De wereldtentoonstelling te Brussel.
-#• - y
£uchtuaact
Macktbecichten
ARTIKELEN TEGEN DE
v. VRIJMETSELARIJ.
Redacteur vrijgesproken.
De moord in den grooten
IJ-polder.
Verd. voor de rechtbank.
Korte samenvatting.
Getuigenverhoor.
Het meisje van het slachtoffer
wordt gehoord.
AUTOMATISCHE OPENING VAN
PARACHUTES.
HET VLIEGTUIG KWAM ER
GOED AF
De gevaren van sleepantennes.
Wat er
te zien is.
in het Nederlandsch paviljoen
JEAN BATTEN TE BATAVIA.
Voor den tweeden keer. Angstige
oogenblikken boven de Timor-
Zee.
IN
MILITAIRE VLIEGTUIGEN
BOTSING GEKOMEN.
Twee dooden.
PLANNEN VAN CAMPBELL BLACK.
Vier recordvluchten met een
super-Cornet.
De Haagsche rechtbank deed heden uit
spraak in de zaak tegen den hoofdredacteur
van het dagblad de „Residentiebode" S. B.
te den Haag, tegen wien door het O. M. 'n
geldboete van 100 subsidiair 50 dagen
is geëischt terzake dat hij in genoemd blad
een tweetal artikelen heeft opgenomen naar
aanleiding waarvan de tegewoordige groot
meester der orde van vrijmetselaren in Ne
derland een aanklacht tegen hem indiende.
Deze artikelen werden resectievelijk ge
plaatst in het nummer van 13 October 1934
onder het opschrift „De vrijmetselarij en
de Baltische staten" en in het nummer van
30 October onder het opschrift „Loge en
Koningsmoord". De rechtbank achtte de te-
laste gelegde smaad niet bewezen en sprak
den verdachte vrij.
KANTONRECHTFR-
PLAATSVERVANGER.
Bij kon. besluit is met ingang van 20
Mei a.s herbenoemd tot kantonrechter
plaatsvervanger in het kanton Alkmaar,
onze stadgenoot Mr. P. Langeveld.
De Vijfde Kamer der Amster-
damsche arrondissementsrechtbank,
onder presidium van mr. Briët, be
handelde hedenmorgen de strafzaak
tegen den boerenknecht C. S., die er
van wordt verdacht in den nacht
van 27 op 28 September 1933 den
26-jarigen boerenknecht Gerrit Ver
hoeven te hebben doodgeschoten.
Het was in den nacht van 27 op 28 Sep
tember, te omstreeks kwart over twaalf, dat
de landbouwersknecht Verhoeven, die aan
den1 Nieuwenweg in den Grooten IJpolder
woonde, achter de Hornhoeve met zijn meisje
Jannetje Selser, met wie hij sinds eenige
maanden omgang had, stond te praten. Toen
het meisje en de jongen korten tijd later in
een klein schuurtje verdwenen, hoorden zij
voetstappen op het erf. De deur van de
schuur werd opengeworpen en voor hen
stond een onbekende jongeman, die in zijn
rechterhand een electrische zaklantaarn
hield en deze op de beide jonge menschen
richtte. Nauwelijks had de jongeman ontzet
uitgeroepen: „Arie, wat doe je hier" of de
onbekende trok een revolver, waarmee hij
een schot op den boerenknecht loste, dat hem
in de borst trof.
Na dezen laaghartigen aanslag sloeg de
dader op de vlucht.
De getroffene strompelde, geholpen door
zijn meisje, naar de dichtbijzijnde woning.
Eenige oogenlbikken later blies hij den laat-
sten adem uit.
Aanvankelijk had het onderzoek der politie
geen succes, niemand scheen den dader te
kennen. Op 7 October arresteerde men den
jongeman C. S., die vrij goed aan het vage
signalement, dat het meisje van V. kon op
geven, beantwoordde. De arrestant kon geen
alibi opgeven, hij herinnerde zich niet, waar
hij in den bewusten nacht was geweest. Hoe
wel het bewijsmateriaal vrij zwak was, hield
men den man eenigen tijd in hechtenis, doch
toen het verdere onderzoek geen resultaten
opleverde, moest men hem wel op vrije voe
ten stellen.
