DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. DE KABINETSCRISIS. Het Italiaansch-Abessinische conflict. Prof. Aalberse niet geslaagd. Een opdracht aan Dr. Colijn. Dnqdiikscfi Ho. 176 DIt nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 29 Juli 1935 137e Jaargang Zooals wij Zaterdagavond nog bulletineerden, heeft Prof. Mr. P. J. M. Aalberse aan H. M. de Koningin verzocht hem te willen veroorloven de vorming van een parlementair kabinet op de breedst mogelijke basis niet te aanvaarden, omdat hij na besprekingen met de voorzitters van de Kamerfracties de overtuiging had gekregen, geen voldoende overeen stemming te zullen kunnen bereiken om te komen tot de vorming van een parlementair kabinet op genoegzaam breede basis. De a.s. Volkenbondszitting. H. M. de Koningin heeft Zaterdagavond den minister van staat Jhr. Mr. D. J. de Geer ontvangen. H. M. heeft hedenochtend Dr. H. Colijn ontvangen en opdracht ver leend tot vorming van een extra parlementair kabinet van breede samenstelling. Dr. H. Colijn heeft verzocht de opdracht in beraad te mogen hou den, waarop de Koningin den wensch heeft uitgesproken de beslissing binnen enkele dagen te mogen vernemen. Dr. Colijn, aan wien H. M. de Koningin hedenochtend opdracht tot de vorming van een extra parlementair kabinet heeft gegeven, heeft hedenochtend reeds met verschillende vooraanstaande politieke per sonen besprekingen gevoerd. De indruk op de effectenbeurs. DE FRACTIE-LEIDERS BIJEEN. PERSSTEMMEN. Wat vandaag dc aandacht trekt,,. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Haile Selassie. Volgens de te Rome heerschende opvat ting ligt de sleutelpositie voor de ontwikke ling van de komende gebeurtenissen in En geland. Men geeft derhalve te verstaan, dat ook Engeland zich zou moeten houden aan de opvatting de a.s. raadsbesprekingen te beperken alleen tot bet incident van Wal- Wal. De Parijsche correspondenten van de bladen te Rome geven uitdrukking aan een zekere hoopvolle stemming aangezien het de Fransche diplomatie zou zijn gelukt Enge land af te brengen van zijn intransigente en starre houding. Te Rome is men echter nog steeds scep tisch en voorzichtig met voorspellingen of Engeland niet de raadszitting zou benutten voor het te berde brengen van voor Italië on bespreekbare problemen. Daaronder zou vol gens de Italiaansche opvatting ook reeds vallen een nader ingaan op de laatste oproep van den Negus. Met groote bevrediging wordt voorts in de Romeinsche dagbladen geconstateerd dat volkomen overeenstem ming bestaat met Frankrijk over de in Ge neve te kiezen richting. In Parijs heeft men zeer wel begrepen dat op het oogenblik al leen besprekingen binnen het kader van wal-Vtal in aanmerking kunnen komen. Men spreekt in dit verband de hoop uit dat het Laval bij het a.s. bezoek van Eden te Parijs gelukken zal den Engelschen minister te overtuigen van de doelmatigheid ervan dat zijn regeering bij den keizer van Abessinië zou aandringen op de hervatting van de on derbroken onderhandelingen over Wal-Wal. Tot dusverre zou de Engelsche regeering echter weinig geneigd zijn een dergelijke stap re doen. De krachtige verwijten ontbreken dan ook niet, volgens welke Engeland welis waar met woorden naar een verzoening streeft maar dit niet metterdaad bewijst. Italiaansche nota aan den Volkenbond. De Italiaansche regeering heeft den Vol kenbond een nota gezonden met het verzoek om nauwkeurige mededeeling, of de agenda der a.s. Raadszitting niet verder gaat dan de bespreking van directe bemiddelingsonder handelingen onder voorwaarde, dat deze beperkt bleven tot het incident van Wal-Wal Hierop heeft de Italiaansche regeering geen antwoord gekregen en zij behoudt zich daar om haar definitieve standpunt ten aanzien van de komende Raadszitting voor, totdat z'j op de hoogte is gesteld van de agenda en van de houding der Abessinische regeering. Indien andere mogendheden bepaalde kwes ties te berde zoudën brengen, moet Italië Rog overwegen, of het wel aan de komende besprekingen