VI E R I N G JULIA N A D A G.
heiloo
enkhuizen
bergen
beverwijk
langendijk
grootschermer
noordscharwoude
Indische Kroniek
Zuiverder klasse-indeeling bij de spoorwegen,
Nadeelen door gebrek aan controle, maar een
goede controle zou nog veel méér kosten.
Het weer in Indië in de war.
Vennewaterspolder.
Het bestuur der Vennewaterspolder had
Dinsdagavond een openbare vergadering
belegd in café Morsch. De voorzitter, de
heer Jb. Zoon, opende en deelde mede, dat
het bestuur voorstelde om een kasgeldlee
ning aan te gaan. Uit de toelichting bleek
dat in een openbare vergadering een besluit
moet worden genomen. Voorgesteld werd
om 500 te leenen. Door deze leening wor
den de lasten verhoogd en voorgesteld werd
om grasland met 10 te belasten en geest
gronden 5 (vroeger 8 en 4).
Daar de 500 die men wil leenen vrijwel
zijn gebruikt of voor betalingen bestemd,
werd hiertoe besloten.
Aangeboden werd de rekening. Ontvang
sten 3333.24, uitgaven 3254.97, batig sal
do 78.27. Aangeboden werd de begroo
ting. Vastgesteld in ontvangsten en in uit
gaven op 3709.46, onvoorziene uitgaven
15.87. De rekening ligt (ten huize van den
secretaris) ter inzage tot 30 Mei e.k. Daar
na sluiting.
Floraliatentoonstelling
Het bestuur van de Floraliatentoonstel
ling heeft, aangemoedigd door de spontane
medewerking in het vorig jaar. Woensdag
avond besloten om wederom planten uit te
reiken aan de kinderen der O.L. school,
Bijz. scholen en kleuterscholen. Dankbaar
was men gestemd over de spontane mede
werking van alle onder wijzers (essen) en
ouders. Daaraan is het succes te danken,
Voorgesteld werd uit te reiken (naar keu^
ze) geranium (dubbel rood), Coleus hybri-
des, Asparagus Sprengeri, Petunia, Mignon
dahlia (rood kapje), Ster van Bethlehem,
Cuphea, Fuchia, Begonia Gracilus (wit) en
Lobelia Cardenall (Queen Victoria). Het
bestuur, aangevuld met eenige dames en
heeren zullen niets onbeproefd laten om dit
jaar iets extra's te doen.
Daarom werd besloten om zich met de
V.V.V. in verbinding te stellen om zoo mo
gelijk een bloemencorso te houden. Hierna
kreeg het bestuur mandaat om die voorbe
reiding en samenwerking te treffen die men
noodig oordeelt.
Voorjaarsvergadering V.V.V.
De V.V.V. hield Dinsdagavond zijn
voorjaarsvergadering in „De Rustende
Jager". De voorzitter, de heer J. Th. van
Diepen, opende op de gebruikelijke wijze
en deelde mede, dat het bestuur van zijn
bevoegdheid gebruik maakte en een admi
nistrateur aanstelde in den persoon van den
oud-secretaris Vierkant (Applaus.)
Behandeld werd de agenda van de Fede
ratie-vergadering V.V.V. te Schoorl en van
de A.N.V.V. te Assen. Voor de laatste wer
den afgevaardigd G. Smits en A. P. Dijksen
Men vroeg, of niet meer ter Coulster ver
licht wordt. De commissie stelde zich op het
standpunt, dat buurtcommissiën voor de
verlichting moet zorgen. Wij hebben geen
geld voor al die zaken.
Daar de V.V.V. in 1937 dertig jaar be
staat, moet men om de verlenging der sta
tuten vragen en eenige wijziging werd
voorgesteld. Het bestuur stelde voor om den
voorzitter door het bestuur te laten kiezen.
Dit voorstel werd bestreden, omdat men de
souvereiniteit der vergadering wilde hand
haven. Het bestuursvoorstel werd verwor
pen met 1114 stemmen.
Voorgesteld werd, dat men om bestuurs
lid te worden een jaar in de gemeente moet
wonen en om stemrecht uit te oefenen een
half jaar lid moet zijn. Dit voorstel, dat
werd bestreden, werd aangenomen met
213 stemmen.
