DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE KABINETSCRISIS.
Het Italiaansch-Abessinische conflict.
Prof. Aalberse niet geslaagd.
Een opdracht aan Dr. Colijn.
Dnqdiikscfi
Ho. 176 DIt nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 29 Juli 1935
137e Jaargang
Zooals wij Zaterdagavond nog bulletineerden, heeft Prof. Mr. P. J.
M. Aalberse aan H. M. de Koningin verzocht hem te willen veroorloven
de vorming van een parlementair kabinet op de breedst mogelijke basis
niet te aanvaarden, omdat hij na besprekingen met de voorzitters van
de Kamerfracties de overtuiging had gekregen, geen voldoende overeen
stemming te zullen kunnen bereiken om te komen tot de vorming van
een parlementair kabinet op genoegzaam breede basis.
De a.s. Volkenbondszitting.
H. M. de Koningin heeft Zaterdagavond den minister van staat
Jhr. Mr. D. J. de Geer ontvangen.
H. M. heeft hedenochtend Dr. H. Colijn ontvangen en opdracht ver
leend tot vorming van een extra parlementair kabinet van breede
samenstelling.
Dr. H. Colijn heeft verzocht de opdracht in beraad te mogen hou
den, waarop de Koningin den wensch heeft uitgesproken de beslissing
binnen enkele dagen te mogen vernemen.
Dr. Colijn, aan wien H. M. de Koningin hedenochtend opdracht
tot de vorming van een extra parlementair kabinet heeft gegeven, heeft
hedenochtend reeds met verschillende vooraanstaande politieke per
sonen besprekingen gevoerd.
De indruk op de effectenbeurs.
DE FRACTIE-LEIDERS
BIJEEN.
PERSSTEMMEN.
Wat vandaag dc
aandacht trekt,,.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Haile Selassie.
Volgens de te Rome heerschende opvat
ting ligt de sleutelpositie voor de ontwikke
ling van de komende gebeurtenissen in En
geland. Men geeft derhalve te verstaan, dat
ook Engeland zich zou moeten houden aan
de opvatting de a.s. raadsbesprekingen te
beperken alleen tot bet incident van Wal-
Wal. De Parijsche correspondenten van de
bladen te Rome geven uitdrukking aan een
zekere hoopvolle stemming aangezien het de
Fransche diplomatie zou zijn gelukt Enge
land af te brengen van zijn intransigente en
starre houding.
Te Rome is men echter nog steeds scep
tisch en voorzichtig met voorspellingen of
Engeland niet de raadszitting zou benutten
voor het te berde brengen van voor Italië on
bespreekbare problemen. Daaronder zou vol
gens de Italiaansche opvatting ook reeds
vallen een nader ingaan op de laatste oproep
van den Negus. Met groote bevrediging
wordt voorts in de Romeinsche dagbladen
geconstateerd dat volkomen overeenstem
ming bestaat met Frankrijk over de in Ge
neve te kiezen richting. In Parijs heeft men
zeer wel begrepen dat op het oogenblik al
leen besprekingen binnen het kader van
wal-Vtal in aanmerking kunnen komen. Men
spreekt in dit verband de hoop uit dat het
Laval bij het a.s. bezoek van Eden te Parijs
gelukken zal den Engelschen minister te
overtuigen van de doelmatigheid ervan dat
zijn regeering bij den keizer van Abessinië
zou aandringen op de hervatting van de on
derbroken onderhandelingen over Wal-Wal.
Tot dusverre zou de Engelsche regeering
echter weinig geneigd zijn een dergelijke stap
re doen. De krachtige verwijten ontbreken
dan ook niet, volgens welke Engeland welis
waar met woorden naar een verzoening
streeft maar dit niet metterdaad bewijst.
Italiaansche nota aan den
Volkenbond.
De Italiaansche regeering heeft den Vol
kenbond een nota gezonden met het verzoek
om nauwkeurige mededeeling, of de agenda
der a.s. Raadszitting niet verder gaat dan de
bespreking van directe bemiddelingsonder
handelingen onder voorwaarde, dat deze
beperkt bleven tot het incident van Wal-Wal
Hierop heeft de Italiaansche regeering geen
antwoord gekregen en zij behoudt zich daar
om haar definitieve standpunt ten aanzien
van de komende Raadszitting voor, totdat
z'j op de hoogte is gesteld van de agenda en
van de houding der Abessinische regeering.
Indien andere mogendheden bepaalde kwes
ties te berde zoudën brengen, moet Italië
Rog overwegen, of het wel aan de komende
besprekingen te Geneve zal deelnemen.
Het incident van Wal Wal.