Nooit zou in deze moordzaak misschien
eenig licht zijn gekomen, wanneer twee ge
vangenen, die in de strafgevangenis te Haar
lem zaten, in December van het vorig jaar
niet opzienbarende verklaringen tegenover
den directeur hadden afgelegd, die een grond
van waarheid bleken te bevatten.
De twee gedetineerden vertelden, dat zij
twee mannen kenden, die wisten wie de
moordenaar was. Zij noemden als dader
C. S., die vroeger gearresteerd was geweest.
S. zou kort na den fatalen nacht aan een
van zijn kennissen de revolver in bewaring
hebben gegeven en aan den ander een tabaks
doos met revolverpatronen. Deze zou na
eenigen tijd de doos in een der Amsterdam-
sche grachten hebben geworpen. Na lang
dreggen werd de tabaksdoos inderdaad ge
vonden. Nu ging men op zoek naar S., die op
dat oogenblik voor een ander delict in de
strafgevangenis te Haarlem gedetineerd
bleek; terzake diefstal van fietsen is hij op
27 December j.1. veroordeeld tot tien maan
den gevangenisstraf met aftrek van preven
tief.
Het uitvoerig onderzoek, dat in deze
moordzaak werd ingesteld, bracht nog meer
bezwarend materiaal naar voren.
Door het O. M. zijn dertig getuigen a
charge opgeroepen, o.w. dr. H. J. Overbeek
en dr. J. P. L. Hulst.
Verdachte wordt verdedigd door mr.
H. G. Stibbe. Hem is doodslag subs. zwa
re mishandeling den dood tengevolge
hebbend ten laste gelegd.
Verdachte is een kleine gedrongen
figuur, het gezicht heeft een Slavisch
type. Als de rechtbank binnen komt,
staat hij rustig op om te antwoorden op
de vele korte vragen, die de president
hem stelt.
Als eerste getuige-deskundige komt
dan J. P. Pompe voor het getuigenhekje.
De deskundige heeft de sectie verricht
en geconstateerd, dat de richting van
het kogelkanaal van links onder naar
rechtsboven in het lichaam loopt. Hier
uit behoeft niet te worden geconclu
deerd, dat de beide mannen pal tegen
over elkaar stonden. Met eenige foto's
verduidelijkt deskundige zijn verkla
ringen.
Vervolgens wordt dr. J. P. L. Hulst,
die mede de sectie heeft verricht, ge
hoord. De in de Prinsengracht gevonden
patronen zijn onderzocht; er zijn enkele
aanwijzingen, dat die patronen hebben
gezeten in het niagazijn van een revol
ver, waaruit de doodelijke schoten zijn
gelost.
Voorts verklaart de deskundige dat de
dood door de kogelwonde is veroor-
Getuige Bakker, rechercheur van po
litie, heeft met een collega zekeren La
P. aan een verhoor onderworpen. Deze
deelde hen mede, waar indertijd de ta
baksdoos met patronen in de Prinsen
gracht was gegooid. Er was gedregd en
tenslotte had men de doos gevonden.
Verschillende getuigen worden ver
volgens gehoord over formeele kwesties
Een politieman komt dan voor het
hekje en vertelt, dat hij eenigen tijd voor
het gebeurde een getrouwde vrouw, die
met S. een duo-rit op diens motorfiets
had gemaakt, heeft gehoord, naar aan
leiding van een motorongeluk. Die
vrouw vertelde bij die gelegenheid, dat
zü op de kamer van S. een revolver met
een doosje patronen had gezien.
President: vraag S. wat hij daarvan
zegt.
Verdachte vindt het net als de presi
dent, vreemd. Maar een verklaring kan
hij er niet van geven.
Een gevangenbewaarder, die ver
dachte heeft geobserveerd met het oog
op lichthandigheid, legt hierover een
verklaring af.
