8
8
8
i
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
gcamma
1
lecoreerde blikken doos van 50
I
1
8
CH I E F WHIP
8
8
8
S
8
8
8
8
Fii
%7£SSLT-pS:
ru.cr WUID
UIT HET PARLEMENTAIRE LEVEN.
ALKMAARSCHE COURANT van ZATERDAG 30 NOVEMBER 1935
ui, baandag 2 December.
r"'-
ANECDOTEN EN INCIDENTEN (II)
I
H
ling
teni:
toch
de i
tuur
aanl
vers
hau:
De
brei<
niet
ral
vele
nem
beui
dat
nem
ter
'■3
Droitwich 17.50—
lïf u W'05"21^20, Droit-
24 20-23.15, Weenen 23.15—
li r aRiSUM' 301 M (A.V.R.O,
ïfc mK* pro*r) 8.— Gr.pl.
ziek gewijde mu-
tal 11 on vpir Pianoreci*
Ui?° Voordr. 11.40 Gr.pl.
I C^ntabilé-orkest en gr pl
nhTn ?ang en or«cl- 3— °e Octo-
ff' De Karakorum-expeditie
9.20 Operaconcert mmv. orkest,
koor en solisten. 10.35 Gr.pl. 10.45
Verslag schaakmatch. 11 Ber
A10 °r.pl. 11.30—12.De
Avro-Decibels.
"'LVERSUM, 1875 M. (NCRV-
815 9.30 Gr.pl. 10.30 Morgen
dienst 11.— Chr. Lectuur. 11.30—
"J 12.15 Gr.platen 12-35
btichtsch Salonorkest. 2Voor
de scholen. 2.35 Gr.pl. 2'.45 Kook-
praatje. 3.30 Kniples. 4.Bijbel
lezing. 5 Orgelspel R. Parker
6-Gr.pl. 6.30 Vragenuur. 7.
Ber., reportage. 7.30 Vragenuur.
8.Ber. 8.05 Bach koor en -orkest
olv. A. Schellevis. 9.— Lezing 9.3o
Verv. concert. 10.— Ber 10 05—
11.30 Gr.pl.
DROITWICH, 1500 M. 11.20—
11.50 Gr.pl. 12.05 Schotsche
studio-orkest. 1.05 Gr.pl. 1.50—2.20
Orgelconecrt. 3.20—3.55 Gr.platen.
4.20 E. Owen, vioool en H. Isaacs,
piano. 4.50 Orkestconcert 5.35
Dansmuziek. 6.50 Schütz-concert.
7.10 Lezingen. 8.20 Radiotooneel
9.50 Ber. 10.20 BBC-orkest, mmv.
vioolsolist. 11.3512.20 Dansmu
ziek.
RADIO PARIS, 1648 M. 7.20 en
8.20 Gr.pl. 12.35 Kamermuziek.
4.20 Orkestconcert. 5.50 Orkestcon
cert. 9.05 Kamermuziek, zang en
deel. 11.0512.35 Dansmuziek.
KEULEN, 456 M. 5.50 Orkest
concert. 11.20 Nedersaks Sym
phonie-orkest en solisten. 1.35
Schrammelmuziek. 3.30 Kwartetcon
cert en zang. 4.20 Weragkamer-
orkest. 6.20 Volks'iederenconcert.
8.Omroepkleinorkest. 9.40 Zang.
10.2011.20 Orkestconcert.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M
12.20 Gr.pl. 12.50 Salonorkest.
I.50—2.20 Gr.pl. 5.20 Omroep
orkest. 6.35 en 7.35 Gr.pl. 8.25
Omroeporkest en solisten. 10.30
II.20 Gr.pl. 484 M 12.20 Gr.pl
12.40 Zang. 12.55 en 1.30—2.20
Gr.pl. 5.20 Dansmuziek. 6.20 Trio
concert. 6.50 Dito. 7.40 Gr.pl. 8.20
Salonorkest. 9.20 Hoorspel. 10.
Gr.pl. 10.3011.20 Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7 30 ,.Sine Cure", gevar pro
gramma. 9.20 Ber. 9.50 Zang en
iano. 10.05 Weerber. 10.2011.20
ansmuziek.