Voorgesteld werd, dat het bestuur het
gebouw voor Sport en Kunst mag verhuren,
zonder goedkeuring der vergadering. Zooals
het nu staat, mag het eigenlijk niet, men
moet bijv. voor het verhuren van staan
plaats voor een kast goedkeuring vragen.
De huurders van het gebouw kwamen hier
tegen op. Het zou wel eens kunnen gebeu
ren, dat men de vereenigingen die kunst en
sport beoefenen, uitsluit en verhuurt aan
iemand, die meer wil geven.
De voorzitter ontkende, dat zulks moge
lijk is. Het gebouw is voor de vereenigin
gen, die kunst en sport beoefenen. Boven
dien komt de begrooting in de vergadering.
Verleden jaar is wel gebleken, dat men de
huur lager stelt, dan was voorgesteld doör
het bestuur. Het voorstel van het bestuur
werd aangenomen met 1511 stemmen.
Kwestie combineeren functies. De heer
Mossel vroeg of men een persoon wipt, als
hij het bestuur niet welgevallig is. Spr. be
doelde de kwestie van den penningmeester,
wiens functie men aan den secretaris wil
opdragen. De voorzitter zeide, dat het be
stuur de functies verdeelt. Als een persoon
overbelast is en men vindt dat te lastig
dan geeft men het aan een ander. Zoo is hel
en niet anders. De vergadering besloot
hierop niet in te gaan, de bestuursleden zijn
onze vertrouwingsmannen. Het bestuur
kreeg mandaat om de verlenging statuten
aan te vragen.
De heer Eriks bracht rapport uit van de
verloting. De baten waren 127.48. Dank
werd gebracht aan Doves en Eensgezind
heid. (Applaus.)
Rondvraag.
De heer J. L. Groot vroeg, hoe men zich
de commissie van beheer van het Sportge
bouw indenkt. De vereenigingen willen wel
een lid aanwijzen, doch we hebben geen
stemrecht, wat moeten we dan?
De voorzitter zeide, dat men veel kan be
spreken en voorstellen. De uiteindlijke be
slissing is bij het bestuur van V.V.V. Daar
na werden verschillende vragen gesteld over
het beheer van het Sportgebouw. De huur
ders willen meer zeggingsschap en zeer
lage huur en bovendien verlichting en ver
warming. Eensgezindheid komt daar telkens
op terug.
De voorzitter zeide, dat men zeer veel,
zoo niet alles kan oplossen als de vereeni
gingen een lid uit hun midden benoemen.
De heer A. N. K. Hopman begreep de oppo
sitie niet. Men moet het gebouw toch pro
ductief maken, wat wil men eigenlijk? De
heer J. L. Groot (Doves) zeide, dat als men
«en uitnoodiging krijgt, men zal komen. De
ter Beemster (Eensgezindheid) zeide, dat
4e beantwoordingsbrief van 4 Januari 1936
steeds was verschoven. Spr. sloot zich aan
bfl den heer Groot. De heer Schraale had
jttees voor vele kosten als men een admi
nistrateur en hulp voor den secr.-penningm.
benoemt. De voorzitter zeide, dat men alles
belangloos doet De heer Mossel vroeg
medewerking om met „Floralia" een bloe
mencorso te krijgen, natuurlijk op een een
voudige leest geschoeid. Naar Bergen kun
nen we niet kijken. Besloten werd om
medewerking te verleenen (als het uitvoer
baar is). De heeren van Gemeren en Mossel
werden benoemd, die een derde lid zullen
aanwijzen. Na bespreking van minder be
langrijke zaken volgde sluiting.
Het carillon.
Het vernieuwde carillon van den toren te
Enkhuizen zal officieel in gebruik worden
genomen op den Tweeden Pinksterdag. Bij
deze inwijding zal de burgemeester een
rede houden,
Het werk werd uitgevoerd door gebr.
van Bergen te Heiligerlee. Toegevoegd wer
den aan het speelwerk 7 nieuwe klokken;
zes oude klokken werden vernield. Het
carillon bestaat nu uit 42 klokken.
De Boerenleenbank over 1935.