Zondag werd te Rome een mededeeling
ontvangen van het secretariaat van den Vol
kenbond, waarin de Italiaansche regeering
in kennis wordt gesteld van het antwoord
jfer Abessinische regeering op haar verzoe
ken van 14 en 23 Juli. Volgens deze mede
deeling wijst Addis Abeba het Italiaansche
voorstel om de onderbroken onderhandelin
gen in zake het incident van Wal-Wal weer
te knoopen, van de hand.
Volgens te Rome ontvangen mededeel ingen
heeft de Abessinische regeering Geneve doen
Weten, dat zij nog steeds tegenover de rta-
1'aansche meening staat en van opvatting
dat de commissie inzake Wal-Wal zich
ook met de kwestie der grensregeling moet
bozig houden.
In dezen zin heeft Addis Abeba verzocht
°P de bijeenkomst van den Volkenbond, ten
opzichte van het besluit van 25 Mei, waarbij
do verzoeningscommissie werd ingesteld, een
nauwkeurige omschrijving van haar be
voegdheden te willen geven.
Zondagavond had men te Rome officieel
Etge Mener.
nog niet zijn houding bepaald nopens de
nieuwe situatie.
Een definitieve beslissing van Italië over
zijn deelneming aan de beraadslagingen van
den Volkenbondsraad op Woensdag zal er
dus in de eerste plaats ook van afhangen in
hoeverre men te Geneve bereid is in te gaan
op de recente Abessinische voorstellen.
Een verklaring van den Negns.
De koning der koningen heeft Zaterdag
een verklaring gepubliceerd waarin hij wijst
op den ernst van het probleem dat thans
voor den Volkenbond gebracht wordt. Woor
delijk zegt hij: „Het is ain den Volkenbond
tb verklaren of leden van den bond het recht
hebben openlijk een aanval te doen op de ter
ritoriale integriteit van een anderen staat,
openlijk diens souvereiniteit en onafhanke
lijkheid te bedreigen en zijn toevlucht te
nemen tot wapengeweld als instrument voor
een politiek van expansie en verovering. Wat
ons betreft, wij kunnen dit niet gelooven en
wij wachten met vertrouwen de beslissing
af van den Volkenbond".
De Negus blijft van meening dat de Vol
kenbond de werkelijke basis van het conflict
moet bestudeeren, n.l. welk land Wal-Wal
bezit en wanneer dit bezit toegekend wordt
aan Ethiopië moet nagaan met welk Techt
Italiaansche troepen zich daar bevonden.
De positie van den Italiaan-
schen ambassadeur te Addis
Abeba.
In het Corps diplomatique te Addis Abe
ba bespreekt men met groote belangstelling
welke thans de positie is van den Italiaan-
schen ambassadeur sinds deze door zijn ges
te op den verjaardag van den Negus het on
mogelijk gemaakt heeft dat hij in direct con
tact zou kunnen treden met den Negus.
Men acht dit feit vooral ernstig onder de
huidige omstandigheden, omdat daardoor
groote moeilijkheden ontstaan in het over
brengen van regeeringsbeslissingen. Welis
waar hebben de Abessijnen verklaard dat zij
besloten hebben de onvriendelijke geste van
den Italiaanschen diplomatieken vertegen
woordiger te negeeren, dit neemt echter niet
weg dat men zijn positie uitermate moeilijk
acht en zich afvraagt of de ambassadeur
verontschuldigingen zal aanbieden voor zijn
wegblijven dan wel uit zijn functie zal af
treden.
Interview met den Negus.
't Petit Journal publiceert een interview met
den keizer van Abessinië, die o m. verklaar
de: Abessinië heeft niet gemobiliseerd; in de
beteekenis, welke men thans aan dit begrip
geeft, kan Abessinië zelfs niet mobiliseeren
Bij ons leeft de boer met zijn menscben op
zijn grond en hij verdedigt hen tegen aan
vallen precies zooals een huiseigenaar zijn
bezit in geval van een aanval verdedigt.
Wij hebben geen troepen geconcentreerd
en ih het land ook geen leger verzameld, om
dat, ondanks alles, Abessinië zijn vertrouwen
in den Volkenbondsraad behoudt. Wij hebben
feitelijk slechts een wensch: met onze buren
in vrede te leven. Wij hopen, dat de wijsheid
der staatslieden, die te Geneve bijeen zullen
komen, de imperialisten de achting voor de
verdragen zullen afdwingen, opdat de on
aantastbaarheid van ons gebied en de onaf
hankelijkheid van Abessinië gewaarborgd
worden. Wij zullen ons in geen geval door
bommen laten civiliseeren. Het komt uit, dat
we in Europa oorlogsmateriaal hebben ge
kocht. Maar hebben wij niet het recht onze
positie te versterken en acht te slaan op onze
veiligheid? U weet, dat mijn land, aldus
besloot de keizer van Abessinië, twee malen
zoo groot is als Frankrijk en ongeveer 12
millioen inwoners telt. Wij zijn van meening,
dat Abessinië het meest ontwapende land ter
wereld is. Men zal zijn kracht moeten too-
nen om niet genoodzaakt te worden zich er
van te bedienen,
Dr. Colijn.
