DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
IpWL
Bezwaren tegen fondsvorming.
Ho. 37
Donderdag 13 Februari 1936
138e Jaargang
Tweede Kamer
De vrijzinnig-democraten verdeeld.
Mr. Wendelaar voor versterking
der weermacht.
Het proces tegen
de Oestaji's-
De oorlog in Oost-Afrika.
ïl |)i p
Botsingen in het Oosten.
Zestien dooden bij spoor
wegongeluk te Astaehowo.
jaar voor Schaap.
Noodlottige brand te New-York.
Olympische Winterspelen.
Charles Mathisen
Olympisch kampioen.
Prinses Juliana.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden b\j vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—
franco door het geheele Rijk f 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENi
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, gTOote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: T). N. ADEMA.
Den Haag, 12 Februari.
Vele sprekers gevoelen bezwaren tegen
de vorming van een fonds voor de mate-
riëele uitrusting onzer weermacht, al zullen
zij lang niet allen deswege tegen het wets
ontwerp stemmen. Wel echter, naar het
schijnt, mr. Joekes (v.d.), volgens wien de
Kamer, door in de fondsvorming toe te
stemmen, zich voor vele jaren vastlegt en
niet vrij staat tegenover de begrooting van
het Defensiefonds, welke zij jaarlijks te be
handelen zal krijgen. Dezelfde oneenigheid
onder de vrijzinnig-democraten, welke bij
de stemming over de Defensiebegrooting tot
uiting kwam, heerscht ook ten aanzien van
de militaire voorzieningen, welke de regee
ring noodzakelijk acht. Mr. Joekes zou wel
voor de credieten willen stemmen, die voor
deze voorzieningen noodig zijn, en stemt,
als het wetsontwerp niet veranderd wordt,
alleen tegen vanwege die fondsvorming.
Een deel zijner fractie echter is tegen deze
voorzieningen, zooals het tegen de Defen
siebegrooting was. In December heeft de
heef Ketelaar zich van dit deel de tolk ge
maakt en betoogd, dat men ook nu de na
tionale ontwapening moest voorstaan. Of
hij ook thans het woord zal voeren, is niet
bekend. Blijft het wetsontwerp ongewij
zigd, dan zal vermoedelijk de geheele frac
tie tegenstemmen. Allen zijn tegen de
fondsvorming en een deel hunner boven
dien tegen de militaire voorzieningen op
zichzelven. Dat zij over een zoo belangrijk
punt als het laatstgenoemde niet gelijk den
ken, zal den invloed en het gezag van hun
partij niet ten goede blijken te komen.
Mr. Joekes en ir. Albarda (s.d.) herinner
den, de fondsvorming bestrijdende, aan het
gebeurde, in 1923, met de vlootwet, toen het
Kamerlid van Schaik, de tegenwoordige mi
nister van Justitie, aan het hoofd van een
groep opposanten aan de verwerping daar
van mededeed, omdat de Kamer zich voor
een reeks van jaren aan maritieme uitgaven
zou hebben vastgelegd. De heer Tilanus
(c.h.) evenwel citeerde, dat mr. Van Schaik
toen vooral bezwaar had tegen de precieze
omschrijving van het materiëel, dat volgens
de vlootwet in twaalf achtereenvolgende
jaren had moeten worden aangeschaft. Een
zoodanige omschrijving nu komt in het
wetsontwerp tot instelling van een Defen
siefonds niet voor. Ir. Albarda stelde in het
licht, dat het aan te schaffen materiëel ver
ouderd zal zijn, lang voordat de twintig
jaar, waarin de vier-en-vijf tig millioen van
het Defensiefonds zal zijn afgelost, verstre
ken zullen zijn. Hij betoogde, dat instelling
van het fonds zal leiden tot een verhooging
van het eindcijfer der Defensiebegrooting.
De heer Van Dijk (a.r.) evenwel zette uit
een, dat dit eindcijfer in elk geval de hoog
te in zal gaan, met of zonder fonds, omdat
er niet alleen achterstand aan materiëel zal
moeten worden ingehaald, maar men bin
nenkort ook nieuw materiëel zal moeten
aanschaffen. De heer Tilanus vestigde er de
aandacht op, dat tot dusver op de Defensie
begrooting vier millioen voorkwam voor
materiëel voor de landmacht en dat deze
post nu zal plaats maken voor een annuïteit
van 3.570.000 voor land- en zeemacht.
