DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Engelsche buitenlandsche politiek.
tiS'
No. 108
Donderdag 7 Mei 1936
138e Jaargang
Slechts één sanctie had onmiddellijk doel
hunnen treilen: sluiting van het Suezkanaat.
ZWARE SLAG VOOR DEN VOLKENBOND.
De toestand in Abessinië.
Het spant in Spanje.
De roofoverval te Westzaan.
De moord te Wildervank.
Wardenier ontoerekenbaar.
Prof. Aalberse voorzitter
der Tweede Kamer.
-imito-
r*-r
k -
i'? M
l "M
m-
W'-:
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—
franco door het geheele Rjjk f 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENj
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek» en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordaro C
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK
Hoofdredacteur: T). N. ADEMA.
Voor een stampvol Lagerhuis heeft
de Labour-afgevaardigde Dalton gister
middag het debat over de buitenland
sche politiek geopend.
Dalton viel de regeering scherp aan,
o.a. wat betreft de politiek ten aanzien
van het Abessinische conflict.
Sprekende over de Britsch-Egyptische on
derhandelingen zeide Dalton: Tenzij wij
onze betrekkingen met Egypte op vriend
schappelijke en coöperatieve basis kunnen
plaatsen, zal onze oppositie in Afrika in
haar geheel ernstig bedreigd worden.
De voornaamste grief van Dalton tegen
de regeering was, dat deze volgens hem ver
antwoordelijk was voor het uitbreken van
den Italiaansch-Abessinischen oorlog en na
gelaten had, de verplichtingen uit hoofde
van het Volkenbondspact, en in het bijzon
der artikel 16, na te komen.
Krachtige rede van Eden.
Nadat Dalton betoogd had, dat er geen
enkele rechtvaardiging voor bestaat, de Ita-
liaansche overwinning te erkennen, door
dc sancties op te heffen, en dat het geschok
te gezag van het collectief systeem moet
worden hersteld, nam Eden het woord.
De minister van buitenlandsche zaken be
gon te zeggen, dat de feiten vrijmoedig on
der de oogen moeten worden gezien. Het
zwakke punt der sancties, aldus Eden, is,
dat zij niet onmiddellijk doeltreffend kon
den zijn.
Slechts één sanctie had onmiddellijk
doel kunnen treffen: sluiting van het
Suezkanaal voor de Italiaansche sche
pen. Deze sanctie zou onvermijdelijk tot
militaire actie hebben moeten leiden.
Indien de oppositie tot militaire actie
wil overgaan, moet ik haar waarschu
wen, dat men het Suezkanaal niet met
papieren booten kan sluiten. Dat de re
geering niet op militaire sancties aan
dringt, komt omdat zij afschuw heeft
van den oorlog en niet uit vrees voor
het uiteindelijk resultaat.
Zware slag voor den Volkenbond.
Aan deh Volkenbond was volgens Eden
een zware slag toegebracht, doch zonder
schroom diende de les hieruit getrokken te
.worden. Wat de toekomst betreft, zeide
Minister Eden
Eden, dat het duidelijk is, dat de Volken
bond moet blijven voortbestaan. In de he-
dendaagsche wereld is hij absoluut onont
beerlijk voor de organisatied er internatio
nale aangelegenheden. Iedere regeering, die
in den Volkenbond vertegenwoordigd is,
moet voor zichzelf zorgvuldig de conclusies
overwegen, die uit de laatste zeven maan
den getrokken kunnen worden en moet
vervolgens aan den Volkenbond haar mee
ning kenbaar maken, en. dit organisme moet
als een geheel zijn toekomstige gedragslijn
vaststellen. Wij stellen voor, zoo vervolgde
Eden, onmiddellijk met de bestudeering der
betrokken vraagstukken te beginnen, en o
dit doel zullen wij in overleg treden met de
dominions.
De Volkenbond had weliswaar den oorlog
niet verhinderd, doch, aldus Eden, hij heef
dc voortzetting van den oorlog moeilijker
en kostbaarder gemaakt en in dit licht moet
het onderzoek worden gevoerd.
Wat de Maandag aanvangende zitting van
den Volkenbondsraad betreft, deed Eden
een beroep op het Lagerhuis om den Engel-
schen gedelegeerden vertrouwen te schen
ken. Op een interruptie van Dalton gaf hij
de verzekering, dat de regeering in deze
zitting haar politiek, gebaseerd op het Vol
kenbondspact, zal blijven voortzetten.
