dagblad voor alkmaar en omstreken.
Uit den Alkmaarschen Raad.
^Buitenland
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
eestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN s
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37069. Telef. 3320, redactie 3330.
No- 22» P« Direct.»,: C. KRAK. Zaterdag 28 September I93S HooMredectcr: Ti. N. ADEMA.
137e Jaargang
Het raadslid Leesberg en zijn naamgenoot, de vroegere wethouder,
leven in geheel verschillende tijdsomstandigheden. Zij hebben wel
eens van elkaar gehoord, maar niets met elkaar te maken.
Een marktkoopman is een lokvinkje, dat de passeerende vogels naar
de fuik van den winkelier moet brengen.
Het moet niet zoo worden, dat hij, die het betalen kan, vijf lantaarns
voor zijn huis krijgt, terwijl de rest van de straat in het
donker blijft zitten.
Waf vandaag de
aandacht trekt.,.
DE GARANTIE-STATEN VAN HET
MEMEL-STATUUT.
Litauen zegt stipte naleving toe.
LOOS ALARM VOOR ONTVOERING
VAN ZOON VAN VROEGERE
POLITIECHEF.
POLITIEBEAMBTEN VERVOLGD
WEGENS DOODSLAG.
NIEUW SNELHEIDSRECORD VAN
L.N.E.R.-TREIN.
Snelheid van 180 K.M. per uur.
ALKMAARSCHE COURANT.
De belangstelling op de publieke tribune
was ditmaal niet groot.
De Raad is niet spliksplinternieuw meer en
de agenda had bovendien weinig aantrekke
lijke punten.
Er waren aan de zijde waar tot dusver de
oopositie zetelde nog altijd twee vacatures en
omdat er aan dien kant in den beginne ook
nog twee raadsleden ontbraken, die er wel
behoorden te wezen, zag het er groen van de
leege zetels en de heer Appel, die door zijn
bijzondere politieke inzichten toch al weinig
contact met de andere raadsleden heeft, zat
er zoo'n beetje als Robinson Crusoë op een
onbewoond eiland.
De heer Hoijtink, die evenals de heer
Appel in zijn isolement zijn kracht zoekt, was
de vorige maal niet verschenen en moest nu
nog eens afzonderlijk beëedigd worden, maar
op het moment, dat tot deze plechtigheid zou
worden overgegaan, bleek hij nergens te vin
den, waarom de voorzitter maar met de in
gekomen stukken is begonnen
De heer Hoijtink moge in figuurlijken zin
tut groot man zijn, in werkelijkheid is hij van
bescheiden afmetingen, hij is een van de
genen van wie wel eens gezegd wordt, dat ze
tweemaal moeten binnenkomen, voordat ze
opgemerkt worden maar aangezien niemand
btm kon ontdekken, werd het vermoeden ge
uit, dat hij heeletnaal niet was gekomen en de
secretaris las juist verschillende adressen
voor, toen de lang gezochte kwam binnen
stappen en bescheiedn aan de deur bleef
wachten tot de waschlijst van ingekomen
stukken besproken was geworden.
Hij legde met zware stem de vereischie
eeden af, beloofde tiouw aan de grondwf en
de wetten des Rijks en zette zich met een
zucht van verlichting naast den heer Appe'.
Het toeval wil, dat deze politieke antipoden
vlak naast elkaar zitten en al waren zij een
beetje étonné de se trouver ensemble, zij ga
ven elkander vriendelijk een hand en de heer
Hoijtink verkondigde openlijk, dat een goede
buur nog beter dan een verre vriend was
Een bekend tooneelstuk heeft al eens aan
getoond van hoeveel belang het is „als je
®aar een verleden hebt'' en het is inderdaad
een feit, dat een verleden in ieder menschen-
leven een zeer groote rol speelt.
Niemand is op het oogenblik daarvan meer
doordrongen dan mr. Leesberg, het nieuw
gekozen raadslid, die evenwel niet tot de
nieuwelingen mag gerekend worden, omdat
hij in deze zelfde raadszaal al eens wethou
der geweest is en er een roemvol verleden
heeft achtergelaten.
Het is merkwaardig hoe precies de leden
van het tegenwoordige college weten wat mr.
