t
f
I
8
I
l
I
I
i
s
i
Financieel Overzicht.
ALKMAARSCHE COURANT van ZATERDAG 28 DECEMBER 1935
0
l
JiadioptoQcaitwta oeoeeefi
l
l
8
1
l
Zondag 29 December.
HILVERSUM, 301 M. (8.55—
12.—, 5.-7 VARA, de VPRO
van 7.-8 en de AVRO van
12.5.en 8.12.— uur) 855
Orgelspel. 9.— Voetbalnieuws, tuin-
bouwpraatje. 9.30 Verv. orgelspel.
9 45 Lezingen, gr.pl. en voordr.
10.45 Gr.pl. 11.15 Lezing. 11.30
Kwartetconcert. 12— De Octo-
phonikers. 12.50 Disco-nieuws 1 15
Orgel en viool. 2.Boekbespr. 2.30
Kamermuziek, sopraan, piano fluit
en cello. 3.— Gr.pl 3.15 Radiotoo
neel. 3.35 Avro-Strijkorkest. 4.30
Gr.pl. (4.50 Sportnieuws). 5.Or
gelspel. 5.30 LeJng, ber. en gr.pl.
6.Dansmuziek. 6.30 Gr pl. 7.
Studiodienst. 8 Ber. 8 15 Koor
der Nederl. Opera- /ereen en het
Omroeporkest. 8.45 Causerie. 8 55
Radio-Journaal. 9.10 Omroeporkest
mmv. solist. 9.35 Radiotooneel. 9.55
Kovacs Lajos' orkest en gr.pl. 11
Ber. en gr.pl. 11.15—12.— De
Avro-Decibels.
HILVERSUM, 1875 M. (8.30—
9 30, 12.15—5.— en 7 45—11.30
KRO, de NCRV van 9.30-12.15
en 5.7.45 uur). 8.30 Morgenwij
ding. 9.30 Gewijde muziek. 9 50
Geref. kerkdienst. Hierna koorcon
eert en gr.pl. 1Lezing. 1.20
Kerstspel mmv. koor en orgel 2 30
Gr.pl. 3.Fanfare-orkest en lezing.
4.15 Gr.pl. 4.30 Ziekenhalfuur 5.
Gewijde muziek. 5.50 Ned Herv.
kerkdienst. Hierna gewijde muziek.
7.45 Sport. 7.50 Lezing. 8 10 Ber.
8 20 Symph.-concert. 9.— Koorcon
eert. 9.15 Gr.pl. 9.30 Viool en
piano. 9.45 Symph.-concert. 10,15
Gr.pl. (10.30 Ber.) 10.40 Epiloog.
11.11.30 Esperanto.
DROITWICH, 1500 M. 12.50 Po
pulair concert. 1.50 E. Pini's orkest,
mmv. soliste. 2.35 Gr.pl 3.20 Trio-
ccnecrt. 3.50 BBC-Northern-Ireland
orkest mmv. soliste. 5.20 Lezing.
5 40 Trioconcert, mmv solist. 7.05
Voordracht. 7.25 Zang en viool.
8.20 Kerkdienst. 9.05 Liefdadig-
heidsoproep. 9.10 Ber. 9.20 Popu
lair concert. 10.35 Trioconcert.
11.05 Epiloog.
RADIO PARIS, 1648 M. 7 20 en
8 20 Gr.pl. 11.20 Kamermuziek.
2.35 Zang. 5.20 Pascal-orkest. 7.20
en 8.20 Zang. 9.05 Radiotooneel.
11.05—12.35 Dansmuziek en popu
lair orkest.
KEULEN, 456 M. 5.20 Haven
concert. 7.50 Keulsch Symphonie-
orkest. 9.05 Vervolg concert. 10.10
10.45 Mannenkoorconcert. 10.50
Bach-cantate. 11.20 Blaasconcert.
