp van cien kruiser „Averof". Uit Alexandrië wordt verder nog gemeld, dat de geheele bevolking van Kreta zich veilig gevoelt en bereid is, Venizelos tot het einde te steunen. Indien de opstandelingen in Macedonië de nederlaag zouden lijden, zou Venizelos voornemens zijn Kreta tot onaf hankelijke staat uit te roepen en zich in deze aangelegenheid tot den Volkenbond wenden. Tegenover bovengenoemd succes staat ook een nederlaag, want een oorlogsschip der opstandelingen heeft Donderdag geprobeerd bij Cavalla troepen aan land te zetten. Bom bardementsvliegtuigen der Grieksche regee ringstroepen hebben deze pogingen doen mislukken door het werpen van bommen, waarna het oorlogsschip gedwongen was, weg te stoomen. De militaire situatie. De bladen te Belgrado melden dat de mili taire situatie in Griekenland in de afgeloo- pen 24 uur slechts weinig veranderd is. Ge neraal Kondylis, die het opperbevel over de regeeringstroepen voert, schijnt groote be- zwaren te hebben om een besliss^nden slag te openen en daarmee het bloedvergieten te beginnen. De Politika is van meening, dat de kracht- verhoudingen tusschen de regeering en Veni zelos nog altijd gelijkwaardig zijn. De op standelingen zijn in Noord-GtiekentanJ evenzeer met een mobilisatie begonnen aj! de regeering in het centrum van het land. Zij beschikken ook over voldoende wapenen en munitie, aangezien de "oed voorziene de pots te Seres, Kawalla en Dedegatsj in hun nanden zijn g.vallen. Anderzijds stuurt de regeering vele reser visten weer naar huis, aangezien zij niet betrouwbaar geacht worden. Grieksche vluchtelingen uit K.ein-Azië worden in het geheel niet in het leger opgenomen. De dag- bladcensuur te A*hene is verscherpt en de dagbladen mogen geen extra edities meer op straat brengen. Ook Venizelos voert drukke prcpagand3 tegen de regeering Boven Athene heeft hij strooibiljetten laten uitwerpen, waarin het volk wordt opgeroepen tegen de regeering. Hoewel van officieele zijne verklaard wordt dat de schepen der opstandelingen te lang zaam zijn om er mee te kunnen opereeren en zij bovendien o^brek aan koler. hebben, ver wacht men een aanval op Saloniki. Sneeuw vertraagt de operaties in Macedonië. Het Atheensche telegraaf agentschap deelt mede, dat de sneeuw in Macedonië een hoogte van 20 c.M. heeft bereikt en dat daardoor de oneraties worden vertraagd. Volgens overge'oopen soldaten heeft de op- slandige generaal Kamenos getracht de re servisten in het door em bezette gebied te mobiliseeren, doch hij is daarin niet ge slaagd. De regeering deelt mede dat de opstan dige officieren zich meester hebben gemaakt van de kas van Kt arsenaal "an Athene, alvorens met de oorlogsschepen te vluchten Ook is door de rebellen bestag gelegd op het geld van de banken op Kreta. De Enrelsche gezant bij den Griekschen premier. De Engelsche gezant te Athene heeft gis teren een bezoek gebracht aan den Griek sche premier Sa'daris, wien hij zijn mede gevoel tot uiting Kacht met de binnenland sche politieke gebeurtenissen. De gezant uitte den wensch, dat het herstel der orde zoo spoedig mogelijk en met zoo min moge lijk bloedvergieten tot stand zou kunnen worden gebracht. Intusschen heeft Engeland het wenscheliik geacht, een Britsch oorlogsschip te zenden naar de Grieksche w;ateren. De permanente vertegenwoordiger van Bulgarije te Geneve, Antonoff, heeft Don derdagmiddag den secretaris-generaal van den Volkenbond gewezen op zekere gevaren, welke volgens de Bulgaarsche opvattingen zijn ontstaan door de militaire voorberei dingen van Turkije in Thracie. Men kan in de geheele provincie een koortsachtige activiteit constateeren, zooals aan den vooravond van een oorlog en men spreekt in Oost Thracie onder de troepen en onder de bevolking openlijk van een offen sief, waardoor Zuid Bulgarije binnen 24 uur zou kunnen worden bezet. Ten slotte wees de Bulgaarsche vertegen woordiger er nog op, dat in de Turksche pers tegen Bulgarije wordt opgehitst. De Turksche gezant te Bern en permanen te vertegenwoordiger bij den Volkenbond, Kemal Hoesni, heeft naar aanleiding hier van tegenover de internationale pers en den secretaris-generaal van den Volkenbond ge lijkluidende verklaringen afgelegd, volgens welke de stap van den Bulgaarschen verte- genwoordiger bij den Volkenbond in de offi- cieele Turksche kringen te Geneve sterke verbazing heeft gewekt. Noch Turkije, noch een der buurstaten heeft oorlogszuchtige of ook slechts onvriendelijke bedoelingen jegens Bulgarije. Bulgarije heeft aan de Grieksche grens militaire maatregelen genomen en Turkije heeft als lid van den Balkanbond en als partner in de Grieksch-Turksche Enten te tegenover die maatregelen niet onver schillig kunnen blijven. Turkije treedt onder alle omstandigheden op voor den territorialen status quo, welke door het Balkan-pact wordt gewaarborgd. Bulgaarsche reservisten onder de wapenen geroepen. Naar pas thans met beslistheid bekend wordt, zijn Donderdag de