dagblad voor alkmaar en omstreken.
Bxiqeliiksck OvevMl
Zal graaf de Marchant et d'Ansembourg
senator worden?
De tijd een beste collega van dr. Colijn.
Volkenbondsraadsvergadering zonder Italië.
Mo. 228 nummei hPst.mt uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 27 September 1935 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
137e Jaargang
PARLEMENT.
Jhr. de Geer vindt deze regeering een
kundig chirurg voor devaluatie.
Dr. Colijn geen kermiswonder.
De commissie van vijf blijft bestaan,
italiaansche persstemmen over de besluiten.
IN EN OM ABESSINIË.
Rondom Abessinië.
Wal vandaag de
aandacht trekt,,.
ALKMAARSCHE COURANT
e Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.-,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar nlaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Eerste Kamer.
Den Haag, 26 Sept.
De Eerste Kamer heeft een kort vergade
ringetje gehouden, waarin zij de wijziging
van het tarief van justitiekosten en salaris
sen in burgerlijke zaken en het aanvullende
NederlandschTsjechoslowaaksche han
delsverdrag zonder debat en stemming heeft
goedgekeurd. Daarna is zij in de afdeelingen
den geloofsbrief van graaf de Marchant et
d'Ansembourg gaan onderzoeken. In den
loop van October zal zij een nieuwen grif
fier benoemen, die den overleden jhr. Bee-
laerts van Blokland zal opvolgen.
Tweede Kamer.
De belangrijkheid van het debat heeft zich
in zekeren zin in dalende lijn bewogen. Dit
kon welhaast niet anders, sedert gisteren
prof. Aalberse de discussie aanving. Van de
andere sprekers kon men mm of meer zeker
vooruit weten, wat zij ongeveer zouden zeg
gen. Bovendien hebben vandaag vele eenlin
gen het woord gevoerd en zij plegen in het
algemeen geen overwegenden invloed op de
politieke gebeurtenissen te oefenen. Van tijd
tot tijd, als een belangrijke, parlementaire
figuur aan het woord kwam, flikkerde de
belangstelling wat op.
Mr. Vervoorn (plattelandspartij) was de
laatste afgevaardigde, die sprak. Hij vroeg,
of de portefeuille van defensie nog lang va
cant zou blijven. Toen minister Colijn, een
aanvang met zijn rede makende, toonde,
hierop eenigszins uitvoerig te willen ant
woorden, kwam er op den laten namiddag
zoowaar nog een oogenblik spanning in de
Kamer, waar nog maar heel weinig leden
aanwezig waren. Een belangrijke mededee-
ling heeft Z.Exc. niet gedaan, maar aardig
was het wel, wat hij vertelde. Mr. Vervoorn's
vraag had hem herinnerd aan een te Geneve
opgedane ervaring. Briand moest het Vol-
kenbondswerk eens plotseling verlaten om
een nieuw ministerie, zijn negende(l), te for-
meeren. Toen hij twee dagen later uit Parijs
was teruggekomen, vroeg men hem. hoe de
vorming was gegaan, wel, antwoordde hij,
zooals gewoonlijk, zooveel portefeuilles voor
die groep, zooveel voor die en zooveel voor
die, maar één portefeuille heb ik nog niet
weggegeven; die is voor den tijd; de tijd is
een mijner bese collega's. Dit antwoord van
Briand gebruikte minister Colijn om mr.
Vervoorn van repliek te dienen!
De sprekers waren, al is de toon van mi
nister Colijn's rede van Dinsdag zoo tege
moetkomend mogelijk geweest, het erover
eens, dat het program van het nieuwe kabi-
net-Colijn slechts weinig verschilt van dat
van het oude. De enkele verschilpunten be
sprekende, zeide mr. Westerman (n.h.), dat
de theelepel industrialisatie onder minister
Steenberghe een eetlepel onder minister Ge-
lissen was geworden, en hij voegde erbij,
dat het minister Colijn blijkbaar moeite kost
te, dien grooten lepel in te slikken! De Ka
mer lachte. De premier ook. Blijkbaar er
kende hij, niet als een kermiswonder te kun
nen optreden.