Eigenlijk dus een bezuiniging, aldus de heer
Tilanus, die er zelf aanstonds op liet volgen,
dat dit wel zonderling klonk. De oplossing
moet vermoedelijk gezocht worden in de,
door den heer Van Dijk aangegeven, rich
ting. Al komt die annuïteit op de begroo
ting, dan zullen de uitgaven voor het mate
riëel hiertoe waarschijnlijk niet beperkt
blijven. En stellig wordt de annuïteit heel
wat hooger, wanneer gevolg wordt gegeven
aan den, heden door mr. Wendelaar (lib.)
bepleiten, wensch, dat de aflossingstermijn
niet op twintig, maar op acht jaar zal wor
den gesteld. Evenmin als hij bewondert de
heer Schaepman (r.k.) de fondsvorming,
maar voor geen van beiden zal hun beden
king hiertegen een reden zijn om tegen te
stemmen, omdat bij verwerping van het
wetsontwerp de ook h.i. noodzakelijke mili
taire voorzieningen niet tot stand komen.
De sociaal-democraten zijn tegen het
wetsontwerp. Ir. Albarda noemde een reeks
landen op, waaronder Denemarken, Zweden
en Polen, die per hoofd minder voor de
defensie betalen dan ons land. Hij achtte
de defensie-uitgaven hier wèl drukkend en
verklaarde, dat zij niet mogen worden ver
hoogd, ook gezien de stijging der werkloos
heid, welke vergrooting van het steunbe
drag der werkloozen noodzakelijk zal ma
ken. De veiligheid van ons land wordt vol
gens de sociaal-democraten niet verhoogd
door versterking van de bewapening. Zij
zoeken heil in een collectieve veiligheid der
landen, door den Volkenbond te scheppen,
en meenen, dat die veiligheid slechts moge
lijk is, als de bewapening gebreideld wordt.
Verschillende afgevaardigden voerden hier
tegen aan, dat in Abessinië wel blijkt, dat
het met de veiligheid, welke de Volken
bond moet brengen, nog lang niet in orde
is; dat een aangevallen land zelf den eersten
stoot moet kunnen opvangen en dat men
niet mag speculeeren op de hulp, welke de
Volkenbond in de toekomst misschien in
staat zal zijn, te verleenen. Daarbij merkte
de heer Schaepman op, dat, als de Volken
bond met sancties gaat werken, ons land
toch ook in staat moet wezen, eraan mede
te doen.
Mr. Arts (k.d.p.) en de heer v. Houten
(c.d.) hielden pleidooien voor nationale
ontwapening. De laatste, die het vroeger
vaak in allen deele met de s.d.a.p. eens was,
verweet ir. Albarda nu, dat deze zich tegen
het wetsontwerp had verzet slechts op finan-
cieele en militaire gronden en niet op zede
lijke. Hij betoogde, dat de zedelijke normen
van Gods wet de bewapening ontoelaatbaar
maken. Maar mr. Wendelaar merkte op, dat
z.L God wel degelijk wil, dat wij trachten
te verhinderen, dat 't kwade zal zegevieren.
Zette de heer v. Houten uiteen, dat de
weermacht steeds grootere uitgaven vraagt
en dat wij heel wat zouden kunnen bespa
ren, als de principieele dienstweigeraars hun
zin kregen, mr. Wendelaar stelde hiertegen
over, dat, als wij onze onafhankelijkheid
verliezen, tevens onze welvaart zal worden
aangetast, vooral, wanneer men ons Indië
afneemt, wat men stellig zal doen, als wij
geen vrij volk meer zijn.
De heer de Visser (c.p.) achtte het een
socialistischen plicht om tegen het wetsont
werp te stemmen, oijidat het leger, zooals
hij het uitdrukte, een klasse-instrument is
en bovendien fascistisch besmet.