3.20 Gevar. progr. mmv. solisten,
pianotrio en het Omroepkleinorkest
5 20 Uit Leipzig: Götterdamme-
rung", Wagner. 10.20—11.20 Om-
roepdansorkest en schrammel-
ensemble.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M
9.20 en 10.20Jr.pl. 11.20 Max
Alexys' orkest. 12.20 Gr.pl. 1.30
Salonorkest. 2.20 Jazzmuziek. 3.20
Pianorecital. 3.50 Gr.pl. 4.50 So-
natenconcert. 5 >0 Salonorkest 6.20
Gr.pl. 7.20 Pianorecital. 8 20 Gev.
progr. 11—12.20 Populair concert
484 M.: 9.20 Gr.pl. 10.20 Max
Alexys' orkest. 11.20 Gr.pl. 12.29
Salonorkest. 1.30 Gr.pl. 1 50 Orgel
concert. 2.20 Gr.pl. 2.50 Zang. 3.20
„Der Vogelhandltr", operette van
Zeiler. 620 Gr.pl. 6.50 Pianoreci
tal. 7.35 Gr.pl. 8.20 Koorcoacert.
8 40 Pianorecital. 9.Koorcon
eert. 9.35 Symph.-concert. 1030—
12.20 Populair concert.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7-20 Gev. progr. mmv orkes
ten en solisten. ).20 Per. 9.50 So
listenconcert. 10.05 Weerber. 10.20
12.15 Dansmuziek.
GEMEENTELI1KE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum I.
Liin 2: Hilversum II.
Lijn 3: Keulen 8 359 50,
Normandië 9.50—10.50, Keulen
10 50—1120, Brussel Fr. 11 20—
12.20, Brussel VI. 12.20—13.30,
Brussel Fr. 13.30—13.50, Brussel
VI. 13.50—15.20, Keulen 15.20—
17.20, Parijs Radio 17.20—19.20,
Berlijn 19.20-24.—.
Lijn 4: Brussel VI. 8.30—11.20,
Parijs Radio 11.20—13.10, Droit-
WI,ic^1(ïr14-35' Parii® R- 14 35
—15.20, Droitwich 15.20—16 50,
Lond. Reg. 16 50-19.10, Boeda
pest 19.1020.20, Droitwich 20.20
—21.05, Luxemburg 21.05—21.20,
Drottwh 21.20-22.35, Weenen
22.3024.
Maandag 30 December.
HILVERSUM, 301 M. (AVRO-
Ei Alg. progr.) 8.— Grpl. 9.—
tnsemble Lismonde. 10.Morgen-
wijding, gewijde muziek. 10.30 En
semble Lismonde. 11— Orgel en
zang. 12.Gr.pl. i2.15 Kovacs
Lajos' orkest en gr.pl. 2 Zang
en piano. 2.20 Gr.pl. 2.50 Deel.
3.20 Gr.pl. 4.— Pianorecital. 4.30
Muzikale causerie. 5.30 Het Lyra-
trio. 6.20 Avro-decibels en soliste.
7— Pianorecital. 7.30 Causerie.
8-Ber. 8.10 Omroeporkest en so
list. 8.45 Gr.pl. 8.55 Omroeporkest
en. soliste. 9.35 Accordeonmuziek en
gr pl. 10.20 Dansmuziek. 11.—Ber
11.10 Joska Monteanu's ensemble.
11.30-12.- Gr.pl.
HILVERSUM, 1875 M. (NCRV-
uitz.) 8-Schriftlezing. 8.15
9.30 Gr.pl. 10.30 Morgendienst.
11.Chr. Lectuur. 11.30—12
Gr.pl. 12.15 Carillon. 12.45 Grpl.
I.Amster t. Salonorkest. 2 45
3 15 Voor de keuken. 3.30 Knipcur
sus. 4.Bijbellezing. 5.Kinder-
uur. 6.Gr.pl. 7.Ber 7.15 Gr.
opnamen. (8— Ber.) 8 30 Orgel
concert, causerie, orgelconcert. 10.—
Ber. 10.04 Gem. Dubbel-kwartet en
orgel. 10.45- 12.Gr.pl.