Is dus het verschil met het oude kabinet
gering, jhr. De Geer (c.h.) merkte bovendien
op, dat de kabinetscrisis van Juli niet had
moeten ontstaan en niet had behoeven te
ontstaan. Hij gaf te kennen, dat er aan bei
de kanten was gezondigd, door de regeering
èn door de katholieke fractie.
Betoogde ir. Albarda gisteren, dat op de
crisis de vorming van een roomsch-rood par
lementair kabinet had moeten volgen, de heer
Schouten (a.r.) drukte er nu zijn vreugde
over uit, dat dit niet was geschied.
De heeren Arts (r.k.v.p.) en Van Houten
(c.d.) merkten op, dat een roomsch-rood ka
binet op meer Kamerleden had kunnen steu
nen dan op de vijftig katholieken en sociaal
democraten, omdat ook zij aan de voorstellen
van zulk een regeering wel hun stem had
den willen geven.
En de heer De Visser (c.p.) zegde zelfs
den steun zijner fractie aan de sociale voor
stellen van een roomsch-rood kabinet toe,
maar hij verbond er een opwekking tot vor
ming van een eenheidsfront aan, dat noch
sociaal-democraten noch katholieken aan
trekt. Dat een parlementair kabinet op bree-
dere basis ook niet mogelijk i6, bleek heden
nog eens weer uit redevoeringen van de hee
ren Schouten (a.r.) en Joekes (v.d.), die be
toogde, dat de verschillen tusschen de soc-
dem. en hun respectievelijke partijen te
groot zijn, dan dat zij in één regeering zit
ting zouden kunnen nemen. Wat de vrijzin
nig-democraten aangaat, is dit vroeger wel
eens anders geweest, maar nu zouden zij een
samengaan met de sociaal-democraten als
een verloochening van minister Oud be
schouwen.
De heeren De Geer, Bierema (lib.) en
Schouten hebben bezwaren geuit tegen de
vaste-lasten-ontwerpen. Met belangstelling
wachten wij af, hoe de regeering zal probee-
ren, aan de bezwaren der Kamer tegemoet
te komen.
Jhr. de Geer, die tegen devaluatie is en ze
een pijnlijke operatie noemde, verklaarde,
aan zulk een operatie nochtans de voorkeur
te geven boven een reeks ruw-toegebrachte
messteken, welke geen genezing, maar won
den veroorzaken. Als een reeks messteken be
schouwt hij een aantal voorstellen tot ver
betering van den toestand zonder onderling
verband. En, voegde hij erbij, indien het tot
devaluatie moet komen, moet zij geschieden
door den kundigsten chirurg, voorzien van
de modernste instrumenten, d.i. door deze
regeering. Jhr. de Geer zeide, inzake de de
valuatie volkomen op haar kompas te zeilen.
Maar de heer Schouten verweet hem later,
dat hij devaluatie voorstelde als iets, dat
misschien aanlokkelijk is: 'n technische ope
ratie in een steriele omgeving, buiten aanwe
zigheid van Onrustige toeschouwers. Het ver
wijt schijnt ons niet gerechtvaardigd. Wij
hebben nog nooit iemand ontmoet, die ge
lukkig was, geopereerd te moeten worden, en
zich gevleid gevoelde, als een chirurg hem
„een interessant geval" vond.
Een soortgelijk verwijt, als de heer Schou
ten jhr. de Geer maakte, deed mr. Westerman
den minister-president, omdat deze had ver
klaard, dat ten slotte niet de regeering, maar
het volk zelf devaluatie kan voorkomen. Mr.
Westerman vond dit een uiting van on
macht en als zoodanig het gevaar van deva
luatie in de hand werkende.
