JCecAóL School
A.N.P--TELEXDIENST TREEDT 6 APRIL DES
NAMIDDAGS IN WERKING.
Permanente verreschrijver-verbinding met 76 dag
bladen. - Eigen telegraafsysteem voor de Neder-
landsche dagbladpers. - Ideale en snelste wijze
van nieuws-overbrenging.
Waarom Montessori-
onderwijs?
De krant, die haar lezers snel en be
trouwbaar wil voorlichten en geen
hulpmiddel der techniek ongebruikt laat
om het betrouwbaarste nieuws op de
snelste wijze te verkrijgen, heeft nau
welijks tijd om haar lezers eens een blik
in de keuken van het eigen bedrijf te
gunnen en bovendien is het haar taak,
te schrijven over wat ènderen doen en
zeggen. Slechts in bijzondere gevallen
vraagt de krant even aandacht voor
zichzelf. Indien zoo'n geval bovendien
een algemeen belang betreft, is het zelfs
haar plicht, alle bescheidenheid een
oogenblik op zij te zetten en haar lezers
volledig in te lichten.
Als een zeer bijzondere zaak voor het
dagbladwezen in Nederland en daarom
tevens als een algemeen belang, moet
ongetwijfeld beschouwd worden de of-
ficieele indienststelling op 6 April a.s.
van het eigen Telexnet van het Alge
meen Nederlandsch Persbureau A.N.P.
te Amsterdam en zijn bijkantoor te 's-
Gravenhage met zoo goed als alle Ne-
derlandsche dagbladen.
Hierdoor zullen 76 dagbladen direct en
permanent verbonden zijn met het A.N.P.,
dat al het binnenlandsche en buitenlandsche
nieuws uit de geheele wereld kan distribuee-
ren op de snelste en meest ideale manier,
die de moderne techniek toelaat. Dank zij
het eigen Telexnet wordt de kopij, die het
A.N.P. naar de bladen seint, op hetzelfde
moment in persklaren vorm in duidelijk
machineschrift op papier van normale
breedte op 76 redactie-bureaux in alle dee-
len van Nederland ontvangen.
De wondermachine.
Het initiatief van het A.N.P. en de mede
werking van het hoofdbestuur van P.T.T.
hebben het mogelijk gemaakt, dat slechts
enkel jaren nadat de Telex of verreschrij
ver zijn intrede in het particuliere bedrijfs
leven heeft gedaan, deze wonderlijke machi
ne voor het dagbladwezen kan worden toe
gepast op zoo groote schaal als nog nergens
in Europa het geval is.
Reeds kort nadat het hoofdbestuur van
de P.T.T. de Telex in Nederland introdu
ceerde, zagen sommige particuliere onder
nemingen het groote belang in van de mo
gelijkheid, bepaalde mededeelingen niet
slechts telefonisch, doch terstond schrifte
lijk te kunnen overbrengen. De Telex deed
dat in precies denzelfden vorm, als waarin
men het geschrevene aan zijn typiste dic
teerde, en vermeed bovendien den romp
slomp en het tijdverlies van het zenden van
telegrammen. Met de Telex kreeg men prac-
tisch zijn eigen telegraaf in huis, maar dan
een telegraaf, die het nieuws overbrengt in
idealen vorm en bovendien door iedereen
kan worden bediend, die het machineschrij-
ven machtig is.
Het zend-apparaat immers, bedekt onder
een stofkap, is weliswaar een zeer ingewik
keld en ingenieus mechanisme, doch dege
ne, die met een Telex wil werken, heeft
slechts te maken met het toetsenbord, dat
OP enkele details na niet afwijkt van het
toetsenbord van een gewone schrijfmachi
ne, en verder met de papierrol, waarop men
de aangeslagen letterteekens, woorden en
zinnen kan aflezen, precies als op het blad
papier, dat in de schrijfmachine wordt ge
bruikt.