DROITWICH, 1500 M. 11.20
Gr.pl. 12.05 Het Schotsche Studio-
orkest. 1.05 Gr.pl. 1.50 Orgelcon
cert. 2.35 Gr.pl. 3.20 Het Ebgle-
man kwintet en solisten. 4,20 Viool
en piano. 4.50 Orkestconcert en so
list. 5.35 Dansmuziek. 6.50 Piano
recital. 7.10 Lezingen. 8.10 Zang.
8 20 BBC-Symph.-orkest en solisten
10.Ber. 10.30 Bridgewaterkwin-
ter en solisten. 11.3512.20 Dans
muziek.
RADIO PARIS, 1648 M. 7 20 en
8.20 Gr.pl. 11.20 Kamerconcert
2 50 Gr.pl. 5.50 Orkestconcert. 8.20
Kwartetconcert en solisten. 1 LOS
IJS Populaire- en dansmuziek.
KEULEN, 456 M. 5 50 Concert
II.20 Nedersaks. Symph-orkest.
1 35 Orgel er. viool. 3.35 Zang
4 20 Sted. orkest van Ulm. 6.20
Omroepkleinorkest. 8.05 Vroolijk
rpogr. (Omroepkleinorkest en solis
ten). 9.50—11.20 Populair concert
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M-:
12.20 en 1.30—220 Gr.pl. 5.20 Sa
lonorkest. 6.35 Dito. 7.35 Gr.pl.
8 20 Symph.-concert. 10.30—11.20
Grpl. 484 M.: 12.20 en 1.30—2.20
A Felleman's orkest. 5.20 Dansmu
ziek. 6.20 Gr.pl. 6.50 Zang. 7.05
Gr.pl. 7.20 Pianorecital. 8 20 Sa
lonorkest en gr.pl. 10.3011.20
Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7.30 Radiotooneel met muziek.
8.20 Dansmuziek. 9.20 Ber 9.50
Solistenconcert. 10.05 Weerber
10.20—11.20 Populair concert.
GEMEENTELIIKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum I.
Lijn 2: Hilversum II.
Lijn 3: Brussel VI 8.920,
Keulen 9.2011.20, Kalundborg
11.20—12.20, Brussel VI. 1220—
14.20, Lond. Reg 14.20—15.20,
D.sender 15.20—16.20, Keulen
16.20—17.50, Parijs R. 17.50—
18.20, Keulen 18.20—19.10, Bero
niünster 19.10—19.30, Leipzig
19.30—21.20, Rome 21.20—21.50,
Berlijn 21.5022.50, Boedapest
22.50—23.20 Weenen 23.20—24
Lijn 4: Parijs Radio 805—8 50,
Normandië 8.509.35, D.sender
9 35—10.05, Lond. Reg. 10.05—
11.35, Droitwich 11.35—1620,
Lond Reg. 16.2017.35, Droitwich
17.35—18.20, Leipzig 18.20—18.50
Lond. Reg. 18.5020 20, Droit
wich 20.20—22.05, Lond. Reg.
22.05—24.—.
Lichtpunten in den economischen
toestand overschaduwd door on
zekere politieke vooruitzichten.
Aanhoudende onrust op valuta-
gebied. Prijsstijging op de goe
derenmarkten. Vermindering van
onzen export naar landen met be
perkt betalingsverkeer. Zorge
lijke toestand der staatsfinanciën.
De beleggingsmarkt afhankelijk
van invloeden van buiten af.
Indien de politieke toestand zich tegen he;
einde van het jaar niet zoodanig had ver
scherpt, dat ernstig rekening moet worden
gehouden met den storenden invloed van
nieuwe internationale verwikkelingen, dan
zou er alle aanleiding zijn, om op grond van
de economische ontwikkeling in het afgtloo-
pen jaar de toekomst met wat meer vertrou
wen tegemoet te zien. Voor het eerst sinds
m het najaar van 1929 de eerste teekenen van
een economische inzinking vielen waar te
emen, hebben wij v eer een jaar achter ons,
waarin op verschillend gebied eenige voor
uitgang kan worden geconstateerd- De ver»
betering is stellig nog niet van dien aard,
dat het tijdperk der economische crisis als
afgesloten kan worden beschouwd. Dit zou
reeds daarom een misrekening kunnen blijken
te zijn, omdat het moeilijk is uit te maken, in
hoeverre de economische verbetering een
hechten grondslag heeft, öf en in welke mate
kunstmatige elementen daarbij een rol spelen
en men dus slechts met een schijnbare ver
sterking der koopkracht te doen heeft.
