De Prins Hendrik-stichting bestaat 70 jaar.
yUcviuciaai 'ftieuws
Vtaaq. en Aanbod
decuAeieft
JUmttieuws
ALKMAARSCHE COURANT van ZATERDAG 5 OCTOBER 1G35
7 October 1875 7 October 1935
BROEK OP LANGENDIJK
STOMPETOREN
OUDESLUIS
1.
1.
AJRTISTEN.
In Bioscoop Harmonie.
pe Prins Hendrik Stichting bestaat 7 Oc
tober 60 jaar. Ter gelegenheid daarvan geven
wij hier een en ander weer uit de geschiede
nis dezer instelling. Wij maakten daarvoor
gebruik van het gedenkschrift, uitgegeven bij
het 50-jarig bestaan en van de jaarverslagen.
Het was in de kerkeraadsvergadering van
13 December 1870, dat de diaken Albert Wij-
ker het denkbeeld opperde een gesticht voor
ouden van dagen op te richten. De gemeente
Egmond aan Zee telde toen ruim 1500 zie
len. Hoofdmiddel van bestaan was de kust-
visscherij met bomschuiten; die zeer wissel
vallig en slecht loonend was. In den winter
steeg de nood dikwijls hoog en de armen
kassen konden niet voldoende steunen, even
min als de burgerlijke gemeente. Een ge
sticht voor ouden van dagen zou althans
voor de ouderen uitkomst kunnen bieden.
Dominé A. van Laer Jr. stelde voor een
commissie te benoemen om gelden bijeen te
brengen Aldus geschiedde en in 1871 na
men in deze commissie zitting de heeren ds.
A van Laer, A. Wijker, C. de Groot, J. Koe
man A. Planteydt, C van der Plas en G. E.
A van Hall.
Men besloot een loterij te houden om de
eerste gelden bijeen te brengen en de steun
der pers in te roepen, middelen dus, die ook
nu nog te baat worden genomenDe verkoop
der loten ging niet vlot en de giften kwamen
slechts langzaam binnen, maar op 15 Sep
tember 1873 kon men toch tot aanbesteding
overgaan. Laagste inschrijver was J. van der
Plas te Egmond aan Zee.
Z.K.H. Prins Hendrik werd bereid ge
vonden den eersten steen te leggen. De plech
tigheid had plaats op 24 Maart 1874 en
werd o.a. opgeluisterd door het muziekcorps
van de Alkmaarsche Schutterij! Bij deze ge
legenheid gaf Z.K.H. toestemming: om de
Stichting te noemen Prins Hendrik Stich
ting. De bouw had een geregeld verloop, zoo
dat het gebouw op 7 October 1875 kon wor
den geopend. (Prins Hendrik was een broer
van koning Willem III),
De animo voor opname bleek echter niet
zoo groot als men zich had voorgesteld! Bij
de opening werden 5 ouden van dagen opge
nomen en in 1876 nog 3. Meer sollicitanten
waren er niet! Merkwaardig en grootendeels
nog toepasselijk is, hetgeen hierover in het
gedenkschrift wordt vermeld. De Egmonders
meenden, dat zij door opname hun vrijheid
kwijt raakten; zij hadden een afkeer van het
verblijf in een gesticht en dachten, dat op
name synoniem was met eenzame opsluiting,
minstens vrijheidsberooving. Natuurlijk ge
heel ten onrechte!
De een traag, de ander graag, zoo ging het
ook hier. Van elders kwamen wel aanvragen
om opname. Daarom werd besloten de Stich
ting, die, zooals menigeen nooit zal hebben
eweten, oorspronkelijk alleen voor Egmon-
rs bestemd was, te maken tot een nationale
1878 l»nn£" allt oude be-
ge zeelieden opname vragen.
om^n .nu af aan worden de beurzen ruimer
mi a goede doel Gestadig komen
herho^iHpi ufnVragen om °Pnam€ binnen en
«hïrid M1 m°et de Stichting worden uit-
keliik ain^en7mee,ne niet' dat dit a,,es gemak"
50 VniH??* lezen W1i> hoe in 1885 ruim
.,'8m0lntfnt® waren ingeschreven. De
stoomvaart deed het aantal zeilschepen
st Hï ml ..verm,nderen en maakte
dienHpn zeelieden overbodig. De oud-ge-
d'.d" W,°/ n °°r i°nSere krachten ver-
en df ci-^?-ar met energie wordt aangepakt
rSRTrï ïfg wordt uitgebreid, zoodat in
vemw^® 7,en ,n 1888 niet minder dan 80
^pleegden kunnen worden geherbergd.
