Sr T" da' ""'W -u»
MS?"blKk word™ L'
VISITEKAARTJES
GEBOORTEKAARTEN
ONDERTROUWKAARTEN hl
N.V. Boek- en Handelsdrukkerij
(Pluimveeteelt.
yxovincicud 'Hieuw*
SjCtnuieuuts
h Herms. Coster Zn.
i n
BERGEN
HOOGWOUD
OUDORP
WIERINGEN
Geneeskundige brieven
UW ADRES VOOR
ALKMAAR
Vragen, deze rubriek betreffende, kun
nen door onze abonné's worden gezonden
aan Dr. te Hennepe, Diergaardesingel 96a
te Rotterdam. Postzegel voor antwoord in
sluiten en blad vermelden.
Over smaak der eieren en interessante
proeven omtrent verschillende
graansoorten.
Een lezer vraagt mij of ik hem bedoelde,
toen ik laatst schreef over den smaak der
eieren en daarbij o.a. ook vermeldde, dat
daarbij vaak suggestie in het spel is. Hoe
wel ik zijn geval heelemaal niet op het oog
had, is toch zijn brief in de kwestie zelf in
teressant genoeg om er nog eens op terug
te komen. Hij schrijft: „U vraagt, wie er
over den smaak der eieren klaagde. Eerst
mijn ega, toen mijn knecht, toen ik, toen
de reiziger van den voederfabrikant, (die
aan de lucht al genoeg had) en tenslotte de
fabrikant zelf. De lucht was een en al
vischlucht of traanlucht. Vischmeel wordt
niet gebruikt. Dan schrijft u over suggestie.
Nu ik zou toch werkelijk uw gezicht wel
eens willen zien, als u zoo'n eitje maar eens
rook, proeven hoeft zelfs niet. Ik heb twee
absoluut verschillende toornen, dus geen
familie van elkaar en ik vind in beide hok
ken zou nu en dan zoo'n ei Om de smaak
of reuk te weten te komen, moet ik de
eieren toch eerst koken".
Hier kunnen we dus gerust aannemen,
dat suggestie uitgesloten is en dat het door
mij beschreven geval zich voordoet dat be
paalde kippen op overigens goed voer
wansmakende eieren leggen. Interessant is
dat in het voer geen vischmeel voorkomt,
dat krijgt meestal gauw de schuld. Men
lette echter op diermeel, dat vaak hevig
onaangenaam kan ruiken, vooral kadaver-
meel en levertraan. De briefschrijver geeft
de samenstelling van zijn voer niet op, dus
daarover kan ik verder niet oordeelen en
ongetwijfeld is het een groot bezwaar, dat
men de boosdoeners niet vinden kan of
men moet de eieren open maken. Het eeni-
ge is, als valnest controle toegepast wordt,
de eieren te merken met het nummer van
de kip en dan voor de huishouding telkens
van verschillende kippen eieren te probee-
ren, of als men zelf broedt, de uitgeschouw-
de eieren te controleeren. De zaak van is
groot belang, want een paar van dergelijke
kipppen kunnen soms maken, dat de handel
klachten krijgt met den afzet der eieren.
En nu wat anders, waarbij ook de smaak
te pas komt van een pluimveeproduct, n 1.
het vleesch. Het is nu de tijd, dat heel wat
vetgemest pluimvee verorberd wordt en we
vragen ons af, wat is eigenlijk het verschil
tusschen gemest en niet gemest pluimvee?
Het doel van het vetmesten is het gewicht
van het eetbare vleesch te verhoogen en vet
aan het lichaam toe te voegen. Een vetge
mest dier heeft dan ook een geheel andere
samenstelling dan een niet gemest dier, wat
hoofdzakelijk blijkt, dat bij een gemest dier
veel minder afval in verhouding aanwezig
is dan bij een ongemest dier.
Verder is van het gemeste dier, nadat de
afval verwijderd is, weer een hooger per
centage eetbaar dan van het ongemeste
dier, wat uit de volgende tabel kan blijken.