Reden tot scepticisme is er zeker, wanne 'r
men ziet, hoe de regeeringen in verschillende
landen zich bij hun pogingen, om een ver
betering te weeg te brengen, blind staren op
werkverschaffingsplannen, zonder de oor
zaken van het kwaad aan te tasten. Het zijn
zelfs vaak de regeeringsmaatregelen, welke
een terugkeer naar gezonde verhoudingen be
lemmeren, doordien zij aan een uitbreiding
van het ruilverkeer tusschen de volkeren
nieuwe moeilijkheden in den weg leggen. Zoo
moet het ingrijpen der regeeringen in de vrije
prijsvorming (bedoeld als tegemoetkoming
aan bepaalde zwaar getroffen kringen dor
bevolking) wel leiden tot een stijging van de
algemeene kosten van het levensonderhoud,
waardoor de exportmogelijkheden verder ver
minderen. Elke maatregel tot bescherming of
verdediging van het eigen bedrijfsleven, in
den vorm van subsidiëering, verhooging van
invoerrechten of contingenteering, beteekeat
een benadeeling van den export van andere
laden, waarmede men handelsbetrekkingen
onderhoudt. Om dan nog te zwijgen van de
monetaire experimenten, die telkens opnieuw
het vertrouwen ondermijnen en nieuwe storin
gen in het economisch leven veroorzaken.
Een van de belangrijkste vragen, van
welker beantwoording de economische ont
wikkeling in het komende jaar afhankelijk is,
is die, of de muntverzwakking thans een ein
de heeft genomen, dan wel, of deze nog ver
dere vorderingen zal maken. De afbrokkeling
van het „blok" der goudlanden, door de
devaluatie van den Belgischen franc in
Maart j.1. heeft een nieuwe schok toegebracht
aan het vertrouwen ir. de handhaving van
den gouden standaard in de overgebleven
„goud'Maden. Feitelijk is de onrust op valu
ta-gebied sinds de Belga-devaluatie niet tot
staan gekomen. Velen van hen, die van de
wenschelijkheid van muntverzwakking geens
zins overtuigd zijn, gaan zich afvragen, of
een beslissing ten gunste van devaluatie niet
te verkiezen is boven de voortdurende on
zekerheid op valuta-gebied, die den onder
nemingsgeest remt en een druk op het zaken
leven legt. Zij zien hierbij over het hoofd,
dat devaluatie in de nog overgebleven goud
landen geenszins een terugkeer van stabiele
valuta-verhoudingen zou beteekenen, doch
veeleer nog tot een vergrooting van den chaos
zou leiden.
Stabiliteit op valuta-gebied zou alleen te
bereiken zijn door een herstel van den gouden
standaard, in internationaal overleg, zooals
ook internationale samenwerking onontbeer
lijk is, teneinde tot de, voor het wereld-
herstel noodzakelijke, uitbreiding van den
gcederenruil tusschen de verschillende lau
den te geraken. Helaas beperkt men zich in
de meeste landen op zijn mooist tot het con-
stateeren van het bedroevende feit, dat men
met het tegenwoordige systeem van herstel-
maaregelen binnen de eigen landsgrenzen op
den verkeerden weg is, doch ontbreekt de
innerlijke kracht, om zich hierboven uit te
verheffen. Dat het jaar 1935, ondanks de
symptomen van economische verbetering,
welke zich hier en daar voordoen, toch in
mineur sluit, moet voornamelijk daaraan
worden toegeschreven, dat de jongste poli
tieke ontwikkeling eenerzijds de kans op in
ternationale regeling der drukkende econo
mische problemen naar een verre toekomst
heeft verschoven, terwijl dit uitstel op zich
zelf de mogelijkheicFVan een voortschrijding
van het proces van ontwrichting op monetair
gebied vergroot. Wel is in het afgeloopen
jaar tijdens de langdurige periode van
valuta-onrust de weerstand der goudvaluta's
grooter gebleken dan men veelal verwacht
had, doch juist in de laatste maanden is, met
name in Frankrijk, het streven naar deva
luatie aanmerkelijk toegenomen.
