DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De regeering vraagt schorsing der beraadslagingen. Het kabinet-Colijn. Bescherming van den gulden. De ministerraad bijeen. Persstemmen. No. 172 Dit nummer bestaat uit twee bladen- Directeur: C. KRAK. Woensdag 24 Juli 1935 137e Jaargang Tweede Kamer De katholieken zeggen hun vertrouwen in de regeering op, waarna de debatten ge schorst worden. Kamerontbinding of een regeeringscrisis? De rede van prof. Aalberse. Hel kabinet-Colijn blijft op zijn post Aftreden of kamerontbinding? Handhaving van den gulden? Wal vandaag de aandacht trekt.*. Disconto-verhooging Nederlandsche Bank. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 'f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactwl <0. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. V Na vele moeilijke jaren het schip van staat door hooge en gevaarlijke golven te heb ben gestuurd, heeft kapitein Colijn thans te kennen gegeven, dat het mogelijk is, dat hij het roer uit handen zal geven en het bevel aan anderen zal overlaten. De reeds langen tijd morrende beman- ning het grootste deel daarvan althans fe tot de conclusie gekomen, dat wij in een verkeerden koers varen. Men wil een anderen weg volgen, ongeacht de waarschuwing van zoo vele ervaren schippers, dat die reis met onbekende bestemming wel eens op een schip- breuk zal kunnen uitloopen. Er wordt samengespannen tegen het kabi net Colijn. Katholieken en sociaal-democra ten vinden elkaar in een onnatuurlijk verbond en zij zullen de hulp van revolutionnaire groepen moeten accepteeren om een regeering te kunnen vormen, die een meerderheid in deze Kamer kan vinden. Dan gaan wij in sociaal en economisch opzicht een geheel anderen kant uit, dan verlaten wij de veilig geachte wegen om ons op het pad van avontuur te begeven, dan is ook onze gulden niet veilig meer en steunt de gemeenschap op een politieke ketting, waarin een revolutionnaire groep een zeer bedenke lijke maar voor de regeering onmisbare scha kel vertegenwoordigt. Colijn, een onzer eminentste staatslieden, een der zeer weinigen aan wie wij in deze moeilijke jaren onze belangen wilden toever trouwen, zal moeten verdwijnen om plaats te maken voor een der kopstukken van de sa menwerkende oppositioneele groepen. Zal H.M. de Koningin dit ontslag aan vaarden? Terwijl wij dit schrijven, is dat nog niet bekend. Er is de mogelijkheid van een Ka merontbinding, die misschien groote politieke verrassingen zal kunnen brengen, maar die in woelige tijden als deze in het algemeen ongewenscht is. Er is ook de mogelijkheid, dat H.M. de Koningin den heer Colijn de vorming van een nationaal kabinet zal opdragen, waarin hij veel van zijn vroegere medewerkers een plaatsje zal kunnen geven. Maar dan zal toch een andere koers ge volgd moeten worden, wil men op den steun van deze Kamer blijven rekenen. Deze afbrekende actie van samenwerkende politieke groepen heeft een gevoel van groote onzekerheid doen ontstaan. Wat zal de toekomst ons brengen? Zullen land en volk met het inslaan van een anderen koers gebaat zijn? Of zullen wij nu van het eene avontuur in tat andere vallen, zal de politiek weer hoogtij v'eren en zal al die politieke actie ten slotte zoo groote ontevredenheid uitlokken, dat "kuw opkomende volksgroepen den vader- landschen grond geschikt vinden om nu het ^ad te doen worstelschieten, dat tot dusver- a's afkomstig van een uitheemsche plant, in °nzen grond niet goed heeft willen gedijen? Hoe het ook in de naatste toekomst gaan Za'> dit Kamer-conflict blijft voor allen, die rust en orde der laatste jaren waardeer- c'en. diep te betreuren. Toen minister Colijn zich gisteravond van- u't de Kamer huiswaarts begaf, is hem door duizenden, die zich op het Binnenhof verza- Held hadden, een ovatie gebracht, die hem diep moet hebben getroffen. Het moet hem een bewijs geweest zijn, dat, "Wat er thans ook gebeuren moge, de groote massa van ons volk doordrongen is van het tót, dat hij ons land in deze moeilijke jaren zeer groote diensten heeft beweze» Ben Haag, 23 Juli. Een