Hierbij worden vette en ongemeste dieren
vergeleken. Kolom I geeft op de percen
tages afval van het totale levend gewicht.
Kolom II de hoeveelheid eetbare deelen
van het panklaar gemaakte dier.
ongemeste kuikens 12 54
gemeste kuikens 9 63
gemeste hennen 9 64
Maar nu is het voor de kwaliteit van de
bout lang niet onverschillig, waar het vet
zich afgezet heeft, denk maar eens aan een
malsch piepkuiken met sappig wit vleesch
en een oude soepkip met betrekkelijk
droog vleesch en groote vetklompen in de
buikholte. Hoe meer malsch vleesch aan
de bout hoe beter, het vet moet dus door
het geheele lichaam evenredig verspreid
zijn en niet op enkele plaatsen opgehoopt.
Is daaraan nu door de voeding wat te
doen? Het vet in het lichaam ontstaat door
overmaat van voedsel, vooral van vetrijk
en zetmeelrijk voedsel. Met vetrijk voedsel
moet men bij pluimvee voorzichting zijn,
de kippen verdragen niet veel vet en het in
het lichaam afgezette vet wordt soms onder
invloed van het voedsel-vet veranderd.
Zoo geeft schapenvet aan kippen gevoerd
een geheel ander lichaamsvet dan palmpit-
ten en lijnzaadolie.
Het meeste vet wordt dus uit de granen
betrokken en nu is weer de vraag: bestaat
er verschil tusschen de granen onderling?
Interessante proeven daaromtrent werden
Canada genomen, waarbij men 4 groepen
mest-hanen voerde met hetzelfde meelvoer,
doch ze elk ander graan gaf, n.1. mais,
tarwe, haver en gerst.
Daarbij bleek al, dat de z.g. „groei-voed-
sel"-verhouding, d.w.z. het aantal gram
men winst in gewicht ten opzichte van het
aantal grammen voedsel nog al verschilde.
Deze getallen waren als volgt: mais 13,
tarwe 11, haver 10, gerst 11.
Maar er waren nog veel meer verschillen
zooals we de volgende keer zullen zien.
Dr. B. J. C. TE HENNEPE.
Tweede protestvergadering van de
werkloozen. Het werk van het
Comité van Actie.
Voor de tweede maal was het Zaterdag
avond tjokvol in het zaaltje van den heer
Nieuwendijk. Weer waren er ruim 120
werkloozen bijeen, om te protesteeren
tegen de lage steunregeling waarin de ge
meente Bergen is terecht gekomen.
De voorzitter, F. Jimmink, opende deze
vergadering met een hartelijk welkom.
Spr. was tevreden over de opkomst maar
niet geheel voldaan, hij wees er op, dat,
wilden de werkloozen succes bereiken met
hun actie, er niet een achterwege mocht
blijven, want ook wij protesteeren voor hun
belangen. Spr. wekte daarom allen op de
lijk onze bijeenkomsten bij te wonen
afwezigen te bewerken om zooveel moge-
want juist in dezen tijd moet de arbeider
één zijn en man naast man staan.
Hierna volgde het verslag van het werk
dat het comité de laatste veertien dagen
verricht heeft. Conferenties met B. en W.
Genoemde heeren hadden reeds een voor
stel ingediend, voor hen die nog geen
kerstgave ontvingen dit alsnog uit te kee-
ren d. i. aldus spr., zoo goed als toegezegd,
hij stelde dan ook een groot vertrouwen in
B. en W.
Dan heeft het comité getracht, aldus
spr., om medewerking van de vakbonden
te krijgen doch dit resultaat is al erg so
ber, daar de vakbonden geen behoefte ge
voelden om aan deze actie deel te nemen.