GEMEENTELI [KE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1Hilversum I. jft
Lijn 2: Hilversum II.
Lijn 3: Brussel VI. 8.059.20,
Keulen 9 20—11.20, Kalundborg ft
11.20—12.20, Brussel VI. 12 20—
14.20, Keulen 14.20—14.50, Ka-
lundborg 14.5015 20, Droitwich M
15 2015 45, Parijs Radio 15.45 ft
'6.20, Keulen 16 20-17 50, Pa-
rits Radio 17.50—18 20, Keulen
18.20—19.20, Leipzlg 19.20—21 20
Rome 21.20—22 25, Weenen 22.25 ft
Lijn 4: Parijs Radio 8.059.35, I!
D serider 9.35 10.05 Lond Reg. w
10v512.05, Droilwich 12 05— ft
13.50, Lond. Reg. 13.50—17 35, (1
Droitwich 17.35—18.20, Brussel
Fr. 18.2018.50, Lond. Reg. 18.50
—22.20, Droitwich 22.20—24.—. ft
vigheid, omdat de meeste beurszaken met
eigen geld worden gefinancierd, en er niet in
groole mate beroep op bankcrediet wordt ge
daan.
Inderdaad toonen de makelaarsleeningen
nog een groote uitbreiding aan. Het is echter
nauwelijks in te zien, hoe effecten-omzetten
in den omvang, als zij in den jongsten tijd
hebben plaats gehad, kunnen aanhouding,
zonder tot een uitbreiding der credietverlee-
ning te leiden. Op het hier ingelegen gevaar
heeft een der leidende Amerikaansche ban
kiers, Benjamin M. Anderson, wiens waai-
schuwingen reeds bij vorige gelegenheden
zoo zeer gewettigd zijn gebleken, onlangs ge
wezen. De toevloeiing van geweldige bedra
gen aan goud, die de totale Amerikaansche
goudvoorraden tot bijna 10 milliard dollar
heeft doen stijgen, heeft de Amerikaansche
banken de beschikking gegeven over aanzien
lijke extra reserves, die de basis kunnen vor
men voor een sterke uitbreiding hunner
credietverstrekking Ten aanzien van de
vraag, of de regeering het in haar macht
zou hebben, het hierdoor ontstane gevaar
voor inflatie uit den weg te ruimen door he'
uitvaardigen van nieuwe wettelijke voor
schriften met betrekking tot de verplichte mi
nimum-reserves der banden, loopen de mee
ningen uiteen. Uit alles bli'kt echter, en
ook de bovenbedoelde verklaring van den
Gouverneur der Federal Reserve Board wijst
in dezelfde richting, dat de regeering niet
op het gebied der credietverstrekking
wenscht in te grijpen, omdat zij vreest dat
een inkrimping der credietfaciliteiten en eeu
LU
i-: .-'YL^n
--
iucuic jl/OO n mome
MmmL
4 Si. "tv -'
v - 'V -
hiermede gepaard gaande verhooging dei
gcedkoersen de financiering der schatkistuit
gaven zou bemoeilijken en in elk geval duiit-
der zou maken.
In het komende jaar zal de Amerikaansche
regeering zich opnieuw voor groote uitgaven
ter uitvoering van het werkverschaffingspro
gramma gesteld zien, die grootendeels door
de plaatsing van schatkistpapier bij de ban
ken zullen moeten worden gedekt. Een deel
van den regeeringsssteun aan den landbouw,
die tot nu toe uit een speciale bron van in
komsten werd bekostigd, dreigt in het vervolg
eveneens ten laste van de schatkist te zu'len
komen. Het Hoogste Gerechtshof heeft n.1.
de heffing van de z.g. processing-tax" in
strijd met de grondwet verklaard. Deze be
lasting werd geheven van de verwerkers van
de voortbrengselen van den landbouw en de
veeteelt en uit de opbrengst werd aan de pro
ducenten van de desbetreffende artikelen
(graan, katoen enz.) een zoodanigen toeslag
gegeven boven den marktprijs, dat hun be
drijf weder loonend werd. Ofschoon de toe
stand in den landbouw tengevolge van de
prijsstijging van verschillende producten
aanmerkelijk verbeterd is, is deze toch niet
van dien aard, dat men den regeeringssteun
kan ontberen; uit politieke overwegingen zou
intrekking ervan voor de regeering, betrekke
lijk kort vóór de verkiezingen, trouwens alles
behalve wenschelijk zijn.