Minister Colijn evenwel heeft zich er altijd
afkeerig van getoond, het te laten voorko
men, alsof hij meer kan, dan hij kan. Indien
ons volk zoo zot mocht zijn om te vluchten
in buitenlandsche valuta, zou vermoedelijk
mr. Westerman zelfs als premier geen deva
luatie kunnen tegenhouden!
Anderzijds is het waar, dat men over de
valuatie niet te veel moet praten. In vroegere
dagen toonde men jit te begrijpen, maar dat
ieder er nu over spreekt, valt niet te verwon
deren, nadat de kabinetscrisis den goudvoor
raad der Nederlandsche bank zoo heeft doen
verminderen.
Dat de splitsing van het departement van
Economische Zaken niet alleen de industria-
listen, maar ook de landbouwers gelukkig
maakt, bleek uit de uitingen van instemming
der heeren Bierema en Vervoorn met de op
richting van een apart departement van land
bouw. Uit de rede van den liberalen afge
vaardigde noteeren wij nog, dat zijn fractie
voor een vervanging van de contingenteerin-
gen door compenseerende invoerrechten is,
omdat bij de laatsten de bedrijfsvrijheid
grooter en de ambtenarij kleiner kan zijn. De
liberalen willen de compenseerende invoer
rechten dan geleidelijk lager zien worden,
naar mate onze boeren zich aanpassen aan
de wijzigingen, welke hun productie moet
ondergaan.
Een vergadering van de raads
leden zonder Italië.
Uc bijeenkomst van de Volkenbondsraad
ls gisteren voorafgegaan door een besloten
vergadering van de raadsleden, uitgezonderd
«e van Italië.
Op deze vergadering is besproken hoe men
verder te werk zal gaan. Zooals verwacht
werd, luidt het besluit, dat men een commis
sie zal vormen van alle raadsleden, zonder
Italië, maar tevens besloot men de commissie
van vijf in wezen te laten, opdat de verzoe
ningspogingen op grond van par. 3 van art.
'5 van het handvest kunnen worden voort
gezet.
Na afloop van deze bijeenkomst met geslo
ten deuren, werd de openbare vergadering
geopend, die gekenmerkt werd door een rede
van den Abessinischen afgevaardigde.
Op de openbare vergadering ontbrak Ita-
eveneens, zulks tengevolge van het feit,
dat het niet tegelijk met Abessinië aan de
raadstafel wil plaats nemen. Tecle Hawa-
riat, de Abessinische vertegenwoordiger,
was weer vergezeld van den Franschman
Jëze, den juridischen adviseur van zijn land.
Een Abessinische verklaring.
Nadat de Madariaga het verslag van de
commissie van vijf had voorgelezen, ver
klaarde Hawariat, dat zijn regeering stellig
met de grootste aandacht elk denkbeeld, door
den raad in overweging gegeven, zou be
schouwen.
De commissie van vijl blijft.
Guinazu, de voorzitter van den Raad, stel
de hierop voor, dat de commissie van vijf in
stand zou blijven om in staat te zijn voorstel
len aan de nand te doen te allen tijde, dat
men zulks mocht wenschen. Hij drong er op
aan, dat de verzoeningspogingen zouden
worden voortgezet. De stellingen van beide
partijen zijn thans bekend en daarom stelde
Guinazu voor, dat de Raad onverwijld stap
pen zou nemen tot het opstellen van zijn
rapport volgens art. 15 4 van het hand
vest. De raad, natuurlijk zonder Italië, zou
de commissie moeten vormen, belast met die
taak.
De voorzitter stelde verder voor de zitting
niet te sluiten.
De voorstellen van den voorzitter werden
later met algemeene stemmen aangenomen.
Eden zeide het te betreuren, dat er nog
geen oplossing voor de crisis is gevonden
en steunde het voorstel van den voorzitter.
Gedurende de opstelling van het rapport,
zei hij, zullen de regeeringen de gelegenheid
hebben te cerwegen of men nog meer kan
doen om den vrede te bewaren en hoe men
dat doen kan.