€ind 1889 n'et minder dan
36 solhdtanten te boek. Weer weet men geld
b^een te brengen voor uitbreiding. Voor deze
i teekende Johan Braakensiek de
j P aat\ waarop een oude varènsgezel
warht6"d0f ln de hand vraagt ten einde de
wachtende kameraden te kunnen opnemen.
n dezen tijd weet men ook de exploitatie
kosten te verlagen door de verpleegden' zelf
kleine huishoudelijke bezigheden te doen ver
richten en in den tuin te laten werken. Men
slaagt er zelfs in het grootste deel der win
teraardappelen zelf te kweeken en ook snij-
boonen, koolsoorten, soepgroenten, terwijl
spersieboonen, wortelen, uien en bieten vrij
welig groeiden. Voorwaar voor Egmond aan
Zee iets bijzonders!
Intusschen neemt het aantal aanvragen om
opname weder toe. In 1892 moeten nog 60
menschen worden teleurgesteld, van wie 27
smeekten, hen van den geheelen ondergang
te redden. Die bede om hulp mag niet onver
hoord blijven. Weldadig Nederland moet hel
pen. Uitbreiding der Stichting is niet meer
mogelijk. Er moet een nieuwe Stichting komen
voor 200 personen. Daarvoor is 100.000
noodig! De heeren Gülcher staan kosteloos
1 1/4 H.A. terrein af. Men brengt 1/5 van het
benoodigde bouwkapitaal bijeen. Dan, op 8
Juli 1894, zijn verjaardag, schenkt de beken
de menschenvriend, de heer P. W. Janssen
70.000 en de bouw kan doorgaan.
Zoo wordt het nieuwe gebouw, tegenwoor
dig nog in gebruik, op 8 Juli 1895 feestelijk
geopend. Het zou ons te ver voeren de ge
schiedenis in bijzonderheden na te gaan.
Toch willen wij, waar deze geschiedenis zoo
nauw met die der gemeente is verbonden,
hieruit nog een enkele greep doen.
Na het huwelijk van Koningin Wilhelmina,
aanvaardde Z.K.H. Prins Hendrik der Ne
derlanden het beschermheerschap.
Op de verpleegden in die dagen krijgt men
een aardige kijk door het levensgroote schil
derij van den Amerikaan Leo Lash, die, als
zoovele schilders, inderdaad te Egmond aan
Zee schilderde. Men ziet op dit schilderij o.m.
den kapitein van het barkschip Menno, in
1895 op de Egmondsche kust gestrand. Het
schip is niet verzekerd en de kapitein, die van
zijn 13e tot zijn 66e jaar op zee rondzwalkte,
is van alles beroofd. Liefderijk wordt hij in
de Stichting opgenomen. Verder ziet men op
het schilderij den kapitein van het galjoot
Hillegina Gesina en van de kof Cornelia.
Voorts een eilander van wie vermeld wordt,
dat hij niet minder dan 32 reizen de linie pas
seerde.:
We vinden dan in het gedenkschrift nog
vermeld, hoe langzamerhand verschillende
wenschen worden vervuld, die even zooveel
mijlpalen in de geschiedenis der gemeente
vormen. Er komt een tram, die intusschen al
weder verdwenen is. Er komt een gasfabriek,
waterleiding en in den oorlogstijd eledrisch
licht.
Herinneringen aan den wereldoorlog ko
men weder boven, als we vermeld vinden, hoe
in den oorlogstijd voeding en huisvesting der
verpleegden groote moeilijkheden meebren
gen Spek is niet meer te krijgen. Het brood
wordt gerantsoeneerd en de kwaliteit vermin
dert. Wie denkt er nu nog aan, aat witte
brood vrijwel niet meer te krijgen was? Hoe
verlangde men toen naar den tijd, dat men
weder zooveel wittebrood zou kunnen krijgen,
als men maar wenschte! Petroleum werd niet
meer verstrekt aan hen, die ga^ hadden en
het gas werd slechts eenige uren per dag ge
leverd en 's nachts in het geheel niet! Wollen
stoffen en baai zijn niet of alleen heel duur te
verkrijgen.
Maar ook deze moeilijkheden komt men
weder te boven, hoewel niet zonder kleer
scheuren. In 1913 bedragen de uitgaven rond
29.000, in 1919 rond 63.000, ze zijn dus
meer dan verdubbeld!
In 1925 wordt het 50 jarig bestaan feeste
lijk herdacht. Z.K.H. Prins Hendrik doet de
Stichting de eer aan, het feest door zijn te
genwoordigheid op te luisteren.
