DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na de groote Belgische verkiezingen.
No. 124
Woensdag 27 Mei 1936
138e Jaargang
Een overwinning van „Rex" in Wallonië
en verdubbeling van het aantal Vlaamsch-
nationalistische mandaten in Vlaanderen.
Communistische vooruitgang.
Bewogen politieke dagen op komst?
HET BELGISCHE
KABINET AFGETREDEN
Ontslag door den koning
aanvaard.
Groot zedenschandaal in
de residentie.
Verschillende hooge ambtenaren
gearresteerd.
De roofoverval op een
chauffeur.
Smokkelaar door kogel
getroffen en gedood.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bjj vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENi
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: T]. N. ADEMA.
(Van onzen correspondent).
Brussel, 25 Mei 1936.
Zelden werden te Brussel en in het
land de uitslagen van de parlemen
taire verkiezingen met zooveel be
langstelling verbeid. De kiesstrijd zelf
had een onrustiger verloop dan men
in dit land gewoon is geworden. In tal
van plaatsen kregen politieke tegen
standers het met elkander aan den
stok en de twee socialisten die te
Antwerpen werden neergeschoten
door een zoogenaamden „realist" was
een bloedig slot. De realisten staan
onder leiding van een zekeren Ar-
mand Janssens, uit Antwerpen, die de
krankzinnigste beloften heeft gedaan
aan de kiezers. Hij zou alle loonen en
pensioenen verdubbelen en zou boven
dien alle taksen afschaffen. De kie
zers zijn er niet ingeloopen. Janssens
heeft in geen enkel arrondissement
een zetel weten te bekomen. Van zijn
beweging zal weldra slechts de smar
telijke herinnering aan twee jonge
dood en overblijven.
In de politieke lokalen heerschte giste
ren en vandaag eerder een gedrukte stem
ming en de bladen zijn ook niet geestdrif
tig. Ik meen dat het sedert den oorlog de
eerste maal is dat in de socialistische loka
len de geestdrift moet worden aangewak
kerd ter&ijl in het conservatief-katholieke
lokaal „Patria" een begrafenisatmosfeer
heerschte. In 't lokaal van „Rex" heersch
te integendeel een onbeschrijfelijke geest
drift. De overwinning werd gevierd. Bij
elk nieuwsbulletin werd victorie gekraaid.
Léon Degrelle vraagt, naar Duitsch voor
beeld, voor toegang tot zijn meetings, be
taling van een klein bedrag en zoo moest
ook vijf frank worden betaald voor toe
gang tot het lokaal. De belangstelling was
nochtans groot. Bij de liberalen heerschte
nu wel geen overwinningsroes, doch men
had geen reden om speciaal te treuren,
zooals bij de katholieken. Bij de Vlaam-
sche nationalisten, in 't Vlaamsch Huis op
de Groote Markt werd de eene Vlaamsche
Leeuw na de andere aangeheven, want elk
telegram bracht het nieuws van een gevoe-
ligen vooruitgang in vrijwel alle plaatsen.
Be verrassende uitslagen.
De verkiezingsuitslagen zijn verras
send. Eenerzijds hadden slechts weini
gen, buiten Léon Degrelle zelf, die aan
journalisten had verklaard een dertig
zetels te verwachten, gemeend dat de
Rexistische beweging, welke nog
steeds beweert geen dictatuur na te
streven, een zoo groot succes zou boe
ken. Het aantal zetels dat Degrelle
verovert is 21, hetgeen slechts 2 min
der is dan de liberalen, die er 23 bezet
ten en 1 zetel verliezen. Anderzijds had
men ook niet verwacht dat de katho
lieken zoo ernstig door de rexistische
propaganda waren ondermijnd dat zij
van hun 77 zetels in de vorige Kamer
er 16 zouden afstaan, om nog slechts
met 61 terug te keeren. Aldus vormen
zij niet meer de grootste Kamergroep,
daar de socialisten, die nochtans veel
hadden verwacht, met 70 zitting zul
len nemen in de nieuwe Kamer. Dezen
hebben 3 zetels verloren. Hun hoop
dat zij de grootste groep zouden wor
den is verwezenlijkt doch niet op de
manier van een triomf.
