DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
iBinnenland
Het Japansche eiland Formosa geteisterd.
Molenaar vermoord.
Dinsdag 23 April 1935
137e Jaargang
Buitenland
Aardbeving veroorzaakt een ramp, waarbij
3000 dooden en 4500 gewonden zijn te
betreuren.
Alles in 5 minuten beslist.
Wat vandaag de
aandacht trekt
F. W. G. OLDEWELT. t
DOODELIJKE VAL UIT
HET RAAM.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 95 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Het Japansche eiland Formosa
is door een aardbeving hevig
geteisterd. De Britsche consul in
Tokio deelde Zondag de ramp
mee in een draadloos gesprek,
waarin hij sprak van 2495 doo
den, 5770 gewonden en 23.468
vernielde huizen.
De meeste slachtoffers zijn gevallen
onder de half-wilde volksstammen, die
het eiland Formosa bevolken. De Brit
sche consul te Tokio deelde mede, dat
volgens de bij hem ingekomen berichten
geen buitenlanders onder de slachtof
fers zijn.
Niet lang geleden was deze Britsche
tonsul op Formosa, althans op het
bergachtige noordelijk deel. Volgens
hem is de geteisterde streek gelegen op
2 of 300 mijl afstand van de meer be
volkte deelen van het eiland.
Het dichtste punt van waaruit hulp
aan Formosa kan worden verleend is
Hongkong, dat 3 dagen reizen op zee
van Formosa is verwijderd,
i Het is gebleken, dat het aantal slacht
offers van de ramp nog grooter is dan
men aanvankelijk had geschat. Hoewel
slechts een gebied van 5000 vierkante
kilometers is geteisterd, bedraagt het
aantal dooden volgens de opgaven der
politie 2730, het aantal zwaargewonden
4348. het aantal lichtgewonden 768.
7165 huizen werden volkomen vernield,
terwijl 17.257 huizen beschadigd werden.
Door het'garnizoen te Tatsjoe zijn 50
reddingsbrigades uitgezonden, die onder
geteisterde bevolking levensmiddelen
en dekens hebben uitgedeeld.
De gouverneur van Formosa heeft het
ministerie van overzeesche zaken mede
gedeeld, dat het reddingswerk vlotten
voortgang heeft en bevorderd wordt
door uitstekend weer. De petroleumvel-
den zijn niet door de aardbeving getrof
fen. Het ministerie van financiën te
Tokio heeft een bedrag van 7 millioen
yen beschikbaar gesteld. Bovendien is
een openbare inschrijving ten bate der
slachtoffers geopend. De ambtenaren
van het ministerie van overzeesche za
ken hebben daarbij het voorbeeld gege
ven door 1 pet. van hun maandsalaris
Ai te staan ten behoeve van de reddings-
hulpactie. Ook de dagbladen hebben
inschrijvingen geopend.
De aanblik van 't brandende
eiland.
In den nacht van de catastrofe werd
de vlammen, die opstegen uit de ver-
de zee rondom Formosa verlicht door
woeste steden en huizen. Sedert de ont
zettende ramp van 1923 heeft Japan
geen aardbeving gekend, die een zoo
grooten omvang en zoo noodlottige ge
volgen heeft gehad als de catastrofe die
thans het eiland Formosa heeft getrof
fen.
Onder de ruïnes en puinhoopen liggen
de duizenden dooden mannen, vrouwen
en kinderen, terwijl de tallooze gewon
den zijn ondergebracht, althans voor
zoover er plaats is, in ziekenhuizen,
gemeentelijke gebouwen, fabrieken, ho
tels. Maar het opnemen der gewonden,
van wie velen doodelijk gekwetst zijn,
vergt veel tijd en menige getroffene
beeft langen tijd op hulp moeten wach
ten.
Duisternis kondigde de ramp
aan.