Spr. kon zich niet indenken dat een be-
sturslid van de vakbond, persoonlijk, in
een volle zaak, zijn medewerking toezegde
om een week later deze actie in den steek
te laten. Spr. wees er op dat wij nu wel
zeker redenen hebben om zooveel moge
lijk, naast elkaar te staan, want nu reeds,
in het beginstadium van deze actie, zijn er
elementen die ons tegen werken. Hij spoor
de daarom nogmaals ieder aan met al den
kracht die in hen is, steeds naar propa
ganda te maken voor deze actie want per
slot van rekening gaat het toch voor ons
aller belang. Ook de in de bladen aange
kondigde betrekking voor controleur over
steunregeling en werkverschaffing, heeft
het comité niet stil doen zitten. Een adres
ingediend om hiervoor een Bergenaar te
nemen, daar wy in onze gemeente voldoen
de werkloozen hebben. Spr. vroeg of er
onder de aanwezigen waren die iets op of
aan te merken hadden over het werk van
het comité, zij konden dan gerust vragen
stellen. Verschillende vragen werden nu
behandeld over steunregeling en werkver
schaffing, die allen door den voorzitter
werden beantwoord.
Voorts deelde spr. nog mede dat het
comité een petitionnement gehouden heeft
onder de zakenmenschen voor een hoogere
steunregeling. Deze hebben spontaan ge-
teekend, omdat zy weten dat dit ook hun
belang is.
Spr. gaf daarna het woord aan den heer
O. Bergman. Deze spreker bracht het al
lereerst hulde aan de pers voor haar aan
wezigheid, de pers aldus spr., kan voor ons
een groote steun zyn, publiciteit is voor
ons van onschatbare waarde. Dan wilde
spr. de aanwezigen herinneren aan den
eerstvolgende raadsvergadering. Hij wekte
iedereen op die tijd en gelegenheid had
daar naar toe te gaan, desnoods de vrou
wen mee, want releveerde spr., ik ben er
stellig van overtuigd, dat als wy daar op
die publieke tribune van onze aanwezig
heid blijk geven, er krachtiger pogingen in
het werk gesteld zullen worden om ons in
een betere steunrgeling te plaatsen.
De penningmeester, den heer D. Dirkson,
kreeg hierna het woord en bracht verslag
uit, waarbij hij over de steunregeling op
merkte dat menschen in Oss nog betere
verzorging kregen dan de werkeloozen in
Bergen.
Nadat besloten was, zoo spoedig moge
lijk het verzoek tot betere steunregeling
aan den minister te zenden, sloot om tien
uur de voorzitter de vergadering.
Aan den minister van sociale zaken
werd het volgende adres gezonden:
Ondergeteekenden, F. Jimmink, voor
zitter en D. Bergman, secretaris van „Het
werkloozen-comité" te Bergen (N.-H.),
adres St. Adelbertuslaan 11, nemen bij
deze eerbiedi de vrijheid, uwe excellentie
het volgende onder de aandacht te brengen.
De steunregeling, die Februari a.s. voor
de gemeente Bergen in werking treedt en
waarvan wij met de kerstmis een voor
proefje hebben gehad, komt ons ten eenen-
male geheel onvoldoende voor Zeven
gulden en vijftig cent per week voor ge
huwden en vijf gulden voor kostgangers,
is geen bedrag waarvan een gezin of
kostganger kan bestaan.
De huishuur bedraagt in deze gemeente,
gemiddeld vijf gulden per week, terwijl
voor kosthuizen, minstens acht gulden per
week wordt berekend. Het levensonder
houd hier ter plaatse is hooger dan in
Alkmaar, wat blijkt uit bijgaande huis-
houdstaatjes.
Redenen waarom wij ons tot uwe excel
lentie wenden met een beleefd doch drin
gend verzoek de gemeente Bergen (N.-H.)
in een hoogere steunklasse te willen
plaatsen.
Aanbesteding.
•Zaterdagmorgen is van gemeentewege
aanbesteed het lossen en vervoeren van
28000 straatklinkers .Ingeschreven werd
per 1000 stuks als volgt: H. Schouten
2.45, W. Moerbeek 2.26, P. Bakker
2.27, J. Modder 1.80, P. Min 2.65, C.
Moerbeek 2.60, M. Wokke 2.59, W. de
Vet 2. Het werk werd gegund aan den
laagsten inschrijver J. Modder.
