s
8
8
8
I
j
8
8
®o©©®©® ftadiopcaQcamma
8
8
8
8
8
8
l
l
8
8
8
8
8
UIT HET PARLEMENTAIRE LEVEN.
Financieel Overzicht.
ALKMAARSCHE COURANT van ZATERDAG 6 APRIL 1995
12 05 - -
W. H. VLIEGEN.
Zondag 7 April.
HILVERSUM, 301 M. (8.55—
12.— en 5.-6.— VARA, de VPRO
van 6.-8.— en de AVRO van
12.5.en 8.12.uur). 8.55
Or.pl. 9.Voetbalnieuws. 9.05
Tuinbouwpr. S. S. Lantinga. 9.30
Orgelspel J. Jong. 9.40 H. v. Laar:
Van dieren en planlen. 10.Orgel
spel J. Jong. 10.10 Gr.pl. 10.30
VARA-orkest olv. H. de Groot.
11.15 A. Pleysier; Van staat en
maatschappij. 11.30 Verv. orkest
concert. 12 Klanken over oude
daken. 12.01 Fred. Hartley's No-
velty Kwintet. 12.30 Gr.pl. 1.—
Causerie door J. C. v. d. Horst.
I.20 AVRO-octet olv. L. Schmidt.
2.Boekbespreking dr. P. H. Rit-
ter Jr. 2.30 Concertgebouw-orkest
olv. prof. dr. W. Mengelberg, mmv.
I Durigo, alt en M. Oehman, te
nor. 4.Gr.pl. en report, v. de
wedstrijd „Velocitas—Ajax", door
H. Hollander. (4.45 Vaz Dias).
5De Flierefluiters olv. E. Walis,
mmv. A. de Booy, zang. 5.30 Voet-
balpr. 5.45 Gr.pl. 5.50 Sportnieuws
6— VPRO. 8— Vaz Dias. 8 15
Omroeporkest olv. N. Treep, mmv.
M. Korjus, sopraan. 9.20 Ernest
Claes draagt voor. 9.40 Omroep
orkest olv. N. Treep, m. m. v. Boris
Lensky, viool. 10 Radio-journaal.
10.15 Fred Hartley's Novelty Kwin
tet. 10.45 Gr.pl. 11.— Vaz Dias.
II.10—12.Kovacs Lajos en zijn
orkest.
HUIZEN, 1875 M. (8.30—9.30 en
5.-7.45 NCRV, de KRO van 9.30
5.en 7.4511.uur). 8 30
Morgenwijding oiv. Adj. N. Claeij-
syvan Lith, mmv. C. v. Doesburg,
tenor en Adj. G. Claeijs, orgel. 9.30
Hoogmis. 10 50Gr.pl. 10.55 Orgel
concert. 11.15 Gr.pl. 12.15 Orkest
concert en lezingen. 2.30 Solisten
koor en orkestconcert. 4.15 Zieken-
lof 5.Gr.pl. 5.50 Kerkdienst u.
d Herst. Evang. Luth. kerk te
Zwolle. Voorg. ds. W. F. ten Rou-
welaaar. Orgel H. J. Beunk. Koor
„Maarten Luther", olv. O. Neyssel
7.45 Sportnieuws. 7.50 Causerie.
8.10 Vaz Dias. 8.15 Orkestconcert
mmv. solisten. (9.Deel.) 10.
Gr.pl. 10.30 Vaz Dias en gr.pl.
10.40-11.20 Epiloog.
DROITWICH, 150CM. 1120 1ste
deel van Bach's „Matthauspas-
sion", olv. Reg. Jacques. 12.55 Het
Luton-orkest olv. Collinson, m.m.v.
B. Pecker, viool. 1.50 Gershom
Parkington's Kwintet. 2.50 Verv.
„Matthauspassion". 4.55 Voor de
kinderen. 5.15 en 5.30 Lezing. 5.50
„The rivals", blijspel van R. Brins-
ley Sheridan. 7.20 Concert door P.
Fournier, cello en Y. Bowen, piano.
8.20 Korte dienst. 8.35 Relig. cau
serie. 9.05 Liefdadigheidsoproep.