Eden besloot met te wijzen op de geva
ren van het oogenblik, nu overal actief be
wapend wordt. Hij zeide, dat de Britsche
regeering een belangrijke rol zal hebben te
spelen, en deed een beroep op het Lager
huis, matig te zijn in de critiek.
Andere sprekers.
De liberale leider Sinclair verklaarde on
der applaus van de oppositie, dat de Vol
kenbond naar zijn meening nog niet was
gestrand, omdat de kwestie tusschen den
Volkenbond en Italië nog niet is geregeld.
Deze afgevaardigde drong aan op verscher
ping der sancties.
Austen Chamberlain bestreed het nut
hiervan. Een actie van de vloot in den aan
vang, die ik bereid geweest zou zijn te
steunen, aldus spr., had kunnen slagen, doch
ik ben er zeker van, dat zij tot een oorlog
zou leiden, indien zij morgen beproefd werd.
Het gebruik van geweld zou volgens Cham
berlain nutteloos zijn, want er zou geen
druppel bloed in Abessinië door gespaard
worden, en de oude regeering zou er niet
door hersteld worden, aangezien deze ineen
gestort is. Chamberlain verklaarde ervan
overtuigd te zijn, dat de regeering gelijk
heeft de grondvesten van den Volkenbond
te willen versterken door een reeks regio
nale pacten met regionale waarborgen.
Wij hebben, zeide hij, een reusachtigen
bovenbouw, doch zijn grondvesten zijn op
het oogenblik zeer wankel.
Een „kanaal-staat".
Het lid der liberale regeeringspartij, Der-
nays, zeide tijdens de debatten, dat Hitier
wist, dat wij niet bereid waren te vechten
voor de verdragen en daarom het Rijnland
opnieuw militariseerde, en dat Mussolini om
dezelfde reden Abessinië in bezit nam.
De dictatoren hadden den Volkenbond
beschouwd en ontdekten, dat deze niet van
graniet, doch van papier was.
Hij prees verder de sancties en zou
een soort Kanaal-staat wenschen te zien
geformeerd, bestaande uit Nederland,
Frankrijk, België en Groot-Britannië,
die vereenigd waren door de stevige
garantie van militaire actie tegen eiken
indringer, die volgens de regelen van
den Volkenbond tot aanvaller was ver
klaard.
Buiten deze streek wenschte hij nooit
verder te gaan dan economische en alge-
meene sancties.
Het debat werd zonder stemming geslo
ten. De communist Gallgagher voerde n.1.
nog het woord om 11 uur des avonds, het
uur waarop het debat zou worden gesloten.
Volgens de regels van het huis geschiedde
dit dan ook automatisch.
Oproep van Badoglio tot de Abes
sinische bevolking.
Maarschalk Badoglio heeft te Addis
Abeba den volgenden oproep tot het Abes-
simsche volk gericht:
„Abessiniërs, vandaag zijn de troepen
van den machtigen koning van Italië te
Addis Abeba binnengetrokken. In stad en
dorp herneemt het leven zijp gewonen
gang. Geen maatregelen zullen worden
genomen tegen hen, die de wapens neer
leggen en den arbeid hervatten. In den
schaduw der Italiaansche driekleur zullen
de Abessiniërs de gerechtigheid zien ge
dijen".
Deze oproep is in het Italiaansch en het
Amhaarsch verspreid.
Beschouwingen van de „Giornale
d'Italia".
De „Giornale d'Italia" geeft een uiteen
zetting van de „Pax Romana", waarover
Mussolini heeft gesproken. Deze vrede
beteekent volgens het blad een volkomen
Italiaansch bezit van Abessinië. Het blad
keert zich tegen „pogingen tot het maken
van reserves, die reeds weer gemaakt
worden" en waarbij op ruilhandel gespe
culeerd wordt. De verdere militaire maat
regelen zullen nog slechts het karakter
van een groote politioneele en zuiverings
actie hebben.
Harrar, Dzjidzjiga en andere belangrijke
steden zullen spoedig bezet kunnen wor
den.
De occupatie zal snel en duidelijk ge
schieden, waarbij men uitgaat van den
feitelijken toestand en steunt op de een
stemmigheid, waarmede de inboorlingen
zich hebben uitgesproken voor de Italiaan
sche driekleur.