Het zendapparaat is echter tegelijker
tijd ontvanger. En het is vooral bij het
ontvangen, dat men zich bewust wordt
van het wonder, dat voor onze oogen
geschiedt. Want terwijl niemand het ap
paraat bedient en het toetsenbord on
beroerd blijft, slaan de lettertypen der
ontvang-Telex in snel tempo tegen het
papier, verspringt de wagen als de re
gel vol is en verschijnt op de papier-
rol, als door geestenhand geschreven,
woord voor woord, regel na regel, de
tekst, die ergens ver weg de typiste op
precies hetzelfde oogenblik op de zend-
Telex tikt.
Als de typiste een regelruimte overslaat,
ais zjj een zin midden op den regel afbreekt
om op den volgenden regel verder te gaan,
ook als zij een vergissing begaat en een ver
keerden letter aanslaattrouw volgt de
ontvangende machine elke beweging van het
zend-apparaat en het papier met den ont
vangen tekst toont precies hetzelfde beeld
als het blad, dat de typiste voor zich heeft.
Langs telefoonlijnen.
In Nederland worden Telex-verbindingen
tot stand gebracht via het gewone telefoon
net. Abonné's, die over een Telex beschik
ken, hebben die geschakeld op dezelfde ver
binding, waarop ook hun telefoon gescha
keld is. Willen twee Telex-abonné's met el
kaar correspondeeren, dan vragen zij op
normale wijze, als voor een telefoongesprek,
het telfoonnummer van den ander aan. Zoo
dra zij de verbinding hebben en met elkaar
kunnen spreken, kunnen zij dan de mede-
deeling doen, dat zij met de Telex willen
werken, en beide abonné's kunnen nu, door
het overhalen van een enkele handle, over
schakelen op de Telex. Is de corresponden
tie beëindigd, dan kunnen zij eventueel,
door terug te schakelen, het gewone tele
foongesprek nog hervatten. Natuurlijk kan
een Telex-bezitter zijn telefoonlijn geduren
de den nacht of bij afwezigheid op het Te
lex-apparaat geschakeld laten, in welk ge
val de verreschrijver mededeelingen van
andere Telex-abonné's automatisch noteert
wanneer het telefoonkantoor de verbinding
tot stand brengt, zoodat de abonné den vol
genden ochtend of bij terugkomst alle voor
hem bestemde boodschappen keurig getikt
op de papierrol vindt.
Een eigen net voor het A.N.P.
Het A.N.P. zou van een aldus, door losse
telefonische oproepen, toegepaste Telex-ver
binding met de bij dit bureau aangesloten
dagbladen weinig nut hebben, omdat het
niet één, maar ongeveer 80 kranten van
nieuws moet voorzien. Zelfs wanneer één
zendtelex alle 76 ontvang-machines tegelijk
zou kunnen bedienen, zou men nog voor de
moeilijkheid staan, hoe al deze verbindin
gen, waarbij practjsch het geheele Rijkste
lefoonnet betrokken is, tegelijk tot stand
zouden kunnen komen en op welke wijze
men zou kunnen controleeren, dat men met
alle geabonneerde bladen is^ verbonden, al
vorens men het te verspreiden bericht gaat
„telexen".
Deze moeilijkheid kon worden opge
lost dank zij de zeer groote medewer
king van het hoofdbestuur van de P.T.
T., dat op het standpunt stond, door het
helpen van de pers een algemeen be
lang en in dit geval zelfs een nationale
zaak te dienen. De minister van binnen
landsche zaken, mr. J. A. de Wilde en
de directeur-generaal van de P.T.T., ir.
M. H. Damme, hebben het mogelijk ge
maakt dit standpunt te verwerkelijken.
Aangezien de moderne telefoonkabels
zooveel lijnen bevatten, dat men over een
ruime reserve beschikt, stelde de P.T.T.
voor het Telex-net van het A.N.P. een aan
tal lijnen beschikbaar, met een totale lengte
van meer dan 1400 kilometer, die uitslui
tend voor dit doel gereserveerd zijn en bui
ten het gewone telefoonverkeer vallen. Der
halve behoeven de verbindingen tusschen
het A.N.P. en de aangesloten dagbladen niet
incidenteel tot stand te worden gebracht,
maar staan de ontvang-machines bij de
dagbladbureaux permanent op het A.N.