Leesberg in zijn wethouderlijk tijdperk ge
zegd en gedaan heeft en het gevolg is, dat de
heer Leesberg geen enkele zienswijze naar
voren kan brengen of hij moet dadelijk hoo-
ren, dat hij er vroeger anders over gedacht
heeft.
Als het raadslid Leesberg iets op den ge
wonen dienst wil boeken, aan worat
medegedeeld, dat de wethouder Leesberg nel
vroeger op den kapitaaldienst gezet heeft. Als
het raadslid het vnilnisvervoer niet meer voor
een jaar zonder aanbesteding wil £u"ne"'
dan blijkt, dat zijn wethouderlijk spiegelbeeld
het aan denzelfden gegadigde voor vijf jaren
onderhands heeft gegeven en dan lacnt ae
Raad heel smakelijk, omdat het nu eenma
een prettig iets is als men iemand in een
spiegel kan laten kijken, waarin hij zijn eigen
beeltenis niet kan herkennen.
Mr. Leesberg is een handig advocaat hij
leest een berg, heeft de heer Westerhof, 1
van woordspelingen hield, vroeger eens g -
zegd en hij i6 er de man niet naar om zien
door een paar welbespraakte wethouder jes
in een hoekje te laten trappen.
Maar een verleden, vooral als men dat ze
zoo'n beetje vergeten is, is altijd een lastig
ding en mr. Leesberg heeft in de
raadszitting dan ook doen uitkomen, dat ie
nu wel heel aardig was om hem telkens een
spiegel voor te houden, maar dat hij er lang
zamerhand toch genoeg van begint te krijgen.
En natuurlijk was er een niet weg te reae-
neeren factor, waardoor het duidelijk en zeüs
natuurlijk was, dat hij de zaken uit een an
deren gezichtshoek dan vroeger bekeek, name
lijk de veranderde tijdsomstandigheden. Mr.
Leesberg, het raadslid, heeft niets meer mei
mr. Leesberg, den vroegeren wethouder, te
maken, het zijn twee politieke figuren, die in
geheele andere omstandigheden net algemeen
belang hebben bekeken en die daarom geheel
verschillende denkbeelden kunnen hebben.
Wat intusschen niet wegneemt, dat het
raadslid Leesberg er niet in slaagde mede
opposanten te vinden tegen het voorstel van
het college om den heer Baars, die een expert
op het gebied van vuilnisvervoer is, dit niet
altijd benijdenswaardige werk nog tot het
einde van het volgend jaar in uitvoering op
te dragen.
Het was niet voor de eerste maal, dat de
Raad zich het hoofd brak over de vraag of
er iets gedaan moet worden om ontevreden
middenstanders tegen de concurrentie van de
kooplieden van de Zaterdagavondmarkt te
beschermen
Als er één vraagstuk is, dat van verschil
lende kanten bekeken kan worden, dan is dat
zeker hei vraagstuk van de marktkooplieden
en den middenstand
Het is bijna nog veelzijdiger dan dat van
a'e winkeliers en de venters en de herhaalde
malen dat de Raad zich met het laatste heeft
bezig gehouden met het resultaat dat de
ontevreden vent-commissie tóch nog is afge
treden zijn even zoovele bewijzen, dat,
wélke maatregelen men ook treft, er altijd nog
enkele categorieën van belanghebbenden zijn,
die zich benadeeld achten.
Het vraagstuk van de Zaterdagavond-
markt en den middenstand kan men in het
algemeen uit vier verschillende gezichtshoe
ken bekijken, namelijk van de zijde van de
consumenten, van den kant van de marktkoop
lieden, van de zijde van den middenstand er.
van de zijde der gemeente.
De consument stelt vooral in deze moei
lijke tijden prijs op zoo goed en goedkoop
mogelijke goederen. Hij zal tegen concurren
tie, welke de prijzen verlaagt en de keuze
vergroot, in het algemeen geen bezwaren
hebben. Het deert den consument en voor
al den werklooze en steuntrekkende dus
niet dat er op de markt kooplieden uit an
dere gemeenten staan en evenmin, dat deze
een zoo groote sorteering meebrengen, dat zij
een stalletje van meer dan vier meter noodig
hebben, mits zij maar tegen prijzen verkoo-
pen, welke beneden den normalen winkelprijs
liggen, omdat anders het marktbezoek doel
loos zou wezen.