De jongste beslissing van het Hoogs'e
Gerechtshof stelt de regeering dus voor
nieuwe moeilijkheden, nadat de ongrond-
wetting-verklaring van de Nira-wetgeving
aan haar prestige reeds een ernstige slag
had toegebracht. Ook in andere, bij het Hoog
ste Gerechtshof aanhangig gemaakte pro
cessen tegen de „New Deal" zullen binnen
kort beslissingen vallen, die wellicht van
grooten invloed kunnen worden op de geheele
herstelpolitiek der regeering en aldus wel
eens vérstrekkende gevolgen zouden kunnen
hebben voor de algeheele prijsstructuur in
de Ver. Staten. De weifelende stemming, die
de New Yorksche beurs zoo nu en dan aan
den dag legt, houdt nauw verband met de
onzekerheid, die door de uitspraken van het
Hoogste Gerechtshof in het leven is geroe
pen.
Voor het verdere koersverloop te New York
zal niet alleen de toestand in de Ver. Staten
zelf van beteekenis zij, maar cok de ontwik
keling van de verhouding aan deze zijde van
den Oceaan. De koersstijging in Wallstreet
is ongetwijfeld sterk in de hand gewerkt door
groote vraag voor* Europeesche rekening,
eenerzijds verband houdend met de vrees
voor internationale politieke strubbelingen,
maar daarnaast ook voortspruitend uit be
zorgdheid voor de waardevastheid van de
goudvaluta's. Vooral uit Frankrijk waren in
de laatste maanden aanzienlijke kapitalen
naar Amerika verhuisd en ook kapitaalbezit
ters in ons land hebben zich, aangemoedigd
door de aanhoudende koersstijging van Ame
rikaansche fondsen, in toenemende mate er
toe laten verleiden, hun Amerikaansch aar-
deelenbezit uit te breiden. Mocht de toestand
in Europa binnenkort opklaren, dan zal de
New Yorksche beurs niet alleen de steun der
Europeesche aankoo.pen gaan missen, maar
dan zal wellicht een verkoopbeweging op
groote schaal inzetten, doordien uitzettirg
van geld in Europa weder meer attractief
wordt, en de risico's, verbonden met Ame
rikaansch aandeelenbezit, weder hooger wor
den aangeslagen, dan op het oogenblik het
geval is. In de laatste jaren hebben wij her
haaldelijk dergelijke groote kapitaalvei-
schuivingen, van Europa naar Amerika en
vice-versa, meegemaakt.
Of het uit Frankrijk naar Amerika ge
vluchte kapitaal spoedig weer naar het Va
derland zal terugkeeren, zelfs wanneer door
het aanblijven van het ministerie-Laval de
rust op politiek en monetair gebied voors
hands verzekerd is, moet intusschen worden
betwijfeld Velen zullen er de voorkeur aan
geven, den uitslag der verkiezingen in
Frankrijk in Mei a.s. af te wachten. Deze
zullen op valuta-gebied nog heel wat beroe
ring kunnen verwekken; verwacht moet wor
den, dat de devaluïsten hun strijd tot waar
devermindering van den franc met kracht
zullen voeren. Ook wanneer zij het onderspit
delven, zal hun actie op zich zelf veel kwaad
kunnen stichten, ook ten aanzien van de an
dere goudvaluta's.