Het was Zondagmorgen zes uur op het
«Hand, toen de hemel zich verduisterde,
«innen enkele minuten was de streek in
het donker gehuld. Angst maakte zich
toen meester van de bewoners.
Het was doodstil in de natuur, geen
briesje deed de bladeren der boomen
bewegen.
Plotseling bewoog zich de
aarde, kwam weer tot rust,
trilde daarna heviger. Eenige
minuten gingen weer in stilte
voorbij. Toen begon de grond
heftig te schokken: de cata
strofe was geschied.
De stad Taitsjoe aan de Westkust leed
het ergste, maar ook een aantal andere
steden en dorpen werden in ruïnes her
schapen.
In Taitsjoe, waar vele Chineesche ar
beiders wonen, waren de bewoners juist
opgestaan en maakten zich gereed voor
't dagelijksch werk, toen de ramp plaats
vond.
In minder dan vijf minuten was de
stad in een groote puinhoop veranderd.
De hoofdstraat was geheel verwoest,
alleen daar werden 100 personen gedood.
Het gerommel van de aardbeving werd
gevolgd door een helsch lawaai van val
lende steenen, springende waterbuizen
en exploideerende gasleidingen. Dit af
schuwelijke concert overstemde het ge
schreeuw der tallooze gewonden.
Alle verbindingen waren verbroken.
In de verwoeste straten speelden zich
hartverscheurende tooneelen af. Ouders
zochten in waanzinnige angst naar hun
kinderen, die wellicht onder de puinhoo
pen waren gebléven; kleine kinderen
doolden schreiend rond, losgerukt van
hun ouders.
Geleidelijk konden politie en Roode
Kruis eenigszins ordenend optreden en
in de straten verschenen ambulances;
dokters en verpleegsters verrichtten hun
werk. Menige gewonde werd op de plaats
zelf, waar hij gevonden wer l, geope
reerd.
Ondertusschen bewogen zich op de we
gen rondom Taitsjoe duizenden boeren
en boerenarbeiders met hun gezinnen,
die het verwoeste binnenland ontvlucht
ten en een onderdak meenden te kunnen
vinden in de stad...!
Sommigen vielen,, uitgeput door den
langen tocht, langs den weg neer. Naar
schatting zijn alleen in Taitsjoe duizend
menschen om het leven gekomen.
De vernielende elementen hebben hun
werk ook grondig gedaan in Sjintsjikoe,
Sj-Keeloeng en Tainan aan de Westkust
en te Karenko aan de Oostkust. Ook
Taihkoe in het Noorden heeft zeer ge
leden. Hier zouden de slachtoffers uit
sluitend Chineesche boeren zijn. Een
geheel legercorps is naar de verwoeste
gebieden gedirigeerd.
In het geheele Noordwesten zijn de
spoorlijnen verwoest; de rails vertoon en
bizarre kronkelingen. Tunnels en brug
gen zijn ingestort. Ook de electrische
lichtleidingen zijn vrijwel overal ver
nield; men behelpt zich met lantaarns
en olielampen.
Vanuit Taihokoe zijn vliegtuigen naar
het verwoeste gebied gezonden. Op den
ee.sten dag meldden zij bij hun terug
keer, dat in boerderijen en dorpen het
vuur zich snel verbreidde en dat de be
woners in alle richtingen vluchtten.
Ook in Oost-Japan zijn schokken ge
voeld. Verschillende kerkdiensten wer-
der onderbroken, doch daarna weer ver
volgd.
Enorm veel dooden.
Radio-telefonisch heeft gouverneur-
generaal Nakagatsj van Formosa mede
gedeeld, dat het aantal dooden tenge
volge van de aardbeving ongeveer 3000
bedraagt. Het aantal gewonden is geste
gen tot 9.500. Op sommige spoorlijnen is
het verkeer hersteld. De schade aan
huizen en gebouwen wordt geschat op
zes millioen yen, die aan spoorwegen,
bruggen en wegen op vier millioen. Het
ministerie van binnenlandsche zaken
heeft alle provinciale besturen opdracht
gegeven, een steunactie te openen, ter
wijl de stad Tokio een bedrag van
20.000 yen beschikbaar heeft gesteld.
