DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
r~r.
DERUSTIN JAPAN WEERGEKEERD?
No. 49
Ofticiëele verklaring van de
Japansche regeering.
Minister Takahashi aan zijn
verwondingen overleden.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: c. krak. Donderdag 27 Februari 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De militaire putsch in Japan. Hierboven v.l.n.r.: de portretten van minister-president Okada; zeS«-ö--. aa, ^or admiraal Saito en generaal Watanabo, die vermoord werden; daarnaast de minis
ter van Financiën Takahasji, die ernstig werd gewond en later overleed en ten slotte geheel rec^*' minister van Binnenlandsche Zaken Goto, die tijdelijk als minister-president is opgetreden
Uit de verschillende, in den loop van
gistermiddag en vandaag binnengeko
men berichten mag men opmaken, dat
de militaire coup zich beperkt heeft tot
de actie van één regiment en dat verder
het geheele leger en de vloot zich
rustig hielden. Daardoor is de rust be
trekkelijk spoedig weergekeerd en kon
zelfs het zakenleven in Japan al gauw
weer nogmaal voortgang vinden. Het is
dus niet te verwachten, dat deze putsch
gevolgen zal hebben van internationale
beteekenis, maar dat het gebeurde uit
sluitend binne.i eigen grenzen uitge
vochten zal worden.
Wij mogen dus aannemen, dat de regeering
den toestand meester is, ad heeft zij uit
veiligheidsoogpunt den staat van beleg in
Tokio gehandhaafd.
Wat er gebeurde.
En als wij nu nagaan, wat er precies ge
beurd is, dan blijkt thans, dat het een groep
jonge officieren geweest is, die gekleed wa
ren als gewone soldaten, en die onder com
mando stonden van een kapitein van de kei
zerlijke garde, Nonaka, die aanvallen heb
ben gedaan op de leden van de regeering en
andere vooraanstaande politieke persoonlijk
heden. Intusschen bezetten andere soldaten
eenige regeeringsbureaux, het hoofdbureau
van politie te Tokio (dat zij nog steeds bezet
houden) en de voornaamste strategische
punten van de stad. Zooals reeds gemeld was
het derde regiment infanterie van de eerste
divisie, die in Tokio gelegerd was, gister
ochtend op weg naar de treinen die het naar
Mandsjoerije zouden vervoeren. De soldaten
hadden scherpe patronen gekregen. Onder
weg brak de muiterij uit, maar alles ge
schiedde volgens een blijkbaar weloverlegd
plan. Ongeveer 3000 soldaten bezetten de
genoemde punten van Tokio, en de officie
ren drongen de bureaux en woningen van
de voornaamste Japansche politici binnen,
van wie zij den minister-president admiraal
Okada, den voorzitter van den geheimen
raad admiraal Saito en den leider van het
instituut voor militaire opvoeding, generaal
Watanabe, vermoordden. Zwaar gewond
werden de minister van financiën Takahasji,
de minister van oorlog generaal Kawasjima,
het voormalig lid van den geheimen raad
graaf Makino en de kamerheer des Keizers
admiraal Soezoeki.
Merkwaardig was het op te merken dat
het stadsbeeld van een groot gedeelte van
Tokio in den loop van den dag niet of
slechts weinig afweek van het normale. Het
politiebureau, dat door de opstandelingen
was bezet, werd natuurlijk omringd door
een cordon troepen en de militaire bewaking
van het keizerlijk paleis, de departementen
en de strategische punten van de stad waren
aanzienlijk versterkt, maar in het algemeen
ging het gewone leven zijn gang alsof er
niets gebeurd was. Zelfs het feit, dat in
Tokio de staat van beleg heerscht, deed
overdag weinig af aan het vertier op straat
en in de handels- en woonwijken.
Natuurlijk doen tal van geruchten de ron
de. Het bericht dat een bestuurslid van de
voorname Japansche Mitsoe Bisji-bank zou
zijn vermoord, hetgeen een paniek op de
beurs verwekte, werd later tegengesproken.
Niet weinig heeft tot het herstel van de
orde het feit bijgedragen dat de regeerings
getrouwe troepen in Tokio dadelijk de be
velen van de officieren opvolgden en de be
waking van de voornaamste gebouwen en
strategische punten der stad op zich namen
Later kwam een afdeeling marinetroepen in
de hoofdstad aan om de departementen te
bewaken.
Nadat de moorden waren geschied trokken
de rebellen die blijkbaar niet meer
wenschten dan de bereikte resultaten
zich op enkele versterkte punten terug en
de troepen die tegen de muiters moesten
optrekken hadden dus vrij spel. Slechts hier
en daar vielen brandstichtingen en plunde
ringen voor. Bij den aanval op den vroege-
ren zegelbewaarder, graaf Makino, heeft
diens lijfwacht den aanvoerder der muiters
neergeschoten. Het kwam tot een gevecht,
waarbij de villa werd veroverd en in brand
gestoken. Graaf Makino slaagde er echter
in met een verwonding in het gelaat te ont
komen.