Het succes van de actie der devaluaïsten
bij de a.s. verkiezingen zal natuurlijk voor
een groot deel afhangen van de vraag, hoe
de toestand in Frankrijk zich in het komen
de halfjaar ontwikkelt. Ongetwijfeld heeft de
regeering-Laval reeds veel en nuttig werk
verricht op het gebied der saneering van de
staatsfinanciën. In zijn radiorede heeft de
lieer Laval eraan herinnerd, dat op het totaal
der openbare uitgaven een bezuiniging werd
verkregen van bijna Frs. 10 milliard. Ter
wijl de begrooting voor 1935 geraamd werd
op Frs. 47 800 millioen, is het budget voor
1936 tot Frs. 40.010 millioen, d d. met 16
pCt. verminderd. Ook op economisch gebied
is in Frankrijk eenige vooruitgang te consta-
teeren, samenvallend met en gedeeltelijk ook
wel te danken aan de prijsstijging, die op de
were'dmarkt voor verschillende artikelen is
ingetreden De verbetering der prijzen van
diverse landbouwproducten heeft ook in
Frankrijk de koopkracht van de bcerenbevol
king gunstig beinvloed. Tegelijkertijd heeft
de ^Fransche industrie geprofiteerd van de
vraag naar verschillende artikelen voor oor
logsdoeleinden. zoodat b.v. in de textiel-, de
chemische en de metaalnijverheid de produc
tie kon worden vergroot. De onzekerheid op
politiek- en valutagebied heeft echter de eco
nomische verbetering geremd; wellicht zal
de opleving verderen voortgang maken,
wanneer met het aanblijven van het ministe-
rie-Laval de vrees voor devaluatie verdwijnt.
Op de buitenlandsche wisselmarkt heeft de
politieke onrust in Frankrijk zich terdege
doen gevoelen. Niet alleen de franc is ten
opzichte van de andere valuta scherp in
koers gedaald, ook de gulden werd door de
beweging meegesleept. De koers van het
Pond Sterling steeg tijdelijk tot boven de
7.30 en de dollar bereikte tijdelijk een
punt, waarop gouduitvoer uit ons land naar
de Ver. Staten weder loonend werd. Er
werd echter slechts een matig bedrag,
naar raming circa 4 millioen goud naar
New-York verscheept. Ondanks deze goud-
onttrekking geeft de jongste weekstaat van
de Nederlandsche Bank toch nog een toene
ming van den goudvoorraad met een kleine
6 millioen te zien, dank zij het feit, dat in
dezen weekstaat nog enkele posten uit Frank
rijk binnengekomen goud werden verant
woord, terwijl ook via het Engelsch valuta-
egalisatiefonds geel metaal aan onze circu
latiebank schijnt te zijn aangeboden.
De koersdaling van den franc en den gul
den is gepaard gegaan met geruchten, vol
gens welke een verbod van gouduitvoer uit
Frankrijk te verwachten zou zijn. De Fran-
sche regeering heeft pertinent tegengespro
ken, dat zij zulke plannen zou koesteren, die
gelijk zouden staan met een opheffing van
den gouden standaard. Ook in zijn radio
rede heeft de heer Laval nogmaals uitdruk
kelijk verklaard, dat en waarom de huidige
regeering in geen geval zou overgaan tot
devaluatie, „het middel der gemakzucht,
waarvan de kleine luiden onmiddellijk den
last zouden gevoelen, daar de loonen geen
gelijken tred zouden houden met de plotse
linge stijging der kosten van het levensonder
houd". ÏZijn beroep op het gezonde verstand
van het Fransche volk heeft niet nagelaten,
indruk te maken en met de toeneming van
de kans, dat hij voor de doorvoering van zijn
saneeringspolitiek de meerderheid der Kamer
achter zich zou vinden, is de onrust op de
valuta-markt ook tot staan gekomen. Hoe
zeer de stemming is omgeslagen, blijkt wel
daaruit, dat het Engelsche Valuta-Egalisa
tiefonds in het midden der week al moest in
grijpen, om een te snellen val van het Pond
Sterling te verhinderen. Ook de dollar kwam
weer beneden het gouduitvoerpunt te staan,
zoodat geen verdere goudafvloeiing uit ons
land heeft plaats gehad.
Terwijl Frankrijk zich tegen de aanzien
lijke goudonttrekkingen heeft moeten teweer
stellen door een verhooging van het officieels
disconto van 3 tot 6 pCt., viel op de Amster-
damsche geldmarkt geenerlei spanning te
constateeren. Prolongatie noteert nog altijd
3 pCt., particulier disconto 31/16 tot 35/16
pCt. Mocht de toestand op de buitenland
sche wisselmarkt kalm blijven, dan zal de
Nederlandsche Bank dan ook zonder be
zwaar tot een verdere verlaging van haar
rentetarieven kunnen overgaan.