te Geneve zal deelnemen. Het incident van Wal Wal. Zondag werd te Rome een mededeeling ontvangen van het secretariaat van den Vol kenbond, waarin de Italiaansche regeering in kennis wordt gesteld van het antwoord jfer Abessinische regeering op haar verzoe ken van 14 en 23 Juli. Volgens deze mede deeling wijst Addis Abeba het Italiaansche voorstel om de onderbroken onderhandelin gen in zake het incident van Wal-Wal weer te knoopen, van de hand. Volgens te Rome ontvangen mededeel ingen heeft de Abessinische regeering Geneve doen Weten, dat zij nog steeds tegenover de rta- 1'aansche meening staat en van opvatting dat de commissie inzake Wal-Wal zich ook met de kwestie der grensregeling moet bozig houden. In dezen zin heeft Addis Abeba verzocht °P de bijeenkomst van den Volkenbond, ten opzichte van het besluit van 25 Mei, waarbij do verzoeningscommissie werd ingesteld, een nauwkeurige omschrijving van haar be voegdheden te willen geven. Zondagavond had men te Rome officieel Etge Mener. nog niet zijn houding bepaald nopens de nieuwe situatie. Een definitieve beslissing van Italië over zijn deelneming aan de beraadslagingen van den Volkenbondsraad op Woensdag zal er dus in de eerste plaats ook van afhangen in hoeverre men te Geneve bereid is in te gaan op de recente Abessinische voorstellen. Een verklaring van den Negns. De koning der koningen heeft Zaterdag een verklaring gepubliceerd waarin hij wijst op den ernst van het probleem dat thans voor den Volkenbond gebracht wordt. Woor delijk zegt hij: „Het is ain den Volkenbond tb verklaren of leden van den bond het recht hebben openlijk een aanval te doen op de ter ritoriale integriteit van een anderen staat, openlijk diens souvereiniteit en onafhanke lijkheid te bedreigen en zijn toevlucht te nemen tot wapengeweld als instrument voor een politiek van expansie en verovering. Wat ons betreft, wij kunnen dit niet gelooven en wij wachten met vertrouwen de beslissing af van den Volkenbond". De Negus blijft van meening dat de Vol kenbond de werkelijke basis van het conflict moet bestudeeren, n.l. welk land Wal-Wal bezit en wanneer dit bezit toegekend wordt aan Ethiopië moet nagaan met welk Techt Italiaansche troepen zich daar bevonden. De positie van den Italiaan- schen ambassadeur te Addis Abeba. In het Corps diplomatique te Addis Abe ba bespreekt men met groote belangstelling welke thans de positie is van den Italiaan- schen ambassadeur sinds deze door zijn ges te op den verjaardag van den Negus het on mogelijk gemaakt heeft dat hij in direct con tact zou kunnen treden met den Negus. Men acht dit feit vooral ernstig onder de huidige omstandigheden, omdat daardoor groote moeilijkheden ontstaan in het over brengen van regeeringsbeslissingen. Welis waar hebben de Abessijnen verklaard dat zij besloten hebben de onvriendelijke geste van den Italiaanschen diplomatieken vertegen woordiger te negeeren, dit neemt echter niet weg dat men zijn positie uitermate moeilijk acht en zich afvraagt of de ambassadeur verontschuldigingen zal aanbieden voor zijn wegblijven dan wel uit zijn functie zal af treden. Interview met den Negus. 't Petit Journal publiceert een interview met den keizer van Abessinië, die o m. verklaar de: Abessinië heeft niet gemobiliseerd; in de beteekenis, welke men thans aan dit begrip geeft, kan Abessinië zelfs niet mobiliseeren Bij ons leeft de boer met zijn menscben op zijn grond en hij verdedigt hen tegen aan vallen precies zooals een huiseigenaar zijn bezit in geval van een aanval verdedigt. Wij hebben geen troepen geconcentreerd en ih het land ook geen leger verzameld, om dat, ondanks alles, Abessinië zijn vertrouwen in den Volkenbondsraad behoudt. Wij hebben feitelijk slechts een wensch: met onze buren in vrede te leven. Wij hopen, dat de wijsheid der staatslieden, die te Geneve bijeen zullen komen, de imperialisten de achting voor de verdragen zullen afdwingen, opdat de on aantastbaarheid van ons gebied en de onaf hankelijkheid van Abessinië gewaarborgd worden. Wij