Zoowel de Japansche ambassadeur te
Londen als de Japansche legatie te Den
Haag hebben communiqué's gepubliceerd
waarin bekend wordt gemaakt dat de regee
ring den toestand meester is en dat het ver
zet der rebellen, nadat de moorden waren
geschied, is gebroken. Daar de toestand toch
nog ernstig blijft en niet zonder bedreiging
is, blijft de staat van beleg voorloopig nog
gehandhaafd. Er worden aanvallen beraamd
op de punten die de muiters nog bezet hou
den. Gemeld wordt nog dat 12.000 man van
de Keizerlijke Garde zijn opgecommandeerd
om deel te nemen aan den strijd tegen de
rebellen.
Goto aanvaardt zijn functie.
Londen, 26 Febr. De minister van bin
nenlandsche zaken Goto, die benoemd is tot
interimair minister-president, heeft onmid
dellijk zijn functie aanvaard. Naar van Ja
pansche zijde wordt medegedeeld, is het in
Japan usance dat de minister van binnen
landsche zaken belast wordt met het pre
mierschap indien de functie van minister
president open komt. Goto is een nog be
trekkelijk jonge man. Hij is de zoon van
baron Goto, die vroeger ook minister van
financiën is geweest.
Volgens sommige berichten zou de minis
ter van marine in 't kabinet-Okada, Osoemi,
reeds aangezocht zijn een nieuwe regeering
te vormen. Deze berichten blijken echter
voorbarig te zijn geweest, en worden niet
bevestigd. Men gelooft echter ook niet dat
Goto belast zal blijven met de functie van
minister-president.
In Japansche kringen te Londen verklaart
men, dat de Japansche militaire autoriteiten
van meenifig zijn, dat de staatsgreep voor het
Japansche leger zoo ernstig en onteerend is,
dat het resultaat er van waarschijnlijk heel
anders zal zijn dan de leiders er van hadden
verwacht.
Uit Tokio meldt Reuter dat de muiters een
manifest hebben gepubliceerd, waarin zij
verklaren, dat hun beweging gericht was
tegen de „Genro" (Raad van keizerlijke ad
viseurs), bestaande uit bejaarde staatslieden,
en tegen anti-constitutioneele elementen, die
zich overal in financieele en legerkringen
bevinden, alsmede tegen de politici, teneinde
de nationale grondwet van Japan te redden.
Officieele lezing.
Het Japansche ministerie van oorlog pu
bliceert het volgende efficieele bericht om
trent de gebeurtenissen van Woensdag:
Vanmorgen vroeg om 5 uur hebben groe
pen jonge officieren een aanval gedaan op:
1. Het paleis van den minister-president.
De minister-president Okada is gedood.
2. De woning van den zegelbewaarder ad
miraal Saito. Ook hij werd direct gedood.
3. De woning van den leider van het mi
litaire instructiewezen generaal Watanabe.
Hij werd eveneens direct gedood.
4. De voormalige zegelbewaarder Makino
wordt vermist.
5. Bjj een aanval op de ambtswoning van
ien hofmaarschalk Soezoeki, leider van de
ieijoekai, werd deze zwaar gewond.
6. De minister van financiën, Takahasji, is
in z(jn woning zwA*i* gewond en later over
leden.
Het dagblad „Asahi" heeft zijn bedrijf
moeten stopzeten.
De jonge officieren wilden Prins Saionji,
het laatst overlevende lid van den Raad der
Ouden, de oude ministers, de kapitalisten,
de bureaucraten en de partijleiders uit den
weg ruimen, aangezien zij in een in binnen-
landsch en buitenlandsch politiek opzicht
moeilijken tijd onzen staatsvorm wilden
vernietigen. De jonge officieren willen door
hun optreden „de gerechtigheid in den staat
herstellen, om het voortbestaan van den
keizerlijken staatsvorm te verzekeren".
Het ministerie van marine deelt nog mede
dat ter bescherming en instandhouding van
de orde het eerste eskader naar Tokio en
het tweede eskader naar Osaka gedirigeerd
zijn.
's Avonds om acht uur was een aantal
rebellen nog niet gearresteerd.
Het ministerie van marine is door regee-
ringsgetrouwe mariniers bezet die opdracht
hebben te schieten, indien zij worden aan
gevallen. Zij werden in den nacht van de
vlootbasis Jokosuka nakr Tokio gezonden,
klaarblijkelijk omdat men in marinekringen
onlusten verwacht. Dit wijst er echter ook
op dat men in marinekringen niets van het
complot wist.