Deze consumenten gevoelen dus niets voor
beperkende bepalingen van een gemeente
verordening en het was opmerkelijk, dat hun
belangen in den raad volkomen genegeerd
werden door wethouder Bonsema (S D.
A P.) zelfs bespottelijk werden gevonden,
toen de heer Appel ze in het geding bracht.
Wie evenmin iets voor gemeentelijke be
perkingen gevoelen, dat zijn natuurlijk de
marktkooplieden zelf.
Wanneer zij uit een gemeente komen en
Alkmaar zelf heeft ze destijds hier ge
ïnviteerd dan moeten zij kosten voor eigen
vervoer en vrachtvervoer maken en bovendien
nog staangeld en onkosten voor het licht be
talen en dan mogen zij al geen dure winkels
of kostbare étalages in stand houden, zu zijn
voor den éénen dag of den éénen avond, dat
zij hier wat mogen verkoopen, toch aan een
zware financieele aderlating onderworpen.
Elke offvcieele belemmering is een verlies
post en de gemeente zal er tegen moeten
waken, dat die verliesposten niet tot een te
kleine winstmarge leiden, waardoor de koop
man voortaan wegblijft.
denstand met verontwaardiging protesteeren
tegen het feit, dat niet-stadgenooten hier van
gemeentewege gelegenheid krijgen hen op
unfaire wijze met een aantal vliegende win
kels of beter gezegd vliegende kraampjes te
beconcurreeren
Men begrijpt dat wel als men weet, dat er I
zich geen enkele bloemenventer uit Limmen
in onze stad zou vertoonen als de adressee-
rende Alkmaarsche bloemistenpatroons des
tijds hun zin hadden gekregen.
De toestand is evenwel zoo, dat wanneer
de Zaterdagavondmarkt zou verdwijnen, de
middenstand waarschijnlijk zelf pogingen
zou doen om ze in stand te houden, al heeft
men dan ook nu B. en W. stelden dat
voor de beperking gemaakt, dat een
marktkoopman geen grooter stalletje dan
van 4 Meter mag hebben en dat na een be
paald uur geen kooplieden meer op de markt
worden toegelaten.
Naar wij vernemen zijn er nog kooplieden,
die een stalletje van 5 Meter hebben en die
nu genoodzaakt zijn, ter wille van de con
currentie, er aan den een of anderen kant een
meter af te zagen.
Men gunt ae marktkooplieden maar een
heel klein beetje, al bevinden zich daaronder
dan ook vele minder kapitaalkrachtige stad-
genooten. Want wanneer er „gevaar" dreigt,
dat een of meer van deze menschen een be
denkelijk althans voor den georganiseer -
den middenstand bedenkelijk aantal klan
ten begint te trekken, dan wordt de gemeente
om een verordening gevraag*! waardoor aan
te groote winsten van marktkooplieden een
einde kan worden gemaakt.
De toestand is dus feitelijk zóó, dat de
marktkooplieden geduld worden om terwille
van den omwonenden middenstand het pu
bliek op de straat te brengen, maar dat zij
tegelijkertijd klein gehouden worden opdat
zij den middenstand niet te veel schade zul
len berokkenen. Zij mogen lokvogels zijn,
maar zij zullen zich met een zoo klein moge
lijke gedeelte van dpi buit tevreden moeten
Hoe moet de gemeente daartegenover
staan?
De gemeente zal in het algemeen die maat
regelen moeten treffen waardoor de eigen
stadgenooten het meeste gebaat zijn.
Aannemende, dat de middenstand er is
voor de consumenten en niet omgekeerd, zal
de gemeente dus allereerst met de consumen
ten rekening moeten houden, al zou men hier
ook weer ae zienswijze kunnen verdedigen,
dat de middenstand, als de meeste belasting'
betalende groep, ook het meeste ontzien meet
worden.