Een vierling.
Een koe van den veehouder P. Donker
heeft 4 kalveren ter wereld gebracht, met
een gezamenlijk gewicht van 188 pond.
Loop der bevolking.
m. v. tot.
Op 31-12-1934 aanwezig 913 895 1808
In 1935 geboren in de gem. 21 12 33
ld. buiten de gemeente 112
Ingekomen in de gemeente 78 90 168
Totaal 1013 998 2011
Overleden in 1935 6 4 10
Vertrokken uit de gemeente 95 99 194
Totaal 101 103 204
Zoodat op 31 December '35 in
de gemeente aanwezig zijn 912 895 1807
In 1935 zijn 4 huwelijken voltrokken en
werd 1 echtscheiding ingeschreven.
Aantasting eerbaarheid.
•Door de rijksveldwachters te Den Oever
is procesverbaal opgemaakt tegen S. B.
aldaar, verdacht van het plegen van on
zedelijke handelingen met een kind van
7 jaar.
DE LAATSTE MILLIARDAIR.
Een bijzondere filmavond van de
Volksuniversiteit.
Wij kunnen ons voorstellen, dat velen met
eenige verwondering hebben kennis genomen
van het voornemen van de V. U. ditmaal in
plaats van een cultureele filmeen comedie te
brengen.
Deze verwondering is begrijpelijk, doch, om
dat zoo opvallend weinig behoorlijke cultu
reele films aan de markt komen zeker geen
films, welke het V. U. publiek apprecieert
kwam het bestuur op de gedachte zich, zooals
reeds vroeger een enkele maal geschiedde,
weer eens op het terrein van de speelfilm te
begeven.
Het ging daarbij uit, dat niet uitsluitend een
dramatisch gegeven behoefde te worden ge
bracht, doch dat een comedie, mits van voor
treffelijke kwaliteiten, zeker ook in aanmer
king zou kunnen komen.
Het geluk wilde, dat einde December het
bekende Theater „De Uitkijk" te Amsterdam,
alwaar alleen en uitsluitend het goede een
kans krijgt, de Nederlandsche première bracht
van de nieuwste René Clair-film „De laatste
milliardair".
Na het zien van deze kostelijke film, be
stond bij het bestuur geen twijfel, of dit pro
gramma zou geschikt zijn voor zijn publiek.
Met veel moeite en de medewerking van de
directie van het theater Harmonie gelukte het
dit filmwerk voor één avond naar Alkmaar te
laten komen.
Het geheel speelt in een klein land Casinario,
dat voor een bankroet staat en ten einde raad
een beroep doet op zijn grooten zoon in het
buitenland, Banco, den laatsten milliardair.
Met behulp van een film van bloeiend bad
plaatsleven in zijn geboortestad en -land draait
men hem in letterlijken zin een rad voor
oogen, om hem tot een leening van een slor
dige driehonderd millioen te bewegen. Het
land is aan den afgrond gekomen. De beta
lingsmiddelen zijn dermate geslonken, dat de
burgers elkaar reeds in natura betalen en een
ruilhandel met waren drijven. Kostelijk zijn
de tafereelen, die Clair in zijn film heeft ver
werkt met betrekking tot den handel in na
tura. Origineel, zooals hij in alles is. De milli
ardair heeft den toeleg spoedig door, doch,
omdat hij zich gaarne met moeilijke zaken be
zig houdt, besluit hij toch naar Casinario te
gaan, te meer omdat hem als lokaas een huwe
lijk met de kleindochter van de Koningin in
het vooruitzicht is gesteld. Om het hartstoch-
telijkst begroet door de bevolking wordt zijn
standbeeld onthuld, waarbij Clair wederom de
gelegenheid heeft zijn heerlijke fantasie de
vrije loop te laten.
Zoodra Banco echter goed en wel te Casa-
nario is aangekomen beginnen de moeilijk
heden.