De Negus en zijn generaals, aldus ver
volgt het blad, hebben door hun vlucht
hun rechten verloren. Deze opvatting
wordt gesanctionneerd door het feit, dat
Engeland en Frankrijk dezen menschen
vrijheid van doortocht hebben verleend.
Interventie van deze landen of van den
Volkenbond schijnt het blad niet meer op
zijn plaats. Er is nog slechts de bevoegd
heid der Italiaansch^ regeering.
Krijgsgerecht te Addis Abeba.
Gedurende den geheelen nacht trokken
nieuwe Italiaansche troepen en auto's
Addis Abeba binnen. Maarschalk Badoglio
heeft onmiddellijk een ordedienst georga
niseerd, verzorgd door Carabinieri en sol
daten, die over snelle wagens beschikken,
De plunderende elementen waren spoedig
onschadelijk gemaakt. De Fransche lega
tie heeft den Italiaansche militaire auto
riteiten meegedeeld, dat de compagnie in
fanterie, die ter beschikking van het ge
zantschapsgebouw uit Dzjiboeti is ont
boden, per eerste gelegenheid zal terug-
keeren, zoodra zij te Addis Abeba zal zijn
aangekomen.
Nadat Badoglio een politiedienst had
georganiseerd, heeft hij een krijgsgerecht
ingesteld voor administratie en recht
spraak.
Verbinding tusschen Djiboeti en
Addis Abeba hersteld.
Het telefonisch en spoorwegverkeer
tusschen Djiboeti en Addis Abeba is gis
teren om 2 uur 's middags hersteld.
De Fransche troepen zijn te Addis Abe
ba aangekomen nk een gevecht met plun
deraars in het station Akaki, daarbij zij
geen verliezen leden. Zij zullen vandaag
naar Diredaua terug keeren, omdat de
Italianen thans meester zijn te Addis Abe
ba, en de orde daar hebben hersteld.
Harrar is door de Abessinische troepen
verlaten, doch het is nog niet door de Ita
lianen bezet.
Rapport van den Amerikaanschen
gezant te Addis Abeba.
De gezant van de Vereenigde Staten te
Addis Abeba, van Engert, heeft gister
avond om 11 uur aan het ministerie van
buitenlandsche zaken medegedeeld, dat
alle in de stad wonende Amerikanen in
veiligheid zijn, doch dat de journaliste
Miss Eleanor Meade, uit New York, ver
dwenen is. Het is echter mogelijk, dat zij
met een der laatste treinen voor het uit
breken van de onlusten vertrokken is.
Hiernaar wordt een onderzoek ingesteld.
De bezittingen van de Amerikaansche zie
kenhuizen en ambulances te Addis Abeba
en omstreken zijn behouden, doch ver
scheidene Amerikaansche onderdanen
hebben tijdens de plunderingen alle be
zittingen verloren.
De negus te Suez.
De kruiser „Enterprise" met de negus en
zijn gevolg aan boord, is vanmorgen om zes
uur hier aangekomen.
Het schip werd onmiddellijk het kanaal
binnengelaten. Eenige leden van het gevolg
bevonden zich op de brug toen de oorlogs
bodem de haven passeerde.
Politieke botsingen.
Te Alcala Del Valle heeft een botsing
plaats gehad tusschen linksche elementen
en de politie. Twee personen werden ge
dood, zeven gewond.
Te Bilbao zijn twee broers, beiden lid
van de Baskische Nationale Partij, door
revolverschoten gewond, een van hen
ernstig.
De staking te Valladolid.
De algemeene staking in Valladolid
duurt voort. Er hebben zich enkele inci
denten voorgedaan, doch slachtoffers zijn
niet te betreuren. Het stakingscomité
heeft een manifest gepubliceerd, waarin
de vervanging van den gouverneur, den
chef der politie en den directeur der ge
vangenis wordt geëischt.
Te Cadiz duurt de staking eveneens
voort, een student is hier ernstig gewond.
De onrust der laatste weken,
Woensdagavond is in het Spaansche
parlement door de afgevaardigden der
rechterzijde gewezen op de excessen der
laatste dagen. De monarchist Calvo Sotelo
deelde mede, dat in de laatste veertien
dagen 38 stakingen waren geproclameerd,
terwijl 53 bomaanslagen en 99 overvallen
werden gepleegd. 52 gebouwen werden
bij de ongeregeldheden in de asch gelegd.