zullen ons in geen geval door bommen laten civiliseeren. Het komt uit, dat we in Europa oorlogsmateriaal hebben ge kocht. Maar hebben wij niet het recht onze positie te versterken en acht te slaan op onze veiligheid? U weet, dat mijn land, aldus besloot de keizer van Abessinië, twee malen zoo groot is als Frankrijk en ongeveer 12 millioen inwoners telt. Wij zijn van meening, dat Abessinië het meest ontwapende land ter wereld is. Men zal zijn kracht moeten too- nen om niet genoodzaakt te worden zich er van te bedienen, Dr. Colijn. Prol. Aalberse. Op de effectenbeurs werd het bericht, dat dr. H. Colijn is belast met de vorming van een extra parlementair kabinet, zeer rustig ontvangen. De vraag naar aandeelen was hedenmorgen veel minder dan in de afgeloo- pen week en hier en daar vonden zelfs winst nemingen plaats waardoor de koersen vrij scherp terug liepen. Op de wisselmarkt was een overeenkomstige ontwikkeling waar te nemen en de koersen van de buitenlandsche valuta's neigden in de ochtenduren iot reactie. De parlementaire red. van de Telg schreef aan zijn blad: Nadat prof. Aalberse Vrijdag des middags en tot laat in den avond en Zaterdagmorgen besprekingen had gevoerd met de leiders der vijf groote Tweede-Kamerfracties afzonder lijk en met kopstukken van de R.K. Staats partij, heeft hij Zaterdagmiddag een bespre king gehad, welke ruim drie uren duurde, met de heeren Al'barda, Schouten, De Geer en Bierema, onderscheidenlijk voorzitter der S.D., A.R., C.H. en V.B. fractie. Daarbij is, gelijk bij de afzonderlijke ge- dachtenwisseling reeds was gebleken, komen vast te staan, dat het niet mogelijk zou zijn een „enstructief welvaartsprogram" vast te stellen, dat voor alle partijen, waarmede prof Aalberse contact had gezocht, aanvaardbaar zou zijn. Principieele nietbereidheid was bij de vertegenwoordigers der partijen, die Za terdagmiddag aan de slotbespreking hebben deelgenomen, niet zonder meer aanwezig. Anders waren met name de heeren Schouten en Bierema waarschijnlijk voor deze confe rentie niet teruggekomen. Het A.N.P. schrijft: Omtrent de kabinetscrisis vernemen wij nog, dat na de individueele besprekingen met de fractie-voorzitters, Zaterdagmiddag ten huize van prof. Aalberse een gecombineerde vergadering is gehouden, waar van 2 uur tot half zes over de kabinetscrisis van gedachten is ge\visseld. Toen het besluit eenmaal gevallen was, waardoor prof. Aalberse niet aan de op dracht kon voldoen, heeft hij zich om half zeven naar Den Ruigenhoek begeven om H.M. de Koningin van een en ander op de hoogte te stellen en aan Hare Majesteit ont heffing van de hem gegeven opdracht te ver zoeken. Het falen van Aalberse. De Telegraaf schrijft: Wij hebben de opdracht, aan mr. Aalberse verstrekt, van het eerste oogenblik af slechts beschouwd als een formaliteit, die in het kader onzer constitutioneele gewoonten pas te. Het was duidelijk, dat de heer Aalberse na het gebeurde onmogelijk aan het land hei vertrouwen en d moreelen ruggesteun kon geven, die het in deze moeilijke dagen zoo hard noodig heeft. Het is daarom onwaar schijnlijk, dat H. M. de koningin alsnog aan den leider der katholieke fractie een andere opdracht tot formatie .an een kabinet za verstrekken. Dat wil niet zeggen, dat de rol van den heer Aalberse bij deze kabinetscrisis is uitge speeld. In tweede instantie, als straks een nieuwe kabinetsformateur zal zijn benoemd zal hij terdege zijn invloed kunnen doen ge voelen. Eerst als wij opnieuw een ministerie hebben, dat den gulden wil verdedigen en dat zonder medewerking der socialisten is gevormd, zal men kunnen zeggen, dat de po litiek van mr. Aalberse schipbreuk heeft ge leden. Zoo ver is het echter nog niet. Constatee- ren wij voor het oogenblik, dat de katholieke staatspartij dr. Colijn haar vertrouwen heeft opgezegd, zonder zich van te voren te heb ben vergewist, of zij dezen eminenten staats man kon vervangen. Ifi normale tijden keurt men een dergelijke polithke handelwijze af. Wat er van te zeggen onder de