P.-net geschakeld en kan het A.N.P. op
elk willekeurig uur van den dag of
den nacht zonder tusschenkomst van
wie dan ook terstond elk bericht over
de Telex verzenden, dat dan op het
zelfde oogenblik op de ontvangmaChine
wordt getypt, ook als op het betrokken
redactie-bureau niemand aanwezig is.
Na 6 April a.s. is dus in Nederland de
unieke toestand ontstaan, dat hst centrale
persbureau en 76 dagbladen praetisch ge
sproken de beschikking hebben over een
eigen, geheel afzonderlijk Telex tei ?graa.-
net, waardoor dc snelste en meest ideaJe
vorm van nieuws-overbrenging gewaar-
borgd is.
De strijd om snelheid.
Wat dat beteekent kan ieder beseffen, die
eenig idee heeft van den strijd om snelheid,
dien het dagbladbedrijf sedert z-.in ontstaan
heeft gevoerd. De moderne techniek heeft
het mogelijk gemaakt, dat htt nieuws, als
F.,,, hoekje v„„ de A.N.P,telexkame,. De typiste Bt voor den teta-zender. L.nk,
van haar, met de lange papierstrook, de automatte zender, en daarnaast een
controle-ontvanger, die eveneens als zender gebruikt kan worden.
Het normale Telex-apparaat, dat zoowel
voor zender als ontvanger dienst kan doen.
het eenmaal binnen was, op de snelste wij
ze voor de pers gereed kon worden gemaakt
dank zij de moderne zetmachine en de mo
derne rotatiepers. De eerste, die zelf de let
ters giet en als een denkend wezen met haar
grooten grijparm de lettermatrijsjes weer
„terug-distribueertin de vakjes waar zij
thuishooren er. de tweede, waar aan den
eenen kant de rol onbedrukt krantenpapier
doorloopt met een snelheid van eenige tien
tallen kilometers per uur, terwij) aan den
anderen kant de gedrukte kranten er ge
vouwen en geteld, gereed voor de expeditie
uitkomen, slaan den leek nog altijd met
verbazing.
Het verkrijgen van het nieuws bracht" tot
nog toe altijd nog het grootste oponthoud,
waar vooral de bladen buiten de hoofdstad
van weten mee tp praten, 's Avonds laat,
lang voor het verschijnen van de krant,
kon het persbureau nog wel eens volstaan
met het zenden van een „perspakje", een
enveloppe met kopij, die als snelvervoer
per trein werd verzonden. Bij aankomst van
het pakje zat men dan vaak met een hoe
veelheid kopij tegelijk, die de zetterij nau-
welijk meer vóór het ter perse gaan van de
krant kon verwerken.
De telefoon was natuurlijk een veel ge
bruikt hulpmiddel, doch kon door het pers
bureau nauwelijks als een oplossing wor
den beschouwd. Het aanvragen van onge
veer 80 verbindingen voor een belangrijk
bericht brengt, zelfs indien de aanvrager
over verscheidene telefoonlijnen beschikt,
enorme moeilijkheden en groot tijdverlies
met zich mee, terwijl de dagelijksche stroom
van minder sensationeele, maar toch onont
beerlijke berichten, waarvan een persbu
reau de dagbladen nu eenmaal moet voor
zien, in het geheel niet naar 80 kranten ge
telefoneerd kan worden.
Een groote verbetering, die jaren stand
heeft gehouden, bracht hierin de radio. De
draadlooze omroep maakte het mogelijk,
van het persbureau uit den geheelen dag
door berichten te dicteeren aan alle bladen
tegelijk, die slechts iemand noodig hadden
om deze berichten op te nemen en uit te
werken, zoodat zij geschikt waren voor de
zetterij.