De Coöperatieve leenbank alhier hield
Dinsdagavond haar jaarlijksche algemeene
vergadering in het gebouw „St. Jan", on
der voorzitterschap van den heer H. Kager
Het woord werd gegeven aan den heer
Keesom, accountant te Alkmaar, die de
financieele resultaten over 1935 mede
deelde en toelichtte. Hieraan ontleenen wij
het volgende:
Balans. Bezittingen: kas 11525.51, uit
staande vorderingen 127336.04, te goed
in loopende rekening van de leden
18173.27 en van den bankier der bank
23820.55, effecten 40981.56, brandkast
(nieuw aangeschaft) 480, te vorderen
rente over 1935 656.75 en over vorige
jaren 352.24, koersverschillen effecten
3184.22.
Schulden. Schuldig aan de spaarkas
220052.46, reserve voor onzekere vor
deringen 456.61, reserve 4451.41.
Aangenomen werd een voorstel van het
bestuur om de koersverschillen direct af
te schrijven, zoodat de reserve wordt
4451.41 plus de bedrijfswinst 1935
1549.66, min koersverlies effecten
3184.22, blijft 2816.85.
Spaarkas. Ontvangen 33087.25, terug
betaald 28584.46.
Voorschotten. Terugontvangen 19595.55,
uitgegeven aan nieuwe voorschotten ƒ8808.
Loopende rekening. Ontvangen van leden
1600 en uitgegeven aan leden 1210.45.
Ontvangen van den bankier 28509.40 en
uitgegeven 45404.80.
Intrest. Aan intrest werd ontvangen
van voorschotten over 1935 5887.56 en
over vorige jaren 770.45. In loopende
rekening werd aan intrest ontvangen
3103.96.
Spaarkas. Aan rente werd bijgeschreven
en uitbetaald 6363.80. Saldo's der spaar
gelden op 1 Januari 1935 215549.67, in
gelegd in 1935 116050.95, bijgeschreven
rente 6305.94, samen 337906.56. Te
rugbetaald 117854.10. Saldo's der spaar
gelden op 31 Dec. 1935 220052.46.
Herbenoemd werden tot lid van het be
stuur de heer H. Kager en tot lid van den
raad van toezicht de heer N. Smit, die
beiden hun herbenoeming onder dankzeg
ging aanvaardden.
Op voorstel van het bestuur werd de
rentevoet bepaald als volgt: rente voor
schotten en in loopende rekening 5
rente spaargelden voor leden 3Vi cn
niet-leden 2»/i
Tot leden der financieele commissie
voor 1936 werden bij acclamatie benoemd
de heeren J. de Waard, W. Busker en C.
L. Berkhout.
Bij de rondvraag werd de vraag gesteld
hoe lang men aansprakelijk blijft bij be
danken als lid. Het antwoord hierop luid
de dat opzegging moet geschieden ten
minste drie maanden vóór afloop van het
kalenderjaar, terwijl de aansprakelijkheid
eindigt een jaar na beëindiging van het
lidmaatschap.
Mevr. PaarlbergHartland bracht ook
het financieel verslag uit, dat vrij wat on
gunstiger was dan verleden jaar het ge
val was. Het jaar begon met een voordee-
lig saldo van 329.64. Ontvangen was
1097.86 en uitgegeven 1161.72, zoodat
er een nadeelig saldo van 63.86 was; dit
saldo is echter door crediteering van het
H. B. teruggebracht tot 22.92.
Deze financieele toestand lokte vanzelf
sprekend besprekingen uit over de maat
regelen welke men dacht te moeten ne
men, om hierin verbetering te krijgen.
De reiskosten werden wel wat hoog ge
vonden. Dit is een gevolg van het feit, dat
de reizen naar Nunspeet heel wat geld
vragen.
Men besloot tenslotte, dat een speldjes
dag zal worden gehouden in het najaar,
terwijl ook nog de aandacht werd geves
tigd op een eventueel te houden filmavond
om de kas te stijven, in verband met het
30-jarig bestaan van de afdeeling.
Medegedeeld werd, dat drie kinderen
uit Noordscharwoude naar het Bio-vacan-
tieoord zijn uitgezonden voor een verple
ging van 10 Mei tot 18 Juni.
