Stad en Omgeving De Tilburgsche textielstaking breidt zich uit. DE STRIJD OM HET OUDE ETHIOPIË. jnbileum Commissaris C. Ch. Walraven. ALKMAARSCHE COURANT van WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1935 Binnenland Ontstemming over de houding van het bestuur van Sint Lamberius. TOT NOG TOE ALLES RUSTIG. Et wordt gestaakt in Tilburg Wanneer men er een Tilburger naar vraagt, zegt hij: „Ja, dat schijnt wel zoo. Je kunt het zien bij de fabrieken. Waar je geen menschen ziet, daar wordt gewerkt, en waar er groep jes arbeiders op de trottoirs staan, daar wordt gestaakt". Dat is alles, wat de bewo ners ervan merken. Het leven gaat overal gewoon zijn gang en alleen aan de drukte op sommige punten, die den Tilburger als ongebruikelijk opvalt, kan men iets bijzon ders merken Wanneer de arbeidstijd is ver streken, is het overal rustig in de stad en geen vreemdeling zal kunnen merken, dat hier een strijd wordt gestreden, waarnaar overal in den lande om verschillende rede nen met belangstelling wordt gekeken. Het conflict en de belangen der groote mogendheden. Inscheping van Italiaansche troepen naar Abessinië. De groote steden kozen nieuwe wethouders. Toevallig is ons gisteren gebleken, dat niet alleen tnr. Koelma Maandag zijn koperen ambtsjubileum hier ter stede heeft gevierd, maar dat dit tevens het geval was met een an deren hoofdambtenaar, al is dit feit in bree- den kring1 dan ook niet zoo feestelijk her dacht geworden. Voor de betrokkene zelf was de ontdekking, a iets van bekend was zelfs een minder aangename verrassing en het is dan ook Geenszins met zijn voorkennis of goedkeu ring dat wij deze regelen aan hem wijden, maar meer omdat velen met ons van meening zullen zijn, dat gelijkwaardige jubilea in onze courant een gelijkwaardige vermelding yerdienen. Toen de commissaris van Politie, de heer C Ch. Walraven Maandagmorgen zijn werk kamer betrad, vond hij daar een alleraardig ste attentie van den burgemeester, een fraa>e tinnen vaas met inscriptie I. II 1.1923 I.IX.1935. Deze met bloemen gevulde vaas ■was de gelukwensch bij den dag, dat het 12V2 jaar geleden was, dat de heer Walraven als commissaris van Politie hier ter stede be- eedigd is geworden. In den loop van den dag prachtig'hWm'f ^°ven<iien verrast door een schrijver eL vïd? Va",de insj*cteurs en den lijken weS* rdaan den "itdrukk?- daan ïan den heer Walraven vol- bekendheicHe geven" ged€nkda2 86"1 verdere feest"was dus ei^enliik geen prijs on in w v 1 "'K 's- stellen wij er memoreeren De heirew f biizonderheden te eenvoltrpnc Walraven was achter- RhpHpn o "specteur in Tiel, in Nijmegen in 2 Februari lQTl"3 C0™"1I®8ar» in Sneek. Op Alkmaar tJ 7 J tot commissaris te op 15 Ma?r?Td'K°P 1 Maart geïnstauïrd tr.T'^r Wendelaar van ziin amhirr v blï Z1ïn benoeming overzicht gegeven levenslooP een uitvoer'g sch^n vïllariS 'S bestuurslid van de Broeder- Sr vnnr hp* "i1T,SSJanssen en 0 a' examina- tor voor het politie-diploma. trad°0wa e beer, Wa,raven hier in functie ^d;inWaser,^keIwel een en ander dat ver- e'schte. Er was op velerlei gebied remmi«erp^r noodig en de nieuwe taMr Ho 7s l? voor de "iet dankbare £.ridarr[0eah?t'nitiatief te nemen- Het is g ïjpelijk, dat hem dit in den eersten tijd van zijn commissariaat hier ter stede door mmigen, die zich min of meer gedupeerd na WeJ-5eüs j^üjk is genomen, maar na korten tijd heeft men algemeen leeren in- ,fn sterker politioneel optreden in e gevallen aan reeds te lang bestaande misstanden een einde heeft gemaakt. De com missaris, door sommigen eerst voor een dicta tor uitgemaakt, ontpopte zich weldra als een streng maar rechtvaardig en voor iedereen toegankelijk hoofdambtenaar