Natuurlijk kostte dit uitwerken tijd, en
om het goede opnemen te bevorderen, moest
het dicteeren in langzaam tempo geschie
den en liefst tweemaal, waardoor ook al
weer tijd verloren ging. Eigennamen, de
meeste aardrijkskundige namen en vreem
de woorden moesten bovendien letter voor
letter gespeld worden, wat niettemin niet
kon voorkomen, dat van tijd tot tijd mis
verstanden voorkwam, die nooit geheel te
vermijden zijn. En verder leed de radio
ontvangst nog dikwijls aan het euvel van
luchtstoringen of storingen van motoren of
andere apparaten in de nabijheid van den
ontvanger.
Het grootste bezwaar van de radio-
nieuwsverspreiding was echter, dat er altijd
iemand aan het ontvangtoestel moest zijn
om het nieuws te kunnen opvangen, en dat
na het beëindigen van den zendtijd dit com
municatie-middel niet meer werkte, zoodat
men dan toch was aangeweken op de tele
foon indien er zeer belangrijke berichten
waren. Afgezien van de reeds geschetste
daaraan verbonden moeilijkheden, doet zich
in nog verscheidene gemeenten de omstan
digheid voor, dat de telefoon-kantoren er
des nachts en op vele uren van den Zondag
gesloten zijn, zoodat de daar gevestigde bla
den dan geheel geïsoleerd waren.
Het alarm in den nacht!
De Telex en vooral het Telex-net van
het A.N.P. maakt aan dit alles een
einde. In Amsterdam of op het bij
kantoor te Den Haag wordt de kopij
getikt en op 76 redactiebureaux behoeft
men het papier slechts langs den snij-
liniaal van de rol te scheuren en het
bericht is gereed voor de zetterij. De
redacteuren behoeven niet bij de ma
chine te blijven zitten, want tijdens hun
afwezigheid wordt alles trouw opgetee-
kend, zwart op wit, zoodat misverstan
den uitgesloten zijn.
Ook in de eenzaamheid van den nacht, als
vele redactiebureaux duister en verlaten
zullen zijn, zal ergens ineen hoek van een
der kamers het geratel klinken der spook
achtige machine, die trouw opteekent wat
duizenden gecompliceerde electrische
stroom impulsen, bestuurd door de rusteloo-
ze zend-machine in het verwijderde Amster
dam, haar dicteeren.
Mocht bij deze nachtelijke berichten een
zijn van zóó groote beteekenis, dat het noo
dig kan zijn, dat een der verantwoordelijke
redactieleden van elk der aangesloten bla
den terstond gewaarschuwd wordt, dan be
schikt het A.N.P. ook daartoe over de noo-
dige middelen. Elke krant kan n.1. een re
dacteur aanwijzen, in wiens woning een
alarmschei is aangebracht, die bij het slui
ten van de redactiebureaux wordt ingescha
keld. Bij belangrijke gebeurtenissen behoeft
dè dienstdoende redacteur bij het A.N.P.
slechts op een knop te drukken en in 76
woonhuizen van journalisten in alle deelen
van het land ratelen de alarmschellen door
den nacht, ter waarschuwing dat op den Te
lex-ontvanger in de nabije redactie-bureaux
een zeer belangrijk, dringend bericht de on
middellijke aanwezigheid van den redacteur
eischt.
Maar voorwaar, hoe groot is de verant
woordelijkheid van den A.N.P.-redacteur,
die door een simpelen druk op een knop 76
collega's in alle deelen van het land uit het
warme bed drijft en misschien wel door de
koude van een barrert winternacht I Het is
om ervan te huiveren.
Ponsmachine en automatische zender.
Ook bij het A.N.P., dat de bladen van
nieuws moet voorzien, komen spitsuren
voor, waarin de te verzenden kopij zich op
hoopt, terwijl minder drukke uren, bijv.
laat in den nacht, als de ochtendbladen zijn
verschenen en de gewone bureautijd voor
de meeste redacties nog niet is aangebro
ken, uiterst geschikt zijn voor het oversei
nen van minder urgente kopij, voor de
avondbladen bestemde communiqué's, enz.