Daarin, zei hij, ligt een verplichting die
wij als leden van den Volkenbond met mo
gen vergeten.
Laval merkte op. dat hij de verklaring van
Eden ten volle onderschreef en dat de raao
zijn taak volgens letter en geest van het
handvest moet vervullen. t
De commissie van dertien (zooals ae
raadscommissie genoemd wordt) zal moigen
voor het eerst bijeenkomen.
De voorzitter zei ten slotte, dat hij den
voltalligen raad bijeen zal roepen, zoodra
hem zulks noodig zal schijnen of wanneer
zich een geval van nood voordoet.
Italiaaansche persstemmen.
In politieke Italiaansche kringen wordt er
ten aanzien van het heden door den Volken
bondsraad genomen besluit de nadruk op ge
legd, dat dit besluit zonder medewerking
van 'italië is tot stand gekomen.
De „Giornale d'Italia" verklaart, dat Ita
lië volledige vrijheid van handelen behoudt.
Het is niet mogelijk in het kader van den
Volkenbond de oplossing te vinden voor een
geschil, dat naar zijn aard de grenzen van
den Volkenbond overschrijdt, aldus het
blad Dat Italië zich verre houdt van de ver
gadering is een logisch gevolg van het dui
delijke standpunt, dat de Italiaansche regee
ring op 4 September te Geneve met haar me
morandum en haar verklaringen heeft uiteen
gezet Wat na den 4den September is gespro
ken en geschied, gaat Italië niet aan. Italië
erkent niet de stelling, dat de Volkenbond
zoo noodig in het Abessinisch-Italiaansche
conflict de in acht neming van zijn besluit
moet afdwingen. Ook Japan heeft indertijd
die stelling niet erkend, zonder dat de Vol
kenbond daaraan iets heeft ondernomen of
dat een vijandelijke handeling van een der
mogendheden heeft plaats gehad.
Voor Italië is het in het geheel nog niet
bewezen dat de door den Volkenbond inge
slagen weg de eemge is, waarin het statuut
voorziet Tot dusverre, aldus vervolgt het
blad, heeft men er te Geneve slechts naar
gestreefd, Italië bij voorbaat in de positie
van den zoogenaamden aanvaller te drin
gen opdat een collectieve actie in den vorm
van'sancties tegen Italië gerechtvaardigd
kan worden. Italië moet zoo worden afge
houden van Abessinië, dat gereserveerd moet
blijven voor de belangen van anderen.
Een soortgelijk standpunt als de „Giorna
le d'Ha' a" nemen ook de andere Italiaansche
bladen in.
Is Engeland voor het zenden
van waarnemers?
De Engelsche bladen leggen in hun com
mentaren op de besluiten van den Volken
bondsraad in het bijzonder den nadruk op
de verklaring van Eden, volgens welke het
uiterste gedaan moet worden om een vreed
zame oplossing van het geschil mogelijk te
maken.
De woorden van Eden, volgens welke de
betreffende regeeringen gedurende den tijd
der voorbereiding van het nieuwe rapport
gelegenheid zullen hebben te overwegen, of
verdere stappen gedaan kunnen worden tot
het behoud van den vrede, worden te Londen
uitgelegd als een wenk, dat er thans gele
genheid tot nadenken is. Het ligt geenszins
in de bedoeling, de pogingen tot het bewa
ren van den vrede voort te zetten buiten den
Volkenbond om. Veeleer, aldus wordt ge
zegd, brengt de beslissing van den raad het
conflict meer dan tevoren ondeT de onmid
dellijke autoriteit van den Volkenbond.
Het verzoek van den Negus van Abessinië
tot het zenden van onpartijdige waarnemers
naar het grensgebied in Afrika, opdat even
tueel bij een incident onmiddellijk de schul
dige kan worden aangewezen, is in Enge
land welwillend ontvangen. Het zou zelfs
kunnen worden verwacht, dat de Engelsche
delegatie te Geneve dit verzoek zou steunen.
Een beslissing over deze kwestie kan echter
nog niet zijn gevallen.