Als pretendent naar de hand van de prinses
en als dictator krijgt hij twee partijen tegen
zich, wier aanslagen slechts samenvallen om
te bewerken, dat het baldakijn van het bed
van Banco naar beneden valt en op zijn hoofd,
dat daardoor in de war raakt.
Zijn dictatuur kan zich nu pas goed laten
gelden, reeds met den eersten maatregel den
beste, waarbij voorwerpen met vier pooten tot
verboden wapenen worden verklaard en uit
de samenleving verbannen. De Ministerraad,
die dan volgt, is onverbeterlijk weergegeven
en zal den bezoekers nog langen tijd bijblijven.
De Koningin wil tenslotte met behulp van
haar zoon het land van den tiran bevrijden,
waarom zij een aanslag op zijn leven voorbe
reiden, welke zoo allerklungeligst wordt uit
gevoerd, dat Banco in plaats van te worden
getroffen zijn verstand terug krijgt.
Van het huwelijk van Banco met prinses
Isabella blijkt niets te zullen komen, om rede
nen, die wij, ten einde deze uiterst vermake
lijke scène niet te verklappen, hier niet zullen
memoreeren.
Tenslotte offert H. M. zich op;* zij zal met
den laatsten milliardair trouwen en deze
blijkt daartoe bereid, omdathij intus-
schen heeft vernomen, dat zijn bank failliet is
gegaanen in de hoop op een klein
pensioen.
Om dit bouwsel heen winden zich nu de pot
sierlijke situaties, caricaturen en fantazieën.
Banco, de koningin, de prinses, de hofkapel-
meester, de eerste minister, de kamerheer en
de kamerdienaar, zij zijn allen zoo karak
teristiek als de figuren van een teekenfilm.
KLIEREN MET INTERNE
SECRETIE.
Onder de endocrinologie verstaan wy de
wetenschap, welke zich bezighoudt met de
werking van z.g. klieren met interne secre
tie (d.i. inwendige afscheiding) in tijden
van gezondheid zoowel als in tijden van
ziekte. In het begin van de 20e eeuw kon
men dit gedeelte nog nauwelijks tot een af
zonderlijk geheel samenvoegen en was men
over dit thema al zeer spoedig uitgepraat,
tenzij men zijn fantasie den vrijen loop liet.
Tegenwoordig is deze tak van wetenschap
al zoodanig uitgegroeid, dat de literatuur al
nauwelijks meer door een persoon, die zich
geheel tot dit gedeelte heeft beperkt, kan
worden overzien en bijgehouden.
Ik ben al meer dan eens in de noodzake
lijkheid geweest er op te wijzen, dat men
onder gezondheid een soort evenwichtstoe
stand verstaat, die verkregen wordt en be
houden blijft wanneer en zoolang de diver
se onderdeelen van het levend individu
samen harmonisch functionneeren. Voor
waarde hiervoor is, dat de verschillende
organen op een of andere wijze onderling
met elkaar in contact staan, dus voeling met
elkander houden. Zijn de samenbindende
factoren op normale wijze werkzaam, dan
voelen we ons dus gezond. Deze evenwichts
toestand wordt in het algemeen als iets, dat
van zelf spreekt, opgeëischt door ieder
mensch en slechts zelden voelt men zich tot
extra erkentelijkheid verpicht tegenover de
aanwezigheid van dezen wonderen toestand
van gezondheid. Pas wanneer ziekte levens
geluk en leven gaat bedreigen, denkt men
met gepasten eerbied en weemoed aan de
dagen van weleer, toen gezondheid aanwe
zig was. Op gevoelvolle wijze werd dit
eens door een herstelden zieke kenbaar ge
maakt, toen hij zijn behandelenden medicus
de volgende dichtregelen toezond, om zyn
gevoelens van dankbaarheid te uiten:
Gezondheid, schoon juweel
Voor alle ding te prijzen
Wie zal, naar recht en eisch
U eer genoeg bewyzen,
Gy zyt een rijk geschenk
Dat van den Hemel daalt
En als een stille zon
Hier op deez' aarde straalt.