en de vele verenigingsbesturen, die in verloop van jaren zijn medewerking verzochten, kunnen getuigen hoe hij steeds in het algemeen be- 'arjg bereid is met velerlei wenschen rekening te houden. De woorden van hulde aan zijn adres na afloop van diverse feestelijkheden zijn het beste bewijs, dat de heer Walraven als commissaris veler waardeering heeft ge vonden. Dat ook zijn ondergeschikten in goede ver standhouding tot hun chef staan, heeft op den jubileumsdag zeker de fraaie bloemen hulde bewezen. Dat juist een zijner liefste wenschen, de bouw van een nieuw politie-bureau, thans een feit is geworden, is een toevallige omstandig heid. Dit is zeker het mooiste cadeau, dat de commissaris bij zijn jubileum in ontvangst heeft mogen nemen. Wij hop- nog vele j, politie zal mogen zijn. :eft mogen nemen. Wij hopen, dat hij in het nieuwe gebouw )g vele jaren de chef van de Alkmaarsche (Van onzen Reisredacteur). De vorige week is de staking uitgebroken als een „wilde" staking, buiten de organisa ties om, maar zij heeft zich inmiddels zoover uitgebreid, dat zij gisteren ruim 70 pCt. der werkende arbeiders omvatte. De directie aan leiding ertoe was een loonsverlaging van 5 PCt., welke op 19 Augustus, dus een week voor het uitbreken der staking, is ingegaan, maar de eigenlijke oorzaak zit dieper. In den grond is de staking een uiting van ontevredenheid over de leiding der textiel arbeiders-organisaties, van welke te Tilburg speciaal het bestuur der afdeeling van den r k. textielarbeidersbond Sint Lambertus den laatsten tijd veel van het vertrouwen der ar beiders had verloren. Zoowel deze organisa tie als de bij het N.V.V. aangesloten bond De Eendracht weigert de staking als recht matig te erkennenden stakers is de toegang tot hun bondsgebouw ontzegd en de onder steuningskassen blijven voor hen gesloten. Hoe is het zoover gekomen? De werkge vers, georganiseerd in de vereeniging van fabrikanten van wollen stoffen, hadden een loonsverlaging voorgesteld van 15 pCt., wel ke zij voor het op gang houden van hun be drijven noodzakelijk achtten. Zij traden met de arbeiders-organisaties in overleg, waar van de besturen na veel confereeren de verla ging tot 5 pCt. wisten te beperken. De be sturen stelden nu aan hun leden voor, deze loonsvermindering te aanvaarden. Een ver gadering van Sint Lambertus werd belegd, doch het bestuur weigerde daarop de werk- looze leden toe te laten, tegen den zin der arbeiders, die tenslotte de vergadering ver lieten. Volgens het reglement had toen het bestuur de bevoegdheid een besluit te nemen en het heeft dit gedaan in dien zin, dat de loonsverlaging van 5 piCt. werd aanvaard. Over dit besluit ontstond bij de leden groote ontevredenheid. Men achtte de loons verlaging niet noodig, gezien het feit, dat de fabrieken thans, naar hun meening, vol doende met cders zijn bezet. Na een week is men in staking gegaan, een staking die zich in korten tijd uitbreidde en thans een 2500 tot 3000 arbeiders en arbeidsters omvat. Te gen het advies van het bondsbestuur in werd de staking voortgezet, waarop de werkge vers antwoordden met ontslag van de sta kers Toen kwam aan het eind van de vorige week de kermis, wanneer er in Tilburg ouder gewoonte niet wordt gewerkt. Wat zouden de stakers na afloop daarvan doen? De dag van gisteren heeft afdoende aan getoond, dat de stakende arbeiders voet bij stuk houden. Hun aantal was zelfs grooter dan toen de kermis begon. De werkgevers hadden voor de kermis 60 pCt. van het loon uitbetaald aan de stakers, die schriftelijk wilden verklaren, dat zij na de kermis we derom aan het werk zouden gaan, en vrij al gemeen (voorzoover de stakers in de stad