Uit Tokio wordt voorts gemeld: Zater
dag in den laten middag heeft een hevi
ge uitbarsting plaats gehad van den
vulkaan Asama. Door de gloeien le lava
zijn de wouden nabij Karuizawa in
brand geraakt.
Dit is de hevigste erupsie van dezen
vulkaan sinds die van 19 Sept. 1929.
Over schade of verlies aan menschen-
levens wordt in dit bericht niet ge
sproken.
In de 36 uren voorafgaande aan deze
aardbeving zijn aardschoken gevoeld
in Oporto in Portugal, waar duizenden
in paniek het land op vluchtten en in de
Lebysche woestijn in Afrika. De direc
teur van de Stonyhurst College Obser-
vatory in Lancashire registreerde op de
seismograaf 5 aardbevingen.
Bij de natuurramp, welke het eiland
Formosa heeft geteisterd, zijn in totaal
3003 personen gedood en 8661 gewond.
Er zijn 11665 huizen verwoest, terwijl er
bovendien 16359 zijn beschadigd. De
schade wordt op 10 milloen yen geschat.
HITLER'S
VERJAARSGESCHENKEN.
Onder de tallooze geschenken, die
Hitier Zaterdag ter gelegenheid van zijn
verjaardag mocht ontvangen, was ook
een eskader vliegtuigen, hem aangebo
den door het S. A. corps.
Volgens Havas bestaat het eskader uit
28 oorlogsvliegtuigen. Volgens ditzelfde
Fransche telegraafagentschap zou ook
de oudstrijdersbond „Kyfhauser" den
Rijkskanselier vliegtuigen hebben aan
geboden, en wel 14 oorlogsvliegtuigen.
Havas heeft deze berichten uit een bron
in Berlijn.
Gistermiddag had op het vliegveld
Tempelhof de plechtige overdracht
plaats van het eskader vliegtuigen dat
de S. A. Hitier aanbood. De Rijkskanse
lier doopte het eskader „Horst Wessel".
Elk vliegtuig van dit eskader krijgt den
naam van een nationaal-socialist, die
„voor het vaderland stierf".
Na bezichtiging van het eskader begaf
Hitier zich op het vliegveld Staaken in
een vliegtuig en vertrok naar München,
waar hij door een groote menschen-
massa met ovaties werd verwelkomd.
De Koning van Engeland heeft Hitier
ter gelegenheid van zijn verjaardig een
telegrafischen gelukwensch doen toe
komen.
DUITSCHE PROTESTNOTA AAN
DEN VOLKENBOND.
Zij hebben niet het recht zich
op te werpen tot rechter over
Duitschland.
De Duitsche Rijksregeering heeft aan
de mogendheden, die hebben medege
werkt aan het besluit van den Volken
bondsraad van 17 dezer, een protest
nota tegen dit besluit doen toekomen.
In deze protestnota wordt o.a. ver
klaard, dat deze regeeringen niet het
recht hebben zich tot rechter over
Duitschland op U werpen, dat het be
sluit van den Volkenbondsraad een po
ging is tot nieuwe discriminatie van
Duitschland en dat de Duitsche regee
ring dit besluit daarom met de grootste
beslistheid van de hand wijst
Tegelijkertijd heeft de rijksregeering
den betrokken regeeringen medege
deeld, dat zij zich voorbehoudt haar
standpunt ten aanzien van de in ge
noemd besluit behandelde afzonderlijke
vraagstukken binnenkort bekend te
maken.
GEVECHT TUSSCHEN DOUANE
SMOKKELAARS.
In België.