Mr. Wendelaar en de heer Tilanus hebben
er bezwaar tegen gemaakt, dat uit het fonds
ook zullen worden bekostigd de afbouw van
den flottieljeleider 1931 en de tweede ter
mijn van twee onderzeebooten. Want het
fonds is, voor wat^de zeemacht betreft, be
stemd voor de kustverdediging en hiervoor
dienen deze schepen niet. De regeering heeft
in de stukken verklaard, dat verdere bekos
tiging van deze schepen uit het fonds finan
cieel noodzakelijk is.
Alle drie tot levenslange dwang
arbeid veroordeeld.
Het gerechtshof te Aixen Provence heeft
de drie Oestasjis veroordeeld tot levens
lange dwangarbeid.
Toen het vonnis was uitgesproken in de
7?ak tegen de moordenaars van koning
Alexander vertaaalde de tolk den tekst
van het vonnis in het Kroatisch.
Nh deze formaliteit gelastte de president
van het Hof den deurwaarders de veroor
deelden weg te leiden.
Een incident.
Op dat oogenblik staat Pospisjil lijk
bleek op en schreeuwt met een stentorstem
in het Kroatisch: Leve het vrije Kroatië!
Leve Ante Pavelitsj.
De beambten der gendarmerie willen
hem met geweld verwijderen, doch Pospis
jil verweert zich en roept eenige oogen-
blikken later opnieuw tegen de vertegen
woordigers van de Joego Slavische bladen:
Leve het vrije Kroatië.
Dan pas gelukt het Pospisjil en de beide
andere veroordeelden weg te leiden, waar
na de president van het Gerechtshof de
zitting sluit.
Tweede zitting van het Hof.
Direct hierna ving een nieuwe zitting
van het Gerechtshof aan, ditmaal bij af
wezigheid der gezworenen.
In deze zitting werden de drie andere
beschuldigden Pavelitsj en Kwaternie,
zoomede kolonel Percewitsj bij verstek
veroordeeld.
Volgens de wet moesten eerst de namen
der drie beklaagden worden afgeroepen,
ook op de gangen en buiten het gerechts
gebouw. Er werd geen antwoord ontvan-
gen.
Nadat op deze wijze aan de wet was vol
daan, werden de drie beklaagden bij ver
stek ter dood veroordeeld.
Om even over negenen was de zitting
afgeloopen.
Opwinding te Marseille.
Toen de uitspraak van het vonnis te
Marseille bekend werd, ontstond eemge
opwinding bij het teleurgestelde pub ie
dat algemeen voor de beschuldigden Jvraj
c.s. de doodstraf had verwacht.
Het is evenwel niet tot incidenten ge
komen.
Van de fronten.
Tusschen den Fanfan en den weg van
Gerlogoebi naar Koerale zouden, naar ge
meld wordt, troepen van generaal Nassiboe
Italiaansche voorposten, die daar bezig
waren met het bouwen van blokhuizen en
dekkingen voor machinegeweren, hebben
aangevallen. Daarbij zouden twee blokhui
zen door de Abessinische troepen stormen
derhand zijn genomen.
De dagelijksche groote toevoer van
vruchten van de keizerlijke plantages in
Harrar, die tot dusverre geheel Addis
Abeba van fruit voorzagen, is voor het
grootste gedeelte stopgezet, daar de keizer
bevolen heeft, dat de geheele vruchten-
oogst van zijn plantages besteed moet wor
den voor de verpleging der troepen en in
het bijzonder voor de gewonden.
Volgens berichten uit Italiaansch Soma-
liland komen daar nog voortdurend troe
pentransporten aan. Nog steeds landen
daar gemotoriseerde gemechaniseerde af-
dcelingen, die aan de troepen op het
Noordelijk front onttrokken worden.
Waar is Ras Desta?