waren, want vele Tilburgers plegen geduren de de kermisdagen op reis te gaan) is daar van gebruik gemaakt. De werkweek loopt namelijk weliswaar van Maandag tot Zaterdag, maar het loon wordt meest Maandag of Dinsdag uitbetaald Toen nu de staking uitbrak, hebben de werk gevers het loon over de toen afgeloopen week ingehouden, omdat zij de staking als een contractbreuk beschouwden. Vrijdag kwamen zij met het voorstel om 60 pCt. uit te betalen als voorschot aan degenen, die beloofden na de kermis weer aan het werk te zullen gaan, waarna dan later de resteerende 40 pCt. zou worden uitgekeerd. De stakers hebben de 60 pCt. aanvaard, maar zij hebben gisteren het werk niet hervat. In de achterzaal van een onaanzienlijk café in een arbeidersbuurt in het Noorden van de stad zetelt het stakingscomité, dat uit arbeiders van verschillende fabrieken is samengesteld en waartoe leden van de beide textielarbeiders-organisaties behooren. Daai hebben we gisteren den voorzitter van het comité, den heer J. Spijkers, gesproken. Vol gens de stakers is hun handelwijze geens zins onrechtmatig. De werkgevers hadden het loon niet mogen inhouden en de uitbe taalde 60 pCt. kvbam aan de arbeiders toe. De belofte om weer aan het werk te gaan had daarmede niets te maken. Daarentegen beschouwen de werkgevers de staking als een contractbreuk, een ontijdige nederleggin'- van het werk, waarvoor hun een schadevc goeding van een week loon wettelijk toekom' De stakingsleiding heeft getracht in co' tact te komen met de werkgevers-organisat' doch juist gisteren had men ten antwoor gekregen, dat de vereeniging haar stand punt, om eventueele maatregelen, die kunnen strekken tot opheffing van de staking, alleen met de „bevoegde instanties" te bespreken, handhaaft. Naar de meening der stakings leiding zullen de werkgevers echter moeten inzien, dat de organisaties niet meer de wer kelijke vertegenwoordigers van de arbeiders zijn. De overeenkomst, die de werkgeversver- eeniging met de organisaties heeft gesloten, moge dan formeel in orde zijn, gezien de massa, die nu in verzet komt, blijkt wel, dat het meerendeel der arbeiders geenszins ach ter hun besluit stond. Gisteren is op de Tilburgsche wielerbaan, die ruim 5000 menschen kan bevatten, en waarop geen plaats onbezet was, een verga dering van de stakers gehouden Daarop is met algemeene stemmen besloten de staking niet op te geven. Het besluit van het bestuur van Sint Lambertus, om de loonsverlaging te aanvaarden, werd zeer gelaakt. Geconsta teerd werd dat dit bestuur reeds sedert enkele jaren het vertrouwen der arbeiders niet meer geniet. Men oordeelde, dat het in 1931 en VI In de vorige hoofdstukken hebben wij er op gewezen, dat economische oorzaken ge leid hebben zoowel tot Italië's optreden als tot de interventie van Engeland en Japan. Het lijkt ons niet overbodig hierop thans wat dieper in te gaan. Ook het fascistische regiem heeft Italië niet kunnen vrijwaren voor de noodlottige gevolgen /an de crisis. Vooral in de laatste jaren gaat Italië daaronder zeer gebukt. Het deficit op de begrooting wordt steeds be langrijker, het evenwicht bij de handelsba lans is geheel en al zoek. Het spreekt dus vanzelf, dat de Duce naar middelen uitzag, die hem zouden kunnen helpen zijn volk de noodige welvaart te verschaffen. Hij besloot zijn toevlucht te nemen tot een veroverings oorlog. Nu staat tegenover het voordeel van een mobilisatie: vermindering der werkloos heid; een zeer groot nadeel: enorme onkos ten. Italië ondervindt dit thans aan den lijve. Nog niet zoolang geleden moest de regee ring de gouddekking voor de Lire verlagen De voorbereidingen voor 'n dergelijken oor log worden dan