Aan de Fransch-Belgische grens is
sedert de devaluatie van de Belga de
smokkelarij zeer toegenomen. Zaterdag
nacht heeft een hevig vuurgevecht
plaats gehad tusschen twee douane
beambten en een twaalftal smokkelaars,
die met drie vrachtauto's de grens wil
den overschrijden. Een der smokkelaars
werd gewond, terwijl de overigen de
vlucht namen. Twee der auto's keerden
op Belgisch gebied terug, terwijl de der
de door de inmiddels versterkte groep
douanebeambten brak. Na een felle ach
tervolging ook de douane maakte van
een auto, gebruik werden de smokke
laars ingehaald. Een hunner wierp een
flesch benzine op de lading en stak die
in brand, terwijl hij ook brand trachtte
te stichten in de auto der douanebeamb
ten. Uit de bijliggende huizen kwamen
d: bewoners verschrikt naar buiten en
van de verwarring maakten de smokke
laars gebruik om te ontkomen. De
brand was spoedig gebluscht. De gewon
de smokkelaar is in arrest genomen.
ENORME BRAND IN CHARBIN.
Vijf dooden, 300
1400 dakloozen.
gewonden en
Bij een grooten brand, die het centrum van
de stad Charbin geteisterd heeft, zijn vijf kin
deren om het leven gekomen, terwijl driehon
derd personen werden gewond.
De brand ontstond op den zolder van een
arbeiderswoning en zou gemakkelijk ge
bluscht kunnen zijn, indien de waterleidings
buizen niet verstopt zouden zijn geweest. Het
vuur breidde zich zeer snel uit en weldra
stonden 13 straten in lichterlaaie. Veertien
honderd menschen zijn dakloos.
PASCHEN TE ROME.
Pontificale Hoogmis.
Z. H. de Paus heeft op Eersten
Paaschdag de Pontificale Hoogmis in
de St. Pieterskerk gecelebreerd, waarna
hij vanaf het middenbalkon zijn zegen
„urbi en orbi" gaf aan de duizenden, die
wachtten.
Terwijl het aantal dergenen, die zich
op het plein hadden verzameld, wordt
geschat op 50.000, hadden 20.000 perso
nen in de basiliek een plaats gevonden.
O.a. werden opgemerkt prinses Henriet-
ta van Bourbon-Parma, de Japansche
gezant te Rome en de minister van
justitie van den Ierschen Vrijstaat.
Te tien uur in den morgen werd de
Paus in de kerk binnengedragen op de
sedia gestatoria, begeleid door 13 kardi
nalen en vele bisschoppen en abten. Ge
durende de plechtigheid voerde het
pontificale koor, onder leiding van Don
Lorenzo Perosi, gewijde muziek uit van
Da Vittoria, Perosi en Palestrina. Na de
ceremonie werd de Paus onder gejuich
van de verzamelden uit de basiliek ge
dragen, waarna hij zich naar de mid
denloggia begaf. Toen hij te 12.45 in de
sedia gestatoria verscheen, brak weer
een luid applaus los. De geheele plech
tigheid werd uitgezonden.
DRAMA TE NICE.
Danseur doodt drie personen en
zich zelf.
Te Nice heeft een ontzettend drama plaats
gehad, waarbij vier menschen levens zijn te
betreuren. De 23-iarige Antoine Raffali,
danseur, had een relatie met de 20-jarige
Suzanne Rodi, een meisje van goede familie.
Hij behandelde haar echter slecht; haar
ouders wendden zich tot de politie, hetgeen
zijn ergernis opwekte. De danseur stelde zich
op bij het huis van de Rodi's en doodde den
zoon des huizes met twee revolverschoten,
toen deze het huis verliet. Daarna drong de
moordenaar het huis binnen en in een der
kamers trof hij de moeder aan, die hij vreese-
lijk mishandelde, waarna hij haar met een
scheermes de keel afsneed. Vervolgens loste
hij vijf schoten op Suzanne, waarna hij zich
zelf in de borst schoot. Zoowel Suzanne als
hij zijn in het ziekenhuis overleden.