Het agentschap Stefani meldt uit Dji-
boeti: Uit Addis Abeba zijn berichten ont
vangen, volgens welke Ras Desta geen
enkel teeken van leven gegeven heeft, na-
üMMi
Ras Desta
dat hij geweigerd had zich bij den keizer
te vervoegen. Niemand weet of hij leeft, of
hy zijn toevlucht heeft gezocht in een
klooster, dan wel de hand aan zich zelf
heeft geslagen. Men weet alleen, dat hij na
een nederlaag, die hem door generaal
Graziani is toegebracht, bang was naar de
hoofdstad terug te keeren en met tien sol
daten het bosch is ingegaan. Bijgevolg
kunnen de berichten', volgens welke de
Negus in den loop van de vorige week tij
dens een bezoek aaan het Zuidelijk front
een ontmoeting zou hebben gehad met zijn
schoonzoon Ras Desta in de streek van Si-
dame, geacht worden onjuist te zijn.
Regen.
Het agentschap Stefani seint: Dinsdag
en Woensdag zijn lichte regenbuien neer
gekomen op het Erythreesche front, maar
in strijd met wat in het buitenland gemeld
wordt gaat het hier nog niet om het sei
zoen der z.g. kleine regens, dat slechts
tegen het einde van April zal beginnen.
Een intensieve luchtactiviteit en hevig ar
tillerievuur worden aan het geheele Noor-,
delijke front onderhouden.
Laatstelijk gemaakte gevangenen beves
tigen, dat een onderdrukte ontevredenheid
zich uitbreidt onder de Gallabevolkingen,
vooral in Aroessi. De Gallas Azaba, Mo
hammedanen, weigeren gevolg te geven
aan het nieuwe mobilisatiebevel van Ad
dis Abeba.
De Italiaansche verliezen.
Een Abessinische verklaring.
In verband met de officieele Italiaansche
mededeeling van 10 Februari, volgens de
welke tot dusverre 844 soldaten van het
thuisleger gevallen zijn, verklaart de re
geering te Addis Abeba in een officieel
communiqué, dat deze verliescijfers een
bedriegelijke misleiding van het Italiaan
sche volk vormen, want alleen reeds in den
slag van 20 tot 30 Januari in den sector
van Tembien was de Abessinische leger
leiding gedwongen door speciaal aange
stelde begrafenisafdeelingen 15.000 Itali
anen en bovendien 5.123 inboorlingen sol
daten ter aarde te bestellen. De Italianen
hebben geen melding gemaakt van alle
verliezen aan troepen van het Erythrea-,
Somili-, en Lybië-leger. Bovendien zijn
tjjdens den genoemden slag in Tembien
333 Erythrea-Askari's naar de Abessiniërs
overgeloopen.
Er zouden zelfs vliegtuigen ge
bruikt zijn.
Uit Tsjangtsjoen wordt gemeld, dat de
staf van het Kwantoeng-leger mededeeling
heeft gedaan over een nieuwe ernstige
botsing tusschen een Japansch-Mandsjoe-
rijsche afdeeling er 200 Mongoolsche. De
botsing zou hebben plaats gehad ten
westen van het Boeir-meer, waar de Mon
goolsche afdeeling het grensstation Ola-
hodka bezet zou hebben. Van Japansche
zijde verluidt, dat het den Japansch—
Mandsjoerijschen troepen gelukt is,
Woensdag het station te heroveren. Aan
Japansche zijde vielen 8 dooden, terwijl 10
soldaten gewond werden. De Mongolen
zouden bij de gevechten zelfs van twee
bombardementsvliegtuigen gebruik heb
ben gemaakt.
De Japanners melden verder, dat zij
verscheidene stukken geschut en een aan
tal machinegeweren en geweren hebben
buit gemaakt, die voor een deel van Rus
sische herkomst zijn.
Nadat het afbreken der onderhandelin
gen tusschen den vice-minister van bui-
tenlandsche zaken van Mandsjoekwo en
den Russischen consul-generaal veel ver
bittering had gewekt, is de spanning door
de laatste incidenten opnieuw verhoogd.
Officieel wordt medegedeeld, dat bij de
groote spoorwegramp in Zuid Bulgarije
tot nu toe in het geheel 16 personen om
het leven zijn gekomen. Voorts zijn zeven
gewonden geborgen. De bergingswerk
zaamheden zijn bijna ten einde, zoodat het
verkeer op het traject naar Burgas gis
teravond kon worden hersteld.