De socialistische minister van justitie,
Soudan, burgemeester van Ronse, heeft in
het zand gebeten, terwijl de VI.-nationalis
tische candidaat is gekozen in het arr°n"
dissement. Verrassend is ook de uits ag
van de Vl.-nationalisten die hun aantal
mandaten in de Kamer verdubbelen en in
plaats van met 8 volksvertegenwoordigers
met 16 terug komen. Men vergete hiei u
niet dat de Vl.-nationalisten uit den aard
der zaak slechts candidaten stellen in e
Vlaamsche arrondissementen. Zooals wij
in onzen vorigen brief schreven hebben de
Vl.-nationalisten op het laatste oogenbn
de eendracht in hun rangen weten te her
stellen en zijn zij in vrij alle plaatsen op
getreden onder de benaming „Vlaamsch
Blok." Nochtans is deze vooruitgang onver
hoopt. Wat de communisten betreft dezen
komen terug met 9 terwijl zij in de vorige
Kamer slechts 3 vertegenwoordigers had
den.
Bij de beoordeeling van dit alles vergete
men niet dat het aantal te begeven zetels
thans 202 bedroeg, terwijl de vorige
Kamer uit slechts 187 leden bestond. Er
zijn dus 15 zetels meer dan voorheen, door
het toenemen van de bevolking.
De beteekenis van de verkiezingen.
Deze uitslagen hebben een eenigszins
verbijsterenden indruk gemaakt. Aan ka
tholieke zijde beschouwt men de nederlaag
als een harde les, die er moet toe leiden
de partij te vernieuwen, zoowel in haar
programma als in haar leiders. Bij de
socialisten beschouwt men den uitslag als
een bewijs dat het gevaar voor de demo
cratie niet van links komt maar van
rechts. Bij de liberalen geeft men toe dat
er in het verleden zware fouten werden
begaan door het parlement en door de
partijen. Men schrijft de overwinning van
Rex toe aan de exploitatie van de politiek-
financieele schandalen, aan de misnoegd
heid ten gevolge van zekere maatregelen
zooals de devaluatie. Maar boven alles
stelt zich de vraag of men in België ook,
zooals in andere landen, naar een fascis
tisch of dictatoriaal georiënteerd Staats
bestuur gaat en welke de regeering zal
zyn van morgen.
Léon Degrelle, in een rede die hij
heeft uitgesproken gisteravond op het
balcon van zijn lokaal te Brussel, heeft
de partijen uitgedaagd en heeft ver
klaard dat er met de partijen geen
compromis zal volgen, dat het met de
partijen uit is in het land, dat er in
België plaats is voor slechts een enkele
partij, de volkspartij.
Tot slot volgde het „Rex vaincra" (Rex
zal overwinnen) dat het „Heil Hitier" be-
teekent van de Belgische rexisten.
Er is op het oogenblik niets te voorzien,
doch zeer waarschijnlijk zal Rex trachten
met alle middelen nieuwe verkiezingen
uit te lokken om door een voortdurende
agitatie de andere partijen het vuur aan
de schenen te leggen. Zal hij er in slagen
de openbare meening met zich mee te krij
gen in een nog grootere verhouding dan
thans het geval is? De uitslagen van de
verkiezingen zelf geven een antwoord op
deze vraag, want als men bedenkt dat in
Vlaanderen Rex slechts twee gekozenen
heeft (Antwerpen en Gent) zal men be
grijpen dat in de Vlaamsche provinciën
althans Degrelle's denkbeelden niet veel
invloed hebben. De toestanden in dit land
zijn heel anders dan in de landen waar de
dictatuur het van de democratie heeft ge
wonnen. Degrelle is een schitterende pro
pagandist en hij heeft op behendige wijze
aangelegenheden weten te exploiteeren,
die bij het gerecht aanhangig zijn. De
processen die tegen hem werden gevoerd
en die zooals men weet niet steeds ten
voordeele van de aanleggers eindigden,
terwijl zij tevens duidelijk aan het licht
brachten hoe tijdens de „regeering van de
bankiers" die de regeering Van Zeeland
vooraf ging onverkwikkelijke toestanden
bestonden, hebben hem een reusachtige
reclame bezorgd. Het succes van Degrelle
berust dus wel niet op een blijvende basis.
Veel zal afhangen van de wijze waarop
door de andere partijen, en door de nieuwe
regeering, zal worden opgetreden om te
gemoet te komen aan de openbare meening
die er blijkbaar genoeg van heeft door be
loften te worden gepaaid, die orde in den
Staat wenscht, lagere belastingen door
zuinig beher, enz. Slechts door den wind
uit de zeilen te nemen van Degrelle zal
men er in slagen zijn schip te doen stran
den. Dat is de overwegende meening.