9.10 Ber. 9.20 Leslie Jeffries' or
kest mmv. O. Gioves, sopraan
10.20 Alfredo Campoli's Trio.
11.05 Epiloog.
RADIO PARIS, 1648 M. 6 20 en
7 20 en 10.20 Gr.pl. 10.35 Orgel
concert P. Revel. 11.25 Gr.pl. 11.35
Orkestconcert olv. Letombe. 12.50
Operette-uitz. 7.20 I. „Maitre Wol
fram", opera van Reyer. II. „La
Habanera", opera var. Laparra, m.
m. v. solisten, het Rugelkoor en
orkest olv. Bigot. 9.50 Dansmuziek.
KALUNDBORG, 1261 M. 11.20
1.20 M. Hanten's orkest. 2.45
4.20 Symphonie-orkest en solisten
olv. N. Malko. 7.20 Gr.pl. 7.40
Hoorspel. 7.55 Omroeporkest o.l.v.
Gröndahl. 9.30 Pianorecital. 10.20
11.50 Dansmu/.iek.
KEULEN, 456 M. 5.35 Blaascon-
cert. 9.20 Volksdansen. 10.05 Man
nenkoor, mmv. orkest olv. Eysoldt.
10.45 Dito. 11.50 Kinderkoor o.l.v.
Oberschelp. 12 20 Gevar. concert
3.20 Soidatenmuziek, zang en
orkest. 4.50 Solistenconcert. 6.20
Fragm. uit Beethoven's Fideiio".
7 20 Gevar. progr mmv. solisten
en orkest. 9.40 Hoorspel. 1020—
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
9 20 Gr.platen. 10.20 Salonorkest.
1120 J. Rutten's orkest. 12.30—
1 20 Gr.pl. 2.20 Beethovenconcert.
4 20 Dansmuziek. 5.20, 5-50 en
6.35 Gr.pl. 7.20 „Ball im Savoy",
van Abraham. 8.20 Hoorspel. 8.50
Verv. concert. 9.3011.20 Gr.pl.
484 M.: 9.20 Gr.pl. 10.20 J. Rut
ten's orkest. 11.20 Salonorkest
12 30 Orgelconcert. Hierna tot 1.20
Gr.pl. 4.20 Salonork'st. 5.20 Gr.pl.
3.35 Zang. 5.50 Pianorecital. 6.35
en 7.20 Grpl. 7.35 Hoorspel. 8.20
Symphonieconcert o. 1. v. Defauw.
10.—11.20 Max Alexvs' orkest.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7.20 Operaconcert mmv. solis
ten, koor en orkest olv. E. Kirsten.
8.10 Causerie. 9.20 en 10.05 Ber
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Huizen.
Lijn 3: Keulen 8.3510 20, D.-
sender 10.20—11.25, Parijs Radio
11.25—12.20, Keulen 12.2013.10
Brussel VI. 13.10-16.30, Parijs
Radio 16.30—18 20, Keulen 18.20
18.50, Parijs Rauio 18.5019 20
Keulen 19.20—21.20, Weenen 21.20
-22.30, Leipzig 22.30-24.—.
Lijn 4: Brussel VI. 9.2010.
Parijs Radio 10.—10.20, Brussel
VI. 10.20—11.20, Droitwich 11.20
—16.50, Lond. Reg. 16.50—21.05,
D.sender 21.05—2120, Droitwich
Boedapest 23.15
3.50 Morgenwijding. 11.20 Gr.pl.
2.05 Orgelconcert P. J. Mansfield.
Maandag 8 April.
HILVERSUM, 301 M. (AVRO
uitz Alg. progr.) 9Voordr, B.
Booleman. 9.20 Pianorecital E.