Op de beleggingsmarkt is de nieuwe va
luta-onrust in zooverre niet zonder invloed
gebleven, dat de koersen van staats- en ge-
meenteleeningen tijdelijk wat zijn afgebrok
keld. Al spoedig trad echter een herstel in.
Pandbrieven en obligatiën Hollandsche en
Staatsspoor boden eveneens goed weerstand
Het koersverloop op de aandeelenmarkt
was onregelmatig, maar de grondstemming
bleef gunstig, vooral voor cultuurwaarden.
Handelsver. „Amsterdam" boekten tijdelijk
een aanzienlijke koerswinst, maar moesten
deze weder ten deele prijs geven. De verkoo-
pen van de N.I.V A.S. beperken zich in den
jongsten tijd tot geringe hoeveelheden, maar
de vooruitzichten voor de Java-suiker-in-
dustrie worden niettemin gunstig beoor
deeld. Dank zij de aanpassing, die zich in
deze cultuur heeft voltrokken, zullen ver
schillende suikerondernemingen bij een ver
dere lichte verbetering van den suikerprijs
weder in staat zijn, met winst te werken.
Tabaksaandeelen verkeerden nog onder
den gunstigen invloed van de verwachte ver
laging van de Amerikaansche invoerrechten
op Sumatra-tabak. In het concept-handels
verdrag, dat nog moet worden geratificeerd,
is naar verluidt met ingang van 1 Januari
a.s. een verlaging van dit recht voorzien
van 2.27 tot 1.87 per lb. Per 1 Juli zou
dan een verdere verlaging tot 1.50 van
kracht worden.
De Amerikaansche vraag naar Sumatra-
tabak zal door deze aanzienlijke verlaging
der invoerrechten natuurlijk toenemen; zelfs
wanneer de deviezenpositie van Duitsch-
land de sigarenindustrie aldaar zou verhin
deren, haar door de uitputting der voorra
den gestegen behoefte aan Sumatra-blad te
dekker;, dan nog laten de vooruitzichten voor
de a.s. voorjaarsinschrijvingen zich gunstig
aanzien. Winstnemingen na de voorafgegane
sterke koersstijging waren oorzaak, dat de
hoogste noteeringen voor tabaksaandeelen
niet konden worden gehandhaafd.
Aandeelen Koninklijke Petroleum hebben
weder geprofiteerd van de vraag naar bui
tenlandsche aandeelen op de Parijsche
beurs; met een verhindering van deze vraag
is de noteering afgebrokkeld. Blijkens voor-
loopige raming van het wereldverbruik en de
productie van petroleum in 1935 zullen de
beide cijfers vermoedelijk een record berei
ken. De productie wordt geraamd op 1.669
millioen vaten, d.i. een stijging van 6.8 pCt.
tegenover het vorige jaar, het verbruik op
1.570 millioen vaten, of 5.3 pCt. meer dan
in 1934. Ondanks de alleszins bevredigende
stijging van het verbruik zullen de wereld
voorraden aan petroleum dus nog een verde
re toeneming te zien geven.
In de leidende industrieele fondsen is ook
in de afgeloopen week weinig omgegaan;
Philips' zijn in koers afgebrokkeld; Unilever
vertoonden slechts geringe fluctuaties. Daar
entegen bestond er belangstelling voor aan
deelen van handelmaatschappijen, zooals In
ternationale Crediet- Handelsver. „Rotter
dam", Lindeteves, terwijl ook de Ind. cul-
tuurbanken in koers opliepen.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop
4 pCt. Nederland 97 1/4, 96 5/8, 97%;
2'A pCt. N.WS. 73 9/16, 74 5/16, 73 7/8,
74 1/16;
4 'A pCt. Ned.-Indië 97, 96%, 97 3/16;
4 pCt. Ned.-Indië 96 5/8, 959/16, 96 3/8;
4 pCt. Amsterdam 9191 1/4;
4 pCt. 's-Gravenhage 967/8, 96, 967/8;
4 pCt. Rotterdam 89^, 88Y2, 90 3/16;
Handelsver. „Amsterdam" 224, 237
2321/4;
N.I.S.U. 108, 111, 106;
Koloniale Bank 41 Yi, 47;
Ned. Ind. Handelsbank 83, 84^, 83 5/8;
Ned. Handel Mij. 126 7/8, 129. 128 3/4;
Deli Batavia Mij 170%, 178, 166;
Deli Mij. 187^, 192, 183K;
Senembah 186'A, 192, 183%;
Amsterdam-Rubber 1081/4, 1071/4,
107 3/8;
Koninkl. Petroleum 213, 217 1/4, 214;
Philips' 238, 233;
Unilever 103 7/8. 102%, 103 7/8;
Internatio 102, 109, 107;
Ned. Scheepvaart Unie 451/4, 47, 45.