En thans bestaat de Stichting dan weldra
60 jaar. Dit keer geen feestelijke herdenking.
De tijdsomstandigheden zijn er niet naar.
En bovendien, er wordt een nieuw degelijk
tehuis gebouwd. Is er eigenlijk wel mooier
Viering denkbaar? Getuigt het niet van een
zeldzame offervaardigheid? Steentje voor
steentje is het benoodigde bouwkapitaal we
der bijeen gebracht. Er komt echter heel wat
voor kijken en meer giften zullen zonder twij
fel een welkome steun zijn. De Prins Hendrik
Stichting herdenkt het 60-jarig bestaan niet,
maar dit jubileum kan en moge een aanlei
ding zijn om de Stichting te gedenkenVelen
is zij reeds ten zegen geweest, moge zij in de
toekomst nog velen ten zegen zijn!
Tot slot vermelden wij nog, dat het tegen
woordige college van regenten bestaat uit de
heeren W. G. Wendelaar, voorzitter, C. J.
Baron Schimmelpenninck van der Oye, secre
taris-penningmeester, W. Ruys. F. J. M. van
Ogtrop, J. F van Hengel, Jhr. O. van Len-
nep, H. G. Uilkens, M. H. de Beaufort,, F.
M. L. Baron van Geen, Ir. M. A. H. Wert-
heim, E. P. Ross en Mr. G. J. Salm.
Directeuren waren de heeren G. E. A. van
Hall, J. Teensma, J. Maas en thans is direc
teur de heer J. H. van den Berg.
Groentencultuur spreekt zich uit
voor administratie! veilen der
andijvie.
De tuinbouwvereeniging Groentencul-
tuur kwam Donderdagavond in vergadering
bijeen, in het lokaal van C. Vijzelaar.
De voorzitter, de heer W. J. Balder, wees
in zijn opening op de gedrukte tijdsomstan
digheden, memoreerde den mis-oogst der
bloemkool en winterkool en sprak daarbij
den wensch uit, dat door het eendrachtig
optreden der organisaties de regeering ge
hoor moge geven aan de roepstem om hulp
Met leedwezen werd kennis genomen van de
ziekte van den burgemeester en de hoop
uitgesproken, dat door de rust hem verleend
algeheele genezing moge volgen.
Op een daartoe gedaan schrijven van B.
en W. met verzoek iemand aan te stellen
°m zitting te nemen in de commissie van
advies der loonbijslag-regeling werd mede
gedeeld, dat daarvoor is aangewezen de heer
H. Glas.
Een schrijven van den heer Herwijnen,
controleur van den Plantenziektenkundigen
dienst, om in verband met tuinbouw-aange
legen heden dezen winter een praatavond te
houden, werd overgelaten aan het bestuur.
Bespreking veilen van andijvie. Van het
bestuur der L.G.C. was een verzoek ingeko
men om een beslissing te nemen aangaande
het veilen van andijvie.
De heer H. Glas deelde mede, dat bij de
L G.C. bericht was binnengekomen van de
Groenten- en Fruitcentrale, dat niet meer uit
de hand verkocht mag worden. Wel heeft
men daar tegen administratie! veilen geen
bezwaar, mits een goede controle bestaat.
Daarnaast werd er op gewezen, dat het voor
den prijs beter was om alles te veilen, ook
de andijvie, welke niet marktklaar kan aan
gevoerd worden.
Spr. wees er daarnaast nog op, dat ook
al met het oog op de steeds slechter worden
de teelt der kool het zaak zou zijn, zich op
het behartigen van dit product toe te leg
gen.
Uit de gevoerde discussies bleek wel, dat
verschillende personen geen heil zagen in
verplicht veilen om redenen van financieelen
aard, terwijl anderen daarentegen de mee
ning waren toegedaan dat juist het verplich
te veilen het maken van een goeden prijs in
de hand werkte.
Na gehouden stemming bleek, dat 23 zich
uitspraken voor administratief veilen en 19
voor verplicht veilen.
De voorzitter wees er nog op, dat het aan
beveling verdiende voor hen, die de andijvie
marktklaar wenschen te veilen, deze na ze
gehaald te hebben te laten broeien en geel
te maken.
Aan het marktbestuur zal dan gevraagd
worden om enkele vaste dagen te stellen
voor het veilen.
Aangereden.
Toen de winkelier C. V. te Stompeto-
ren Vrijdagavond een handwagen vervoer
de langs de Noordervaart, werd hij door
een auto aangereden. Dr. Heringa, die de
eerste hulp verleende, constateerde dat
het slachtoffer een lichte hersenschudding
bekomen had.