Veen. 9.40 Gr.pl. 10.Morgenwij
ding 10.15 Gewijde muziek. 10.20
Gr.pl 10.30 Fred Hartley en zijn
Novelty-kwintet. 11.Orgelconcert
F. Hasselaar, mmv. H. Borkent, te
nor. 12.Ensemble Francis Keth
en John Meijer's Accordeon-Band
2. Voordr. K. Kleyn en pianospel
K. v. d. Gnendt. 3.-4,— John van
Brück en zijn orkest (uit Heek, Arn
hem). 4.15 Gr.pl. 4.30 Max Tak-
Warner Bros Films. 5.30 Het Lyra-
trio. 6.30 Omroeporkest olv. A. van
Raalte. 7.30 Grpl. 7.40 L. Heijer-
mans: De Rattenbestrijding te Am
sterdam. 8.— Vaz Dias. 8.05 Fred
Hartley's Novelty kwintet. 8.30
Omroeporkest olv. A. van Raalte,
m. m. v. H. v. Wezel, cello. 9.25
„Nachtvlucht", spel naar A. de St.
Éxuoéry cjor C. Hermus. Leiding:
Kommer Kleyn. 10.15 Kovacs La
jos en zijn orkest, mmv. M. v. Donk
zang. 11.— Vaz Dias. 11.10—
12.— Gr.pl.
HUIZEN, 1875 M. (NCRV-uitz.)
8 Schriftlezing en meditatie
8.159.30 Gr.pl. 10.30 Morgen
dienst o. 1. v. ds. B. C. Koolhaas.
11.—Chr. Lectuur. 11.30 Gr.pl
12.30 A'damsch Salonorkest olv. D.
H Ph. Kiekens. 2— Voor de
scholen. 2.35 Gr.pl. 2.45 Wenken
voor de keuken. 3.153.45 Kniples.
4.Bijbellezing ds. J. J. Bouw
man mmv. sopraan en orgel. 5.—
Gr.pl. 5.15 Ensemble „Animato".
6.30 Vragenuur. 7.— Ned. Chr.
Persbureau. 7.15 Gr.pl. 7.30 Vra
genuur. (Vervolg). 8.Vaz Dias.
8.05 Orgelconcert L. Blaauw. 8 45
Lijdensmeditatie door ds. J. H. C.
Kamsteeg. 9.15 Gr.pl. 9.30 Ged
uitz. v. h. kerkconcert in de Buur
kerk te Utrecht. Groot Gem. koor
olv. Leo Mens, mmv. M. van Huis,
orgel en J. Wagenaar, piano. 10
Vaz Dias. 10.0511.30 Gr.pl.
DROITWICH, 1500 M. 10.35—
102
12.50 Gr.pl. 1.35 Commodore
Grand-orkest olv. Davidson. 2 35
Gr.pl. 3.05 Western Studio-orkest o.
I. v. Thomas. 4.05 Concert door H.
Just, cello en H. Bolton, piano 4.40
Orkestconcert olv. Howells m. m. v.
W. Roberts, bas-bariton. 5.35 Het
Serge Krish Septet. 6.20 Ber. 6.50
er. 7.05 Lezing. 7.25 Cembalo-reci
tal B. Ord. 7.50 Lezing. 8.20 „The
Coo-Coo-Noddle Club Program",
gevar. progr. 9.20 Lezing. 9.3o
Pianorecital J. du Chastain. 9.50
Ber. 10.10 Lezing. 10.25 Het „In
ternational J. du Chastain. 9.50
Ber. 10.10 Lezing. 10.25 Het „In
ternational", strijkkwartet mmv. so
listen, viola, hcorn en bariton. 11.35
12 20 Casani Cluborkest olv. Ch.
Kunz.
RADIO PARIS, 1648 M. 6 20 en
7.20 Gr.pl. 11.35 Orkestconcert olv.
l ouche. 7.20 Zang. 8.15 Cello en
piano. 9.20 Orkestconcert olv Du-
périer en solisten. 9.50 Dansmuziek
KALUNDBORG, 1261 M. 11.20
1.20 Strijkorkest olv. Andersen.
2.50—4.50 Omroeporkest olv Ree-
sen. 5.05—5.35 Gr.pl. 8.20 Schu-
bei t—Weber-concert. 9.35 Gr.pl
9 50—10.20 Kamermuziek
KEULEN, 456 M. 5.20 Gr.pl.
6.35 Concert mmv. kwintet en solis
ten. 11.20 Orkesiconcert o.l.v O.
Ebel von Sosen, mmv. sopraan.
12.35 Concert uit Stuttgart o.l.v
Fröhlich. 1.35 Scnubert-recital,
zang en piano. 3.20 Zangvoordr.