vergadering van historische be- teekenis en w aarvan de gevolgen op het oogenblik, dat wij dit schrijven, nog niet zijn te overzien. Op het Binnenhof een bijzondere drukte. De loges en tribunes yoi. Mevrouw Colijn aanwezig. Spanning in de atmosfeer. Alle ministerss achter de regeeringstafel. Bleeke zorgelijke gezichten. De replieken brachten een langen tijd van afwachten. Want verscheidene spre kers gingen vooraf aan prof. Aaiberse (i k.), den man, op wien het wachten was. Onder dood6che stilte der Kamer nam hij het woord. Hoe onvriendelijk wis al aanstonds zijn toon! Hij beschul digde het kabinet, niet tegen kritiek te kunnen, en ook de rede.ijkste en billijk- ste kritiek als ongeoorloofd te beschou wen. Dit beloofde weinig goeds, al wilde hij er zich wel bij neerleggen, dat de stemming over het bezuinigingsontwerp niet zou worden uitgesteld tot na de af handeling van de vaste lasten-ontwer- pen. Het geheele betoog, waarmee de leider der katholieken zich tegen het Kabinet richtte, verraadde een groote geprikkeldheid. Concrete grieven bevat te het weinig. De imponderabila speelden blijkbaar een groote rol. De zes stellin gen, waarin de rede culmineerde, eindig den in de uitspraak, dat de katholieke fractie niet het geloof en het vertrouwen kan geven, als het kamnet van haar vraagt. Men gevoelde: dit was een oor logsverklaring van de grootste Kamer fractie, waarvan partijgenooten in de re^eering zitten. Minister Colijn zal dit wel hebben verwacht. Al is zijn kabinet extra-parlementair, met de vooraan staande figuren van bevriende fracties heeft het een levendig contact onder houden. En de katholieken hebben niet nagelaten de regeering hun ontevreden heid te laten merken. Maar men kon toch zien, dat bij len kabinetsleider de klap aankwam. B'eek en geschokt, zat hij ineengezakt. Aan zijn wensch, precies het verschil te ver nemen, dat de regeering van de katho 1'cken scheidt, is niet voldaan. Daartoe zijn de zes stellingen niet concreet ge noeg. Waarom /.ij betrekkelijk zoo vaag zijn? De heer Aalberse heeft verklaard dat zij „het eenstemmig antwoord var. de katholieke Kamerfractie vormden. Eenstemmigheid bij haar is slechts te verkrijgen op een vage formule. Een motie van wantrouwen lienden de katholieken niet in, neen. Maar. zei prof. Aalberse, als er een motie van ver trouwen wordt ingediend, stemmen wij daar niet voor. Zulk een motie wordt in het Nederlandsche parlement niet inge diend. Dit is geen gewoonte. Maar vast staat, dat de regeering het ve.rtrouwen der grootste partij, waarvan zij leden in haar midden telt, heeft ver loren. Wat nu? Je heeren Dq Geer (c.h.), Schouten (a.r.) en JoekenAv.d.) trachtten, te kram men en te lijmen en de suggestie te wek ken alsof de zaak niet hopeloos was. Maar terwijl na prof. Aalberse andere afgevaardigden het woord voerden, werkte minister Colijn aan een regee- rir.gsverklaring. Hij gaf ze minister Oud ter inzage. In diepen ernst zaten beiden over het stuk gebogen. De sprekers vermochten slechts zel den, belangstelling te wekken. Eerst was het wachten op prof. Aalberse ge weest. Nu was het wachten op den minister-president. Be voorzitter gaf hem eenige uren om zich voor te berei den, en liet hem in den avond aan het woord. Op het Binnenhof bleef de menigte wachten In de avondvergadering van heden heeft minister Colijn een verklaring afgelegd, waarin hij her innerde aan wat prol. Aalberse (r.k.) 's middags had medege deeld, nl. dat, wanneer over den motie van vertrouwen in de regee- Minister Colijn ring zou moeten worden gestemd, de geheele katholieke fractie haar stem hieraan zou onthouden. Hoe wel, aldus de minister-president, zulk een motie niet is ingediend en er dus niet over kan worden ge stemd, houdt deze verklaring een ondubbelzinnige veroordeeling in van het algemeene regeeringsbe- leid, met name op sociaal en econo misch gebied. Z. Exc. wees er op, dat namens de sociaaldemocrati sche en communistische fracties soortgelijke verklaringen waren afgelegd en ook door eenige op zichzelf staande leden der Kamer, met welke uitdrukking hij