De rechtbank te Haarlem heeft
heden den bankier L. Schaap Jzn. uit
Wormerveer veroordeeld tot 454 jaar
gevangenisstraf met aftrek der pre
ventieve hechtenis t/m. 27 Febr. 1936.
De rechtbank verklaarde bewezen, dat
verdachte door middel van valsche sleu
tels op verschillende tijdstippen effecten
heeft gestolen ter waarde van 70.000 uit
de loketten der diverse safehouders. Te
vens is bewezen, dat verd. effecten heeft
verduisterd, die hij in zijn functie als pen
ningmeester der „Wilhelminapark" on
der zich had.
In verband met den hoogst ernstigen
aard van het misdrijf achtte de rechtbank
een strenge straf gerechtvaardigd: wegens
verduistering op groote schaaal werd verd.
tot 414 jaar gevangenisstraf veroordeeld.d
Het O. M. had 6 jaar geëischt, benevens
de teruggave van de effecten.
Vier dooden, dertig gewonden.
Gisteravond heeft te New-York een felle
brand gewoed in een huis van drie ver
diepingen. Drie mannen en een vrouw zijn
in de vlammen omgekomen. Meer dan
dertig bewoners werden gewond; velen
liepen hun kwetsuren op, toen zij uit de
vensters sprongen.
HET IJSHOCKEY-TOURNOOI.
De demi-finale.
De resultaten van de hedenochtend voort
gezette ijshockey-wedstrijden luiden als
volgt:
demi-finale, groep I: EngelandHon
garije 51.
groep II: Tsjecho-SlowakijeOosten
rijk 2—1.
Op de 1500 Meter van der Scheer
de snelste Nederlander op dezen
afstand.
G a r m i s c h-P artenkirchen, 13 Febr.
Liet het weer zich gisteren minder gunstig
aanzien minder gunstig in den zin van
stijging van temperatuur hedenmorgen
straalde het zonnetje uit een blauwen he
mel met kracht over het witte bergland
schap. Het was het prachtigste winterweer,
dat men zich zou kunnen wenschen.
Om ruim tien uur waren de tribunes rond
om de Riessersee weer met duizenden toe
schouwers bevolkt. Er werd met opzet iets
later begonnen in verband met het feit, dat
het ijs zeer hard was.
De groote vraag van dezen derden
dag van het schaatsenrijden was, of
Ballangrud den derden Olympischen
titel zou behalen. Deze Noord startte in
de derde serie tegen den Amerikaan
Freisinger. Het werd een fraaie race,
die door Ballangrud in 2 min. 20.2 sec.
werd gewonnen. Hij bleef met dezen
tijd een flink eind boven den tijd bij
de wereldkampioenschappen te Davos
behaald, waar hij het wereldrecord van
2 min. 17.4 sec. evenaardde.
De tijd van Ballangrud bleek echter
niet snel genoeg te zijn om het Olym
pisch kampioenschap te behalen. Im
mers, in de volgende serie kwamen
Charles Mathisen en Stiepl aan den
start. Ook dit werd een ongekend fraaie
race. Mathisen is, wat de stijl van rij
den betreft, zeker de beste Noorsche
vertegenwoordiger. Hij nam de bochten
soepel, had een prachtige streek en hij
paarde groote snelheid aan élégance.
De tijd van Mathisen was 2 min. 19.2
sec., welke, naar later zou blijken, vol
doende was den titel van Olympisch
kampioen op de 1500 meter te behalen.
Wederom is dus een Olympische titel
in Noorsche handen gekomen.
In de negende serie kwamen twee Hol
landers aan den start, Dijkstra tegen Lan-
gedijk. De laatste was sneller dan de Am
sterdammer en won in 2 min. 24.6 sec. De
beste tijd van Langedijk is 2 min. 24.2 sec.,
gemaakt bij de Europeesche kampioen
schappen van dit jaar te Oslo. Overigens
reed hij dus den afstand in denzelfden tijd
als dit jaar bij de wereldkampioenschappen
te Davos.