4.20 Kamerorkest olv. Hagestedt.
6.20 Gr.pl. 7.30 Hoorspel. 8
Vocaal en instrumentaal concert o.
1 v. Breuer. 9.40 Muzikale cause
rie- 10 20—11.20 Gr.pl.
ROME, 421 M. 8.05 Gr.pl 9.20
Dansmuziek.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
II.20 Gr.platen. 12.30- 1.20 Max
Alexys' orkest. 4.20, 5 50 en 6:35
Gr pl. 7.20 Symphcniecoacert én
gr.pl 8.20 Salonorkest. 9.30—
10.20 Gr.pl. 484 M.: 11.20 Max
Alexys'orkest. 12.30—1.20 en 4.20
Gr pl. 5.50 Salonorkest. 6.35 Gr.pl.
7.20 Salonorkest. 8.20 Symphonie
concert. 9.3010.20 Cabaret.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7.35 „Ein Frühlingsstimmen-
walzer", gevar. progr. 9.20 en
10.05 Ber. 10. 0—11.50 Oscar
Joost en zijn orkest.
GEMEENTELIJKE RADIO-
DISTRIBUTIE-
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Huizen.
Lijn 3: Keulen 9.2011 20,
Brussel VI. 11.20—13.20, D.sender
13.2014.15, Droitwich 14.15
14 50, Kalundborg 14.50—16.20,
Keulen 16.20—17.50, Brussel Fr.
17 50—18.20, Keulen 18.20—18.50
Berom unster 18.50—2015, Parijs
Radio 20.1521.50, Leipzig 21.50
—23.20, Weenen 23.20—24.—.
Lijn 4: Droitwich 10.35—11-05
Lond. Reg. 11.05—17.35, Droit
wich 17.3518.20, Brussel (Fr.)
18.20—18.50 North Reg. 18.50—
19.20, Lond. Reg. 19.20—21.35,
Droitwich 21.35—21.50, Brussel
Fr. 21.50—22.25 Droitwich 22 25
-24.—.
XXXVIII.
21.2023.15,
24.-.
Een van de meest eerbiedwaardige en
begaafde figuren, die de arbeiders
beweging in ons land heeft voortge
bracht, is W. H. Vliegen.
Een zoon van het oude volk. Hiermee
bedoel ik het proletariaat, zooals het
een jaar of dertig, veertig geleden nog
leefde: aan den zelf-kant der sociale be
schaving, verstoken van alle bescher
mende wetgeving, midden-in de worste
ling naar bevrijding en verheffing. Uit
dat oude volk, dat leed en streed en
kreunde van pijn, is Vliegen regelrecht
voortgekomen.
In het nuchtere boekje „Parlement en
Kiezer" vindt U in do levensbeschrij
ving van Vliegen de vermelding: „Was
typograaf". Aardig.
Maar moet U hooren hoe hij typograaf
was in het begin van z'n loopbaan als
strijder en proletariër. Hij woonde in het
Zuiden van Limburg. Was redacteur
van een socialistisch weekblad. Dat ging
als volgt. Hij schreef zelf de artikelen.
Hij zette ze óók („was typograaf"). Hij
drukte het blad. Hij ging met de num
mers venten langs de straat. Er werden
klopjachten op 'm gehouden. Maar hij
verkocht z'n kranten. En ging vóórt.
Was typograaf.
Dat was de opstandige Vliegen. De
jonge Vliegen, met een ziel vol revolutie
e.i een hart vol haat. Uit die dagen dag-
teekent z'n gratis-advies aan de jonge-
dochteren van Nederland, om aan haar
verloofden op hun verjaardag een revol
ver cadeau te doen. Hij moest worstelen
voor z'n brood, om z'n bestaan, om z'n
lijfbehoud, maar werd een vurige pro
pagandist: een kind van de arbeiders
beweging vleesch van haar vleesch,
bloed van haar bloed zooals Helsdin-
gen er één was, «en Schaper, en Spiek
man.
Het was deze Vliegen, die later lid van
den Raad en van de Staten werd, lid
van de Eerste en van de Tweede Kamer,
wethouder van financiën en wethouder
van onderwijs van Amsterdam.