Prol. Aalberse.
Op de effectenbeurs werd het bericht, dat
dr. H. Colijn is belast met de vorming van
een extra parlementair kabinet, zeer rustig
ontvangen. De vraag naar aandeelen was
hedenmorgen veel minder dan in de afgeloo-
pen week en hier en daar vonden zelfs winst
nemingen plaats waardoor de koersen vrij
scherp terug liepen. Op de wisselmarkt was
een overeenkomstige ontwikkeling waar te
nemen en de koersen van de buitenlandsche
valuta's neigden in de ochtenduren iot
reactie.
De parlementaire red. van de Telg schreef
aan zijn blad:
Nadat prof. Aalberse Vrijdag des middags
en tot laat in den avond en Zaterdagmorgen
besprekingen had gevoerd met de leiders der
vijf groote Tweede-Kamerfracties afzonder
lijk en met kopstukken van de R.K. Staats
partij, heeft hij Zaterdagmiddag een bespre
king gehad, welke ruim drie uren duurde, met
de heeren Al'barda, Schouten, De Geer en
Bierema, onderscheidenlijk voorzitter der
S.D., A.R., C.H. en V.B. fractie.
Daarbij is, gelijk bij de afzonderlijke ge-
dachtenwisseling reeds was gebleken, komen
vast te staan, dat het niet mogelijk zou zijn
een „enstructief welvaartsprogram" vast te
stellen, dat voor alle partijen, waarmede prof
Aalberse contact had gezocht, aanvaardbaar
zou zijn. Principieele nietbereidheid was bij
de vertegenwoordigers der partijen, die Za
terdagmiddag aan de slotbespreking hebben
deelgenomen, niet zonder meer aanwezig.
Anders waren met name de heeren Schouten
en Bierema waarschijnlijk voor deze confe
rentie niet teruggekomen.
Het A.N.P. schrijft:
Omtrent de kabinetscrisis vernemen wij
nog, dat na de individueele besprekingen met
de fractie-voorzitters, Zaterdagmiddag ten
huize van prof. Aalberse een gecombineerde
vergadering is gehouden, waar van 2 uur tot
half zes over de kabinetscrisis van gedachten
is ge\visseld.
Toen het besluit eenmaal gevallen was,
waardoor prof. Aalberse niet aan de op
dracht kon voldoen, heeft hij zich om half
zeven naar Den Ruigenhoek begeven om
H.M. de Koningin van een en ander op de
hoogte te stellen en aan Hare Majesteit ont
heffing van de hem gegeven opdracht te ver
zoeken.
Het falen van Aalberse.
De Telegraaf schrijft:
Wij hebben de opdracht, aan mr. Aalberse
verstrekt, van het eerste oogenblik af slechts
beschouwd als een formaliteit, die in het
kader onzer constitutioneele gewoonten pas
te. Het was duidelijk, dat de heer Aalberse
na het gebeurde onmogelijk aan het land hei
vertrouwen en d moreelen ruggesteun kon
geven, die het in deze moeilijke dagen zoo
hard noodig heeft. Het is daarom onwaar
schijnlijk, dat H. M. de koningin alsnog aan
den leider der katholieke fractie een andere
opdracht tot formatie .an een kabinet za
verstrekken.
Dat wil niet zeggen, dat de rol van den
heer Aalberse bij deze kabinetscrisis is uitge
speeld. In tweede instantie, als straks een
nieuwe kabinetsformateur zal zijn benoemd
zal hij terdege zijn invloed kunnen doen ge
voelen. Eerst als wij opnieuw een ministerie
hebben, dat den gulden wil verdedigen en
dat zonder medewerking der socialisten is
gevormd, zal men kunnen zeggen, dat de po
litiek van mr. Aalberse schipbreuk heeft ge
leden.
Zoo ver is het echter nog niet. Constatee-
ren wij voor het oogenblik, dat de katholieke
staatspartij dr. Colijn haar vertrouwen heeft
opgezegd, zonder zich van te voren te heb
ben vergewist, of zij dezen eminenten staats
man kon vervangen. Ifi normale tijden keurt
men een dergelijke polithke handelwijze af.