reservisten, die in October van het vorige jaar na volbrach ten militairen diensttijd met groot verlof zijn gezonden, weer onder de wapenen ge roepen. Het verluidt, dat deze maatregel ten doel heeft de door de overplaatsing van verschil lende eenheden i^ar de Grieksche grens ontstane leemten aan te vullen. Groote bedrijvigheid aan Bul- gaarschGrieksche grens. Volgens berichten van de Bulgaarsch Grieksche grens zijn de gevechten tusschen de Grieksche regeeringstroepen en de op standelingen reeds verplaatst tot op onge veer 23 K.M. van de Bulgaarsche grens. Bizonder hevig zijn de gevechten bij Poroi. Men verwacht hier, dat in de volgende da gen tallooze vluchtelingen uit Griekenland hier de grens zullen overkomen. De Griek sche grenstroepen hebben zich ten deele voor de regeering, andersdeels voor de opstande lingen verklaard. Tusschen eenige Griek sche grenswachten in het Belasitza gebergte aan de Bulgaarsche grens is het Woensdag middag tot 'n heftig dispuut gekomen Een officier uit het regeeringskamp die een toe- De opstand in Griekenland (Dag. Overzicht). Het proces-Rintelen. (Buitenland). Raadselachtige brandstichtingen ii Spanje, (buitenland). Bloedige botsingen in Brazilië. (Buitenland). Nat. soc. activiteit in Oost-België (Buitenland). Moordaanslag op een hoofdredac teur van „Het Volk". (Binnenland). Ernstige kinderziekten te Helden; 7 sterfgevallen. (Binnenland). Gecompliceerde autobotsing te Wassenaar; c waar-gewon den. (Bin nenland). Smokkelaar doodgeschoten. (Bin nenland). Jhr. Ir. O. C. A. v. Lidt de Jeude thans officieel benoemd tot minister van Waterstaat. (Binnenland.) Groote fabrieksbrand te Baard wijk (N.-Br.) (Binnenland.) Tragische dood van een Decnsche parachutiste. (Luchtvaart). (Zie verder eventueel laatste berichten). spraak wilde houden tot insurgente militai ren werd bloedig mishandeld. Het spoorwegverkeer op de lijn Saloniki— Demirhissar, weike zich grootendeels in han den der rebellen bevindt, is nog steeds ge stagneerd. Het eenige grensstation aan de Bulgaarsch—Grieksche grens, te Kula, is van Grieksche zijde gesloten. Eenigen buitenlandschen journalisten, die z;ch van Sofia via Kula naar Grieksch— Macedonië wilden begeven, werd den toe gang tot Griekenland verboden. De officier van de grenspost verklaarde zonder de bi- zóndere machtiging van den gouverneur van Saloniki geen toestemming te kunnen geven voor het.passeeren van de grens. Hoewel wij gisteren reeds een korte be schouwing hebben gegeven over de alge meene situatie, moeten wij vandaag toch nog het een en ander schrijven over den al- gemeenen toestand. Het moge dan waar zijn, dat er de laatste 24 uur in Griekenland weinig gebeurd is, toch is de situatie wel eenigszins veranderd. Want het blijkt o.i. wel duidelijk, dat de zaak voor de opstandelingen nog niet verlo ren is. Niet alleen meenen wij, dat wij moe ten concludeeren uit de berichten uit Boeda pest, maar ook uit die van Athene zelf en uit die van Alexandrië. Wij kunnen dus zeker vandaag of .morgen nog gevechten verwachten en het lijkt er veel op, of de dagen, die achter ons liggen, nauwelijks de eerste schermutselingen gebracht hebben. En men weet, dat de politieke gevolgen groot kunnen zijn, als de opstandelingen uit eindelijk 'zouden winnen. Reeds hebben wij er op gewezen, dat Venizelos dan ongetwij feld het Balkanpact zou opzeggen en dat be- teekent vrij zeker, dat het met de rust (als wij van rust- cp den Balkan kunnen spre ken!) in dit wespennest van Europa wel eens gedaan zou kunnen zijn. Althans 'nu men dan elk moment nieuwe verwikkelingen kun nen kriigen. nu eens hier, dan aens daar. En bleef het dan nog maa- bij den Balkan! Maar .helaas, er zijn ook andere landen, die meenen. belangen te hebben op den Balkan. Men herinnere zich maar even. hoe Italië te genover Zuid-Slavië staat, hoe Frankrijk sympathiseerd met Zuid-SIavië. Men ziet, hoe een inlandsche opstand de groote politici der werelo warm kan maken! Vaak hoort men zeggen, dat er duistere wolken aan den politiener. 'ternel in Europa zijn. Gelukkig verdwijnen ze na niet al te langen tijd weer Maar op het oogenblik zijn het wel zeer donkere wolken, die aan den hemel samenspannen. Men denke aan de Duitsche houding tegenover Engeland naar aanleiding van het publiceerer van het En gelsche Witboek, men denke aan het con flict tusschen 'talië en Abessinië, men denke aan den Balkan. Wij bedoelen hier mee niet dat de Euro- peesche vrece gevaar loopt Maar wij be doelen, dat er spannende dagen kunnen komen met politieke schermutselingen. En als Venizelos' tenslotte zou win nen en Kreta zou uitroepen tot onafhanke- lij'ken staat, en als hij dan der. Volkenbond om bemiddeling zou inroepen t. a v. Kreta, dan wordt het moeilijk voor de heeren te Genève. Want zij zullen dan tóch maar partij moeten kiezen. En dat laatste is een zeer moeilijke zet op het pólitieice schaakbord!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1935 | | pagina 1