De 27-jarige Jannetje Selzer
het meisje van den verslagene
komt dan voor. Ze kent ver
dachte niet, nooit gezien, zegt
ze eenvoudig.
Zij verklaarde, dat zij, toen zij
afscheid stond te nemen van
Verhoeven, voetstappen hoor
de en iemand de schuur binnen
kwam. Getuige verklaart dan,
dat zij verdachte niet als den
dader herkent, wel was hij ook
een kort gedrongen figuur.
De President vraagt wat voor stem de
dader had, waarop getuige antwoordt,
dat deze een erg zware stem had. Zij
vertelt uitvoerig wat er dien avond pre
cies is gebeurd. Vlak voor het schot
viel, had Verhoeven geroepen: „Arie,
wat doe je hier?" Toen schoot de onbe
kende. Gerrit werd getroffen, strompel
de naar de keuken en overleed spoedig
daarna. Getuige heeft haar verloofde
nog gevraagd wie Arie was, maar geen
antwoord meer gekregen. Alleen zei
Gerrit: „De moordenaar". Getuige
vertelt dan nog, dat er op het erf een
hond was, die direct aansloeg wanneer
er vreemden kwamen.
Een zuster van de vorige getuige heeft
gehoord, dat de hond gromde.
Getuige J. Verhoeven, een broer van den
verslagene, zegt, dat hij ook niet weet, dat
er nog meer jongens achter het meisje van
zijn broer aanliepen. Hij weet ook niets van
een vijand, waarvoor zijn broer bang zou
zijn. Getuige kent den verdachte wel, omdat
deze in den IJpolder placht te werken. Ger
rit en Kees S. (verdachte) kenden elkaar wel.
De verdediger vraagt J. Verhoeven, of hij
gelooft, dat S. den moord heeft gepleegd.
Getuige antwoordde ontkennend.
Verdachte vroeg aan getuige, of de recher
cheur hem niet had gezegd, dat hij moest
zeggen, dat hij zijn broer had doodgescho
ten.
Getuige legt de zaak uit en deelde mede,
dat hij aan S. moest „vragen" of hij zijn
broer had vermoord.
Te Leningrad is met succes een automa
tisch toestel voor de opening van parachutes
beproefd, dat ontworpen is door het Experi-
menteele instituut van het volkscommissa
riaat voor de zware industrie. Het apparaat
is beproefd door den parachute-springer Zi-
bajef, die op een hoogte van 800 meter zijn
vliegtuig verliet met een parachute, die pre
cies op 5.5 seconden was ingesteld en inder
daad voltrok de opening van de parachute
zich nauwkeurig binnen dezen tijd.
Een Dragon van de Provincial Airways,
dat dezer dagen van Huil kwam, naderde
Southampton toen de piloot zijn sleepanten-
ne begon in te draaien. Toen nog 20 voet
kabel onder aan den romp hing, kreeg het
vliegtuig plotseling een ongewonen schok
door een windstoot, tengevolge waarvan het
looden gewicht aan het uiteinde van de an
tenne naar voren werd geslingerd. Hier
door kwam de antenne in aanraking met een
van de luchtschroeven en het gewicht werd
door den zijwand van de cabine naar bin
nen geslingerd en beschadigde het' radiotoe
stel.
Hiermede is een nieuw gevaar ontdekt,
waaraan paal en perk moet worden gesteld,
want ware de piloot door het gewicht ge
troffen, dan zou er weer een ongeluk te be
treuren zijn geweest, waarvan de oorzaak
nooit zou zijn op te sporen. De vraag moet
dan ook worden gesteld of deze sleepanten
nes niet uit den tijd zijn, nu wij thuis radio
ontvangst kunnen verkrijgen door bevesti
ging van een stalen raamkozijn of iets derge
lijks.
Iange-afstand machine ter wereld zou
worden.
De eerste vlucht zal geschieden in Juli
naar Kaapstad en terug; de tweede naar
Canada en terug; de derde naar het
Verre Oosten en de vierde naar een nog
onbekende bestemming.