In beide gevallen kan gebruik worden ge
maakt van den automatischen zender, een
zend-apparaat, dat niet voorzien is van een
toetsenbord en dat dus niet door een typis
te bediend wordt, maar waar een smalle pa
pierstrook doorheenloopt, waarin verschil
lende teekens zijn geponst. Deze papier
strook wordt verkregen met behulp van een
ponsmachine, die alweer door elke typiste
bediend kan worden omdat deze slechts te
maken heeft met het toetsenbord, dat tot
in details overeenkomt met dat van de zend
telex. Wanneer de zendtelex echter bezet is,
tikt de typiste haar tekst alvast op het toet
senbord van de pons-machine. Het resultaat
daarvan is, dat in een door deze machine
loopende papierstrook voor eiken aangesla
gen letters een combinatie van maximaal 5
gaatjes wordt geponst, zoodat men een ge
heel geperforeerde strook verkrijgt.
Zoodra nu de zend-telex vrij is legt men
deze strook in den automatischen zender,
schakelt deze in en met een maximum-snel
heid van 428 teekens per minuut ratelen de
aangesloten ontvang-machines den oor
spronkelijk in de ponsstrook geperforeerden
tekst in snelvuurtempo op het papier.
Aangezien het A.N.P. over verscheidene
ponsmachines zal beschikken, kan dus een
aantal typistes tegelijk verschillende berich
ten en artikelen op den perforator-band „in
voorraad" tikken. Zoodra de zend-telex vrij
is kunnen deze banden, in volgorde van hun
urgentie, door de automaat „gejaagd" wor
den, en aldus wordt tijd door snelheid ge
wonnen.
De mogelijkheden van den reper-
forator.
Het spreekt vanzelf, dat het A.N.P., dat
voor de distributie van zijn nieuws het mo
dernste middel in gebruik gaat nemen, ook
bij de eigen nieuwsontvangst de nieuwste
middelen toepast. Een van de meest ver
bluffende staaltjes hiervan is wel de Heli-
ontvanger, het wonderbaarlijke toestel, klei
ner dan een gewoon radio-apparaat, dat de
door de Heli-zenders te Parijs, Londen en
Berlijn uitgezonden ether-trillingen opvangt
en omzet in, op een door de machine loopen
de papierstrook gedrukte, voor ieder lees
bare letterteekens.
Daarnaast zullen echter naar buiten ge
zonden verslaggevers voor het doorgeven
van hun speciaal voor het A.N.P. bestemde
kopij een dankbaar gebruik van de Telex
kunnen maken. Indien door het A.N.P. per
Telex ontvangen kopij naar de bladen moet
worden doorgezonden, zou dus een typiste
deze kopij weer moeten overtypen op de
zend-telex of op een ponsmachine, wat een
belangrijk tijdverlies zou beteekenen.
Om dit tijdverlies te voorkomen beschikt
het A.N.P. over een reporforator, een com
binatie van gewone Telex en ponsmachine.
De op den reperforator ontvangen tekst
wordt n.1. op normale wijze leesbaar ont
vangen op de papierrol van het toestel, doch
tegelijkertijd wordt dezelfde tekst geponst
in de perforatorstrook, die door dezelfde ma
chine loopt.
Terwijl de A.N.P.-redacteur dus op de
papierrol kan lezen, wat zijn correspondent
hem seint, kan hij tegelijkertijd de perfora
torstrook door de eigen zend-automaat la
ten loopen. Men stelle zich voor tijdens de
Olympische Spelen te Berlijn een belangrij
ke voetbalmatch. De A.N.P.-verslaggever
schrijft zijn verslag op een zendtelex, die
is verbonden met den reperforator van het
A.N.P. te Amsterdam. Terwijl men daar het
verslag kan lezen leidt men tegelijkertijd de
ponsstrook door den automatischen zender.
Schier op hetzelfde moment verschijnt dan
de in Berlijn getikte tekst in duidelijke let
terschrift op het papier bij de 76 aangeslo
ten bladen. Tijd en afstand spelen hierbij
nog nauwelijks een rol!
De reperforator kan bovendien nog
diensten bewijzen in gevallen, waarin om
bepaalde redenen het blind tikken op de ge
wone ponsmachine, wat voor de gerouti
neerde typiste geen bijzondere moeilijkheid
oplevert, toch ongewenscht is. Door het ge
bruik van het toetsenbord van den reperfo
rator wordt de tekst in den door deze ma
chine loopenden ponsband getikt, terwijl hij
tegelijkertijd op de papierrol verschijnt, zoo
dat fouten onmiddellijk te controleeren
zijn.