Dijkstra daarentegen was nu sneller dan
in Davos, al staat ook zijn beste tijd lager,
n.1. 2 min. 24.8 sec., dateerend uit Davos 2
Febr. 1935. Nu noteerde hij 2 min. 27.7 sec.
Twee series later reed Koops tegen Eng-
nestangen. Koops ging niet al te best weg,
waardoor de Noor direct een flinken voor
sprong verkreeg. Wij waren benieuwd naar
den tijd van Engnestangen, doch deze lag
vele seconden boven dien van zijn landge
noot Mathisen. De tijd van Koops was 2
min. 30 sep. De 1500 meter is nooit voor den
Zuidlarenaar den sterksten afstand geweest,
doch desniettemin stemt zijn prestatie tot
tevredenheid.
Van der Scheer de beste.
In de dertiende serie reed als laatste Ne
derlander van der Scheer tegen Andriksons.
Weer klonken van de volle tribunes de uit
roepen: „Hup Holland, Hup Holland". En
iedere keer, dat de Zutphenaar passeerde,
uitte het publiek aanmoedigende kreten.
Van der Scheer werd eerste met den tijd
van 2 min. 32.2 sec., waarmede hij zich on
der de tien snelste rijders op dezen afstand
plaatste. In ieder geval was zijn tijd hier
veel beter dan te Davos bij de wereldkam
pioenschappen, waar voor hem toen 2 min.
24.6 sec. was genoteerd, en waar hij toen
als dertiende in het klassement was geëin
digd.
Van der Scheer was dus ditmaal de beste
Nederlandsche rijder.
Van der Scheer eindigde ditmaal in het
klassement oo de negende nlaats, welke hij
deelde met Blomquist en Ojala.
De andere Nederlanders plaatsten zich:
Langedijk 14e, Dijkstra 21e en Koops 30e.
De resultaten van den wedstrijd.
De voornaamste resultaten over 1500 M.
luidden als volgt:
1. en Olympisch kampioen: Charles Ma
thisen (Noorwegen) 2 min. 19.2 sec.
2. Ballangrud (Noorwegen) 2 m. 20.2 sec.
3. Vasenius (Finland) 2 min. 20.9 sec.
4. Freisinger (Amerika) 2 min. 21.3 sec.
5. Stiepl (Oostenrijk) 2 min. 21.6 sec.
6. Wazulek (Oostenrijk) 2 min. 22.2 sec.
7. Haraldsen (Noorwegen) 2 m. 22.4 sec.
8. Engnestangen (Noorwegen) 2 m. 23 s.
9. 10. en 11. Van der Scheer (Nederland),
Blomquist (Finland), Ojala (Finland), allen
2 min. 23.2 sec.
14. Langedijk (Nederland) 2 m. 24.6 sec.
21. Dijkstra (Nederland) 2 min. 27.7 sec.
30. Koops (Nederland) 2 min. 30 sec.
Weer bij de Winterspelen.
Geheel onverwacht kwam vanmorgen te
ongeveer 11 uur prinses Juliana, vergezeld
van baron en baronesse van Hardenbroek
en baronesse van Asbeck, op het station te
Garmisch aan, waar ze onopgemerkt tus
schen het publiek in de hofauto stapte, die
gereed stond en die haar naar het ski
stadion bracht.
Toevallig heerschte daar een groote
drukte, doordat Hitier, Goebbels e.a. aan
wezig waren en op het balcon hadden plaats
genomen.
De prinses arriveerde toen de lijfgarde
van Hitier de voorbereidende maatregelen
nam voor het vertrek van den Führer en
reeds den weg had afgezet.
Het was voor den ingang van het Olympia-
haus zeer druk, zoodat de prinses volkomen
onopgemerkt bleef en plaats nam op het
terras, waar ze tusschen het publiek ging
zitten en het ski-springen, dat toen aan den
gang was, gedurende eenigen tijd gade
sloeg.
Kort na aankomst van de prinses vertrok
Hitier uit het stadion.
Nadat de prinses zich eenigen tijd in het
heerlijke zonnetje had bezig gehouden met
het kijken naar de sprongen, begaf ze zich
naar het hotel, waar ze de lunch gebruikte.
1