ook niet getroffen, wanneer men er niet van overtuigd is, dat bij een succesvollen afloop van den krijg voordeelen te behalen zijn, die de moeite driedubbel loo- nen. En Abessinië is al deze inspanningen wel de moeite waard: het is een ongemeen rijk land, waar groote hoeveelheden kolen, ijzer, zwavel, koper, goud en zelfs platina te vin den zijn. Ook groote quanta zout, magne sium en kalizouten treft men er aan. Doch niet aileen deze dingen zullen op den Duce zulk een geweldige aantrekkingskracht uit geoefend hebben, dat hij de verantwoorde lijkheid van een oorlog op zijn schouders durft te laden. Het bezit van Abessinië zou Italië niet alleen geweldige economische voordeelen verschaffen, er zouden niet alleen drie millioen Italianen aan het werk gezet kunnen worden, maar tevens zou Italië een rol in de wereldpolitiek kunnen spelen, die nog grooter is dan tegenwoordig al het ge val is. De positie van Abessinië is van dien aard, dat men een zeer grooten invloed kan uitoefenen op de omringende landen, ja deze in vele opzichten afhankelijk kan maken Italië, dat de beschikking heeft over Ethiopië, zal eer. gevaarlijke factor vormen in de ko loniale politiek der Europeesche mogend heden, temeer daar het niet, zooals nu nog met Abessinië het geval is, afhankelijk zou zijn van de andere staten, wat een uitweg naar zee betrefte, daar immers Eritrea de schakel tusschen den oceaan en het Abessini- sche hoogland vormt. De Duce heeft trou wens niet eens getracht deze laatste motie ven geheim te houden. In zijn eigen talrijke redevoeringen treft men uitingen in dien geest niet aan, maar zijn intiemste medewerkers hebben in woord en geschrift herhaaldelijk verklaard, dat de Duce het Italiaansche volk meer wilde nalaten dan goede autowegen en drooggelegde moerassen en dat hij het fas cistische rijk wilde maken tot een wereld rijk. Men kan er zeker van zijn, dat derge lijke uitingen niet zonder toestemming en buiten zijn weten worden gedaan. Engeland Frankrijk zijn de groote te genspelers van Mussolini. Zonder hun inter ventie zouden de zaken allerwaarschijnlijkst een vlotter verloop voor Italië gehad hebben. Maar ondanks dit en ondanks de commissie voor het onderzoek der grensgeschillen en de resoluties van den Volkenbondsraad is die Italiaansche dictator geen haar afgeweken van de richtlijnen, die men reeds een halfjaar geleden kon constateeren. Op welke wijze nu kan Italië, indien het in het bezit van Abessinië is, invloed uit oefenen op de beide bovengenoemde mogend heden? De Fransche belangen staan in ver band met de beteekenis van de haven Djzi- boetie, het middelpunt van Fransch-Somali- land. Djziboetie is het uitgangspunt van de eenige Abessinische spoorlijn, die naar Ad dis Abeba leidt en ligt wat buitengewoon belangrijk is juist tegenover de haven Aden. Een strategische positie dus. Het is een belangrijke plaats op den zeeweg naar Indië en is de doorgangshaven voor goede ren uit het Oosten naar Ethiopië. Voor Engeland ligt het zwaartepunt bij het Tsanameer en de bronnen van den Nijl. Hiervan is namelijk de katoenaanbouw in Engelsch Soedan en Egypte afhankelijk. De strijd om het Tsanameer is reeds decennia oud. In de afgeloopen maanden heeft Enge land de concessie van Abessinië verworven voor het aanleggen van een stuwdam bij het meer, waardoor men in staat zal zijn de irrigatie van de katoengebieden te regelen en waardoor men de katoenmarkt van de ge- heele wereld zal kunnen beheerschen. Wat zal Italië doen wanneer het bij het Tsana meer zit? Men durft het risico niet te loopen. Het land is rijk aan mineralen en heeft dus voor elk ander land groote waarde. Het bezit van Abessinië zou