Deze mededeelingen zijn gedaan door
de actrice Florence Desmond, met wie
Campbell Black onlangs in het huwelijk
is getreden bij de opening van de nieuwe
Firbeck Country Club, bij Sheffield.
Van het particuliere vliegveld van
deze club zal Campbell Black zijn toch
ten beginnen. De vluchten zullen worden
gefnancierd door een inwoner van Shef
field en de kosten worden geschat op
op 4Ö.OOO pd. st.
(Van onzen reisredacteur)»
Jean Batten heeft, zooals men weet, op
haar vlucht van Australië ook Ned. Indië
aangedaan.
De Java Bode geeft van haar aankomst te
Batavia het volgende verslag:
Zaterdagmiddag 13 April om 2.30 uur
vloog een kleine tweedekker, een Gipsy
I-Moth, over de loods van de K.N.I.L.M. op
het vliegveld Tjililitan en om 2.35 stapte een
lieftallig Nieuw-Zeelandsch meisje, gekleed
in een overall, het vliegtuigje uit, verwel
komd door een vertegenwoordiger der B.P.
M. en eenige andere belangstellenden.
„Zoodra ik wat gedronken en mij wat heb
opgefrischt sta ik te uwer beschikking", zeide
zij ons, en in een kleine processie trokken wij
naar de wachtkamer. Hadden de telegram
men niet reeds gemeld dat Jean boven Timor-
zee eenige benauwde oogenblikken had door
gemaakt, toen zij met haar toestel, dat reeds
5% jaar oud is, van 6000 tot 2000 voet
hoogte viel?
Wat is er nu eigenlijk precies boven de
Timor-zee gebeurd?
Wel, ik was juist tot de minder aange
name ontdekking gekomen, dat er een flinke
storm kwam opzetten, toen eenklaps mijn
motor onregelmatig begon te loopen. Onder
mij lag de Timor-zee en in de snelle vlucht
Ijegon het vliegtuig te dalen Ik werkte
wat ik kon om den motor weer regelmatig
aan het loopen te krijgen en slaagde daar in,
toen ik nog op een hoogte van 2000 voet was
In 3 minuten tijd, welke mij wel drie jaren
toeschenen, was ik 4000 voet gevallen! Voor
geen millioen pond wil ik dat nog eens over
doen", zuchtte Jean, „en ik wil gerust weten,
dat ik eenige benauwde oogenblikken heb
medegemaaktMaar ik tracht dit alles
maar weer zoo spoedig mogelijk te vergeten
en ben blij dat ik op 6000 voet vloog, zoodat
ik gelegenheid heb gehad den motor nog op
tijd op gang te krijgen.
De oorzaak?
Och ik denk, dat iets in de brandstof
heeft bevonden dat daar niet in hoorde.
En dan vertelt de koene vliegster ons, dat
zij naar Engeland wil vliegen en daar denkt
te blijven.
Zij heeft het op haar tocht met het weer
niet bijzonder getroffen en vloog van Soera-
baja naar Tjililitan nagenoeg doorloopend
is regenbuien.
Maar nu gaan wij eens kijken, zeide
miss Batten tegen den vertegenwoordiger
van de Shell, wat of wij aan de machine kun
nen doen, waarna zij met een vriendelijk
'achje afscheid van ons nam.
Zooals velen zich nog wel zullen herinne
ren, heeft Jean Batten verleden jaar een
tocht Engeland—Australië gemaakt, op
welke vlucht zij 5 Mei 1.1. op Tjililitan
landde. Zij is den volgenden morgen om 6.30
uur naar Singapore vertrokken.
In de nabijeid van Chateauroux zijn op on
geveer 1000 meter hoogte twee militaire
vliegtuigen met elkaar in botsing gekomen.
Een der toestellen werd radicaal in tweeën
gesneden. Twee van de drie inzittenden der
bejde vliegtuigen vonden den dood; de derde
kon zich redden met behulp van een para
chute.
Reuter meldt uit Sheffield:
Tn het aanstaande zomerseizoen zal
Campbell Black, die tezamen met C. W.