Ogoerif chef van de politie van Tokio, werd
bij den aanval van de muiters gewond. Hij
werd naar den politiepost in de wijk Maroe-
Nosjie gebracht, waar hij er in slaagde een
politiemacht rond zich te verzamelen om de
muiters te bestrijden.
Naar verder wordt vernomen, is prins
Saionji, die door de jongere officieren wordt
geminacht, omdat hij de burgerlijke macht
vertegenwoordigt, ongedeerd.
Woensdagmiddag verschenen in Tokio
slechts vier dagbladen. In deze bladen werd
geen melding gemaakt van den staatsgreep
van de militairen, hetgeen er op wijst, dat
de censuur van de militaire autoriteiten zeer
streng is,
Hirota blijft aan.
L o n d e n, 26 Febr. Het is niet waarschijn
lijk, dat de gebeurtenissen te Tokio tot een
wijziging in de buitenlandsche politiek van
Japan zullen leiden, aldus verklaarde een
hooge ambtenaar van de Japansche ambas
sade te Londen aan den correspondent van
Reuter.
Hirota zal minister van buitenlandsche
zaken blijven.
Tachtig dooden?
Singapore, 26 Febr. Volgens onbeves
tigde, door de plaatselijke Japansche bladen
gepubliceerde berichten, zou het totaal aan
tal slachtoffers van de gebeurtenissen te
Tokio tachtig bedragen.
De motieven der opstandelingen.
Diplomatieke kringen te Washington heb
ben uit Tokio het bericht ontvangen, dat de
leiders der militaire revolte aan alle dag
bladen een verklaring hebben gezonden,
waarin zij hun opstand ermede motiveeren,
dat het tot dusverre bestaande Japansche
kabinet zich meer en meer verwijdert van
den waren Japanschen geest en wederrech
telijk heeft ingegrepen in de privileges van
den Mikado. De verklaring, die ondertee
kend is door kapitein Nonoka en kapitein
Ando van het derde regiment infanterie
van Tokio, voert als bewijs voor deze be
wering het Londensche vlootverdrag van
1930 aan. In de verklaring wordt verder ge
zegd: „Ingeval deze toestand blijft voortbe
staan, zal de verhouding van Japan tot
China, Rusland, Engeland en de Vereenigde
Staten een explosie-punt bereiken". Wat
daarmede bedoelt wordt zegt de verklaring
niet
Opstand bedwongen.
Moskou, 26 Febr. Volgens aan de Ja
pansche ambassade verstrekte inlichtingen,
zijn de aanstichters van den opstand in
Tokio gearresteerd. Aan de samenzwering
hebben 100 tót 300 personen deelgenomen.
De troepen zouden in hun kazernes zijn te
ruggekeerd. De keizerlijke garde is meester
van den toestand.
De opperste oorlogsraad bijeen.
Tokio, 27 Febr. De opperste oorlogsraad
vergaderde in het hoofdkwartier van de
gendarmerie. De ministers en andere hoog
waardigheidsbekleders brachten den nacht
in het paleis door. Mariniers vormden een
cordon rond de wijken, waar de muiters
zich hadden verschanst en zetten deze met
prikkeldraad af.
In de andere wijken was de toestand kalm.
Naar het D. N. B. meldt worden de be
sprekingen van den geheimen staatsraad
die ook tot afkondiging van den staat van
beleg heeft besloten, voortdurend voortge
zet. Het voorzitterschap wordt door den kei
zer zelf waargenomen. Aan de besprekin
gen nemen alle ministers deeL
Shanghai, 27 Febr. In Chineesche
bladen komt de vrees tot uiting, dat de ge
beurtenissen te Tokio een ongunstigen in
vloed zullen hebben op de Japansche po
litiek ten aanzien van China.
In politieke kringen, aldus meldt het D.
N. B. uit Tokio, wordt de meening te ken
nen gegeven, dat wellicht reeds Vrijdag
een nieuw kabinet zal zijn gevormd.
De opstandelingen eischen.
Na de onder leiding van den keizer ge
houden conferentie hebben eenige gene
raals, onder anderen Araki, zich naar het
hoofdkwartier der muiters begeven en hem
verzocht de bezette gebouwen te ontrui
men. De leiders der rebellen verklaarden
hierop, dat zij slechts zouden gehoorzamen
indien een kabinet werd gevormd, dat mi-
litairistisch georiënteerd was. Zij beloofden
echter zich te zullen onthouden van ieder
optreden, waardoor het leven van de bur
gerij in gevaar zou kunnen worden ge
bracht. Het is niet waarschijnlijk dat de
autoriteiten tegenover de muiters geweld
zullen gebruiken, tenzij als laatste middel.
De rust geheel hersteld?