blijkbaar doelde op afgevaardigden als de heeren Sneevliet (r.s.) en Van Houten (c.d.) Daar dus de meerder heid der Kamer geen vertrouwen meer stelt in het regeeringsbeleid, waarvan het bezuinigingsontwerp een onderdeel is, was het kabinet tot het besluit gekomen, dat het thans gewenscht was, schorsing van het debat over dit ontwerp te ver zoeken, ten einde zich te beraden over het advies, dat het aan de Kroon zal moeten uitbrengen. Natuurlijk is het debat hierna ge schorst. Be volgende Kamervergaderin gen gaan nu niet door. Toen, nadat vanmiddag prof. Aalber se had gesproken, nog andere afgevaar digden het woord voerden, vroegen wij ons reeds af, waarom het debat eigenlijk nog moest worden voortgezet. Dat het kabinet, nadat de katholieken te ver staan hadden gegeven, het niet meer te vertrouwen, niet rustigjes aan zou kun nen blijven, was te verwachten. De mi nister-president heeft in zijn verklaring nog de moeite genomen, uit te rekenen, dat de meerderheid dei' Kamer geen vertrouwen in de regeering stelt. De katholieken hadden niet verklaard, tegen het bezuinigingsontwerp te zullen stem men, maar nu zij het kabinet hun ver trouwen hadden opgezegd, viel niet aan te nemen, dat de regeering het wetsont werp kalm met de Kamer zou afhande len Was het laatste wel geschied, er zou wel een zeer scheeve verhouding zijn ontstaan. Wat er nu gebeuren zal? Kameront binding? Bij nieuwe verkiezingen zou het volk geen uitspraak kunnen doen over het vraagstuk der devaluatie, want hierover heerscht in df partijen zeiven geen eenstemmigheid en prof. Aalberse zelf is tegenstander van devaluatie. Zal het kabinet zijn ontslag aan H. M. de Koningin aanbieden? Dit is zeker: tot het laatst toe staat het op de bres voor De Regeeringspersdienst deelt het volgende mede: Naar aanleiding van de ver klaring door minister Colijn gisteravond namen6 het kabinet in de Tweede Kamer afgelegd, wordt er ter voorkoming van alle misverstand de aandacht op gevestigd, dat het kabinet niet als demissionnair beschouwd mag worden. Het kabinet kan pas demissi onnair genoemd worden, wan neer het beraad tot het houden waarvan het op grond van de politieke situatie aanleiding vindt, er toe leidt dat het, kie zende tusschen aftreden en Ka merontbinding, aan de Koningin zijn ontslag aanbiedt. Het kabinet blijft in functie en er verandert, zoolang het zijn verantwoordelijkheid draagt, niets aan het regeeringsbeleid. Dit betreft ook het regeerings beleid ten opzichte van onze munt. Ook te dezen aanzien blijft het kabinet-Colijn op zijn post en met betrekking tot het vraagstuk der devaluatie huldigt het onveranderd het afwijzende standpunt, door den voorzitter van den ministerraad en den minister van Financiën Vrijdag j.1. uiteengezet. Hieruit kan te vens worden afgeleid dat het kabinet zoo noodig zonder ver wijl de krachtigste maatregelen zal nemen om den gulden tegen directe of indirecte aanvallen in welken vorm dan ook te be schermen. de pariteit van den gulden. Zulks blijkt uit de hedenavond gepubliceerde ver klaring, waarin de regeering meedeelt, desnoods door de krachtigste maatrege len aanvallen op den gulden af te zullen slaan. Wij hebben reden aan te nemen, dat, toen minister Steenberghe het be sluit had genomen, af te treden, H. M. de Koningin invloed heeft geoefend om hem te bewegen, aan te blijven, totdat zijn opvolger was benoemd, opdat niet de minste twijfel aan de houding der re geering inzake handhaving van den gouden standaard zou ontstaan. Thans echter is er een kabinet, waarin de meer derheid der Kamer geen vertrouwen stelt, terwijl op geen stukken na valt te zeggen, hoe de nieuwe regeering eruit za'. zien. Dit schept gevaren voor de po sitie van den gulden, ter bezwering waarvan bet kabinet stevig stelling neemt ter bescherming van den gouden standaard. Laat ons hopen, dat zijn verklaring haar uitwerking niet zal missen. Van de avondvergadering heden kan gezegd worden: kort maar hevig. Zij duurde slechts tien minuten. In en bui ten het Kamergebouw was de belang stelling enorm. Er waren tweemaal zoo veel