A. Scott de Melbourne race heeft gewon
nen, vier recordvluchten ondernemen.
Hij laat hiervoor een Super Cornet ma-
c!4h0 bouwen, die de snelste en grootste
ALKMAARSCHE EXPORTVEILING.
ALKMAAR, 1 Mei 1935. Op de heden
gehouden veiling werd betaald voor: Aard
appelen per 100 K.G. 2.20; Aardbeien per
100 doos 11—15; Andijvie per 100 st
1.40—3.70; Bloemkool le s. 12.50—
17.50 en 2e s. 810; Gele kool per
100 K.G. 11.90; Kropsla per 100 st.
14.30; Komkommers per 100 stuks
9—13; Prei per 100 bos 2.905.80;
Postelein per bakje 0.921.03; Rabar-
ijer 1.50—4, Raapstelen 1.20—1.80,
Radijs 1.502.40 en Selderie 1.20—
3.20; Spinazie per gr. bak 1639 cent;
Wortelen per 100 bos 9—11.50; Witlof
le s. 7—9 en 2es. 46 p. 100 pond.
HOORN, 2 Mei 1935. Op de heden ge
houden kaasmarkt waren aanvoer en prijzen
als volgt: 7 stapels kleine fabriekskaas 12;
2 stapels kleine boerenkaas 12. Totaal 9
stapels, wegende 10687 K.G. De handel was
matig.
SCHAGEN, 2 Mei 1935. Op de heden
gehouden weekmarkt waren aanvoer en prij
zen als volgt: 2 Paarden 200325; 12
Pinkstieren 70—140; 433 Geldekoeien
mag.) 80140; 40 Geldekoeien (vette)
150—250; 70 Kalfkoeien 130-/ 190;
80 Pinken 70—110; 271 Nuchtere
kalveren 310; 40 Schapen (vette) 14
21; 189 Overhouders 1114; 4
Bokken en geiten 4—6; 25 Varkens
(mag.) 18—24; 17 Varkens (vette) per
K.G. 37—38 cent; 152 Biggen 12—16;
Konijnen 0.50—1.50; Kippen 50—75 ct.
28 Kalkoeneieren 3J 3.10; 5000 Eend
eieren 1.701.80 en 10000 stuks kip
eieren, waarvan aanvoer en prijzen als
volgt: 54—56 1.80—f 1.90, 56-58
1.90-/ 2, 58—60 1.90—2.10, 60—62
2—2.20 en 62—65 2.10—2.50, klei
ne witte 1.60.
BROEK OP LANGENDIJK, 2 Mei '35
Aanvoer en prijzen waren heden als volgt:
22000 K.G. Gele kooi 1 1.70; 23000
K.G. D. witte kool 0.701.60; 11400
K.G. Bieten 0.60; 2800 K.G. Peen 0.60
1.10, alles per 103 K.G.
WARMENHUIZEN, 1 Mei 1935. Gele
kool le en 2e s. 1D. witte kool 0.80—
1.10, 2e s. 0.70.
Aanvoer: 4500 K.G. Gele kool en 3500
K.G. D. witte kool
NOORDSCHARWOUDE, I Mei 1935.
1325 K.G. Peen 1.30; 9800 K.G. Gele
kool 1—/ 1.60 en 11000 K.G. D. witte
kool l .L3M IM alles per 1QQ KA
Weet iedere Nederlander eigenlijk wel pre
cies, hoe een moderne schutsluis werkt?
Men kan het op de Nederlandsche afdeeling
van de wereldtentoonstelling te Brussel zien,
waar een maquette van de schutsluis te Del
den in werking is, vervaardigd door het wa
terbouwkundig laboratorium te Delft. On
middellijk na de ingangsdeuren gepasseerd
te zijn, loopt men op dit fraaie werkstuk toe,
dat ook aan buitenlanders een goeden indruk
geeft van zulk een voor ons land zoo typee
rend kunstwerk. De heele eerste afdeeling
van het Nederlandsche paviljoen is meeren-
deels aan onze openbare werken gewijd.