Er zal een kleedingsfonds worden ge
sticht, waarin vijf cent per verpleegdag
wordt gestort. Uit dit fonds kan dan het
een of ander kleedingstuk, dat noodig
mocht blijken té zijn, worden aangekocht.
De rekening en het jaarverslag werden
onder dank aan de secr.-penningmees-
teresse goedgekeurd en vastgesteld.
Na de rondvraag werd de vergadering
met woorden van dank door de presidente
gesloten.
LeekenspeL
Het leekenspel „Verlaten" dat de vorige
week door den Vrjjz. Christel. Jong. Bond te
Beverwijk in de Doopsgezinde kerk aldaar
is opgevoerd, is zulk een succes geweest, dat
genoemde bond uit Schoorl een uitnoodi
ging ontvangen heeft om op den lsten
Pinksterdag daar dit spel, waarvan ds. v.
Calcar te beverwijk auteur is, te herhalen.
Deze uitnoodiging is volgaarne geaccep
teerd.
Bij goed weer zal het stuk in de open
lucht, anders in een tent gespeeld worden.
Belasting betaald voor een ander.
In de vergadering van den polder Geest-
merambacht werd mededeeling gedaan van
een eigenaardig voorval bij den bouw van
een woning. Acht en twintig jaar geleden
werd nabij het stoomgemaal een woning ge
bouwd voor den tweeden machinist. Ver
leden jaar is echter komen vast te staan,
dat dit huis was gebouwd op grond van de
N.-H. kerk te Zuidscharwoude, welke kerk
gedurende al die jaren de grondbelasting
en Hoogheemraadschapslasten had betaald,
hetgeen niet noodig zou zijn geweest .wan
neer het bezit van den polder was, omdat
het hier een ambtswoning betrof.
Thans is het huis aan den polder overge
dragen en de door de kerk betaalde polder
belasting gerestitueerd. Het polderbestuur
zal nu trachten, het de onverplicht betaalde
grondbelasting (een bedrag van f 200) van
het rijk terug te krijgen.
De reddingsbrigade.
De reddingsbrigade Langendük heeft
Dinsdagavond haar eerste oefeningsavond
gehouden in de zweminrichting te Broek op
Langendijk. Hoewel de temperatuur te koud
was, begaven zich toch enkele leden te
water.
Het verdere gedeelte van de oefeningen
bestond uit het werpen met reddingsklossen.
Staatspensionneering.
Onder voorzitterschap van den heer S.
v. Stralen hield de afd. Groot-Schermer van
den Bond voor Staatspensionneering haar
ledenvergadering op Dinsdag 26 Mei ten
huize van den heer J. Kaij.
De propaganda-avond die in samenwer
king met tooneelvereeniging „Thalia" was
gehouden, had voor de kas een nadeelig
saldo opgeleverd van 15.
De rekening van den penningmeester, den
heer F. Wiedijk, werd goedgekeurd. In kas
was nog 20,13, waarvan de pasgenoemde
15 nog betaald moet worden. De afd. telt
50 leden.
De rekening „autotocht ouden van dagen
1935" gaf een batig saldo van ruim 7
Tot afgevaaaiigde der alg. verg. te Am
sterdam werd aangewezen de heer F. Wie-
dijk, die vrij mandaat verkreeg, nadat de
beschrijvingsbrief behandeld was.
Hierna volgde de bestuursverkiezing. Aan
de beurt van aftreden waren de heeren F.
Slooten en F. Wiedjjk, die werden her
kozen.
Aan ode orde was thans de bespreking
van den autotocht der ouden van dagen.
Algemeen was men van gevoelen, wederom
zoon' tocht te moeten organiseeren. Hoewel
men gebonden is aan de eventueele ont
vangsten, werd voorloopig vasgesteld, dat
de reis zal gaan via HoornWieringermeer
naar 't monument op den Afsluitdijk, van
daar terug over Wieringen en de Kooy naar
Camperduin, Schoorl en Bergen. Men denkt
iri de eerste helft van J%li uit te gaan. Met
den wensch, dat evenals voorgaande jaren,
de ouden van dagen een prettig uitstapje
zullen krijgen, werd de vergadering ge
sloten.
alleraardigste jongedames te lat*» rondloo.
pen met lijsten waarop voor het lidmaat*
schap geteekend kon worden. Het was êfo.
wjjls Onbeleefd om neen te zeggen en tfe
vrouw en het militaire zijn nu eenmaal »o«
nauw met elkander verbonden, dat het geen
pas zou geven van deze werving ook maar
één woord kwaad te zeggen, Neptimus
bracht ter opluistering van het doopfeest
toch ook zijn gemalin mede? Het was an
ders voor de eerste maal, dat w(j hier hoor^
den, dat Neptunus vast en soliede getrouwd
was.