Het groote en het kleine net van
het A.N.P.
Naast het groote Telexnet voor bijna alle
Nederlandsche dagbladen, ook de grootste,
dat op 6 April a.s. des namiddags 5 uur of
ficieel in gebruik zal worden genomen en
waarover al het binnen- en buitenlandsche
nieuws van het A.N.P. gedurende het ge
heele etmaal naar de bladen wordt doorge
seind, beschikt het A.N.P. sedert 1 Januari
1936 reeds over een klein Telex-net, waarop
slechts de zeven grootere dagbladen en het
Haagsche bijkantoor zijn aangesloten. Se
dert eenige maanden wordt dit net gebruikt
vöor het distribueeren van de uitgebreide
Reuter-telegrammendiensten, waarop slechts
de bedoelde grootste dagbladen geabon
neerd zijn. Na 6 April a.s. zal dit net te
vens gebruikt worden door het Haagsche
bijkantoor van het A.N.P. voor het oversei
nen van bepaalde kopij in de uitvoerige ver
sie, die slechts voor de grootste bladen be
stemd is.
Het groote en het kleine Telexnet van het
A.N.P. werken ieder afzonderlijk als een
geheel eigen telegraaf-systeem en zijn vol
komen gescheiden van elkaar. Het A.N.P.
heeft dus reeds twee eigen telex-telegraaf-
netten. In beide netten kan het zenden ge
schieden zoowel door de aangesloten zend
telex op het hoofdkantoor van het A.N.P.
te Amsterdam als door de telex op het Haag-
sch bijkantoor, en het liet dan ook in He be
doeling, dat op bepaalde tijdstippen de zen
der te Amsterdam zijn werk onderbreekt om
het Haagsche kantoor in de gelegenheid te
stellen het daar aanwezige nieuws aan de
bladen door te seinen. Het is waarschijnlijk
overbodig, hier nog aan toe te voegen, dat
tijdens het zenden uit Amsterdam de Haag
sche zend-telex als eeo gewoon ontvang
toestel functionneert, terwijl omgekeerd tij
dens de Haagsche uitzending de Amster-
damsche zend-telex de Haagsche berichten
trouw op het papier schrijft.
Waar ligt de grens?
Door al deze middelen kan thans elk
blad in Nederland, dat de kosten er
voor over heeft, zijn nieuws op de meest
geperfectionneerde wijze ontvangen.
Van Vlissingen tot Groningen, van Alk
maar tot Maastricht schrijven de mo
derne toovermachines tegelijkertijd den
zelfden tekst op het moment, dat een
typiste in Amsterdam of in Den Haag
haar toetsenbord bespeelt. Wie durft
nog voorspellingen wagen op het ge
bied van onze hedendaagsche techniek?
Is het niet te boud gesproken als men
durft beweren, dat de techniek ergens een
grens heeft bereikt, een eindpunt is gena
derd, waar verdere vooruitgang onmogelijk
is?
En niettemin.... toch wagen we het, te
besluiten met de veronderstelling, dat nog
heel wat jaargangen van dagbladen zullen
moeten verschijnen alvorens het thans in
gebruik genomen Telex-net van het A.N.P.
door iets nieuwers en beters vervangen zal
kunnen worden.
Een bijeenkomst waarvoor groote
belangstelling bestond.
