DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
KONING GEORGE VAN ENGELAND OVERLEDEN.
Koning George t
Ho. 17
Dinsdag 21 Januari 1936
138e Jaargang
De laatste uren.
Koning George V van Engeland
is gisteravond om 23 uur 55 zacht
en kalm ingeslapen.
Aan het sterfbed bevonden zich
de koningin, de prins van Wales,
de hertog van York, de princess
Royal, de hertog van Kent en diens
gemalin.
Na het overlijden.
Koning George van Engeland, wiens gezondheids
toestand de laatste dagen ernstige ongerustheid wekte,
is gisteravond om 23.55 uur, op 71-jarigen leeftijd overle
den in het buitenverblijf der Kon. familie te Sandringham.
De Koning, die Woensdag j.L een rit te paard
maakte, liep toen een lichte verkoudheid op, die spoedig
ernstige gevolgen had: een zware aandoening in de adem
halingsorganen, gepaard gaande met verzwakking van
het hart en kans op longontsteking.
De eerste berichten waren al weinig geruststellend,
vooral ook, omdat de koning na zijn ernstige ziekte van
zes jaar geleden nimmer meer de oude geweest is. Bijna
elk jaar werd hij eenige weken aan het ziekbed gekluis
terd. Steeds echter kwam hij er weer bovenop.
Totdat deze keer het einde kwam.
Een hard werkend en bij al zijn onderdanen geliefd
vorst is heengegaan.
li
Bij het overlijden van
Koning George.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden by vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—
franco door het geheele Rijk f 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Nadat den Maandag vrijwel gunstige be
richten omtrent de ziekte van den koning
waren binnen gekomen, bracht de avond
een geheel ander beeld. De drie lijfartsen,
die den zieken koning voortdurend onder
zochten, wisten dat geen speciale ziekte,
maar verval van krachten den koning on
dermijnde. En dat was juist het gevaar
lijke: een ziekte zou mogelijk bestreden
kunnen worden, een uitgeleefd lichaam te
behouden zou voor eiken geneesheer on
mogelijk zijn geweest.
Toen dan ook de bulletins meldden, dat
er in de ziekte geen verandering was ge
komen, beteekende dit feitelijk niets anders
dan een langzaam achteruitgaan. En zoo
moeten de doktoren en de naaste familie
leden waarschijnlijk wel op de hoogte ge
weest zijn van den juisten toestand. Zij
moeten reeds den geheelen dag geweten
hebben, dat di. ziekbed het sterfbed van
den koning zou worden
De krachten namen af.
Tegen half zes gisteravond werd een offi
cieel bulletin uitgegeven, waarin werd
melding gemaakt van een verzwakking der
krachten, die bij den zieken vorst viel waar
te nemen.
Dit ernstige bulletin bracht groote be
zorgdheid over geheel Engeland. En het
volgende, uitgeven om 21 uur 25, beteeken
de het naderende einde. Het luidde: „Het
leven van den koning nadert vreedzaam het
einde".
Toen dat bulletin uitgegeven werd,
hebben alle Engelsche zenders het met
een eenvoudige, doch zeer treffende
plechtigheid voor het geheele Britsche
Rijk uitgezonden.
Na voorlezing van het bulletin ver
zocht een geestelijke het Engelsche
volk zich met hem in gebed te willen
begeven voor den koning. Zijn een
voudig maar innig gebed werd gevolgd
door het uitspreken van het Onze
Vader, waarna een psalm gezongen
werd.
De zenders zwegen daarna, doch bleven
werken, ten einde het in angstige spanning
wachtende publiek op de hoogte te kunnen
houden omtrent de volgende bulletins.
Met regelmatige tusschenpoozen herhaal
de de omroeper het bulletin van 9 uur
gisteravond, in afwachting van het droeve
oogenblik, waarop hij het Britsche volk zou
moeten mededeelen, dat koning George was
overleden.
Nadat door de radio het publiek verno
men had, dat het einde van den koning
naderde, bewoog zich al spoedig een zwiJ
gende menigte in de richting van e
Buckingham Palace. Eerbiedig en velen met
ontbloot hoofd, stonden daar minstens
2000 Engelschen op verdere berichten
wachten.