Dat is voor een land als het onze, met zijn
vele kanalen, bruggen en sluizen, zijn we
reldberoemde havens en zijn modern wegen
net in wording, zeer goed gezien.
Behalve deze schutsluis met zijn hefdeu-
ren in werking, is er een groote maquette
van de Noorderschutsluis te IJmuiden, de
grootste ter wereld, waarin een groote
oceaanstoomer en een flink vrachtschip sa
men te schutten liggen, terwijl er nog ruim
te aan alle kanten overblijft. Daarbij sluit
aan een inzending van de Zuiderzeewerken
met een groote kaart van dë drooggelegde
Wieringermeer, met dorpen, wegen, kanalen
en slooten. Twee maquettes zijn daarbij van
boerderijen. Een goed beeld van de werk
zaamheden geven verschillende fraaie foto's
van de afsluiting, de drooglegging, de land-
bouwwerkzaamheden in den nieuwen polder
en gezichten op de dorpen Middenmeer en
Slootdorp. Een groote kaart van den nieu
wen waterweg van Rotterdam naar zee hangt
hiernaast, waarbij ook een indruk wordt ge
geven van de belangrijkheid der steden, die
daaraan gelegen zijn. Wat men heeft moeten
doen, om ze voor de groote zeeschepen toe
gankelijk te maken en te houden, laten de
kaarten zien, die de diepte v.d. Waterweg en
zijn uitmonding aangeven op verschillende
jaren van de vorige en van aeze eeuw.
Nog meer kaarten zijn er aangebracht,
meerendeels op hout geschilderd en in kleu
ren, die met de omgeving geenszins detonee-
ren. Een groote wandkaart vertoont de auto
snelwegen en waterwegen van ons land en
bij de afdeeling economische zaken aan de
overzijde zijn het de verschillende industrieën
die in haar geografische ligging worden ge
demonstreerd. Een groot bord staat daar
voor, voorzien van vele knoppen, met bij
schriften in het Nederlandsch en Fransch.
Wie nu wil weten, waar bijvoorbeeld ma
chinefabrieken in Nederland zijn gevestigd,
drukt op de desbetreffende knop en ziet op
de kaart op verschillende plaatsen lichtjes
opgloeien. Ook voor Nederlanders is het van
gewicht, om hier te zien, in welke mate ons
land geïndustrialiseerd is. Aan dienzelfden
wand hangt een gestyleerde en daardoor
voor vreemdelingen minder duidelijke kaart
van de Noordzeebadplaatsen, met foto's en
folders, een gemeenschappelijke inzending
van particuliere zijde.
Het Nederlandsche scheepbouwkundig
proefstation te Wageningen, waar modellen
van schepen beproefd worden op hun weer
stand in het water bij verschillende snelhe
den en waar ook de meest effectieve model
len van scheepsschroeven worden uitgezocht,
is er met duidelijk fotomateriaal aanwezig.
Wat men voor het snelverkeer te land doet,
is op gelukkige wijze gedemonstreerd door
de inzending van de directie wegenverbete
ring in E)en Haag van den rijkswaterstaat.
Een groote kaart geeft een beeld van den
nieuwen weg in aanleg van Den Haag naar
Utrecht en Arnhem, die een zijtak krijgt, ko
mende van Rotterdam, en een gaande naar
Amsterdam. Hoe die zijwegen zullen aan
sluiten zonder het doorgaand verkeer te hin
deren, laat een andere kaart zien. Foto's van
verschillende groote verkeersbruggen toonen
aan wat op dit gebied de laatste jaren is ge
presteerd.