omstandighe den, waarin wij nu leven? Het Italiaansch-Abessinische con flict. (Dag. Overzicht). Revolte in Japan op het nippertje verijdeld. (Buitenland). Zuid-Slavië en de terugkeer der Habsburgers. (Buitenland). Het anti-eemitisme in Duitsch- Iand. (Buitenland). De affaire-Jacobs. (Buitenland). Plannen tot reorganisatie van het Engelsche leger. (Buitenland). Hevige ontploffing in een kruit fabriek bij Milaan. (Buitenland). Verschillende auto-ongelukken. (Binnenland). Dr. Colijn krijgt opdracht tot vor ming van een extraparlementair kabinet op breede basis (Binnen land). Groote brand te Veldhoven. (Bin nenland). (Zie verder eventueel laatste berichten.) De Maasbode wilde een beroep doen op jhr. De Geer. Prof. Aalberse, zegt het blad, heeft aan de koningin medegedeeld, dat hem gebleken is, geen grondslag te kunnen vinden voor de hem verleende opdracht. Is dit zoo, dan zal de formateur hoogst waarschijnlijk aan H. M. hebben geadvi seerd de vorming van een parlementair ka binet aan een ander staatsman te willen op dragen. Het is immers niet in te zien, dat prof. Aalberse wel een basis zou hebben voor de vorming van een extra:parlementair- kabinet. En dit schijnt ook niet direct aan de orde, zoolang geen andere pogingen tot formatie van een blijkbaar door H. M. ge wild parlementair kabinet zijn gedaan. Waarschijnlijk heeft prof. Aalberse in dit stadium dus definitieve ontheffing van de aan hem verleende opdracht verzocht. Om de tegenstelling tusschen deflatie en devaluatie draait het politiek conflict en het schijnt ons niet in 's lands belang deze te genstelling te verduisteren. Men kan twis ten over het hoever der deflatie, zooals men ook kan disputeeren over de beste methode van devaluatie, doch dit zijn technische kwesties. Zou men het daarover eens moeten wor den voor een kabinet tot stand komt, dan kan Nederland nog lang op een ministerie wachten. Hoofdzaak is, dat een kabinet op treedt, dat op voldoenden steun in de Kamer kan rekenen. Of het bij optreden de beschik king heeft over een rescript, waarbij aan den president der ciculatiebank de verplich ting tot goudafgifte wordt teruggenomen is een zaak die men toch moeilijk vooruit kan zeggen. In dit verband schijnt, volgens „De Maas bode" een beroep op jhr. De Geer aanbeve lenswaardig. Het Algemeen Handelsblad schrijft: Ondanks principieele bereidheid der vijf fractieleiders tot 't voeren van een gemeen schappelijke bespreking, is de conferentie mislukt. Wellicht is er aanleiding te veron derstellen, zegt het blad, dat de grootste bezwaren kwamen van de zijde der Anti- Revolutionnairen en Liberalen. Maar prac- tisch is men blijkbaar tot de conclusie geko men, dat ook een samenwerking tusschen Roomsch-Katholieken, Sociaal-Democraten en Christelijk Historischen niet te verwezen lijken is. Het Hbld. zegt ten slotte ook, dat het nog heel wel mogelijk geacht wordt, dat de Ko ningin ten slotte de ontslag-aanvrage van het kabinet-Colijn niet zal inwilligen. De Nieuwe Rotterdams che Courant zegt: Bij de gezamenlijke conferentie, zegt het blad, waarop alleen de leider der vrijz.-dem. niet was verschenen en van liberale zijde in verband daarmede al dadelijk een voorbe houd werd gemaakt, moet de discussie tus schen aanhangers van zoo ver uiteenloopen- de politieke denkbeelden over het program, dat de heer Aalberse had ontworpen, een hopeloos beeld van gemis aan eenheid voor een kabinet op de breedst mogelijke basis vertoond hebben. Dat program werd daar dan ook van verschillende zijden bestreden Ook de a.-r. woordvoerder had slechts za kelijke bedenkingen en plaatste zich dus niet op het standpunt, dat zijn fractie niet bereid was, steun te verleenen aan een formateur, die het kabinet-Colijn had doen vallen. Ook gaf prof. Aalberse een ontkennend antwoord op de vraag van den voorzitter der soc.-dem. fractie, den heer Albarda, of de r.-k. bereid waren alleen met de sociaal democraten een kabinet te vormen. De

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1935 | | pagina 1