Dezelfde.
De korte opsomming alleen reeds is
Vliegen's glorie. Want deze ruige, gave,
échte arbeiders-figuur heeft zich, mid
den in den strijd om z'n bestaan, en
midden in het drukke propagandisten
leven, een ontwikkeling bijgebracht, 'die
hem op alle verantwoordelijke posten
een goed figuur deed slaan en hem ge
legenheid gaf zich in een economisch en
wetenschappelijk debat met gestudeer-
den-van-naam te meten. Het is dan ook
geen wonder, dat mannen als Vliegen in
het hart der arbeiders een bijzondere
plaats innemen. Zij voelen dat hij hun
glorie is, een lichtend voorbeeld van
wat op eigen kracht en door eigen ener
gie te bereiken is.
Ook in dé nuchterheid van z'n gezond
verstand, dat zich nooit door het senti
ment op een verkeerden weg liet drij
ven, is Vliegen het beeld van de naar
economische vrijmaking strevende ar
beiders-klasse. Een man van de prac-
tijk. Hebben is hebben, maar krijgen is
de kunst
Reformist. De Bernstein van het Lage
Land. Iedere hervorming veroveren
desnoods brokje bij brokje die te ver
overen valt ieder stukje macht dat bin
nen het bereik komt inpikken. Toen het
in 1913 om de vraag der ministers-por
tefeuilles ging, luidde z'n korte, kern
achtige, destijds tot een gevleugeld
woord geworden advies: „Aanpakken!"
Toen Troelstra in 1918 z'n privé-revolu-
tie arrangeerde, wilde Vliegen er niet
van weten. Hij heeft het leed van het
oude, vroegere proletariaat aan den
lijve gevoeld, en wat gedaan kan wor
den om het te verminderen, moet ge
daan worden. Geen dogma's. Geen fan
tasieën. Hervörmen.
In het parlement was hij een sterke
strijder, ten voeten uit. Een man van
koele, klare argumenten, van gedocu
menteerde redevoeringen. Hij heeft een
bijzonder soort welsprekendheid: het is
of hij te hameren staat. Kort, sterk, af
gemeten zijn z'n zinnen, zonder franje
en zonder frasen: mokerslagen.
Daarbij, wat hem bijzonder siert: aan
trekkelijk door een zuivere, eerlijke be
schaving, die heel z'n figuur kenmerkt.
En die treft door haar echtheid. Vliegen
is niet beschaafd, omdat hij dit aange
leerd heeft uit het Wetboek van Mevr.
Etiquette, maar omdat het voortkomt
uit heel z'n innerlijke gestalte, als zui
ver water uit de bron. Wij kennen eigen
lijk geen ander sociaal-democraat, die,
voortgekomen uit het in ontbering le
vend proletariaat zélf, zulk een allure
van distinctie-in-het-debat en zooveel
waardeering-van-den-tegenstander bezit
als Vliegen. De maatschappelijke en de
politieke strijd hebben hem niet ver
ruwd en vergrofd, en, hoe hard hij ook
slaan mocht, steeds was hij in het dis
puut een hooge figuur.
De tijden zijn veranderd. Het nieuwe
proletariaat is het oude niet meer.
Vliegen zélf zou dertig jaar geleden niet
gedroomd hebben, dat hij thans zou te
rugzien op een staat van dienst met
zoovéél voorname posten.
De moderne arbeidersbeweging brengt
geen Vliegens meer voort. Zij is haar
verdrukking ontgroeid. Strijders als
Vliegen hebben het bedje gespreid voor
de nakomers en de „vertrouwensman
nen" van tegenwoordig hebben eigen-
lij'. niets anders te doen, dan er maar
in te kruipen. Zie die breede schare van
jongere socialisten, die zich in het war
me nestje van politieke functies koeste
ren. De beweging is in-goeden-doen ge
komen, beschikt over talrijke riante
zetels en over invloed. De zoontjes heb
ben het goed, want Pa en Ma zijn rijk:
baantjes en mandaten bij de vleet. Het
krioelt in ons land van dat jonge, socia
listische goedje, dat op de paden fla
neert die Vliegen en anderen in bitter-
moeilijken tijd moesten effenen.