De socialisten stellen nu reeds hun can-
didatuur voor de nieuwe regeering, al
thans deelneming hieraan, ten einde het
programma van de huidige regeering vol
ledig af te werken. Zij beseffen zeer goed
dat Degrelle invloed op de openbare mee
ning heeft gewonnen en dat zulks een ge
vaar vormt indien Degrelle de kans krijgt
om nog verder zijn gifpijlen op het regiem
af te schieten. De kwetsbare plaatsen moe
ten worden versterkt. Dat zij samenwer
king zullen zoeken met de andere democra
tische partijen staat vast en dat zij voor
zichtiger zullen te werk gaan in de verwe
zenlijking van nieuwe punten van hun
programma, inzonderheid het plan van
den arbeid, nu de kiezers het niet met een
verpletterende meerderheid hebben be
krachtigd, is te verwachten. Nochtans is
er het feit dat de comunisten, die in de
Waalsche provinciën Henegouwen en Luik
en te Brussel hun zetels hebben gewonnen
Vlaanderen telt geen enkel communist
hen tot avontuurlijke proefnemingen
zouden kunnen bewegen.
Hoe de Vlamingen stemden.
De Vlaamsche nationalisten danken on
getwijfeld hun succes niet aan het pro
gramma dat zij verdedigen, want de mees
te candidaten hebben dit op zak gestoken.
De Vlamingen hebben nationalistisch ge
stemd als reactie tegen den onwil in de
centrale besturen en het onbegrip waarvan
te Brussel steeds blijk wordt gegeven ten
opzichte van de Vlamingen en de Neder
landsche beschaving, die de hunne is.
Waarheen dit leiden moet is met te zeggen.
Te Brussel hebben de Vl.-nationalisten
twee gekozenen, wat zeer typisch is. Vrij
wel alle Brusselsche Vlamingen, die niet
aan de oude partijen zijn vastgeankerd of
opgenomen zijn in een beweging als deze
van de christen-democraten b.v. welke
haar candidaten had op de katholieke lij:t
en die ook Vlaamschgezind zijn, moeten
voor de lijst van het Vlaamsche Blok heb
ben gestemd. Zoo ook in andere arrondis
sementen. Men weet dat de Vlaamsche na-
tic-r slisten in de laatste jaren, onder den
invloed van de internationale gebeurte
nis! ei. wellicht en verblind door het gedoe
van de Hitleriaansche Dietsch-Nationaal
Solidaristen van Van Severen, die de
stichting van den Groot-Nederlandschen
Staat nastreven, ook fascistischen inslag
hadden gekregen. Dit ging tegen de ge
voelens in van de, meeste Vlamingen, die
be-pijpen dert hun vooruitgang aan de de
mocratie is te danken en dat, in de huidige
omstandigheden, een dictatuur in België
fataal anti-Vlaamsch zou zijn in haar uit
werking. Men besaft ook aan Vlaamsche
zijde dat het regiem niet volmaakt is en er
zekere wijzigingen kunnen gebeureh, zelfs
noodzakelijk zijn, doch dat zulks slechts
met voorzichtigheid moet worden aan
vaard en alle gevolgen eerst grondig die
nen onderzocht. Daarom hebben de an-
didaten van het Vlaamsch Blok hun fas
cistische beginselen, waar deze bestonden,
opgedoekt. Hun overwinning is een reactie
van de Vlamingen, die tevens een waar
schuwing is.
Op te merken valt dat de Vlaamsche
katholieken met het publiek-rechtelijke
structuur, waarmee zij de kiezers van de
Vl.-nationalisten hebben willen winnen,
niet veel hiermee hebben bereikt. Men
heeft in de publiekrechtelijke structuur
voor Vlaanderen, die door den heer Sap
en „De Standaard" wordt gewild niet veel
betrouwen, want zij zou naar de omstan
digheden te gemakkelijk kunnen verande
ren. Intusschen staat het toch vast dat het
zwaartepunt van de Vlaamsche beweging
nu niet meer in het parlement moet wor
den gezocht. Het parlement is een middel,
doch wetten vermogen niets indien de
Vlamingen buiten het parlement in het
dagelij ksche leven niet hun volksleven
weten te organiseeren op een wijze die hun
tot een kracht maakt. Het is maar al te
waar dat in- de zoogenaamde politiek
financieele schandalen, waartegen Degrelle
te keer ging, vooral Vlamingen of gekoze
nen van Vlaamsche arrondissementen wa
ren betrokken. De Vlaamsche kiezers heb
ben Degrelle nochtans niet. gesteund en
in den hevigen strijd door Degrelle tegen
den Vl.-katholieken leider van Gauwelaert
gevoerd, hierbij gesteund door een katho
liek blad als „La Libre Belgique", hebben
zij een besliste houding aangenomen, door
Van Cauwelaer, die de laatste plaats in
nam op de Antwerpsche lijst, met ongeveer
4C.000 voorkeurstemmen aan het hoofd
van de lijst te brengen en hem aldus te
kiezen.