Ook voor de dagbladgebouwen stond een
dichte menigte belangstellenden te wachten
op het laatste bulletin.
De mededeeling, dat de koning stervende
was, werd onmiddellijk aan alle ministers
en hooge staatsambtenaren toegezonden.
Aan koningin Maud van Noorwegen werd
een telegram gezonden.
Het einde.
Toen kwam het verwachte telegram, even
na middernacht afgezonden:
Koning Géorge V, koning van Groot Brit-
tanië en Ierland, keizer van Indië, is Maan
dagavond om enkele minuten voor midder
nacht ten paleize Sandringham op 70-jari
gen leeftijd ontslapen na een regeerings-
periode van 25 jaren en acht maanden.
De officieele mededeeling.
De officieele mededeeling over het
overlijden van koning George luidt:
„De Koning stierf vreemdzaam om
11 uur 55 vanavond in aanwezigheid
van H.M. de Koningin, den Prins van
den kunnen wenschen, omdat hij zonder
pijn is overleden".
Medeleven van het Engelsche volk.
Hoe het geheele Engelsche volk 's Ko-
nings laatste oogenblikken meeleefde,
bleek uit de mededeeling van den omroe
per van de B. B. C., die om twaalf uur
Greenwich Tijd des nachts aankondigde,
dat de B. B. C. den geheelen nacht zou
open blijven, ten einde berichten te geven
van 's Konings toestand.
De berichten omtrent het verloop van de
ziekte van den koning zouden elk kwartier
gegeven en herhaald worden, nadat de
Big Ben zijn zware geluid had laten hoo-
ren.
De troonopvolging.
De Engelsche Constitutie bepaalt, dat de
prins van Wales bij den dood van zijn
vader direct koning wordt.
Sedert de dagen van Hendrik VIII wordt
de troonopvolger direct na den dood van
den koning grondwettig diens opvolger.
De prins van Wales zal als koning den
naam Edward VIII dragen.
Evenals dat het geval is geweest bij den
dood van Edward VII werd de mededee
ling van het overlijden van den koning ge
telegrafeerd aan alle leden der koninklij
ke familie, die zich niet te Sandringham
Wales, den Hertog van York, de Prin
cess Royal, den Hertog en de Hertogin
van Kent.
De laatste uren op Sandringham.
Toen de lijfartsen van koning
George Maandagavond de hoop had
den opgegeven, ontboden zij koningin
Mary en Haar kinderen in het vertrek,
waar de koning zijn laatste uren door
bracht.
Urenlang hadden zij in een aangren
zende zaal van het paleis gewacht op
het treurige nieuws, dat, naar zij wis
ten, ieder oogenblik kon worden mede
gedeeld.
De koningin ging haar zoons voor
door de deur, welke naar de zieken
kamer leidde. De' familie groepeerde
zich rond het bed.
Zy blikten naar den stervenden
cehtgenoot en vader. De zoons stonden.
Toen de koning den laatsten adem
uitblies, weende de koningin diepge
troffen. Vervolgens wendde zy zich tot
haar oudsten zoon, den prins van
Wales, die van nu af koning zal zyn.
De Prins van Wales omhelsde zijn
moeder en allen keken opnieuw naar
den overleden koning.
Koning George is overleden op de wij
ze, zooals hij zou hebben gewenscht. Te
Sandringham, zijn lievelings ver blijf. Te
Sandringham, waar hij heeft gewandeld,
gejaagd en paard gereden als een gewone
Engelsche landedelman.
De dorpelingen van Sandringham ver
klaarden, toen zy het droeve nieuws om
trent hun beminden vorst vernamen:
„Hij was niet alleen een groote koning,
maar hij was ook een groot edelman. Het
is de beste dood, welke wij voor hem had
Helaas moest de omroeper van de B. B. C.
reeds bij den eersten kwartierslag van den
Big Ben na twaalf uur Greenwich tijd me
dedeelen, dat de koning weinige minuten
voor middernacht zacht was ingeslapen.