Gruwelijk misdrijf te Hoofddorp.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
werd de politie te Hoofddorp gewaar
schuwd, dat aan den Huigsloterdijk een
man lag met afgesneden hals. Het
slachtoffer is per ziekenauto naar het
lijkenhuisje op de algemeene begraaf
plaats te Hoofddorp vervoerd. Het bleek
te zijn de heer K. Duyser, molenaar te
Lei muiden.
Zaterdagmorgen is het lijk overge
bracht naar het Witte Kruisgebouw,
waar dr. Hulst uit Leiden de sectie zou
verrichten. Naar verluidt, zou de auto
waarmede de heer Duyser reed, verdwe
nen zijn alsmede ongeveer 1000, die hij
van de bank had gehaald.
Het misdrijf is gepleegd op een onver
licht gedeelte van den Ringdijk, in een
vrjj onbewoonde streek. Het slachtoffer
was gehuwd, doch had geen kinderen.
Het was algemeen bekend, dat de heer
Duyser, die als een bemiddeld man werd
beschouwd, overdag on zijn molen
werkte en 's avonds zijn klanten placht
te bezoeken, zoodat hij dan in den regel
nogal wat geld bij zich had.
Dader van 19 jaar gearresteerd.
Naar wij vernemen, is de dader van den
gruwelijken moord op den 53-jarigen mole
naar Klaas Duiser uit Leijmuiden, gisteren
te Lochem gearresteerd. Het is de 19-jarige
landbouwerszoon C. R. uit Hoofddorp.
De arrestatie geschiedde door den inspec
teur van politie Jelsma uit Hoofddorp, die
den dader op het spoor was gekomen en hem
was nagereisd.
Nog gisteren is R. naar Hoofddorp over
gebracht, waar hij aan een verhoor werd on
derworpen. R. bekende den moord te hebben
gepleegd en na den moord zijn slachtoffer
te hebben beroofd. Bij fouilleering werd op
R. een bedrag van ruim 1000 gevonden,
waarbij de twee bankbiljetten van 500, die
de heer Duiser bij de boerenleenbank had ge
haald. Hoewel alle bijzonderheden van het
misdrijf nog niet bekend zijn, kan worden
medegedeeld, dat de jeugdige dader den
moord heeft gepleegd in de onmiddellijke
nabijheid van de woning van zijn ouders.
Met de auto van zijn slachfofter is de jonge
man naar Haarlem gereden, waar hij het
voertuig in het „Flora"-park liet staan.
Daar werd de auto Zaterdagnacht door de
politie gevonden. Om het onderzoek niet te
bemoeilijken, is hiervan geen melding ge
maakt. Op de zitplaatsen van de auto aan
het portier en op de linkertreeplank werden
bloedvlekken gevonden. De auto is naar
Hoofddorp overgebracht en daar ter beschik
king van de autoriteiten gesteld. De politie
had aanwijzingen, dat R. de vermoedelijke
dader van het misdrijf was. Sinds Vrijdag
was R. niet meer thuis geweest, de politie
kwam erachter, dat hij na in Haarlem de
auto te hebben laten staan, naar het oosten
van het land was gegaan, waarschijnlijk met
de bedoeling om te trachten over de grens te
komen. Gister slaagde inspecteur Jelsma er
in R. in Lochem te vinden en hem aan te
houden. R. bevindt zich thans nog te Hoofd
dorp voor de verdere verhooren, waarna hij
naar Haarlem zal worden ovegebacht om ter
beschikking van de justitie te worden gesteld.
Het Japansche eiland Formosa
geteisterd. (Buitenland).
Protestnota van Duitschland.
(Buitenland).
Drie menschen verdronken bij
auto-ongeluk te Hoogezand. (Bin
nenland).
Mollendagcn met Paschen. (Bim
nenland).