Als een gunstige factor kan het worden
aangemerkt, dat de afbrokkeling der waarde
van de valuta's, die van het goudanker zijn
losgeslagen, in het laatste jaar geen verderen
voortgang heeft gemaakt. Het Pond Stel
ling, dat in den loop van 1934 nog 10 in
waarde had ingeboet, verlaat 1935 op een
niveau, dat slechts weinig later is dan de
kcersstand van omstreeks een jaar geleden
ad ca. 7.30. Intusschen moet niet over het
hoofd worden gezien, dat het evenwicht var.
het Pond nog altijd uiterst labiel is en dat de
omvang der fluctuaties veel grooter blijft
dan die der valuta's, die aan het goud zijn
gebonden. Zoo werd in Maart j.1. een laagste
punt van 7 bereikt, terwijl de noteering in
den zomer tijdelijk tot 7.40 steeg. De dollat
daarentegen is zich op een peil van om en
nabij 1.48 blijven bewegen en zijn stabili
teit zou vrijwel verzekerd zijn te achten, ware
het niet, dat er in de Ver. Staten ernstige
inflatie-gevaren bestaan, die een bedreiging
voor de waardevastheid van den dollar vor
men.
Toen wij hierboven spraken van sympto
men, die als een aanwijzing van een verbete
ring van den wereldtoestand kunnen worden
beschouwd, dachte wij in de eerste plaats aan
het aanmerkelijke herstel, dat in de prijzen
van verschillende grondstoffen en producten
is ingetreden. De beteekenis hiervan springi
te meer in het oog, wanneer men bedenkt, dat
de wereldcrisis begonnen is met een scherpe
prijsval cp de goederenmarkten. Onder nor
male omstandigheden zou men uit de prijs
stijging van het afgeloopen jaar mogen con-
cludecren, dat er eindeljjk een definitieve
wending ten goede in het conjunctuurverloop
is ingetreden, behoudens dan de noodige
reserve met het oog op de onzekeren inter
nationalen politieken toestand. Dat wij deze
conclusie thans niet aandurven, is een gevolg
van het feit, dat iet kan worden nagegaan,
in hoeverre de prijsverhooging van verschil
lende producten moet worden toegeschreven
aan den invloed van den oorlog en van 'do
uitbreiding der bewapening in het algemeen.
Het staat wel vast, dat de toeneming van de
vraag uit dien hoofde de directe aanleiding
van de prijsstijging is geweest. Tegelijkertijd
kan worden aangenomen, dat het prijsherstel
niet zulke groote vorderingen zou hebben ge
maakt, indien de statistische positie van ver
schillende artikelen op het oogenblik, waar
op de oorlogsvraag zich deed gelden, niet
reeds belangrijk verbeterd was. Eenerzijds is
deze verbetering het gevolg van een kunst
matige regeling van productie, resp. aanbod
(de tin-, thee- en rubberrestrictie-overeen
komsten e.a.) aan den anderen kant heeft
men hierbij echter te doen met een natuurlijke
aanpassing der voortbrenging van 't vermin
derde verbruik. Hoe langer hoe meer pro
ductie-ondernemingen, welke in de peiode dei
hoogconjunctuur waren opgericht en welker
bedrijf gebaseerd was op de toen bestaande
prijs- en afzetverhoudingen, hebben zich dooi
den langen duur der crisis niet meer staande
kunnen houden, nadat zij nog geruimen tijd
op hun oude reserves hadden geteerd. Andere
hebben zich door interne reorganisatie en
rationaliseering van het bedrijf, vaak ge
paard gaande met een inkrimping der pro
ductie, aan de nieuwe afzetverhoudingen
aangepast.