De film zal het doen. Zij draait in Batavia
thans in 2 bioscopen tegelijk en zonder
kwaad te zeggen van de producten van de
Holland film-„producties", mag gerust ver
klaard worden, dat „20.000 mijlen bovej
zee" wel het meest aantrekkelijke exem^
plaar van Hollandsche filmkust is, hetwelk
tot nu toe hier werd afgedraaid. Dit is niet
als onvriendelijkheid bedoeld, maar in de
geschiedenis van de reis van de K. XVTH is
het Hollandsche karakter beter uitgekomen,
dan in welk beeld ook, al speelde dit te
midden van een typisch Hollandsche buurt
of omgeving.
Autotocht ouden van dagen.
Het comité voor het organiseeren van
een autotocht voor de ouden van dagen van
Noordscharoude en Oudkarspel vergaderde
Dinsdagavond in hotel Concordia alhier. Me
degedeeld werd, dat door de 'ingezetenen
weer zoodanig op de lijsten is geteekend, dat
een uitstapje kan worden georganiseerd.
Zeven en twintig autohouders hebben hun
medewerking toegezegd. Als doel van de
tocht werd vastgesteld een bezoek aan Hil
versum, door het Gooi en naar Valkeveen
en omgeving.
Als datum werd vastgesteld Woensdag 10
Juni a.s.
Als het weer nu wil meewerken, zal den
oudjes weer een prachtige dag worden be
zorgd.
Centraal genootschap.
4
Het Centraal Genootschap voor Kin
der Hersteilings en Vacaritie-kolonies afd.
Langendijk hield Woensdagmiddag een
alg. ledenvergadering in hotel Concordia,
alhier. De opkomst van leden was niet
groot.
De presidente, mevr. EecenSlot, open
de de vergadering met een woord vr.n
welkom op deze dertigste algemeene ver
gadering, welke eigenlijk een jubileum-
Batavia-Centrum, 5 Mei 1936
De verjaardag van prinses Juliana is hier
op den avond van 29 April herdacht. Dit
zal een Hollander mogelijk wat vreemd in
de ooren klinken, omdat 30 April de ge
boortedag is, welke in 't moederland en ook
officieel hier gevierd wordt. Maar indien hij
op de hoogte is van de dagindeeling en de
wijze van leven in de tropen, dan zal hij
den zin van deze verschuiving begrijpen.
De algemeene uitgaansavond in Indië is
niet die van Zondag, doch van Zaterdag.
Wij staan hier vroeg op, half 7 mag laat
worden genoemd, omdat velenreeds om
half 6 of 6 uur in hun voorgalerij de gebrui
kelijke koffie zitten te drinken. Avondvoor
stellingen nemen nimmer vóór 9 uur een
aanvang en zoo wordt het pakken van de
tweede voorstelling in een bioscoop of het
bijwonen van een tooneelvoorstelling oor
zaak van een tekort aan nachtrust. Het uur
van achter de klamboe kruipen valt dan
zeker niet voor half 1 en vóór de eerste
zonnestralen gaan we gewoonlijk het bed
al weer uit. Wie dus bij een uitgang niet
gekweld wil worden door de gedachte, dat
hij wilde dat hij naar huis kon gaan, omdat
er anders van slapen en slaap hebben wij
hier zeker niet minder noodig dan in Neder
land niets komt, die kiest voor een uit
gang den avond vóór een dag, waarop niet
gewerkt behoeft te worden. Hij kan dan uit
slapen en tot verder herstel van krachten
desnoods den geheelen morgen in pyama
doorbrengen.
Nu worden de cfficieele feestdagen hier
zeker niet minder intensief gevierd dan in
het oude land. Het nationale gevoel heeft
hier niet zooveel schakeeringeh, we durven
uit volle borst het Wilhelmus zingen, ook
zonder begeleiding en ons in het publiek
aan vroolijkheid overgeven, zonder angst,
dat „men" het gek zal vinden.