Cursus vervolgonderwijs.
Voor den cursus van het vervolgonder
wijs hebben zich elf leerlingen van Stom-
petoren en drie van Oterleek opgegeven.
Dat de belangstelling voor deze nuttige
zaak gaande blijft, zal zeker tot voldoe
ning strekken van B. en W. en het onder
wijzend personeel. De lessen worden, even
als de vorige jaren, gegeven in de school
te Stompetoren, alwaar men zich nog voor
deelname bij den heer Köhne kan ver
voegen.
Geslaagd.
De heer D. A. Jippes alhier is geslaagd
voor het toelatingsexamen van het Queen
Mary College te Londen, afd. electriciteit en
radio. De heer Jippes is voornemens in
deze vakken zijn ingenieursdiploma te be
halen.
TE KOOP AANGEBODEN GEBRUIKTE
PIANO's vanaf 15. Te bevr. R. SCHOLE,
Westerweg 324, Alkmaar.
TE KOOP KACHEL MET PLAAT voor
i.50.
KOOLTUIN 29.
TE KOOP goed onderhouden KOLEN-
FORNUIS 9.—.
OUDORPERDIJKJE 18.
TE KOOP: 1 soliede gr. Jaarsma HAARD
w. verm. 250 M3. en nog eenige HAARD
JES naar oud model, toch solied voor spot
prijzen. S .VISSER, Smederij Kooimeerlaan
nabij Vierstaten.
TE KOOP: 1 tweeling SPORTWAGEN
1 LOOPHEK, 1 BONTMANTEL.
MACLAINE PONTSTRAAT 9.
Onze Vierde September-Opgave.
Een lettergreep-puzzle.
„De Alkmaarsche Courant ook uw dag
blad", dat was de zin, die door de eerste
en vierde letters der gevonden woorden
werd gevormd.
Uit de 48 lettergrepen werden de volgen
de 16 woorden samengesteld:
1.
donderkoppen
2.
ervaringrijk
3.
adelaïde
4
logboek
5.
klagers
6.
medaillon
7.
academie
8.
argwaan
9.
rebus
10.
slakkenhuis
11.
calorie
12.
heroïek
13.
erwentensoep
14. chantage
15. organist
16. ultra
Tal van goede oplossingen kwamen in.
Enkele konden door foutjes niet gahaal
goedgekeurd worden.
Toekenning Septemberprij».
Bij 't controleeren der lijst bleek dat de
Septemberprijs a 2.50 is gewonnen door
Mevr. EecenBoyenga, Metiusgracht 5,
alhier, met 114 p. en 4 goede Sept.-oploasM*-
gen. Deze prijs is vanaf Maandag bij o»ze
Administratie af te halen.
Stand der hoogstgeplaatste volgende
rubriek.
Onze Nieuwe Opgave. (No. 1 dar Qeto*
berserie).
Een kruiswoord-puzzle.
Op verzoek van velen beginnen wij da
October-serie met een nieuwe kruiswoord-
puzzle.
Diagram en omschrijvingen vindt
hieronder.
Verticaal.
Omschrijvingen.
beroep.
2.
voertuig.
Horizontaal.
3.
dier.
vaartuig.
4.
zuivelproduct.
7.
slotstuk.
5.
minnaar.
12.
plan, schema.
6.
streep over de huid.
14.
voor-examen.
7.
bedrijf.
16.
plaats in Utrecht.
8.
orgaan van bekende insecten.
17.
muziekinstrument.
9.
hemellichaam.
19.
vogel.
10.
keukengerei.
20.
muziekinstrument.
11.
bezorging van iets dat besteld is
21.
Bijbelsche naam.
12.
handbeweging.
22.
tegen.
13.
boom.
24.
voorzetsel en ook bijwoord
14.
oogenblik.
26.
myth: Godin.
15.
imitatie.
27.
dienaar der wet.
18.
vlugschrift.
28.
lusteloos, vervelend.
21.
plaats in Zeeland.
31.
meisjesnaam.
23.
vloeistof.
32.
plaats in Gelderland.
25.
weekdier.
34.
dient om te verzegelen
26.
krachtig.
35.
geknotte stam.
29.
lengtemaat.
36.
vergaan.
30.
persoonlijk voornaamwoord.
37.
lengtemaat.
33.
stad op Sumatra.
39.
voorzetsel.
35.
wapen.
40.
hond.
38.
bang niet moedig.
41.
plaats in Noordhol'-
39.
vreemde munt.
42.
reisje (Eng.)
43.
diverse.
43.
vlaktemaat.
44.
doet men om te leven,
45.
bijwoord.
46.
stand.