Het Paaschcongres van de S.D A P.
(Binnenland).
Mgr. Schioppa, Pauselijk Inter-
nutius te Den Haag overleden. (Bin
nenland).
De moordenaar van den molenaar
te Hoofddorp, gisteren te Lochem
gearresteerd. (Binnenland).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
De arrestatie van R. is na de geheimzin
nigheid, welke de eerste dagen na het mis
drijf werd betracht, spoedig geschied. Men
had in Hoofddorp niet verwacht, dat de nog
jeugdige dader zich aan een dergelijk mis
drijf zou schuldig maken.
BRAND IN LIMONADEFABRIEK.
In Brabantsch dorpje.
Maandagmiddag omstreeks half vijf
ontstond brand in de limonadefabriek
en bierbottelarij van den heer Cornelis
Trouw van den Broek, te Wouw (N.Br.)
In een oogwenk 6tond de fabriek in lich
ter laaie. Nadat het dak van het pand
inéén was gestort, hadden verschillende
explosies plaats, aangezien eenige gevul
de Zuurstofflesschen in het gebouw wa
ren ondergebracht. Een nog overeind
staande mum- werd over een lengte van
15 M. weggeslagen. In verschillende wo-
niLgen zijn de ruiten stuk geslagen.
Aan het dak van den woning van den
heer Havermans werd tevens eenige
schade aangericht. Doordat het publiek
op grooten afstand van het brandende
perceel werd gehouden, konden persoon
lijke ongelukken worden voorkomen. De
brandweer wist vrij spoedig het vuur te
beperken.
De oorzaak van den brand is onbe
kend. Verzekering dekt de schade.
In den ouderdom van 77 jaar is te
Laren plotseling overleden de bekende
kunstschilder F. W. G. Oldewelt, de
nestor van de Larensche schilderskolo
nie. De heer Oldewelt is op 19 Augustus
1857 te Amsterdam geboren. Hij genoot
zijn opleiding aan de Rijksacademie te
Amsterdam, waar hij studeerde onder
leiding van prof. Zllbé. In 1891 werd hij
benoemd tot hoofdleeraar aan de school
voor kunstnijverheid te Haarlem, waar
na hij in 1896 benoemd werd tot direc
teur van de Academie „Minervate
Groningen.
Na een zevenjarig verblijf aldaar werd
hi; in 1903 benoemd tot hoofdleeraar
aan de Academie van Beeldende Kun
sten en Technische Wetenschappen te
Rotterdam, aan welks instituut hij tot
1922 verbonden bleef. Hierna vestigde hij
zich te Laren. Oldewelt verwierf groote
bekendheid met zijn „Fijn Colloristische
B.oemstukken" en zijn prachtig door
werkte „Naakten".
Daarnaast schilderde hij groote Fi
guurstukken, o.a. de „Nieuwe Markt
Amsterdam" en zijn Triptieken in het
Rotterdamsch Stadhuis. Vele onder
scheidingen vielen dezen kunstenaar ten
deel: de zilveren en gouden medaille
(Amsterdam 1888), de Mention Honora
b'e (Parijs 1889). Medaille te Nizza (1884),
een gouden medaille te München (1893);
een groote medaille te Amsterdam
(1895), een bronzen medaille te St. Louis
(1904), en een zilveren medaille te Bar-
celona (1907).
De teraardebestelling zal Donderdag
middag om 2 uur plaats vinden op de
a'gemeene begraafplaats te Laren.
In de Pieter Nieuwlandstraat te
Amsterdam is Zondagmiddag een ern
stig ongeluk gebeurd. Een meisje van
dertien jaar is door onvoorzichtigheid
uit de vierde verdieping van een huis
gevallen. In zeer ernstigen toestand
werd het kind naar het Onze Lieve
Vrouwe Gasthuis vervoerd, waar het in
den loop van den avond aan de bekomen
verwondingen is bezweken.