Nog veel meer is er in deze eerste afdee
ling te zien. De zoutindustrie te Boekelo, de
mijnindustrie (o.a. ook met een kaart met
lichtjes, die correspondeeren met den verlich
ten tekst ernaast) en het hoogovenbedrijf te
IJmuiden hebben inzendingen naast elkaar,
die dus alle betrekking hebben op semi-offi-
cieele bedrijven in Nederland. Maquettes zijn
er verder nog van de Nederlandsche maat
schappij voor havenwerken, die in alle deelen
der wereld belangrijke werken uitvoerde, van
het staatsvisscherijbedrijf te IJmuiden, waar-
bij een goed beeld van de moderne en uitge
breide inrichting wordt gegeven, en een heel
aardige van Schiphol, afkomstig van de oe-
meentelijke handelsinrichtingen te Amster
dam, weer met knoppen en correspondeeren-
de lichtjes. Zulke dingen spreken duidelijker
taal dan woorden en ook groote menschen
hebben er plezier in! Daarnaast is nog een
stand van de Nederlandsche kamer van
koophandel te Brussel, die spoedig gereed
zal zijn.
Het pièce de milieu van deze eerste afdee
ling wordt gevormd door een collectieve
stand der Nederlandsche havensteden Am
sterdam, Rotterdam, Dordrecht en Vlissin-
gen. Ieder haven heeft een afzonderlijke vleu
gel, waarin eigen expositie-materiaal op zeer
kunstzinnige wijze is aangebracht. Deson
dank is een zeer groote mate van eenheid ver
kregen.
Diorama s en kaarten, grafische voorstellin
gen en afbeeldingen geven van al deze ha
vens een duidelijk en overzichtelijk beeld
waarbij het specifieke karakter van elk ervan
goed naar voren komt. Duidelijk is hier ook
te zien, hoe de crisis onze havensteden niet
heeft gespaard, maar verblijdend is, dat de
meeste grafieken weer een zij het dan
st°reeren31" 6 oplevin& kunnen demon-
Het middenstuk van het Nederland
sche paviljoen, een meter hooger dan
n?nHh gelegen' is het domein van
landbouw, veeteelt, visscherij en bosch-
ai61" ls/uimte gelaten, doordat
alleen de wanden en een laag midden
stuk exposities van deze vaderlandsche
nnSneLbe^tten> SierliJ'ke hanken
hooden tot zitten en een aandachtige
beschouwing, hetgeen hier volkomen op
zijn plaats is, daar deze bedrijven wor
den voorgesteld door schilderijen van
Nederlandsche kunstenaars, die er hier
in geslaagd zijn, ondanks het eigen ka
rakter van ieder werk, toch een zekere
eenheid te bewaren. De opdracht, door
den architect van het gebouw gesteld,
om den horizon van alle schilderijen op
dezelfde hoogte te houden, werkt in
ruime mate tot, het scheppen van die
eenheid mee. Onder elk schilderij is een
klein kaartje van Nederland aange
bracht, aangevende in schematische
voorstelling, welke plaats elk onderdeel
in het Nederlandsche bedrijfsleven in
neemt. Middenin is een vijver met vis-
schen, een geschenk van de Nederland
sche Heidemaatschappij, omgeven door
Boskoopsche producten, die telkens zul
len worden verwisseld en ververscht.
Dit middengedeelte geeft gelegenheid
even op adem te komen na het vele, dat
in het eerste gedeelte te zien is. Daarna
kan men ook weer de noodige aandacht
besteden aan het, weer een meter hoo
ger gelegen, achterste gedeelte, dat op
voortreffelijke wijze door een fraaie
schildering van Charles Eyck op den
achtergrond wordt afgesloten. Hier valt
onmiddellijk in het oog een glazen tele
fooncel, vooraan in het midden, van
waaruit men rechtstreeks met Indië
over Noordwijkradio en Bandoeng kan
telefoneeren. Daarboven draait een we
reldbol en daarboven hangt weer een
klein vliegmachientje, dat nauwelijks
opvalt, doch blijkbaar als symbool be
doeld is van het verkeer, dat elders in
deze afdeeling de volle aandacht
vraagt.