Is hier een viering van een feestdag aan
den gang, dan is zij vooreerst niet afgeloo-
pen. Het wordt gewoonlijk zeer laat en wil
er daarna nog van nachtrust sprake zijr,
dan moet die van een volgenden vrijen dag
worden afgehaald.
De 30ste April is een vrije dag, dus moet
het feest ter viering een dag te voren wor
den ingezet, om via middernacht op den
vergadering is.
TT j I ucn 1* W' V ia 411
jaarverslag werd uitgebracht door juisten datum te sluiten
,vl' aar berg Hartland en vermeldde In hotels is op 29 April overal bal met
ren .28 .ki"^: feestelijkheden. Er wordt doorgedanst tot
1095 de klok 12 uur slaat en dan staakt elk orkest
ren waren uitgezonden, met totaal
verpleegdagen. De gezondheidstoestand
van alle uitgezonden kinderen was veel
verbeterd, al waren de resultaten wel ver
schillend wat betreft de groei. Dit liep
van 7 ons tot bijna 14 pond.
Het ledental der vereeniging was per 1
Januari 296, tegen verleden jaar 319. Ver
deeld over de gemeenten was het: Oud
karspel 105, Noordscharwoude 106, Zuid
scharwoude 42 en Broek op Langendijk
43,
al is het te midden van een sleepende tan
go, een springende rumba of een kittelende
step. Even een oogenblik van stilte en dan
klinkt overal het Wilhelmus. De prinses is
jarig!
De stemming stijgt op slag. de reeds door
gebrachte uren worden als aangename
ouverture beschouwd voor een gebeurtenis
die thans eerst werkelijkheid is. Zoo gaat
het door geheel Indië.
Batavia heeft het alleen niet met het
weer getroffen. We zijn wel de kentering
door en hebben het begin van den drogen
oostmoessontijd, maar het weer is zoo in de
war, dat in den westmoesson in veel streken
te weinig regen viel om de paddi behoorlijk
uit te planten, de kentering duurde onge
kend lang en nu we eindelijk volgens den
kalender den drogen tijd ingezet hebben,
plast de regen neer. Op 29 April heeft Bata
via voor een goed gedeelte ondergestaan.
Uren stroomde het water loodrecht omlaag
en alle feestelijkheden, die, speculeerende
op den drogen tijd, buitenshuis waren vast
gesteld, moesten worden afgewimpeld. Dat
de regen ten slotte aan de stemming ner
gens afbreuk heeft gedaan, het was overal
meer dan vol, toont den zin voor feestvie
ren van den Indischman. Heeft hij eenmaal
iets besloten, dan wordt dit uitgevoerd, al
hadden de elementen nog 10 maal slechtere
Oranjeneigingen, dan zij ditmaal hebben
gedemonstreerd.
De aanpassing moge nog zooveel ellende
hebben veroorzaakt en tal van gezinnen tot
een totaal andere levenshouding hebben ge
dwongen, een mensch kan eenmaal niet al
tijd neerslachtig blijven en nu mogen wijze
theoretici zeer geleerdè betoogen ophangen
van het zetten van de tering naar de nering,
over geld uitgeven met verstand en overleg!
Wijs mij den man, die niet eens per jaar
meer uitgeeft dan het daggemiddelde van
zijn inkomen. En voor zulk een dag wordt
gewoonlijk een nationale feestdag uitgeko
zen. Onverstandig? Accoord lezer, maar in
het warme klimaat in Indië, waar gewerkt
wordt in een tempo, dat de meeste men-
schen in Holland zich niet kunnen voorstel
len, waar we in een zenuwspanning leven,
die van tijd tot tijd een veiligheidsklep noo
dig heeft, moeten we wel eens losbarsten,
willen wij het volle beheer over ons zelf
behouden. De tropenzon doet hier nu een
maal alles sneller en intenser groeien, ook
onze neigingen en behoeften. Indische'fees
ten hebben daarom niet ten onrechte ver
maardheid tot ver over de grenzen van dit
land
De film van de K. XVIII, die nu pas ge
draaid heeft, sloot op de feestelijkheden van
29 en 30 April uitnemend aan. Aanvanke
lijk was de datum van de voorstelling voor
den G.G. begin April bepaald, maar de reis
van den landvoogd naar Sumatra kwam er
tusschen en daarom werd de première uit
gesteld. Over de film zelf hoeft niets meer
gezegd te worden. Zij heeft reeds in Neder
land gedraaid. De stemming hier kan echter
lastig minder geweest zijn dan in het oude
land. De voorstelling was hoogst officieel.