Kijk, strijders als Vliegen moeten ont
ginnen, het dichte en vaak wondende
kreupelhout wèghakkenen de mo
derne vertrouwensmannen loopen in
een fraai-aangelegd tuintje, met snoezi
ge perkjes en een helder vijvertje, en er
staan sierlijke bankjes om uit te rusten.
Vliegen ging, in donkere streken, vaak
lichamelijk niet veilig, in een leger van
tegenstanders propageeren om z'n over
tuiging te dienen en de huidige lei
ders wandelen eens een enkele maal aan
het hoofd van een 1-Mei-optocht, welwil
lend aangegaapt door een onschuldige
boerzwazie en beschermd door een
fraai-geuniformde bereden-politie die de
straten vrijhoudt.
Een zoon van het oude volk. Een fi
guur, die een verkwikking is, een levend
kind van de strijdende arbeidersbewe
ging in haar jeugdjaren. Een man van
kennis, een man van geestelijke stan
ding, een man van beschaving.
En het mooist was hij mij, deze stoere
vechter, wanneer hij al z'n liefde voor
z'.. volk en z'n strijd verried door even
een trilling in z'n stem, als z'n woorden
beefden op den dam van z'n ziel, en een
nauw-bedwongen hartstocht gloeide ach
ter de kracht van z'n argumenten. Ge
woonlijk was hij zich zelf weer spoedig
de baas. Doch wij hadden hem dan even
doorschouwd, dien sterken, nuchteren,
maar gevoeligen kerel, die zijn afkomst
nooit verloochend heeft.
D. HANS.
Nieuw wantrouwen tegen de goud
valuta's. Kalmte en bezinning
een eerste vereischte. Gezonde
positie van het Nederlandsche bank
wezen, in tegenstelling met het Bel
gische. Nieuwe aanmunting van
goudstukken-in Frankrijk. Aan
slag op de rechten van houders van
Belgische dollarleeningen. Aan
bod van obligatiën en vraag naar
aandeelen op de Amsterdamsche
beurs.
De devaluatie van de Belga is thans een
voldongeh feit, maar daarmede is de onrust
op de valutamarkt, die door de Belgische
gebeurtenissen in het leven was geroepen
nog niet verdwenen. Integendeel: de buiten-
Iandsche wisselmarkt heeft in de afgeloopep
week een uiterst nerneus aanzien gehad en
alle goudvaluta's hebben blootgestaan aan
een sterken druk. Meer nog dan de Fran-
sche franc heeft de Zwitsersche franc het
moeten ontgelden, maar ook op den gulden
heeft de vrees zich geconcentreerd van de
genen die hun vertrouwen in de handhaving
van den gouden standaard hebben verloren
Psychologisch is deze nieuwe phase in de
ontwikkeling der valutamarkt volkomen ver
klaarbaar. Herhaaldelijk was van de zijde
der Belgische regeering verklaard, dat er
geenerlei reden tot ongerustheid ten opzichte
van den franc was en plotseling wordt men
toch voor het feit van de waardeverminde
ring gezet. Kan men dus nog wel eenige
waarde hechten aan regeeringsverklaringen.
hoe geruststellend deze ook mogen klin-
kui en doet men niet beter, reeds thans
zijn maatregelen te nemen, om zich van
te voren tegen een mogelijke waardevermin
dering der goudvaluta's te beveiligen? Het is
deze tendenz.die de buitenlandsche wissel
markt behetrscht en die vooral geleid heeft
tot een nieuwe „vlucht naar het Pond", tot
uiting komende in een stijging van den wis
selkoers van het Pond Sterling, maar vooral
in het disagio, waartegen de goudvaluta's op
termijn ten opzichte van het Pond Sterling
worden verhandeld. Ook de dollarkoers is
tegenover den gulden gestegen tot boven het
punt, waarop gouduitvoer uit ons land loo-
nend wordt. Dientengevolge heeft De Neder
landsche Bank blijkens haar jongsten week
staat in een week tijds een bedrag van 33
millioen aan goud moeten afslaan, waar
mede de goudverschepingen uit ons land nog
niet zijn geëindigd.