Italië groote economische voor deelen verschaffen éh zou te vens Italië een nog grootere rol kunnen laten spelen in de koloniale politiek. te speculeeren op de welwillendheid van het eerzuchtige Italië. Dan bestaat er ook nog gevaar voor een terugslag van het Italiaansche avontuur op Centraal-Europa. Men vreest dat, ondanks alle beweringen van den Duce inzake troepenconcentratie aan de noordgrens van het rijk, het Oostenrijk- sche probleem weer op den voorgrond zal komen en wijst in dit verband op de terug houdendheid der Duitsche pers. Al zijn Engelands belangen in deze niet zoo groot als die van de continentale staten, toch is men er niet' blind voor de gevaren, die daaruit zouden kunnen voortvloeien. Een geheel andere kwestie is het rassen vraagstuk, dat tot groote ergernis der Engel- schen door den Duce bij de haren bij het con flict gesleept is. Om de Italiaansch-Abessi- nische kwestie als een strijd tusschen het zwarte en het blanke ras voor te stellen, was uiterst bedenkelijk. Daardoor werden in Engelsch Indië sympathieën opgewekt voor de Abes- siniers en werd een zekere aggressiviteit ge schapen. In dit verband wijzen wij ook nog op de geestdrift, die zich van de Amerikaansche negers heeft meestergemaakt, die reeds ge- heele legioenen gevormd hebben, teneinde Haile Selassie te hulp te snellen. De mogendheden erkennen wel degelijk, dat Italië het recht heeft uit te zien naar nieuwe gebieden. Maar vindt, dat dit op een andere wijze bereikt kan worden dan door het voeren van een oorlog. Het ruilen van grondgebied kan tot dezelfde resultaten lei den. Zooals men weet heeft Engeland zelfs aangeboden een deel van zijn koloniën aan Italië af te staan. Bij de onderhandelingen stuitte Engeland aanvankelijk op tegenstand van Fransche zijde, een tegenstand, die ver oorzaakt was door dat de Britten op eigen houtje een vlootverdrag met Duitschlandi hadden gesioten. De Franschen hebben hun houding thans radicaal gewijzigd en Laval werkt ijverig samen met Eden, teneinde een ramp te voorkomen. 1932 al verkeerd heeft gehandeld met de loonsverlagingen van resp. 5 en IVt pCt. te aanvaarden; het jongste besluit heeft bij de leden de maat doen overloopen Ondanks het feit, dat de staking niet in het gewone verband der organisaties plaats heeft, verloopt zij volkomen rustig. De sta kingsleiding tracht er zooveel mogelijk voor te waken, dat elke ordeverstoring wordt ver meden, en zij is daar tot nu toe volledig In geslaagd. Wel hebben in den aanvang enkele revolutionnaire elementen van elders ge tracht in troebel water te visschen, maar dit is hun niet gelukt. Men merkt thans vrijwel niets meer van hen en de stakers vertrouwen zich eensgezind aan de leiding toe. Omdat de organisaties de staking niet willen erkennen, blijven de stakingskassen evenwel nog steeds gesloten. Dit heeft echter de stakers nog geenszins ontmoedigd. Ge tracht wordt thans een steun-actie op touw te zetten, waarvoor reeds medewerking uit verschillende deelen van het land is toege zegd. In Tilburg zelf is men begonnen met den verkoop van bonnen, welke verkoop te- ramen met enkele giften van sympathisee- ende organisaties reeds een drie duizend 'ulden hee foptgebracht. Voor drie duizend takers is dat echter nog niet veel. Er wordt dan ook van alle kanten druk uitgeoefend op de organisaties, om de stakingskassen te openen, maar veel resultaat heeft men daar mee nog niet gehad. Uit het te Tilburg in korten tijd bijeenge brachte bedrag blijkt echter wel, dat men daar de stakende arbeiders in vele kringen niet onwelwillend gezind is. Dat kan men ook merken, wanneer men zijn oor in de stad te luisteren legt. De omstandigheid, dat de