Zenuwen.
Het waren allereerst de zenuwen, waar
van men leerde inzien, dat zy voor de on
derlinge samenwerking der organen zorg
den. Bfj een ontelbaar aantal processen is
het zenuwstelsel, al of niet onder inschake
ling van den wil, betrokken. Men pleegt
daarby van normale en abnormale prikkels
te spreken die als gevolg van een of andere
actie langs zenuwbanen worden voortgeleid
en zoodoende tot een bepaalde reactie voe
ren. De actie kan in ons lichaam zelf ont
staan: maar ook wordt een aantal prikkels
van de buitenwereld uit tot ons gezonden
en door de zintuigen opgevangen en ver
werkt.
Het zenuwstelsel speelt ook een belang
rijke rol by onzen groei, by ons geestelijk
leven zoowel als by de uiteindelijke bepa
ling van onze lichaamsvormen en andere
uiterlijk waarneembare resultaten van ons
levensproces in zyn geheel. Er bestaat een
zekere neiging om de verschillende ziekte
processen te verdeelen in lichamelijke en in
geestelijke ziekteprocessen. Daar is welis
waar geen groot bezwaar tegen, doch men
bedenke wel, dat bij elk ziek lichaamsproces
de geest mede betrokken is en dat ook by
elk geestelijk ly'den wel lichaamsprocessen
mede in het geding zyn. Geest en lichaam
zijn gedurende het leven onafscheidelijk
met elkaar verbonden en staan met elkaar
in voortdurende wisselwerking.
Klieren.
Langzamerhand is men in de laatste tien
tallen van jaren ook steeds intensiever
doordrongen van de beteekenis van de klie
ren met interne secretie. Men verstaat onder
een klier een orgaan, dat een of andere stof
produceert en afscheidt. De meeste klieren
van ons lichaam bezitten een uitvoerbuis,
waarlangs het gevormde klierproduct wordt
afgescheiden. De lever b.v. maakt gal, welke
langs de galwegen naar het darmkanaal
wordt afgevoerd.
Naast deze klieren met afscheiding langs
een zichtbaren afvoerweg kermen we echter
nog klieren, die eveneens bepaalde stoffen
produceeren zonder dat er een afvoerkanaal
aantoonbaar is voor het verdere vervoer.
Hun producten worden onzichtbaar naar
het bloed gebracht en aldus door het ge
heele lichaam heen vervoerd. Deze af
scheidingsproducten van deze klieren met
interne secretie noemt men hormonen; zy
spelen een buitengewoon belangrijke rol Er
zyn slechts minemale hoeveelheden noodig
en kleine veranderingen in deze minima
kunnen zeer uitgebreide veranderingen
veroorzaken.
De schildklier, de bijnieren, de z.g. hypo-
physe (een klier welke onder aan de her-
SeüGj ,VuUig 111 6611 beeni« kommetje van de
schedelbasis opgesloten ligt) en de byschild-
klieren behooren tot deze endocrine orga
nen. Bovendien zyn er enkele klieren, die
een dubbele functie bezitten; d.w.z. dat zij
eenerzijds stoffen vormen, die langs een
afvoerweg worden voortgeleid en anderzijds
interne secretie uitoefenen; hiertoe behoo
ren de alvleeschklier en de mannelijke
zoowel als de vrouwelijke geslachtsklieren
Zy alle vormen dus hormonen en kunnen
ten deele voor elkaar in de plaats treden.