LXVIII.
Mag ik nog maar eens vervolgen met
het opsommen van wat anecdotische bij
zonderheden?
En dan heb ik allereerst een pikante
geschiedenis voor U, springlevend ge
vangen uit de stroomende rivier van het
parlementaire debat. Het gebeurde
eenige jaren geleden, toen gedurende
den nacht de Begrooting van Buiten
landsche zaken werd behandeld. De
wijzers van de nachtelijke klok wezen
reeds over twee uur. Niet meer dan een
dozijn leden was nog aanwezig, om de
rede van Minister Bee'aarts van Blok
land af te wachten. Maar de heer ds.
Zandt, één van de drie afgevaardigden
der partij van ds. Kersten, stond nog
als spreker ingeschreven.
Zijn speech paradeerde netjes op pa
pier en had hij weggestopt in het laadje
van zijn lessenaar.
Toen broeide er onder het dozijn Ka
merleden een snood en vulgair plan. Te
deksel, als men die speech, die geschre
ven speech, kon machtig worden, zou
ds. Zandt zónder speech, maar mét de
gebakken peren zitten, hij zou dan wel
licht van het woord afzien en de Mi
nister kon spoediger aan het woord
komen.
De poging werd ondernomen.
Een christel ijk-hi6torisch afgevaar
digde ik zal zijn naam maar niet noe
men, om hem niet bloot te stellen aan
eventueele repressailles ging naast
ds. Zandt zitten en poogde op een gege
ven oogenblik, toen de delinquent een
anderen kant uitkeek, het laadje open
te trekken.
Maar juist op het psychologische mo
ment had ds. het in de gaten. „B'ijf met
de p....ten van m'n laadje!", riep hij,
weinig-in-stijl, zijn collega toe. Toen
probeerde men het langs anderen weg.
Een afgevaardigde kwam naar de pers
kamer, belde van daaruit een ander deel
van het Kamergebouw op, en tot den
bode, die aan het toestel kwam, zei hij:
„Wil je vragen of ds. Zandt even aan de
telefoon wil komen?" Als ds. dan kwam,
zou een ander lid de speech uit het
laadje halen.
Daar kwam de bode de zaal in. De
Kamerleden en de journalisten, die alle
in het complot waren, zagen in span
ning toe, toen de bode de boodschap
overbracht.
Verbaasd keek ds. Zandt op. Aan de
telefoon? 's-Nachts tegen half drie?
Eensklaps vond hij de zaak te zonder
ling, zag om zich heen, bespeurde niets
dan verdachte gezichten en bleef woe
dend zitten. De aanval was mislukt.
U ziet, welke drama's zich soms in
zoo n nacht-vergadering afspelen. Toch
zou ik u niet willen inviteeren, 's nachts
eens te komen kijken, want dan ziet u
het parlement waarlijk niet op z'n best.
De geachte vergadering heeft dan name
lijk veel van de kaars van een paarde
bloem, die men afgeblazen heeft. Ge
woonlijk zijn des nachts alleen die leden
nog aanwezig, die het woord willen voe
ren, ja, het komt voor, dat, als het heel
laat wordt (en in begrootings-maanden
vergadert men soms tot 4 uur 's nachts)
nog slechts twee of drie afgevaardigden
de zaal versieren. Dit was pas nog het
geval bij Waterstaat, de begrooting die,
zooals u misschien weet, verdeeld is in