Had een en ander reeds tot een verminde
ring der voorrraden geleid, hierbij komt, dat
ook de z.g. „onzichtbare" voorraden bij han
del en industrie sterk waren ingekrompen,
doordien wegens de aanhoudende prijsdaling
slechts mondjesmaat werd gekocht. De aan-
Koper (Electr. p. ton)
Tin (St. cash. p. ton)
Lood p. ton)
Tarwe (H.D. $ct. p. bush)
Petroleum (Penns. ruw p. vat)
Katoen (Middl. Upl. $ct. p. lb)
Copra p. ton)
Suiker (Cuba loco N.Y. $ct. p. lb)
Cacao (N. York)
Rubber (d. per lb.)
De gezamenlijke invloed van de prijsstij
ging en van de toeneming der aankoopen
voor bewapeningsdoeleinden moet zich wel
weerspiegelen in een uitbreiding van het
goederenverkeer. Reeds toont de statistiek
van de buitenlandsche handelsbeweging voor
de geheele wereld voor het derde kwartaal
een stijging aan met circa 2 pCt., terwijl de
cijfers voor het vierde kwartaal vermoedelijk
nog wat gunstiger zullen worden. De inter
nationale scheepvaart, die in zoo'n sterke
mate van de economische crisis heeft geleden,
heeft voor het eerst sinds vele jaren weer
een lichte opleving meegemaakt, tot uiting
komend in een verhooging der vrachttarieven
op verschillende trajecten en in een vermin
dering der opgelegde scheepsruimte. De op
leving in den wereldhandel is echter door
kruist door de sanctie-maatregelen tegen Ita
lië, en daarnaast heeft ook de verdere ver
mindering van de betalingscapaciteit van
Duitschland geleid tot een voortdurende in
krimping van den invoer in dit land.
De zich steeds duidelijker afteekenende
economische isolatie van Duitschland vormt
een der factoren, die aan een herstel van den
wereldhandel in den weg blijven staan. Ons
land heeft zich tegen de financieele schade,
welke uit een algeheele stagnatie van het
Deitsche- betalingsverkeer zou kunnen voort
vloeien, zoo goed mogelijk gedekt, door de
betalingen over en weer via een clearing-re-
kening te laten loopen. Door zulke clearing-
verdragen, die behalve met Duitschland ook
met verschillende andere landen met beperkt
betalingsverkeer werden gesloten (Italië, Roe
menië, Turkije, Bulgarije en Chili) is welis
waar het goede resultaat bereikt, dat ons
land te allen tijde een overzicht heeft van den
stand der rekeningen met de desbetreffende
landen. Het spreekt echter vanzelf, dat deze
clearingverdragen niet tot een uitbreiding
van den handel kunnen leiden; zij hebben
eerder een hieraan tegenovergestelde uitwer
king, zooals blijkt uit het hieronder volgende
staatje van de ontwikkeling van het handels
verkeer met de landen, waarmede clearing
verdragen loopende zijn, in de eerste tien
maanden van dit jaar vergeleken met dezelf
de periode van 1934 (in 1000-tallen gul
dens):
Invoerwaarde Uitvoerwaarde
1035 1034 1035 1Q34
Duitschland 199844 225656 110148 150957
Italië 9606 11927 12669 12623
Roemenië 2356 9427 495 1691
Turkije 1388 1862 1470 1031
Bulgarije 882 979 227 235
Wij zien dus, dat de vermindering van on
zen uitvoer naar de landen met beperkt beta
lingsverkeer ook in het afgeloopen jaar weer
aanzienlijk is geweest. Naar Duitschland al
leen bedraagt de teruggang van den export
meer dan 40 millioen voor de eerste tien
maanden. Het is dan ook uitsluitend aan de
verdere vermindering van den afzet naar
Duitschland, jaren achtereen verreweg de
grootste afnemer van Nederlandsche goede
ren, te wijten, dat de totale uitvoer van Ne
derland dit jaar een verdere daling aantoont
vulling dezer onzichtbare voorraden, toen
eenmaal de prijsstijging doorzette, heeft het
hare tot de verbetering der marktpositie yan
vele artikelen bijgedragen. Naar uit het hier»
onder volgende overzicht van het prijsver
loop der belangrijkste artikelen blijkt, konden
de hoogste, in het afgeloopen jaar bereikte
noteeringen zich weliswaar niet handhaven,
maar is het prijsniveau aanzienlijk hooger
dan de laagste noteeringen van dit jaar Het
voordeelige verschil is nog veel belangrijker,
wanneer men de huidige noteeringen verge
lijkt met het laagste punt voor verschillende
artikelen in 1934.