Het is niet gemakkelijk, zich niet door de
nieuwe angstpsychose te laten meesleepen en
zich kalm rekenschap te geven van de ver
houdingen, zooals déze werkelijk zijn. En
toch heeft men, bij den tegenwoordigen ver
warden toestand op valuta-gebied in de
eerste plaats kalmte en bezinning noodig.
Juist met het voorbeeld van België voor
oogen dient men te beseffen, dat gevaren, zoo
deze al bestaan, door onberadenheid slech's
vergroot kunnen worden. Het zou de Belgi
sche regeering ongetwijfeld veel gemakkelij
ker zijn gevallen, de moeilijkheden meester te
worden zonder valuta-depreciatie, indien de
bevolking door een „run" op de banken deze
niet tot sluiting had dreigen te nopen. Wij
willen hier in het midden laten, of ook onder
deze omstandigheden het door de Belgische
regeering aangewende paardemiddel der
devaluatie inderdaad onvermijdelijk was ge
worden en of, wanneer de vaste wil tot hand
having der goudwaarde had voorgezeten,
geen andere wegen hadden kunnen worden
ingeslagen, die, in den beginne moeilijker
begaanbaar, op den duur gemakkelijker had
den kunnen leiden naar het beoogde doel:
het economische herstel van het land. De
devaluatie in België is nu eenmaal een vol
dongen feit. Maar ook thans maakt de Belgi
sche bevolking de taak der regeering, om de
nadeelige gevolgen van de valuta-depreciatie
Voor het land zooveel mogelijk te beperken,
nog des te moeilijker, door alles, wat los en
vast is, op te koopen, uit vrees, later voor
alle artikelen meer te moeten betalen. De
Belgische regeering moet thans alle krachten
inspannen, om deze beweging meester te
worden, opdat niet een zoodanige prijsstij
ging intreedt, dat de concurrentie-verhoudin-
gen van België ten opzichte van het buiten
land nog ongunstiger worden dan zij het
vóór de devalutie waren.
Het verschil in de wijze, waarop b.v. de
Britsche bevolking en die in België op de
waardevermindering van de valuta hebben
gereageerd, stelt wel duidelijk in het licht,
hoe moeilijk het is, van te voren de gevolgen
van een dergelijken maatregel voor een be
paald land onder de oogen te zien.
Al is men hier te lande vrij ver verwijderd
van de lakonieke opvattingen van den En-
gelschman, voor wien een Pond ook na de
opheffing van den gouden standaard een
Pond is gebleven, toch verschilt de mentali
teit van de Nederlandsche bevolking ook heel
wat van die der Belgische. Men heeft hier in
de vorige periode van muntbederving, toen
de Belgische franc al zes zevende van zijn
oorspronkelijke waarde heeft ingeboet, zijn
vertrouwen in de regeering niet beschaamd
gezien. Men kent de krachtige positie van De
Nederlandsche Bank, welker direct opeisch-
bare verplichtingen .(bankbiljetten, assigna-
tiën en rekening-courant saldo's) blijkens den
jongsten weekstaat voor ruim 78 door
goud gedekt zijn. En bovendien is men er
zich van bewust, dat de toestand op bankge-
bied hier hemelsbreed verschilt van die in
België.
De groote Belgische banken zijn op groote
schaal, door het bezit van aandeelen, betrok
ken bij industrieele en handelsondernemin
gen, die in meer of minder sterke mate onder
de crisis hebben te lijden. Om deze op de
been te houden, werd de credietverleening
vaak uitgebreid tot boven de grenzen, ge
steld door een voorzichtige credietpolitiek.
De liquiditeit der instellingen moest hiervan
wel de nadeelige gevolgen ondervinden en
toen de deposanten, hetzij omdat zij zich bij
de banken niet veilig voelden, dan wel omdat
zij van de Belga wilden wegvluchten, hun
deposito's op eenigszins groote schaal gin
gen opvragen, was het de banken niet moge
lijk, hieraan uit eigen middelen te voldoen,
doch moesten zij bij de circulatiebank om
steun aankloppen.