staking zoo rustig verloopt, draagt daar veel toe bij. Met de politie staat de leiding op goeden voet; de ordebewaarders hebben nog in geen enkel geval behoeven op te tre den Hoe het echter in de toekomst zal gaan, als alle partijen hun standpunt handhaven en het hard tegen hard gaat, valt nu nog niet te voorsjjellen. EX-KONING ALFONSO NAAR AMSTERDAM. Naar wij vernemen, is de hoofdstad het bezoek te wachten van ex-koning Alfonso van Spanje, die dezen zomer geruimen tijd in Duitschland en Tsjecho Slowakije heeft vertoefd. De gewezen monarch, die in gezelschap reist van zijn secretaris Duc de Luna, zal waarschijnlijk de Rembrandt Tentoonstel ling bezoeken. Amsterdam. Gekozen werden de heeren S. R. de Miranda, E. Boekman en F. van Meurs, allen s.d.a.p.; mr. G. C. J. D. Kropman (r.k.)G. Baas (a.r.) en Jac. Rustige (c.h.) De heer Baas heeft zijn benoe- ning in beraad gehouden. Rotterdam. Tot wethouders werden gekozen de volgende vier sociaal-democra ,:n, de heeren De Zeeuw, Brauti- g:;m, Ratté en Van Dijk. Den Haag. In de gistermiddag gehouden l tting van den Haagschen raad t, erden tot wethouders gekozen, de fueren M. Vrijenhoek (s.d.a.p.), ir. t. J. M. Feber (r.k.) aftr., J. R. Inoeck Henkemans (c.h.) aftr., prof. ir. C. L. v. d. Bilt (lib.) aftr. en L. Buurman (s.d.a.p.) RADIO-CENSUUR! Boutens gedicht wederom on toelaatbaar geacht. Dr. P. C. Boutens heeft, zooals men zich zal herinneren in 1930 voor de A.V R.O. een ode gedicht ter gelegenheid van den 50ste verjaardag van koningin Wilhelmina. Dit gedicht, getiteld „Morgengedachten op den vijftigsten geboortedag van Wilhelmina van Oranje-Nassau, koningin der Nederlan den", is destijds, op 1 September 1930 voor genoemden radio-omroep voorgedragen door Paul Huf, ondanks het feit dat de Alg. Programma-Commissie telegrafisch bezwaar had gemaakt tegen de uitzending van de 12e, 28e en 29e strofe van Bouten's ode. Het be doelde telegram werd n.1. niet tijdig ont vangen daar het kantoor der A.V.R.O. bij aankomst reeds was gesloten. Thans heeft dit incident zich herhaald. Zaterdagmiddag j.1., op Koninginnedag, zou Paul Huf de ode van dr. P. C. Boutens we derom voordragen, ditmaal voor de Phoni. Bij zijn aankomst te Hilversum wachtte hem eenter een telegram van de Indië-program- ma-commissie waarin deze de uitzending van dezelfe drie strofen verbood. De heer Huf heeft daarop den Indischen luisteraars medegedeeld, evenveel respect te hebben voor het kunstwerk van den Prins onzer Dichteren als voor de bezwaren van een programma-commissie en derhalve geen ver minkt gedicht te kunnen voordragen In plaats van Bouten's „Morgengedachten" heeft hij daarop ter herdenking van den 'ia- gischen dood van koningin Astrid voorge dragen het 15e d'eeuwsche „Adieu-Liedt", gewijd aan Maria van Bourgondië, die ten gevolge van een val van haar paard het le ven verloor. De drie strofen van dr. P. C. Boutens waartegen de programma-commissie in 1930 en thans wederom bezwaar maakten, ;uiden als volgt: Gesloten staan de politieke kermiskramen Waar ieders zure draf smook joeg door schouw aan schouw; Verschald zijn al de klein eerzuchtige ijdle namen, En zuiver proeft de lucht, en ijler welft zijn blauw. Laat dan Uw dienaren wijs en onwijs bedillen, Naar inzicht of partijgunst voorschrijft of beleeft, Vaak het onnoozle doen en het verstandige willen, Daar was en is maar Eén Gij zijt het die regeert. Over en met de kern Uws volks, het zout der natie Dat nooit zijn smaak heeft ingeboet voor valschen schijn; Dat in zijn midden voert Uw vorstelijke Gratie, Als Isrel met zijn Efod toog door d» woestijn HJ1

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1935 | | pagina 9