Schaart de gemeente zich aan de zijde van
de consumenten waaronder toch ook vele
belastingslachtoffers zijn dan moeten er
voor den Zaterdagavondmarkt geen beper
kende bepalingen gemaakt worden, omdat
men dan belang heeft bij zooveel mogelijk
kooplieden en een zoo ruim mogelijke sortee
ring.
ambtenaren verlangd worden dat ze min of
meer kaufmannisch zullen zijn.
De directeur van Gemeentewerken of
misschien is het ook wel de wethouder ge
weest is dan ook op een schitterend idee
gekomen waaraan de gemeente nog heel wat
had kunnen verdienen als de heer Stoutjes-
dijk er niet ontijdig een stokje voor had ge
stoken.
Toen de gemeente nog voldoende geld had
het is geen sprookje, maar waar gebeurd
werden er zoo nu en dan eens straten ge-
asphalteerd of tegeltrottoirs aangelegd wat
een verrassing was voor alle aan- en omwo
nenden, die er terdege mee in hun schik wa
ren.
Daarna is het gebeurd, dat de Geesterweg
verklinkerd zou worden het woord is niet
heelemaal Hollandsch, maar dat hindert te
genwoordig niet meer. De bewoners hadden
liever asphalt en de gemeente zei, dat ze dat
wel begreep, maar dat het te duur was.
Toen schreven de Geesterwegbewoners,
dat zij het verschil in prijs zelf zouden beta
len en de directeur van Gemeentewerken
het kan ook wel weer de wethouder geweest
zijn wees er op, dat dit nou eens een zeld
zaam staaltje van gevoel van saamhoorig-
heid en van goeden burgerzin was en de
Geesterweg kreeg een dek van asphalt.
Ziedaar het blijspel van den Geesterweg,
maar wat daar uit voortgekomen is, is weer
een beetje dramatisch, namelijk het feit, dat
Gemeentewerken bezig is een geheel verkeer
den koers uit te varen.
We gaan de richting uit, dat er geen stra
ten of stoepen meer gelegd worden voor men
schen, die er wat voor over hebben en dat is
een heel gevaarlijk precedentje.
Zullen de riolen b.v. voortaan alleen ge
legd worden in de straten waar de bewoners
er extra voor willen betalen?
Dat gaat nu eenmaal niet en daarom was
het ook niet goed, dat' Gemeentewerken tegen
de bewoners van de Snaarmanslaan heeft
gezegd: „We hebben geen geld om jullie te
geltrottoirs te geven en we hebben er ook
geen zin in maar wie er wat voor over
heeft, die kan er een voor zijn eigen huis
krijgen. Het kost niet veel, maar we willen
er, na aftrek van de omzetbelasting, ook nog
wat aan verdienen want anders hebben we
er maling aan".
Heel anders staan de hier gevestigde winke
liers natuurlijk tegenover een verordening,
waardoor de marktkooplieden in hun vrijheid
beperkt worden en de nieuwe steunpilaar van
den Katholieken middenstand, het raadslid
Raa:, heeft in zijn maidenspeech in zoo
verre er dan van een speech gesproken kon
worden uiteengezet, dat de middenstands
organisaties over de verordening tegen de
marktkooplieden ten zeerste voldaan zijn.
De marktkooplieden kunnen de Alkmaar
sche middenstanders wel missen, maar het is
een eigenaardig verschijnsel, dat dit omge
keerd niet het geval is. Al zijn marktkoop
lieden en winkeliers nóg zulke concurrenten
de laatste brengen de menschen uit Alkmaai
en omgeving op 6traat van welker min o
meer gevulde beurzen dan ook de miaae
standers profiteeren
Als dat niet zoo was, zou de geheele mia-
In elk gemeentebestuur zitten mannen met
politieke en diplomatieke talenten en het is
dus geen wonder, dat men ten slotte tot een
compromis is gekomen waarbij men meent
zoowel de kool als de geit te kunnen spa
ren De gemeente volgt een politiek, die in
het dagelijksch leven „schipperen" genoemd
wordt. Zij wil de Zaterdagavondmarkt niet
missen en zij wil ook den middenstand niet
dupeeren Dus mogen de marktlieden wel ko
men mits zij maar een bescheiden handeltje
hebben waaruit niet te veel winst uit de zak
ken van boeren, burgers en buitenlui wordt
gehaald en door allerlei maatregelen wordt
er dan voor zorg gedragen, dat de handel
van oeringe beteekenis blijft en dat Alkmaar
sche venters, die overdag hun waren niet
kwijt kunnen, des avondis van de markt ge
weerd worden.