journalisten als gewoonlijk en on der hen vele buitenlanders. De schare op het Binnenhof riep herinneringen op aan den dag, dat de Eerste Kamer de vlootwet verwierp. De kabinetsleider las de verklaring met vaste stem voor, maar was evenals de andere bewindslieden merkbaar onder den indruk van het oogenblik. De menigte op het Binnen hof juichte mini6te Colijn, toen hij in zijn auto stapte, toe. Omtrent den hedenochtend ge houden ministerraad vernemen wij, dat deze gewijd was aan een be spreking van de politieke situatie. Voorts vernemen wij, dat de mi nister-president een onderhoud met H.M. de koningin heeft aange vraagd voor hedenmiddag. Een regeringsverklaring van mi nister Colijn. (Kamer-overzicht). Het conflict ItaliëAbessinië. (Dag. Overzicht). De rassenstrijd in Duitschland, en interview met Streicher. (Bui tenland). Revolverdrama in den Braziliaan- schen Senaat. (Buitenland). Groote boschbrand in Zuid- Frankrijk. (Buitenland). De onlusten in Lahore; ongeveer 160 gewonden. (Buitenland.) De ramp van de Gaai; de oorzaak van het ongeluk (Luchtvaart). (Zie verder eventueel laatste berichten.) De Nederlandsche Bank ver hoogt met ingang van 25 Juni haar tarieven over de g e- h e e 1 e linie met 2 Het wisseldisconto zal derhalve 5 bedragen. Nu het bezuinigingsontwerp voor het oogenblik niet verder behandeld wordt en een spoedige hervatting van de behandeling daarvan ook niet waarschijnlijk is, zullen de begrootingen moeten worden ingediend zonder rekening te houden met het bezuini gingsontwerp, hetgeen beteekent, dat de in verband daarmede in die begrootingen reeds verwerkte bezuinigingsmaatregelen zullen worden teruggenomen. Hedenochtend is de ministerraad in bui tengewone zitting bijeengekomen om overeen komstig de gisteravond door minister Colijn in de Tweede Kamer afgelegde verklaring zich te beraden over de politieke situatie. Een definitieve beslissing over het aan de Kroon uit te brengen advies wordt in een morgenochtend te houden vergadering van den ministerraad genomen. Ten aanzien van de zitting van hedenochtend kan alleen nog wor den medegedeeld, dat daarin het ka binet opnieuw zijn wil heeft beves tigd om zoo noodig met de k r a c h- tigste middelen op te treden tot handhaving van den ga- ven gulden. DE DRUKTE OP HET BINNENHOF. Gistermiddag voor den aanvang der vergadering van de Tweede Kamer had zich op het Binnenhof een groote schare belangstellenden verzameld. Voor den ingang van het Tweede Kamergebouw hadden velen zich opgesteld om de Kamerleden te zien, waarvan men elkaar de leidende figuren aanwees. Voor de publieke tribune der Kamer stond een lange en dichte file van men- schen, die hoopten een plaats machtig te worden. Be aankomst van de Minis ters wekte uit den aard der zaak niet geringe belangstelling. Om een plaatsje op de publieke tribune te bemachtigen stonden gistermorgen om 9 uur reeds menschen te wachten. Be belangstelling op het Binnenhof was 's avonds nog grooter dan 's mid dags, het geval was, waar men den af loop der besprekingen volgde. Toen de Ministerpresident, dr. Colijn, na zijn afgelegde verklaring het Tweede Kamergebouw verliet om in zijn auto plaats te nemen, is hij door de menigte luide toegejuicht. Het „Leve Colijn" was niet van de lucht. Men verdrong zich om de auto, zoodat deze zelfs hier en daar niet verder kon rijden. Be minister-president was daardoor zichtbaar getroffen. Onder den titel „Donkere wolken" schrijft de N.R.Crt. (lib.) o.a.: Wat in de laatste dagen menigeen moet hebben gevreesd is een feit geworden. Door de verklaring, die prof. Aalberse gistermid dag namens zijn geheele fractie heeft afge legd, is een conflict tusschen het kabinet- Colijn en de meerderheid der Tweede Kamer uitgebroken. Ondanks de ernstige waarschu wing uit eigen kring, heeft de katholieke groep het land in een moeilijke politieke situatie gebracht, die in het verleden nauwe lijks haar weerga vindt. Hiermede is een gezwel opengebarsten, waarvan het eerste symptoom zich reeds bij

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1935 | | pagina 1