Voor het meerendeel betreft dit kerkge
bouwen. 47 personen werden gedood en
261 gewond. Sotelo drong er bij de regee
ring op aan de partijorganisaties te ont
wapenen, om een einde te maken aan de
anarchie.
De minister van Binnenlandsche Zaken,
Casales Quiroga, verklaarde op verschil
lende vragen, dat de regeering het slacht-
is van gewetenlooze onruststokers.
Zij zal alles in het werk stellen om dezen
onschadelijk te maken. Men probeert
door het verspreiden van gruwelverhalen
c geruchten een paniekstemming bij de
bevolking te verwekken. De minister gaf
te kennen, dat de schuldigen niet tot de
linkerzijde behooren. Hij heeft onlangs
een officier laten arresteeren te wiens
huize eenige dum-dum-kogels werden
aangetroffen, welke hij waarschijnlijk had
willen gebruiken in den strijd tegen zijn
politieke tegenstanders.
ENTHOUSIASTE ONTVANGST VAN
KONING FAROEK.
Egypte heeft koning Faroek 1 een warme
ontvangst bereid. In den specialen trein, die
hem naar Caïro bracht, nam de souverein
de eerbewijzen in ontvangst van het volk,
dat hem overal op de doorreis was komen
verwelkomen. Drie escadrilles vliegtuigen
vergezelden den specialen trein. Bij aan
komst van den trein te Caïro juichte de
volksmenigte, die reeds vijf uren voor het
station stond samengepakt, dén koning
luide toe en overal weerklonk de kreet
„leve Faroek, de koning van Egypte. Leve
de constitutioneele koning".
De vorst begaf zich met groote plechtig
heid naar de Moskee van El Rifai, waar zich
de graftombe van zijn vader bevindt, en
keerde daarop naar het Abdine-paleis terug.
Vervolgens begroette de koning vanaf het
balcon van het paleis de menigte, die hem
met groot enthousiasme toejuichte.
Daders tot drie jaar veroordeeld.
Veertien dagen geleden hebben voor
de Haarlemsche rechtbank terecht ge
staan de 22-jarige loswerkman P. H., en
de 28-jarige loodgieter H. D. B., beiden
uit Amsterdam, die op Zondagmorgen
15 Maart een huishoudster te Westzaan
hebben overvallen. Zij veronderstelden,
dat de bewoner, de 88-jarige emeritus
predikant ds. van Dokkum en diens
huishoudster naar de kerk waren. De
laatste was echter thuisgebleven. De
mannen vroegen den predikant te spre
ken, doch daar deze niet thuis was,
werden beiden nitgenoodigd te wach
ten. Om hun plan tot diefstal uit te voe
ren, hebben zij de huishoudster vastge
grepen en toen zij bleef schreeuwen, is
zij op het bed van den predikant ge
bonden. Inmiddels werd de woning
doorzocht, waarbij slechts een horloge
en een portemonnaie, inhoudende acht
gulden, gevonden. Op het geschreeuw
van de vrouw zijn voorbijgangers te
hulp gesneld, waarna de mannen op de
vlucht zijn geslagen. De politie heeft
hen echter dadelijk achtervolgd en aan
gehouden.
De officier van justitie had een ge
vangenisstraf van vier jaar met aftrek
van preventieve hechtenis tegen elk der
mannen geëischt. De rechtbank veroor
deelde hen hedenochtend tot drie jaar
gevangenisstraf, zonder aftrek van pre
ventieve hechtenis.
Daders tot twintig jaar veroordeeld
Het gerechtshof te Leeuwarden heeft
heden B. B., 27 jaar, en K. S., 34 jaar,
arbeiders te Wildervank, wegens moord
op Jacob Kroeze aldaar veroordeeld elk
tot twintig jaar gevangenisstraf.
De procureur-generaal had levenslang
gevraagd, een straf waartoe ook de
rechtbank te Groningen hen had ver
oordeeld.
Opneming in psychopathen-
gesticht.
De rechtbank te Zwolle heeft van
ochtend den 23-jarigen „constructeur"
Wardenier te Steenwijkerwold, die
veertien dagen geleden terecht heeft
gestaan wegens diefstal van twee auto's
te Zwolle, van een motorfiets te De
venter en verduistering van een huur
auto uit Assen, veroordeeld tot één
jaar voorwaardelijke gevangenisstraf,
met bepaling dat verdachte zal worden
opgenomen in de Wilhelminahoeve te
Opende (Gr.), zoolang de vereeniging
het Hooge Land zulks noodig oordeelt
en hij zich verder naar de aanwijzingen
dier vereeniging gedraagt.