Maatregelen als deze zijn van zuiver pro-
tectionistischen aard en men kan nu wel be
weren dat vrijhandelaren als b.v. de heer
Govers daaraan hun stem niet mogen geven
tenslotte leven wij in een tijdperk, dat ook in
de politiek het hemd nader is dan de rok en
dan wordt er wel eens het een en ander over
boord gegooid, dat weer opgevischt kan
worden als men het later weer eens noodig
blijkt te hebben.
Door dergelijke maatregelen zal de mid
denstand misschien tijdelijk gebaat zijn, de
markt zelf wordt evenwel in haar groei be
lemmerd en dreigt op den duur van steeds
minder beteekenis te worden wat zeker te be
treuren is. omdat daarop toch ook vele slecht
gesitueerde stadgenooten een bescheiden bo
terham kunnen verdienen.
Het is inderdaad de vraag of de gemeente
niet reeds begonnen is den weg naar het kip-
oenhok in te slaan om er de kip te vangen en
te slachten die tot dusver de traditioneele
gouden of laten we in dit geval maar zeg.
gen zilveren eieren gelegd heeft.
In den tijd waarin de gemeenten a.s het
ware concurreerende ondernemingen zijn
geworden, welke den vreemdelingen hun at
tracties presenteeren, mag van alle gemeente-
Zoo was de theorie en in de practijk kwam
het hierop neer, dat de één een tegeltrottoir
wou en de ander niet, zoodat er voor het
eene huis tegels liggen en voor het daar
naast staande weer bruine klinkers.
„In dit huisje woont een man, die tegels
niet betalen kan", rijmde de heer Stoutjes
dijk, maar zoo was het nog niet want er zul
len nog wel klinkertrottoir-bewoners zijn, die
niets voor tegels gevoelen tenminste niets
als zij ze zelf moeten betalen of die te
recht van meening zijn, dat dit een zaak van
de gemeente en niet van hun is.
Intusschen was het velen opgevallen dat
we in de Snaarmanslaan een soort dambord
trottoir hebben gekregen, dan weer eens een
stukje bruin en dan weer een stukje blank en
men vreesde, dat dit systeem tot bedenkelijke
gevolgen zou kunnen leiden. Straks wil de
eene bewoner voor zijn huis een straat van
asphalt en een andere weer klinkers, een der
de een betonweg en zijn buurman liever een
grintweg en als men dan krijgt wat men be
taalt, wordt de stad een staalkaart van weg-
bedekking waarnaar de vreemdelingen zeker
komen kijken.
Dien kant moet het niet uit en het was
zeker goed, dat de heer Stoutjesdijk er eens
de aandacht op gevestigd heeft, al beging hij
daarbij dan ook de fout door van een arge
loozen gemeente-ambtenaar, die hem infor
maties verstrekt had1, mede te deelen, dat de
man het volkomen met hem eens was.
Ambtenaren en vooral de meer onder
geschikte ambtenaren mogen het nu een
maal niet met raadsleden eens zijn, ten
minste niet als die raadsleden het heelemaal
niet eens zijn met des ambtenaars superieu
ren-
Men moet voor de ambtenaren de tijden
nu eenmaal niet moeilijker maken dan ze al
uit zichzelf zijn.
Maar wat het dambord-trottoir betrof had
de heer Stoutjesdijk aan alle kanten gelijk en
hoewel wethouder Klaver de kwestie eerst
nog als iets heel logisch en heel onschuldigs
ja, zelfs als iets aanbevelenswaardigs
trachtte voor te stellen, kwam hij later toch
tot een andere conclusie en beloofde, dat er
op dezen weg niet zou worden voortgegaan
De tegels, die er nu al lagen, moesten er
clan maar blijven, maar voortaan zou er
eerst sprake van een tegeltrottoir kunnen
zijn als alle aanwonenden er zich voor inte
resseerden en er iets voor over hadden, zoo
dat de geheele straat en niet slechts enkele
gedeelten dan betegeld zou worden.