V—de hormonen zyn, wat "hiüi
scheikund^e samenstelling betreft, aardig
goed bekend. Men kent de volgende hor
monen: 1. adrenaline, 2. thyroxine, 3. insu-
Ime 4. parathormon, 5. menformon, 6. man-
elyk hormoon, 7. progresteron, 8. cortine
en 9. de producten uit verschalende gebie-
XitrZ hyP°physe' b v' hypohysine en
Zy oefenen elk apart bepaalde algemeene
en speende werkingen uit, heffen in samen-
elkander "rn bepa^lde ond^linge verhouding
elkander meer of minder op en houden -
mits in bepaalde verhouding t.o.z. van el-
r aanwezig de harmonie van onzen
gezondheidsevenwichtstoestand in stand
h"lt eve™icht van ons bloedsuikerge-
alte staat speciaal onder invloed van de
suikerziekte is uiteengezet. De adre-
ntelen Ï7 afs^heidin«sProduct van de bij-
wÜrt erscht over onzen bloeddruk Zie-
kelyke veranderingen in de bijnieren zul
len dus wijzigingen in dezen bSsdrek
kunnen bewerkstelligen. De functie van de
bynier beperkt zich hiertoe echter niet bt
paalde ziektetoestanden van rio™ k V
ook waard V« abt™»le"v","
deeling Van ons lichaamspigment ïi
ziekte van Addison b.v. kunnen er sterk
kleurde plekken in onze huid optreden
band bete?kenis van de ^lder hf^vlr-
band is al vry lang bekend. De schild
klier ligt onder in den hals vtóf
luchtweg en is betrekkelijk gemakkelijk te
voelen. Wanneer deze schildklier te veil
stoffen produceert dit kan
gaan met vergrooting van deze klier h k
noodzakelijk is dit niet ÜL ontetaa de
kende ziekte van Basedow. Deze ziekte is
een typisch voorbeeld van de uitgebreide
werkingen, welke door het srhfiHn
hormoon kunnen worden uitgeoefend 'er~
De meest markante ziekteverschijnselen
toch zun: sterk transpireeren; een Sn-
aardige manier van beven der handen
aremor genoemd); sterke schommehngS
prikMKSÏ eTeeT Sne\ °Ptredende
rakterreactie- w;., k emotioneele ka-
ook menstruatie 7 de vrouw vaak
in den haa^f °0™SSan)' verandering
«n glad glanzende huid°°gCn
moonnprodureerthzl']klier 7 weini« bor-
bieraan teernn„ be* algemeen
mogen verwachtend de. verschÜnselen
«ik. terreh^ bv ulton T" 0p h«
<»*-«. Mc„ kïï, d0og0r -„7-
menschen met echte kropgezwellen, ju-
ander mrekwaardig voorbeeld, dat reeds
langeren tijd bekend is en tevens geschikt
is om de algemeene beteekenis dier hor
monen duidelijk te illustreeren vinden wë
bij de boven reeds genoemde hypophyjg
By bepaalde stoornissen van deze hy.
pophyse kunnen zeer merkwaardige zielt*
tetoestanden optreden. Wanneer een be.
paald gedeelte van deze klier in zyn fu^"
tie wordt gewijzigd, wordt b.v. de kin #h.
normaal groot en grof en nemen ook hanë
den en voeten in omvang abormaal toe"
Hieruit blijkt dus, dat het product van dé
hypophyse ordenend optreedt t.o.z. van de
groote en den vorm van kin, handen en
voeten tegenover de rest van ons lichaam
Er komen heel veel verschillende vormeë
van kin bij ons en onze medemenschen
voor; hierbij schijnt dus de hypophyse een
belangrijke rol te spelen.
Wordt een ander deel van deze interes
sante hypophyse ziek, dan treden andere
ziekteverschijnselen op den voorgrond. Ge
schiedt dit op zeer jeugdigen leeftijd
dan ontwikkelen in de puberteit de oksel-
en schaamharen zich niet; het jonge kind
wordt abnormaal dik en vet, en de ge.
slachtsorganen blijven achter in groei.
Hieruit volgt dus, dat dit gedeelte van dé
hypophyse voor de normale ontwikkeling
van lichaamsvorm, geslachtsorganen en be
haring van zeer groote beteekenis is
band moeten staan met individueel
schil in werking der hypophyse.