Het programma der nieuwe Belgische
regeering omvat een volkomen controle op
het bankwezen, op zoodanige wijze, dat de
regeering, vermoedelijk via de Nationale
Bank, zeggingschap krijgt over de crediet
verleening. Tegelijkertijd heeft de regeering
tegenover de deposanten de verplichting op
zich genomen, hen tegen alle verlies en tegen
blokkeering te beschermen, zoo noodig door
een staatsgarantie voor de uitbetaling der
deposito's. Of de regeering, door aldus de
verliezen der deposanten op de staatskas af
te wentelen, niet een al te drukkenden last
op haar schouders heeft genomen, zal de
toekomst moeten leeren. En eveneens zal
moeten blijken, of de regeeringscontrole op
de credietverleening der banken niet een on
matige credietexpansie met zich zal bren
gen, ter financiering van de experimenten,
welke de regeering naar Amerikaansch voor
beeld voor het economische herstel van het
land wil gaan toepassen.
Ondanks, of misschien zelfs tengevolge
van de devaluatie, ligt de financieele en eco
nomische toekomst van België nog volkomen
in het duister, al heeft de Belgische regee
ring zich een adempauze verschaft door de
bepaling, dat de „boekwinst" tengevolge van
de herwaardeering van den goudvoorraad
van de Nationale Bank voor een deel zal
worden aangewend voor de uitvoering van
haar plannen ter bestrijding van de werk
loosheid.
De liquide positie van de Nederlandsche
banken maakt, dat gebeurtenissen als die,
welke zich in België op bankgebied hebben
afgespeeld, hier vrijwel uitgesloten moeten
worden geacht. Mocht het hier onverhoopt
tot onrust onder de deposanten der groote
banken komen, dan zullen deze ten volle in
staat zijn, aan opvragingen, zelfs van grexv
ten omvang, het hoofd te bieden. Het dezer
dagen gepubliceerde jaarverslag van de Am
sterdamsche Bank legt opnieuw getuigenis
af van de ruime liquiditeit dezer instelling en
van de conservatieve politiek, die deze steeds
volgt. De open reserves van de bank bedra
gen niet minder dan 85 pCt. van haar kapi
taal. Alle direct opeischbare verplichtingen:
„diverse crediteuren" zoowel als direct op
vraagbare deposito's, zijn zoo goed als ten
volle gedekt door onmiddellijk beschikbare
of te realiseeren activa, bestaande uit kasmid
delen en daggelden, wissels, Nederlandsch
schatkistpapier, saldi bij andere banken en
prolongatieposten. Ter vergelijking diene
dat bij de grootste Belgische bank, ae Socié-
té Générale de Belgique, per 31 December j.L
nog geen derde der opeischbare verplichtin
gen aldus gedekt waren, terwijl de toestand
bij deze instelling sindsdien nog eerder
slechter is geworden.
In zijn uiteenzetting voor de Fransche Ka
mer heeft de Fransche minister-president er
nadrukkelijk op gewezen, dat de toestanden
in België en Frankrijk, in het bijzonder op
het gebied van het bankwezen, eveneens ge
heel verschillend zijn. De positie van het
Fransche banksysteem acht hij onaantast
baar. Ook ten aanzien van de positie der
schatkist heeft de heer Flandin geruststellen
de verklaringen afgelegd. Deze kan, naar hij
mededeelde, gemakkelijk aan alle eischen
voldoen en ook de opbrengst der belastingen
is bevredigend. Als bewijs, hoezeer het de
regeering errst is met de handhaving van
den gouden standaard, kondigde de minister
president aan, dat de aanmunting van gou
den munten zal worden hervat en dat deze
te zijner tijd in omloop zullen worden ge
bracht. Psychologisch zou dit laatste stellig
een uitstekende uitwerking hebben. Niets im
mers vermindert zoo zeer het verlangen naar
het oppotten van goud dan de wetenschap,
dat het gele metaal te allen tijde verkrijg
baar is.
Het schijnt in de bedoeling der Fransche
regeering te liggen, met de nieuw aan te
munten goudstukken de rente op Fransche
staatsfondsen te gaan betalen, wat aan de
laatste een speciale attractie zou verleenen.
Dit vooruitzicht tezamen met de geruststel
lende uitwerking van de rede van den mi