Voor de door de Alkmaarsche Montessori-
vereeniging uitgeschreven vergadering,
waarin bovenstaande vraag zou worden be
handeld, bleek gisteravond zooveel belang
stelling te bestaan, dat de achterzaal van
De Unie eigenlijk te klein bleek. De men-
schen (voor het grootste deel dames, oudere
en jongere, enkele bij het onderwijs betrok
kenen en leerlingen van de kweekschool)
zaten als haringen in een ton, en een groo-
ter lokaal was in het gebouw niet te krijgen,
omdat in de bovenzaal een andere vergade
ring werd gehouden. Een volgenden keer
zal gezorgd worden voor een grootere loka
liteit, verzekerde mevr. Blees in haar
openingswoord; de groote opkomst had de
vereeniging verheugd en verrast, want bij
vorige bijeenkomsten waren er maar zóó
weinig belangstellenden gekomen, dat men
gedacht had thans aan de kleine zaal vol
doende ruimte te hebben. Mevr. Blees deel
de nog mede, dat gehoopt wordt tegen Sep
tember a.s. de Montessori-klasse, welke
thans gehouden wordt ten huize van een
der leden, te kunnen openen in een speciaal
daarvoor ingericht lokaal.
Hierna gaf spreekster het woord pan mej.
Bokhoven, een der leidsters van de
Montessori-school te' Bussum, ter behande
ling van de vraag „Waarom Montessori-
onderwijs?"
't Was eigenlijk geen lezing noch een
rede, die mej. Bokhoven hield, maar een
causerie, waarin zij veel vertelde van het
werken der leerlingen op de school. Zij be
gon met te spreken over de leer van dr.
Maria Montessori, die zoovele oorspronke
lijke gedachten inzake de opvoeding heeft
gegeven, en over de opleiding dezer hoog
staande intellectueele Italiaansche vrouw,
die een vrije opvoeding genoot, zooals toen
ter tijde nog ongekend was in haar land.
Maria Montessori toch bezocht het middel
baar onderwijs en behaalde haar doctoraal
in de medicijnen, waarna zij in 1890 assis
tente werd in de psychologische kliniek te
Rome. Daar kwam zij tot de overtuiging,
dat bij de medische behandeling van zwak
zinnigen een paedagogische opvoeding be
hoort, en toen zij gelegenheid kreeg deze
gedachten te verwezenlijken in een cursus,
was het succes daarmee zóó groot, dat die
als proefneming bedoelde cursus alras werd
omgezet in een blijvende instelling ten be
hoeve van kinderen, die op een school voor
normale kinderen niet konden meekomen.
Later vatte de gedachte post, dat het onder
richt, zooals zij dat gaf aan die kinderen
(maar dan met natuurlijk ander materiaal),
ook zeer zeker geschikt zou zijn voor nor
male kinderen, wier leven dan allicht zou
opbloeien, want haar onderwijs gaf zulke
goede eindresultaten, dat die boven het met
onderwijs aan normale kinderen bereikte
uitstaken. En wat zij bereikte met welis
waar normale maar geheel verwaarloosde
kinderen, die uit een omgeving van onrein
heid en slordigheid kwamen, stelde haar in
het gelijk. De spreekster vertelde hiervan
eenige bijzonderheden.
De grondgedachte van Montessori was,
dat het kind vrij moet zijn in de keuze van
zijn werk, omdat men anders onmogelijk
kan weten waarvoor het belangstelling
heeft.
Een groote moeilijkheid hierbij is, dat de
volwassenen hun ideeën over het mooie en
edele, gelijk enz. zoo zonder meer aan het
kind willen opdringen, zonder zich af te
vragen of dit ook zoo voortspruit uit het
hart van het kind zelf, zooadat zij het dik
wijls belemmeren in zijn ontwikkeling.
Ter verduidelijking van deze stelling ver
wees mej. Bokhoven naar de verschillende
theorieën over kleine kinderen en hun ka
rakters in tal van boeken. Wilt gij hen lee-
ren kennen, ga ze dan zien en waarnemen
in hun doen en laten en gij zult vaak heel
wat anders zien dan wat in boeken staat. En
dan vertelde zij van haar ervaring met
klassen van kinderen van 2% tot 6 jaar.
„Wij moeten niet willen onderwijzen", zegt
Montessori, „maar dienen en het kind geven
wat het boeit en bezig houdt, dan maken we
het leven gaaf".
Na te hebben uiteengezet, dat het meubi
lair in de scholen in overstemming moet
zijn met de kinderen zeiven (klein), deed
de spreekster uitkomen, dat in het „bezig