Steeds verder dringt men door in de be
studeering van de beteekenis der hormonen
en met behulp hiervan is onze geneeskun-
dige behandeling in bepaalde omstandig,
heden op nuttige wyze uitgebreid met pre
paraten, waarin men de hormonen vindt
verwerkt Blijft een bepaalde persoon in de
vorming van bepaalde hormonen dus in
gebreke en zijn de gevolgen hiervan aan
toonbaar, dan kan dit soms op verrassende
wijze worden aangevuld door ter beschik
king stellen van die hormonen, waarmede
ons therapeutisch arsenaal is verrijkt
P. N. N.
en
ver-
IS:
VOORDAM C 9
VARIA UIT DE VOGELWERELD.
De Boschuil als muizen
verdelger.
De over ons geheele land verspreide, doch
niet talrijke Bosch-uil behoort, als in hoofd
taak verdelger zijnde van verschillende
schadelijke knaagdieren, tot de voor land-,
tuin- en boschbouw nuttige vogelsoorten.
K. Söding, wien het mogelijk was in Buer
(Westfalen) gedurende drie nachten het
voederen van 2 jonge Boschuilen (donsjon
gen) in de natuur te bespieden, deelt hier
over in „Natur und Heimat" (1935, 2) ox
de navolgende bijzonderheden mede.
Gedurende den eersten nacht een zéér
heldere Meinacht kregen de jongen met
min of meer regelmatige tusschenpoozen
tot aan het aanbreken van den dag: 2 kik-
vorschen, 1 huismusch en 3 muizen, die
waarnemer voor boschmuizen hield. In den
tweeden nacht by stormachtig weer, be
trokken lucht en regen, waren de jachtre-
sultaten minder gunstig: 9 uur 's avonds eer
kleine buit waarvan waarnemer den aard
niet kon vaststellen; daarna trad, hoe drin
gend de jongen ook om eten vroegen, een
langdurige pauze in. Eerst 's morgens om 1
uur bracht de vader een jonge mereL Na
dezen voor de jongen zoo ongunstigen nacht
werd hun door de ouden gedurende den
geheelen daarop volgenden dag voedsel ge
bracht. In den derden nacht, bij zwakken
wind en afnemende maan, bracht een der
ouders van 8 uur 's avonds af geregeld
slechts muizen, binnen 4 uur tijds 8 stuks,
waaronder zoowel huis- en boschmuizen
als woelmuis-soorten. Van middernacht af
kwamen de ouders niet aan het nest; de
jongen schenen verzadigd te zyn.
Söding's waarnemingen duiden er wel
licht op, dat in heldere en stille nachten
het voedsel van jonge Uilen meerendeels
uit amphibieën en kleine zoogdieren be
staat. Vogels zouden in den regel, althans
in overwegende mate, slechts dan bult ge
maakt worden, wanneer bij stormachtig
weer de vangst van knaagdieren onvoldoen
de oplevert. Zyn de nachten volslagen duis
ter, dan zullen de uilen slechts in de sche-
mer-uren kans op buit hebben.
Gedrag van Fazanten bi)
aardbevingen.
Fazanten zijn het is reeds lang beken
bijzonder gevoelig voor de werking va
zwakke trillingen. In vele aardbevingsgc
bieden meent men, dat zij een op handc
zijnden schok aankondigen. Door observati
gedurende de rustige uren van den nacr
van fazanten, die in een park in Japan lee
de, werd het volgende geconstateerd. In dr
jaar teekende waarnemer, prof. Omori vf
het „Imp. Earthq. Invest. Com. of Japan
22 gevallen van onrust onder de vogels a»'
In 7 gevallen kraaiden ze vóór dat de bf
ving gevoeld werd; in 5 tegelijk daarme(
en in 5 daarna. In 4 gevallen kraaiden z
zonder dat er een beving gevoeld werd, °f'
schoon zwakke bewegingen door de seismr-
grafische instrumenten waren aangegeven^
slechts in één geval kwam een aardbevin"
voor, waarbij de fazanten niet kraaiden. In
de helft dus van het aantal waargenomen"
gevallen werd de beweging door fazante'
sneller opgemerkt dan door een geoefen*
waarnemer onder goede condities. r
A. A. VAN PELT LECHNE
Arnhem, Januari 1936.