De Geheime Raad zal bijeenkomen.
Na den dood van koning George V wer
den direct maatregelen genomen om den
Geheimen Raad bijeen te roepen.
De zitting van den Geheimen Raad zal
waarschijnlijk in het St. James Paleis
worden gehouden.
Volgens de traditie zal de prins van
Wales, de troonopvolger, vandaag als
Edward VIII officieel tot koning worden
geproclameerd.
De koninklijke herauten zullen daarbij
de historische zin uitspreken: De koning is
dood, leve de koning!"
Dinsdag buitengewone parle-
mentszitting.
Enkele seconden na den dood van den
koning, werd de doodstijding naar Londen
getelegrafeerd.
De minister-president, de minister van
binnenlandsche zaken en de lord-kanselier
werden direct van het overlijden in kennis
gesteld.
De admiraliteit deelde het overlijden
van den koning draadloos mede aan alle
zich op zee bevindende schepen.
Om kwart vóór één (G. M. T.) werd het
volgende officieele communiqué uitgege
ven van nummer Tien Downingstreet:
„Overeenkomstig de Wet op de Troon
opvolging van 1707 moet het parlement
direct bijeen komen."
In verband hiermede zijn maatregelen
getroffen voor de bijeenroeping van het
Hooger- en het Lagerhuis op Dinsdag 21
Januari des avonds om 6 uur.
bevonden, zoomede aan alle ministers van
de kroon en de hoofden der vreemde
mogendheden.
Binnen drie dagen na 't overlijden van
een koning wordt zijn opvolger formeel ge
proclameerd.
Nederlandsche deelneming.
De tijding van het overlijden van den
koning van Engeland heeft in de kringen
van het Hof, de Nederlandsche regeering en
het diplomatieke corps ontroering gewekt.
Van alle gezantschappen en ook van vele
particuliere gebouwen werd de vlag half
stok uitgestoken. In de vroege ochtenduren
werd de officieele mededeeling van het ver
scheiden van den koning bij de Britsche le
gatie aan het Westeinde ontvangen en door
den gezant ter kennis van de Nederlandsche
regeering gebracht.
Aan het gezantschapsgebouw werden
rouwregisters ter teekening gelegd. Tal van
autoriteiten kwamen in den loop van den
ochtend hun handteekening plaatsen. Een
der eersten waren de min. van buitenland-
sche zaken, de hofmaarschalk van H.M. de
koningin, de voorzitter van de Eerste Ka
mer en vele andere autoriteiten.
Gouverneur-generaal betuigt zijn
deelneming.
Nadat ten paleize het bericht omtrent het
overleden van koning George was ontvan
gen, richtte de gouverneur-generaal zich
aanstonds in een schrijven tot den Engel
schen consul-generaal, waarin hy het leed
wezen van de Ned.-Indische regeering be
tuigde met het verlies, dat het Britsche ko
ningshuis en het Britsche rijk had getrof
fen. De gouverneur-generaal zond tevens
een telegram, waarin deelneming werd uit
gesproken aan den gouverneur van de
Straight Settlements.
Door het paleis zelve werd het voorbeeld
gegeven om de vlaggen halfstok te hyschen,
tot welk doel tevens een order werd gericht
aan alle departementen.
In Ned.-Indië werd het bericht behalve
door de telegrammen van Reuter ook via de
radio van de B.B.C., welker uitzendingen
in Indië goed doorkomen, en waarnaar door
velen den geheelen nacht werd geluisterd,
in het vroege morgenuur bekend.
Het persbureau Aneta gaf onmiddellijk
na ontvangst van het bericht door middel
van de in den toren van het Aneta-gebouw
opgestelde sirenes een waarschuwingstee-
ken, hetwelk in de geheele stad hoorbaar
was.
Terstond daarop werden duizenden bul
letins met het bericht van het overlyden
over de geheele stad verspreid, zoodat wel
dra in alle deelen van Batavia de droeve
tijding bekend was.