Voor het genaaste gebied Eupen-Malmé-
dy-St.-Vithus was van Duitschgezinde
zijde propaganda gemaakt voor onthouding
bij de stemming, dat is blanco-stemmen bij
wijze van referendum tegen de annexatie
door België. In deze kantons zijn er onge
veer zooveel blanco-brieven als andere.
Vl.-katholieken over grondwetsherziening,
die meer autonomie zou moeten verschaf
fen in cultureele zaken, aan de Vlamingen,
Dat is voor de toekomst een vraagteeken
en een moeilijkheid. In de leidende meer
derheidskringen zau een dergelijke her'
ziening echter zoolang mogelijk worden
verhinderd en zal wel worden getracht
deze door administratieve maatregelen te
vervangen.
De ministerraad is te 5 uur gister
middag bijeen gekomen om zijn stand'
punt ten aanzien van de door de ver-
- kiezingen ontstane situatie te bepalen,
Na korte beraadslaging werd beslo
ten, den koning het collectieve ontslag
van het kabinet aan te bieden.
Min.-pres. v. Zeeland
De ministerraad, waarin besloten werd
dat de regeering zou aftreden duurde een
uur. Van Zeeland dankte zijn medewer
kers voor den arbeid, welke in wederzijds
vertrouwen werd verricht. Van der Velde,
als vice-president, bracht hulde aan de
groote kwaliteiten van den premier Boves-
se en verklaarde, dat de regeering scheid'
de, zooals zij heeft gewerkt, in de meest
hartelijke samenwerking.
De koning aanvaardt het ontslag.
Volgens het blad „Vingtieme Siecle"
heeft minister-president van Zeeland zich
naar het paleis Laeken begeven teneinde
den koning het ontslag van het ministerie
aan te bieden. De koning dankte van Zee
land voor de den lande bewezen diensten
en verzocht hem zich met de loopende
zaken te blijven belasten. De koning zal
waarschijnlijk heden de besprekingen
omtrent de vorming van het nieuwe mi'
nisterie beginnen.
Een nieuw kabinet van Zeeland?
Aldus eenige bedenkingen. Men mag be
sluiten dat België in de eerste maanden
nogal bewogen politieke dagen zal bele
ven. De regeering Van Zeeland heeft ont
slag genomen. Men verwacht een nieuwe
regeering Van Zeeland, die dan voor een
zware taak zal komen te staan. Hij moet
wel een plan op zak hebben, vermits hij
in een rede, enkele maanden geleden ge
sproken heeft over structuurhervormingen.
Men mag aannemen dat op de oude poli
tieke leiders geen beroep zal worden ge
daan. De tijd is aan de vernieuwers. In
Vlaamsch opzicht zal er wel naar gestreefd
worden dat de structuurhervormingen ook
wat voor de Vlamingen meebrengen, en
men spreekt, in den geest van de vroegere
verklaringen van Vl.-nationalisten en van
De 's-Gravenhaagsche justitie heeft
dezer dagen ingegrepen in een zeden-
schandaal, dat, naar men ons verze
kerde, het grootste zal worden van
wat men in de laatste jaren op dit ge
bied heeft beleefd.
De omvang van het schandaal is
thans nog niet vast te stellen, er zijn
reeds negen personen in het huis van
bewaring ingesloten, terwijl thans
reeds vaststaat, dat achttien personen
bij dit schandaal betrokken zijn.
De justitie droeg reeds geruimen tijd
kennis van het feit, dat er in uitgebreiden
kring het misdrijf gepleegd werd, dat
strafbaar gesteld is bij artikel 248bis van
het Wetboek van Strafrecht (ontucht met
minderjarigen van hetzelfde geslacht).
De moeilijkheden, waarvoor de politie
hier geplaatst was, waren groot en vele,
omdat het bezwarende materiaal uiterst
moeilijk te verzamelen was.
Eindelijk was het justitieele onderzoek
echter zoover gevorderd, dat men tot de
aanhouding van eenige personen kon
overgaan.
Het bleek, dat bij dit schandaal be
trokken waren eenige hooggeplaatste
ambtenaren van enkele departementen.
De justitie ging er toe over om den
thesaurier-generaal van het departement
van financiën, mr. R., die met een regee-
ringsopdracht in Duitschland vertoefde,
dezer dagen, onmiddellijk na zijn terug
keer in den Haag te arresteeren.