Shanghai, 27 Febr. Naar uit Japan
sche bron wordt gemeld, zijn de muiters
met de vreedzame ontruiming hunner stel
lingen begonnen. Men acht een treffen tus-
schen de opstandelingen en de troepen, die
voor de handhaving van den staat van be
leg waken, weinig waarschijnlijk.
Een nader telegram dat uit Tokio komt,
meldt thans, dat de orde hersteld schynt
te zijn. De muiters zouden bereid zijn de
openbare gebouwen zonder tegenstand te
ontruimen. Verder verluidt, dat na afloop
van een in het paleis gehouden conferentie,
generaal Oeda, de commandant der Japan
sche strijdkrachten, tijdens de gevechten te
Shanghai in 1932, naar Odawara is vertrok
ken, teneinde de goedkeuring te verkrijgen
van den chef van den generalen staf, prins
Kanin, voor de politiek die ten opzichte van
de muiters moet worden gevolgd. In af
wachting van zijn terugkomst, die heden
avond wordt verwacht, is de rust weerge
keerd.
Waarom de opstand geschiedde.
Het blad Sjoentau, dat te Shanghai ver
schijnt, geeft een opsomming van de omstan
digheden, die tot den opstand te Tokio zou
den hebben geleid:
1. het succes van de Minseito-partij bij de
verkiezingen voor den landdag, waardoor de
positie van het kabinet-Okada werd ver
sterkt;
2. de incidenten aan de grens tusschen
Mandsjoekwo en Siberië en de grens tus
schen Mandsjoekwo en Mongolië;
3. het proces tegen kolonel Aizawa, die in
Juli 1935 generaal Nagata heeft vermoord,
welke laatste werd geacht niet zeer gunstig
tegenover de wenschen der jonge officieren
te staan. Het thans in behandeling zijnde
proces tegen kolonel Aizawa heeft de ge
moederen geprikkeld;
4. de felheid, waarmee militaire kringen
gekant zijn tegen de stelling van prof. Mi-
nobe, volgens welke de keizer een orgaan
van den staat is en niet de staat zelf.
Het blad herinnert eraan, hoe deze doc
trine heeft geleid tot een aanslag op den
geestelijken vader ervan, waarbij prof.
Minobe werd gewond.
Geruststellende commentaren.
Batavia, 27 Febr. Het Japansche
consulaat geeft geruststellende com
mentaren op de berichten omtrent den
staatsgreep in Japan. De Japansche bla
den in Batavia melden het volgende:,
De Nichiran Siogio Shimbun zegt: Wij
zijn te ver verwijderd van de plaats
van het gebeurde om nu reeds een
juiste meening te kunnen uiten. Het
geldt hier een strijd tusschen de jonge
en oude gedachte. Men moet niet ver
geten, dat beide partijen slechts één
doel beoogen n.L Japan vooruitbrengen.
Revolutie zal Japan nooit of nimmer
beleven. Geen Japanner geeft zich re
kenschap van eigen leven als het gaat
om zijn land en den Mikado.
De Java Nippo schrijft: Wij vertolken
de meening van de Japanners hier te
lande, wanneer wij zeggen dat wij het
gebeurde betreuren. Wij zijn diep ge
troffen door het bericht, dat de aanran
ders ook een aanslag pleegden op Ta
kahashi, die te beschouwen is als een
van de grootste economen van Japan.
Tenslotte zal de liberale gedachte in
Japan zegevieren. Een revolutie in Ja
pan is ondenkbaar.
Aneta trachtte wederom telefonische
verbinding te verkrijgen met Tokio.
Wederom werd vernomen dat vandaag
en morgen geen verbinding te verkrij
gen is.
De oorlogsraad bijeen.
Tokio, 27 Febr. Om half elf hedenmor
gen is de opperste oorlogsraad in het keizer
lijk paleis bijeengekomen. In welingelichte
kringen verwacht men, dat het leger zijn
voordeel met het gebeurde zal doen ondanks
het mislukken van den opstand. Men meent,
dat de staat van beleg het leger de gelegen
heid zal bieden ten eerste om een kabinet
der nationale vereeniging te vormen en ten
tweede om invloed op de openbare mee
ning uit te oefenen.
Naar het D.N.B. meldt, beschouwt men in
politieke kringen in de hoofdstad de vor
ming van een krachtige van ieder invloed
van welken aard ook vrije regeering als een
onmisbare voorwaarde voor het herstel van
den normalen toestand.
Zooals reeds officieel is medegedeeld,
verlangen de door jonge officieren geleide
nationalie activisten der Sjowa-restauratie
een doortastend onafhankelijk kabinet, ten
einde de tegenwoordige crisis te overwin
nen en den keizerlijken staatsvorm te ver
zekeren.