Niet alleen te Batavia, doch volgens de
ingekomen berichten ook in alle andere
vorname centra van Ned.-Indië, waar men
steeds in sympathie met het Engelsche ko
ningshuis had meegeleefd, werd half stok
gevlagd.
Pauselijke deelneming.
De Paus richtte een condoleance-telegram
aan koning Edward VTII.
Condoleantie-telegrammen van
Rijkskanselier Hitier.
De Fuhrer en Rijkskanselier Hitier heeft
direct na ontvangst van het overlijdensbe
richt van koning George van Engeland
het volgende condoleantietelegram gezon
den aan den troonopvolger:
De droeve mare van het overlyden van
Z. M. Koning George heeft mij diep ge
troffen.
Ik verzoek Uwe Majesteit de verzeke
ring te willen aanvaarden van mijn en der
rijksregeering oprecht leedwezen, met het
zware verlies, dat het koninklijke huis en
de Britsche natie heeft getroffen.
Hitier heeft ook de koningin-weduwe
van Engeland telegrafisch zijn deelne
ming met het overlijden van haar gemaal
betuigd.
Volkenbondsraad rouwt.
In verband met het overlyden van den
koning van Engeland zijn de zittingen van
den Volkenbondsraad, welke heden zouden
plaats hebben, afgezegd. Vanmiddag zou
den raad bijeenkomen voor een rouwzit-
ting.
De Britsche minister van buitenlandsche
zaken en de overige leden van de Britsche
delegatie zullen tot het einde der zitting te
Geneve bly'ven. De werkzaamheden zullen
worden bespoedigd, zoodat de zitting Don
derdag kan worden beëindigd.
In Canada luidden de klokken.
Het bericht van den dood van den ko
ning is in Canada eveneëens met droefheid
ontvangen. Toen het bericht bekend werd,
werden alle kerkklokken in het geheele
land geluid.
George V. is den 3den Juni 1865 op
Marlborough House geboren. Hij was de
tweede zoon van den prins van Wales, den
lateren koning Eduard VII, en koningin
Alexandra. Bij zijn doop kreeg hij de na
men George Frederick Ernest Albert.
In 1877 kwam hi; bij de marine in dienst
en als zeeofficier verdiende hij den lateren
bijnaam „Our Sailor King". Met zijn broer
Albert deed hij verschillende reizen en in
1880 begaf hij zich met hem op een reis om
de wereld.
Prins George bezocht Canada en zag den
Niagara, daarna studeerde hij een tijd te
Lausanne. Vervolgens legde hij zyn adel
borst-examen af. Na verdere opleiding aan
het marine-college te Greenwich, werd hij
belast met het bevel over een kanonneer
boot, waarmee hij andermaal West-Indië
bezocht.
De plotselinge dood van zijn oudsten
broer Albert Victor in 1892 maakte hem
tot vermoedelijk erfgenaam van de Kroon,
na zijn vader, en maakte een eind aan zijn
zeeofficiersloopbaan. Hij werd tot hertog
van York verheven en nam in 1892 zyn
zetel in het Hoogerhuis in. Op 6 Juli 1893
trad hij in het huwelijk met Victoria
Mary, eenige dochter van den hertog en de
hertogin van Teek.
Zijn zoon Eduard, de prins van Wales,
werd op 23 Juni 1894 in White Lodge ge
boren. Zijn andere kinderen zijn Albert,
hertog van York, (geb. 1895), Mary, de
Princess Royal, gehuwd met Lord Hare-
wood, (geb. 1897), Henry, hertog van
Gloucester, (geb. 1900), George, hertog
van Kent, (geb. 1902), John, die in 1905
geboren werd, stierf in 1919.
Het overlijden van Koningin Victoria
op 22 Januari 1901 en de beklimming van
den tioon door zyn vader vermeerderde
zijn verantwoordelijkheid. Als hertog van
Cornwall en York deed hij zijn daarvoor
reeds ontworpen reis door de Britsche
Dominions. Daartoe vertrok hij op 16
Maart 1901 aan boord van den kruiser
Ophir. Hy opende het eerste parlement