Churchill over het Italiaansch
Abessinisch geschil.
Winston Churchill heeft gisteren tijdens
een lunch, die hem te Londen was aange
boden, een rede gehouden, waarin hij o.a.
sprak over het Italiaansch-Abessinische con
flict en verklaarde, dat Engeland bereid
was, de regeering te steunen wanneer zij,
overeenkomstig de aangegane verplichtin
gen, zou helpen het gezag van den Volken
bond te handhaven. Dit was geen actie die
van Engeland uitging, en Churchill sprak
dan ook zijn leedwezen uit over de felle
campagne in de Italiaansche pers tegen En
geland. Het verheugde hem, dat de Engel
sche pers daar niet in denzelfden toon tegen
in ging. Het ging niet om een geschil tus
schen Engeland en Italië, maar tusschen den
Volkenbond en Italië.
Churchill verklaarde te spreken als vriend
van Italië, en daarom verbaasde het hem, dat
een zoo groot man en verstandig bestuurder
als Mussolini zijn dapper land in een der
gelijke moeilijke militaire en financieele posi
tie wilde brengen. Hij betreurde vooral, dat
de Italiaansche kameraden en vroegere bond-
genooten door dit alles vervreemd raakten
van de groep groote mogendheden, die
streefden naar een harmonischen opbouw
van het Europeesche gezin, waarin de groot
heid van het herleefde Italië een zoo belang
rijke plaats innam.
Van de grens
Volgens een bericht van Reuter uit Addis
Abeba melden Abessinische spionnen van de
Italiaansch-Abessinische grens, dat de Italia
nen nabij de grenzen duizenden motorrijders
en honderden tanks hebben geconcentreerd,
terwijl dagelijks een stuk of dertig vlieg
tuigen verkenningsvluchten boven het grens
gebied maken.
Eiken dag fusileeren de Abessiniërs twee
a drie van de vele gevangen genomen Somali-
spionnen, die voor Italië werken.
De Abessinische troepen in het gebied
van Dagahpoer lijden aan een tekort aan
levensmiddelen, en de militaire autoriteiten
hebben een verzoek naar Harrar gezonden
om dringend een voorraad levensmiddelen te
zenden.
De plannen van den goeverneur
van Harrar.
De gouverneur van Harrar heeft aan den
correspondent van de Daily Telegraph te
Dzjiboeti verklaard, dat hij vast besloten is
de bronnen van Wal Wal tot het uiterste te
verdedigen. Vermoeedlijk zal dit het eerste
punt van aanval uitmaken van de Italianen
op het Zuidelijk front.
Indien hij verslagen wordt, zullen zijn
troepen en guerilla zonder genade beginnen
en de verbindingen van de Italianen ver
nietigen.
Uitingen van vreemdelingenhaat
in Abessinië.
In de provincie Harrar zijn naai Reuter
uit Addis Abeba meldt, onlusten tegen vreem
delingen voorgevallen. De autoriteiten waren
niet bij machte de vreemdelingen voldoende
te beschermen, niettegenstaande den goeden
wil van dien Negus, die zeer goed weet hoe
groot zijn verantwoordelijkheid is.
De Italiaansche toebereidselen
in Libye.
De Daily Mail verneemt uit Mersa Matroe
in Noord-Egypte, dat een betrouwbaar
Europeaan, die een bezoek aan Tunis had
gebiacht, meedeelde, dat in de Noord-
Afrikaansche bezittingen van Italië een sterke
militaire actie merkbaar is. Libye is een
groote legerplaats en het schijnt dat Ben-
gasi het steunpunt is van een aanzienlijke
luchistrijdmacht.
Volkenbondsraadsvergadering zonder
Italië. (Dag. Overzicht).
De politieke toestand in Estland.
(Buitenland).
Ernstige overstroomingen in Japan.
(Buitenland).
De storm aan de Duitsche Noordzee
kust. (Buitenland).
De pakhuisbrand te Londen. (Buiten
land).