47.
riviertje.
48.
zangstuk.
48.
bijl.
49.
tijdsdeel (vnl. bij studenten).
50.
prenten.
50.
gereed, op alles voorbei eid.
52.
mak.
51.
voegwoord.
54.
omtrek.
52.
bijwoord.
56.
plaats in Zuid-Holland.
53.
muzieknoot.
57.
heel prettig.
55.
visch.
59.
zaak vennootschap.
57.
natuurverschijnsel.
60.
zuiver.
58.
is een kamwiel.
62.
voegwoord.
61.
deel van een effect.
64.
emmertje.
63.
gebruiken sommige dames voor hun
65.
vlaktemaat.
haar.
66.
plaats in Engeland 'r'—':'rz)
66.
water in Zeeland.
68.
consument.
67.
bijzondere teekening.
70.
boom.
68.
tijdperk.
71.
reeds.
69.
hoeveelheid (papier).
72.
stafrijm.
72.
vrouwenstem.
74.
als 24.
73.
ivoor (afkorting).
75.
vluchtig onder de bedrijvi door
Oplossingen (2 p.) liefst zoo vroegtijdig
76.
bloem.
mogelijk doch uiterlijk tot Vrijdag 11 Octo
77.
grondig.
ber 12 uur) aan den Puzzle Redacteur vaa
78.
geluidsverzwakker.
de Alkmaarsche Courant.
2e hands KOFFERPATHEFOON TE
KOOP GEVRAAGD. Br. met merk en prijs
opgaaf onder no. 91 boekh. ZWAAN Zn.,
Nieuwesloot 77.
TE KOOP wegens overcompleet 2 per-
soons EIKEN SLAAPKAMERAMEUBLE
MENT, EIKEN BUFFET, VOX GRAMO-
FOON, WECK SAP APPARAAT.
KENNEMERPARK 15.
RONDBREIMACHINE merk Wikuna
Electr. motor 1/4 P.K., 110 volt. HEREN-,
DAMES- en TRANSPORTFIETSEN ter
opruiming TE KOOP.
VOORMEER 21, Alkmaar.
Wegens aanschaffing haard TE KOOP
voor elk aannemelijk bod zoo goed als
nieuwe HAARDKACHEL, bij C. OLIJ Jr.,
Boekelermeer, Heiloo.
Prima Winterjassen 1.502.50, enz.
Goedwerkende Singertrapnaaimachine 10,
best Veerenbed 7.50, pracht groot Kamer
schut, Gemakskoffer 2.50 Kinderstoel
2. DEKKER, Laat 182.
Als nieuwe JONGENSFIETS 11.00,
TRANSPORTF. 11.00, DAMESRIJW.
14.00— ƒ15.00, H. FIETS met Torpedon.
14 enz. Te koop gevr. MOTORRIJWIEL
voor den sloop. NIEROP, Koningsweg 40.
Moderne eiken Piano, als nieuw, voor elk
aannemelijk bod, tevens een mooi en prima
huisorgel, Werkfiets 5, Singer Naaima
chine 6.50, Raceiijwiel.
DEKKER, Laat 182.
TE KOOP: JONGENSRIJWIEL 4.50,
HEEREN RIJWIEL 7.50 m. Torpedonaaf,
DAMESRIJWIEL f 13.00, een KACHEL
2.50, GRAMOPHOON f 3.50, GELIJK-
RICHTER 4.50. LIMMÊRHOEK 18.
Gebruikte Kachels voor een beetje, Pijpen,
Platen, Vulemmers, prach. Kinderstoelen,
Baby Boxen. Alle soorten Meubelen, enz.
J. L. SOSTMAN Jr., Verkooplokaal, Rid
derstraat 10.
TE KOOP WHIPPET, 4 deurs, 4 cylinder,
wil ook ruilen met motor.
v. d. WOUDESTRAAT 19.
De totstandkoming van deze film, de hon
derdste onder regie van Harry Piel, beteekent
voor dezen regisseur en filmspeler een groot
succes. Meerdere van zijn films hebben in
Alkmaar reeds gedraaid, maar „Artisten" is
stellig niet de minste en zal zeker veler be
langstelling trekken.
„Artisten" is gewijd aan het leven en wer
ken van circusmenschen, voor een belangrijk
deel ook aan de dieren, zonder welke geen
voorstelling van een goed circus denkbaar
is. We zien Harry Peters (Harry Piel) als den
dresseur van honden, een aap, een kakatoe
en een olifant, en zijn zorg en liefde voor
deze dieren is groot, welke beloond wordt
door een ontroerende aanhankelijkheid aan