gste 1934 Laagste 1935
Hoogste 1936
Eind 1935
28 1/4
291/4
41*
39*
221 1/4
208
245
216 314
10
10
19 3/4
171/8
87
991/4
144*
133*
1 -57
152)4
1.87*
1.82
10.45
10.55
12.90
12.05
8
101/4
14*
14 5/8
2.74
2.65
3.68
310
3 98
4.27
5.20
5.20
41/3
3 3/16
6 11/16
6 7/16
Het aandeel van Duitschland in den Ne-
derlandschen export is van 25 pCt. in de
eerste negen maanden van 1934 gedaald tot
O pCt. in dezelfde periode van dit jaar en
Duitschland heeft zijn plaats als voornaam
ste afnemer van Nederlandsche goederen
moeten afstaan aan Engeland, dat bijna 22
pCt. van onzen totalen export betrok. Een
feit, dat gezien de valuta-verhoudingen en de
hiermede verband houdende bemoeilijking
der concurrentie stellig de aandacht ver
dient, al mag het aandeel, dat de met regee-
iingssteun mogelijk gemaakte export van zui
velproducten ook in den handel met Groot-
Britannië heeft, niet worden onderschat:
Invoer 11 maanden
Gewicht Waarde
(in tons) (m mill. gld
1931 27.489.618 1.752
1932 22.213.619 1.192
1933 22.167.266 1.102
1934 21.025 695 1.094
1935 18.910.686 863
Uitvoer 11 maanden
1931 15.643.059 1.231
1932 12.724.813 776
1933 11.932.734 673
1934 12.361.919 655
1935 11.441.804 623
Er bestaat goede kans, dat in het komende
jaar de achterstand in onzen export tenge
volge van de gestadige vermindering der
Duitsche betalingscapaciteit zal worden in
gehaald door een toeneming van den afzet
naar Amerika. Het tegen het einde van dit
jaar gesloten Nederlandsch-Amerikaansche
handelsverdrag, dat voor een reeks van be
langrijke artikelen een aanmerkelijke verla
ging van invoerrechten brengt, opent overi
gens ook voor den afzet van een aantal Ned.-
Indische producten gunstigere perspectieven.
De beteekenis van dit handelsverdrag gaat
echter nog uit boven onze directe nationale
belangen, omdat uit de door Amerika in de
zen aangenomen houding blijkt, dat men
zich daar hoe langer hoe meer rekenschap
ervan geeft, dat het welbegrepen eigenbelang
van de Ver. Staten als crediteurenland gele
gen is in een verruiming van den invoer, in
plaats van in de politiek van afsluiting der
landsgrenzen ter bescherming der eigen in
dustrie, die er zoo langen tijd opgeld heeft
gedaan.
Is er dus aanleiding om, wat de ontwikke
ling van onzen buitenlandschen handel be
treft, het nieuwe jaar wat hoopvoller in te
gaan, op het gebied van onze staatsfinanciën
blijft de toekomst nog zorgelijk. De opbrengst
der Rijksmiddelen heeft zich in het afgeloo
pen jaar nog voortdurend in een dalende
richting bewogen, zoodat verwacht moet
worden, dat zij voor het geheele jaar een
30 millioen bij de raming ten achter zal
blijven. Bij de samenstelling der Staatsbe-
grooting voor 1936 werd overigens reeds re
kening gehouden met een verdere verminde
ring van óe belastingopbrengst, alsmede met
een niet te vermijden stijging van diverse
uitgaven. Op grond van de besparingen van
het bekenae Bezuinigingsontwerp, enkele
ϻS