De eisch was een jaar gevangenisstraf
geweest, waarvan de helft voorwaar
delijk, en drie jaar proeftijd, met plaat
sing van verdachte in de Wilhelmina
hoeve, onder toezicht van de vereeni
ging tot behartiging der belangen van
zielszieken.
DR. ECKENER NAAR DEN BOSCH?
Dezen zomer is het 25 jaar geleden,
dat te 's-Hertogenbosch, een vliegweek
werd gehouden, waarbij nu wijlen Henri
Bakker, pionier in het Nederlandsche
vliegwezen, een groote rol vervulde. Er
worden nu pogingen in het werk ge
steld tot een eenvoudige herdenking te
komen.
Naar de Js-Hert. Crt. meldt heeft dr.
Eckener schriftelijk medegedeeld, dat
hij in verband met dit feit bereid k
indien meteorologische toestanden het
niet beletten den Bosschen lucht
vaartpionier mede namens de Duitsche
vliegers in Juni a.s. te herdenken door
een rondvlucht boven de stad te maken.
GROOTE BRAND IN DE BETUWE.
Drie woningen en een boerderij af
gebrand.
Hedennacht omstreeks twee uur is
bij den landarbeider E. van der Ven,
te Brakel, in de Betuwe door onbekende
oorzaak brand uitgebroken. Het vuur
greep zoo snel om zich heen, dat de
plaatselijke brandweer, die vrij spoedig
ter plaatse was, niet kon verhinderen
dat twee aangrenzenden woningen en
een boerderij eveneens een prooi der
vlammen werden. Er kon slechts weinig
gered worden. Ec-n kalf, een varken en
eenig pluimvee verbrandden.
De schade wordt slechts gedeeltelijk
door verzekering gedekt.
Opvolger van wijlen Jhr. Ruys de
Beerenbrouck.
Bij Kon. Besluit van 6 Mei 1936 is tot
voorzitter van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal voor den verderen duur
der tegenwoordige zitting benoemd prof.
nfc. P. J. M. Aalberse, minister van
staat, lid van die Kamer.
i- -■
«ij
De nieuwbenoemde voorzitter van de
Tweede Kamer, de minister van staat prof.
mr. P. J. M. Aalberse, is op 27 Maart 1871 te
Leiden geboren. Hij bezocht het roomsch-
katholiek gymnasium te Katwijk aan den
Rijn, studeerde aan de Leidsche universiteit,
werd candidaat in de Nederlandsche letteren
en promoveerde in 1897 in de rechten. Hij is
werkzaam geweest als advocaat en was wet
houder van sociale aangelegenheden van
Leiden, voorts directeur van het centraal
bureau der katholieke sociale actie en re
dacteur van het katholiek sociaal weekblad
en van „De Voorhoede".
Mr. Aalberse is in 1903 tot lid van de
Tweede Kamer gekozen en heeft het Ka
merlidmaatschap bekleed tot 1916. In laatst
genoemd jaar werd hij benoemd tot hoog
leeraar aan de Technische Hoogeschool te
Delft, welk ambt hij reeds twee jaar later
vaarwel zegde om de portefeuille van Ar
beid te aanvaarden in het kabinet-Ruys de
Beerenbrouck, toen dit, in 1918, aan het be
wind kwam. Hij slaagde er in, reeds een jaar
na zijn optreden, de door hem ontworpen
Arbeidswet in het Staatsblad te brengen. Als
minister van Arbeid, Handel en Nijverheid
maakte mr. Aalberse deel uit ook van het
tweede kabinet-Ruys de Beerenbrouck, van
1922 tot 1925. Sedert laatstgenoemd jaar is
mr. Aalberse weder-ononderbroken lid der
Kamer.
Na mgr. Nolens' overlijden koos de katho
lieke fractie hem tot haar voorzitter. Van
1925 tot 1928 was mr. Aalberse hoofdredac
teur van „Het Centrum".
Hij is voorzitter van de Centrale Commis
sie voor de Statistiek, voorzitter van den
Hoogen Raad van Arbeid, lid van de Cen
trale Commissie voor drinkwatervoorziening,
ryksbemiddelaar in het vierde district