Koningin en Prinses bezoeken Kweek
school voor Zeevaart. (Binnenland).
Cumulatie-wetsontwerp verschenen.
(Binnenland).
Eenige doodelijke verkeersongeval
len. (Binnenland).
De „Poolster aan de Groningsche
kust vergaan; 5 opvarenden verdron
ken? (Binnenland).
De verhoogde kaasprijzen. (Stad).
(Zi« verder eventueel laatste
berichten.)
ZIJ, DIE ZICH MET INGANG VAN
1 OCTOBER VOOR MINSTENS 3
MAANDEN OP DIT BLAD ABON-
NEEREN, ONTVANGEN DE TOT
DIEN DATUM VERSCHIJNENDE
NUMMERS FRANCO EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
Tobroek hebben de Italianen tot een
steunpunt voor hun vloot gemaakt, hier lig
gen een kruiser, drie torpedobootjagers, twee
duikbooten, drie watervliegtuigen en een
groot transportschip, dat blanke soldaten
aan wal heeft gezet.
De bevolking is over het algemeen kalm,
doch er heerscht een sterke spanning in ver
band met de genoemde militaire maatregelen
Engelsche voorzorgsmaatregelen.
Uit Malta wordt gemeld, dat Zaterdag
vele familieleden van de Britsche militairen
aldaar, naar Engeland zullen terugkeeren,
aan boord van het transportschip Neuralia,
In alle regeeringsgebolwen, scholen, clubs
enz van Malta zijn thans gas- en bomvrije
schuilplaatsen ingericht.
Uit Nairobi wordt bericht, dat hier Woens
dagmiddag vijf bombardements- en vier
transportvliegtuigen zijn geland, komend
uit Egypte. Zij heben tot taak de noord
grens van Kenya te patrouilleeren. In geval
van een oorlog tusschen Italië en Abessinië
wenscht de regeering, dat incidenten tus
schen de nomadenstammen in Kenya en de
vele vluchtelingen, welke ongetwijfeld zul
len zoeken naar de verspreid liggende bron
nen en weiden, vermeden zullen worden. De
regeering heeft de troepen der kolonie een
nieuwe indeeling gegeven en de posten in
het Oosten versterkt. De politie zal zooveel
mogelijk trachten de vluchtelingen te over
reden naar hun land terug te keeren en tege
lijk moet zij rekening houden met overvallen
van georganiseerde rooverbenden. Hiertegen
zullen de Koninklijke Afrikaansche tirailleurs
op moeten treden.
Men is van meening, dat vliegtuigen daar
bij van groot nut zullen zijn voor verkennen
en door hun groote bewegelijkheid.
Italiaansche troepenverschepingen.
De laatste contingenten der Siciliaansche
divisie Peloratana hebben zich te Messina
ingescheept aan boord van het a.s. „Princi-
pessa Maria". Van Napels is de „Merano"
vertrokken met 450 manschappen en 25 offi
cieren, terwijl de „Colombo" zee koos met
2000 man en 138 officieren.
Abessinische vliegers oefenen.
De geruchten over een algemeene mobili
satie in Abessinië vinden hun oorsprong in
uitgebreide troepenbewegingen in het grens
gebied Het beireft hier bewegingen, waar
toe reeds eerder bevel is gegeven, doch die
niet konden worden uitgevoerd in verband
met den regenval. Wanneer inderdaad de al
gehele mobilisatie zal worden bevolen, ver
wacht men in Abessinische kringen, dat
1.075.000 man onder de wapenen zullen zijn
Gisteren is de Abessinische luchtmacht
met haar oefeningen begonnen.
Nu het terrein droog genoeg is voor lichte
toestellen, worden verschillende oefenvluch-
ten gemaakt.
De adviseur van den Negus, de Zweedsche
generaal Virgin, zal Zaterdag uit Addis
Abeba naar zijn vaderland vertrekken. In
Abessinische kringen heerscht een rustig
verbouwen.