Het zijn, aan beide kanten, een stand
van de K. L. M. en van de P. T. T., twee
lettercombinaties, die wel geen nadere
verklaring zullen behoeven. Uit hout ge
zaagde kaarten spreiden zich hier voor
den bezoeker uit, waarop, alweer met
lichtjes, de verschillende post-, tele
graaf- en telefoonverbindingen zijn aan
gegeven en aan den anderen kant het
uitgebreide Europeesche luchtnet en de
trotsche Indië-route, de langste luchtlijn
ter wereld, die straks twee maal per
week in beide richtingen zal worden ge
vlogen. Op duidelijke wijze is hierbij ook
nog aangegeven, dat men tijdens de
tentoonstelling zes maal per dag van
Brussel naar Rotterdam en Amsterdam
kan vliegen.
Daarachter is het de afdeeling kolo
niën, die tevens het sluitstuk vormt van
d-» expositie in het hoofdgebouw. Het
Koloniaal instituut geeft met wisselende
dkrama'ss en maquetten een indruk
van het beschavingswerk op medisch en
cultureel gebied, dat in Indië wordt ge
daan. Hoe een sawa wordt besproeid
wordt er op verkleinde schaal gedemon
streerd, een tinbaggermolen in het klein
laat zien, hoe dit mineraal wordt ge
wonnen. In het midden is er een zeer
groote kaart van Nederlandsch Oost-
Indië, gevvijd aan de scheepvaart, de
luchtverbindingen en het radioverkeer.
Tenslotte wordt hier ook in ruime mate
de aandacht gevraagd voor allerlei In
dische producten, waarvan sommige in
verschillende stadia.
Een groote zijzaal, langs het geheele
gebouw gelegen, wordt ingenomen door
de industrie. Deze zaal ligt wat verscho
len, zoodat verscheidene bezoekers er
misschien voorbij zullen gaan. Dat zou
zeer zijn te betreuren, omdat er zooveel
interessants is te zien, al geeft het hier
geëxposeerde in geenen deele een volle
dig beeld van wat ons land op industri
eel gebied vermag. Vliegmachines, siga
ren., stoffen, motoren, spoorwegrijtuigen,
dranken, schaatsen, stofzuigers, leder
waren, klokken zijn er allemaal te zien.
Zeer belangwekkend zijn de talrijke
scheepsmodellen, waaronder ook 't mo
del van een groote hijschkraan. Do
K.E.M.A., N.V. tot keuring van electro-
technische materialen te Arnhem, heeft
er een groote stand met maquettes van
gebouwen en voorbeelden van modern
ei; ctrotechnisch materiaal.
In den docrrloop daarachter is een
stand van de Nederlandsche spoorwegen
en een van de Algemeene vereeniging
voor vreemdelingenverkeer, bei'e met
zeer interessante foto's en kaarten Aan
het begin van de trapleuning, die hier
naar beneden voert staat een prachtig®
koperen gedreven vaas, product van
Nederlandsche kunstnijverheid. Voor de
vensters zijn glas-in-lood-ramen aange
bracht, die laten zien, dat de moderne
kunstenaars dit oude ambacht niet zijn
vergeten.
De trap afgaande komt men de stem
mige eerehal, waar in het midden een
eenvoudige vitrine staat met allerlei
voorwerpen van vaderlandsdche kunst-
nijveraars. Door de goede opstelling is
in deze rustige omgeving een aandach
tige beschouwing mogelijk. Ook fraaie
«yecirnina van moderne boekdrukkunst
zijn er te zien en warm-ruige handgewe-
ve stoffen. Langs den wand hangen
maskers van de acht Nederlandsche
Nobelprijswinnaars, een getal, waar
mede ons land verhoudingsgewijze alle
andere landen voor is. Voor buitenlan
ders had hier wel wat meer de aandacht
op gevestigd kunnen worden.
Geheel voor buitenlanders bedoeld is
de Hollandsche boerderij, naast het
groote gebouw, waarin de Nederlandsche
landbouwproducten worden getoond,
ive tuur lijk moesten hier weer verkleed®
meisjes op klompen rondloopen, om het
geheel attractief te maken. Gelukkig de"
monstreert het hoofdgebouw duidelijk»
dat er ook nog andere menschen in Ne-
derj&üd wonen! «r*