Het standpunt lijkt ons nog niet heelemaa
juist, maar het is toch weer een stap terug op
den weg dien wij niet uitmoeten en we zu'
len het dus maar den lof geven, dien men er
blijkbaar voor verwacht heeft.
De brand te Londen thans vrijwel
gebluscht. (Buitenland).
Anti-fascistische betoogingen te
New York. (Buitenland).
Mijnramp in Zuid-Slavie eischt 12
dooden en 26 gewonden. (Buitenland).
De tegenstelling Kerk en Staat in
Duitschland scherper dan ooit. (Bui
tenland).
De „Brandaris" heeft een wrak ont
dekt van een nog onbekend schip. (Bin
nenland).
Holland's stedenschoon in prent en
praat. (Artikelen).
(Zie verder
berichten.)
eventueel laatste
Het Volkenbondsfsecretariaat publiceerde
isteravond een schrijven, gedateerd 27
eptember, dat de vertegenwoordigers van
Engeland, Frankrijk en Italië inzake de
Memelkwestie aan den voorzitter van den
Volkenbondsraad hebben gericht. Zij ver
klaren daarin, dat de Volkenbondsraad zich
herhaaldelijk ervan heeft kunnen overtui-
;en, dat deze drie garantiestaten, overeen-
comstig de conventie van 8 Mei 1934, altijd
alles hebben gedaan om over de toepassing
van het autonome bewind in het Memelge-
bied te waken. Zij hebben derhalve ernaar
gestreefd, dat de geschikte maatregelen
j enomen zouden worden om de opwinding
te doen verdwijnen, die zich in de laatste
aren van de bevolking van dit gebied
ïeeft meester gemaakt, en een normale
functioneering van de door het Statuut be
paalde instellingen te verzekeren. De drie
regeeringen hebben de volle toezegging,
dat de nieuwe Landdag, na afloop van de
verkiezingen, binnen den wettelijken ter
mijn zal bijeenkomen en dat het Directori
um overeenkomstig de bepalingen van het
Statuut zal worden gevormd. Zij zijn van
meening, dat hiermee de Litausche regee
ring haar oprechten wensch te kennen
heeft gegeven, bij te dragen tot het kal-
meeren der gemoederen en door het ga
randeeren van de normale werking van het
Statuut ontspanning in de Duitsch-Litau-
sche betrekkingen te brengen.
De drie regeeringen hebben de Duitsch-
sche regeering hiervan in kennis gesteld en
daarbij de hoop uitgesproken, dat deze
daarin aanleiding zal vinden, hetzelfde
voornemen uit te spreken.
Federale en plaatselijke politie te New-
York hebben Vrijdag den geheelen dag ge
zocht naar den zoon van den voormaligen
hoofdcommissaris der New-Yorksche poli
tie, Whalen, nadat zijn ouders gistermorgen
te half negen aangifte hadden gedaan, dat
de jongen verdwenen was. Men nam als
vaststaand aan, dat hij door bandieten, die
zich op zijn vader wilden wreken, ontvoerd
was. Laat in den middag kwam hij echter
plotseling thuis. Het bleek, dat hij eergis
teren tijdens een wandeling in een bosch
was uitgegleden en met zijn hoofd met zoo
veel kracht tegen een steen was terecht ge
komen, dat hij geruimen tijd bewusteloos
had gelegen op een plek, waar niemand
hem had gevonden. Schadelijke gevolgen
heeft hij van zijn val niet gehad.
Tijdens ongeregeldheden op een farm in
verband met een beslaglegging hebben
politiebeambten te Union County de eige
nares, Sophie Crampa, doodgeschoten. De
officier van justitie ter plaatse heeft thans
medegedeeld, dat hij tegen de politie
beambten een. vervolging wegens doodslag
zal instellen.
De nieuwe gastroomlij-nde trein van de
Londen and North-Eastern Railways, naar
aanleiding van het regeringsjubileum van
koning George en den zilverkleur van de wa
gons „Silver Jubilee" genaamd, heeft heden
op een gedeelte van het traject tusschen het
Londensche station Kings Cross en Barkston
in Lincolnshire een snelheid bereikt van 180
K.M per uur en heeft daarmee alle bestaan
de snelheidsrecords van treinen gebroken.