Naar ons werd medegedeeld heeft mr.
R., die gisteren in het huis van bewaring is
ingesloten, reeds bekend, zich aan de hem
ten laste gelegde feiten te hebben schul
dig gemaakt.
Voorst zijn gearresteerd mr. F., raad
adviseur van het departement van justitie
en voorts verschillende personen uit de
kringen van kunstenaars.
Het onderzoek van de Haagsche justitie
heeft zich ook uitgebreid tot andere ge
meenten in ons land, en met zeker
heid kanworden medegedeeld
datnogmeerderearrestaties
zullen volgen.
Het betreft hier een club van personen,
die regelmatig bijeenkomsten hielden en
waar de in artikel 248 bis wetboek straf
recht bedoelde misdrijven, zoowel met
minderjarigen als met meerderjarigen
werden bedreven.
Nu enkele minderjarige jongens een
bekentenis hebben afgelegd, is te ver
wachten dat dit schandaal als 'n sneeuw
bal-systeem zich zal uitbreiden en dat
nog ongedachte feiten aan den dag zullen
komen.
Hedennacht zijn de daders, twee
Duitschers, gearresteerd,
In den afgeloopen nacht om half
twee is de politie van Nieuwkoop er
in geslaagd de beide daders van den
roofoverval op den chauffeur W. P. van
Lieshout te arresteeren. Om ongeveer half
elf des avonds ontving de politie van Al
phen aan den Rijn bericht van den inspec
teur te Noord wijk, dat aldaar een tweetal
Duitschers, die wegens een of ander delict
werden gezocht spoorloos verdwenen waren,
terwijl tevens door een raadslid uit Alphen
aan den Rijn aan de politie werd medege
deeld, dat in de Bruggestraat te Zwammer-
êfem twee mannen waren gesignaleerd, die
beantwoordden aan het gepubliceerde signa
lement van de daders van den roofoverval.
Een ware klopjacht.
Deze mededeeling werd dadelijk aan alle
omliggende gemeenten bekend gemaakt,
waarop een ware klopjacht werd georgani
seerd, waaraan zelfs particulieren deelna
men. Een boerenarbeider had bemerkt, dat
de beide mannen den Aarlanderveenschen
polder waren ingevlucht en nadat ongeveer
twee uur lang gezocht was, gelukte het de
politie te Nieuwkoop de daders te arrestee
ren. Bij hun arrestatie legden zij dadelijk
een volledige bekentenis af.
Het waren de 22-jarige monteur E. B. uit
Celle (bij Hannover), die reeds vijf jaar te
Noordwijk woonachtig was en de 27-jarige
metselaar W. S., die kortgeleden van Celle
naar Nederland was vertrokken.
Daar zij den laatsten tijd werkloos zijn
geweest hadden zij het plan opgevat weer
naar Duitschland terug te keeren. Ten ein
de gemakkelijker de grens te bereiken, be
raamden zij den roofoverval op den chauf
feur om in het bezit van den wagen te ko
men.
Zij bleken ook te Noordwijk reeds eenige
beroovingen en inbraken te hebben ge
pleegd. Zij zijn ter beschikking van den of
ficier van justitie te Den Haag gesteld.
Ter plaatse, waar men het slachtoffer
heeft neergeslagen, heeft de politie den ha
mer gevonden, waarmede het misdrijf is ge
pleegd. Het is een zware moker met korten
steel, welke een der beide personen bij zich
moet hebben gedragen.
Naar wij vernemen, was de toestand van
v. L., die nog in het academisch ziekenhuis
te Leiden wordt verpleegd, hedenmorgen
naar omstandigheden redelijk wel.
Hedenmorgen vroeg is nabij de Bel
gische grens te Maastricht de 26-jarige
ongehuwde Bierman, wonende te Maas
tricht, door ambtenaren doodgeschoten.
Bierman kwam met een auto, gela
den met suiker en margarine, uit Klein-
Ternaaien en weigerde op sommatie
van de ambtenaren te stoppen. Ook na
het lossen van eenige waarschuwende
schoten reed B. met onverminderde
vaart door. De ambtenaren achtervolg
den B. in een anderen wagen en lostten
daarbij nog een aantal schoten.
Hierbij heeft een der kogels B. in het
achterhoofd geraakt. De auto van B. reed
twintig meter verder tegen de leuning van
een der bruggen over het kanaal Luik
Maastricht. B. werd uit den wagen geslin
gerd. Hij bleek door den kogel gedood te
zijn. Het lijk is naar het ziekenhuis te
Maastricht overgebracht. De auto met smok
kelwaar is in beslag genomen.