Wat er van te zeggen onder de omstandighe
den, waarin wij nu leven?
Het Italiaansch-Abessinische con
flict. (Dag. Overzicht).
Revolte in Japan op het nippertje
verijdeld. (Buitenland).
Zuid-Slavië en de terugkeer der
Habsburgers. (Buitenland).
Het anti-eemitisme in Duitsch-
Iand. (Buitenland).
De affaire-Jacobs. (Buitenland).
Plannen tot reorganisatie van het
Engelsche leger. (Buitenland).
Hevige ontploffing in een kruit
fabriek bij Milaan. (Buitenland).
Verschillende auto-ongelukken.
(Binnenland).
Dr. Colijn krijgt opdracht tot vor
ming van een extraparlementair
kabinet op breede basis (Binnen
land).
Groote brand te Veldhoven. (Bin
nenland).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
De Maasbode wilde een beroep doen
op jhr. De Geer.
Prof. Aalberse, zegt het blad, heeft aan de
koningin medegedeeld, dat hem gebleken is,
geen grondslag te kunnen vinden voor de
hem verleende opdracht.
Is dit zoo, dan zal de formateur hoogst
waarschijnlijk aan H. M. hebben geadvi
seerd de vorming van een parlementair ka
binet aan een ander staatsman te willen op
dragen. Het is immers niet in te zien, dat
prof. Aalberse wel een basis zou hebben
voor de vorming van een extra:parlementair-
kabinet. En dit schijnt ook niet direct aan de
orde, zoolang geen andere pogingen tot
formatie van een blijkbaar door H. M. ge
wild parlementair kabinet zijn gedaan.
Waarschijnlijk heeft prof. Aalberse in dit
stadium dus definitieve ontheffing van de
aan hem verleende opdracht verzocht.
Om de tegenstelling tusschen deflatie en
devaluatie draait het politiek conflict en het
schijnt ons niet in 's lands belang deze te
genstelling te verduisteren. Men kan twis
ten over het hoever der deflatie, zooals men
ook kan disputeeren over de beste methode
van devaluatie, doch dit zijn technische
kwesties.
Zou men het daarover eens moeten wor
den voor een kabinet tot stand komt, dan
kan Nederland nog lang op een ministerie
wachten. Hoofdzaak is, dat een kabinet op
treedt, dat op voldoenden steun in de Kamer
kan rekenen. Of het bij optreden de beschik
king heeft over een rescript, waarbij aan
den president der ciculatiebank de verplich
ting tot goudafgifte wordt teruggenomen is
een zaak die men toch moeilijk vooruit kan
zeggen.
In dit verband schijnt, volgens „De Maas
bode" een beroep op jhr. De Geer aanbeve
lenswaardig.
Het Algemeen Handelsblad
schrijft:
Ondanks principieele bereidheid der vijf
fractieleiders tot 't voeren van een gemeen
schappelijke bespreking, is de conferentie
mislukt. Wellicht is er aanleiding te veron
derstellen, zegt het blad, dat de grootste
bezwaren kwamen van de zijde der Anti-
Revolutionnairen en Liberalen. Maar prac-
tisch is men blijkbaar tot de conclusie geko
men, dat ook een samenwerking tusschen
Roomsch-Katholieken, Sociaal-Democraten
en Christelijk Historischen niet te verwezen
lijken is.
Het Hbld. zegt ten slotte ook, dat het nog
heel wel mogelijk geacht wordt, dat de Ko
ningin ten slotte de ontslag-aanvrage van
het kabinet-Colijn niet zal inwilligen.
De Nieuwe Rotterdams che
Courant zegt:
Bij de gezamenlijke conferentie, zegt het
blad, waarop alleen de leider der vrijz.-dem.
niet was verschenen en van liberale zijde in
verband daarmede al dadelijk een voorbe
houd werd gemaakt, moet de discussie tus
schen aanhangers van zoo ver uiteenloopen-
de politieke denkbeelden over het program,
dat de heer Aalberse had ontworpen, een
hopeloos beeld van gemis aan eenheid voor
een kabinet op de breedst mogelijke basis
vertoond hebben. Dat program werd daar
dan ook van verschillende zijden bestreden
Ook de a.-r. woordvoerder had slechts za
kelijke bedenkingen en plaatste zich dus niet
op het standpunt, dat zijn fractie niet bereid
was, steun te verleenen aan een formateur,
die het kabinet-Colijn had doen vallen.
Ook gaf prof. Aalberse een ontkennend
antwoord op de vraag van den voorzitter
der soc.-dem. fractie, den heer Albarda, of
de r.-k. bereid waren alleen met de sociaal
democraten een kabinet te vormen. De