De gouverneur-generaal was met zijn fami
lie uit Buitenzorg overgekomen, de geheele
raad van Indië aanwezig, evenals alle in
Batavia aanwezige directeuren van de
departementen. Alles wat de hoofdstad ver
der aan kopstukken telde en dat is een
respectabel aantal, had zich naar het Deca-
park begeven en de vereeniging Onze Vloot,
onder wier auspiciën deze voorstelling ge
plaatst was, deed verstandig in de pauze
De Staatsspoor heeft op 1 Mei de 4e klas
ingevoerd, of het is juister te zeggen, heeft
op bepaalde trajecten een zuiverder 'indee-
ling ingesteld, want de verdeeling in 4 groe.
pen bestond reeds lang. Alleen was er gceil
officieele 4e, maar wel twee soorten 3»
klas. kaartjes idjoe (groen) en kaartjes poe.
tih (wit). Idjoe was duurder dan poetih
zoodat de laatste feitelijk de 4e klas aanga'
ven. De klas poetih is geen verschijnsel van
de crisisjaren, maar heeft wel toen «en
groote uitbreiding gekregen. Het aantal
Europeanen, dat 3e gipg reizen, eertijds een
klas waar uitsluitend inlanders gebruik van
maakten, nam hand over hand toe en aan.
gezien velen liever niet te midden van in-
landers zaten en daarom gingen omzien naar
een ander middel van vervoer, dat de auto.
bus in ruime mate bood, heeft de S.S. da
klas poetih uitgebreid en verbeterd. Het niet
willen zitten te midden van inlanders moet
niet worden uitgelegd als een gevolg van
een gevoel van overzelfbewustheid, maar
de bodem van een wagon met inlanders is
in minder dan geen tijd bedekt met schil-
len van alle mogelijke en dikwjjls zeer on
welriekende vruchten, terwijl de gewoonta
om veel te spuwen, wat ondanks alle ver
bod in de treinen wordt doorgezet, er niet
toe medewerkt, dat een Europeaan zich
behagelijk gevoelt te midden van een omge
ving, die zich van deze vervuiling niets aan»
trekt.
De klas poetih trok steeds meer men-
schen, dames gingen er ook gebruik van
maken, de tweede klas liep wel wat leeg,
maar de poetih meer vol, omdat het aantal
reizigers toenam. Maar op de lange trajec
ten heeft de spoor deze klas nog niet inge
steld. Dit zou bij de toch al zoo terugloopen
de ontvangsten een nog grooter teruggang
brengen. Het concurreerende verkeer is
over deze afstanden minder scherp en daar
door moet wel van den trein gebruik wor
den gemaakt. De eerste klas zal, althans in
den tegenwoordigen omvang, zijn langsten
tijd wel hebben beleefd. Behalve vermogen
de vreemdelingen en ambtenaren, die krach
tens hun positie bij dienstreizen van de
eerste -klas gebruik mogen maken, zit er
eigenlijk niemand in. Onlangs zeide mij een
bankdirecteur, die betalend van de eerste
klas gebruik had gemaakt, dat hij zich ge
durende de reis had geschaamd. Met hem
zaten er nog 8 menschen in den .wagon en
hij was de eenige, die géén vrijkaartje had.
Het terugbrengen van het aantal plaatsen
in de eerste klas tot een derde en het be
schikbaar stellen voor de kaartjes poetih van
een goed deel Van de ruimte in de tweede
klas, kan de spoor alleen voordeel brengen,
omdat het reizen op goedkoope kaartjes er
vermeerdering door zal ondergaan, zonder
dat er een enkel kaartje eerste klas minder
door zal worden verkocht
Commercieel zal verder een scheiding
tusschen lagere inlanders en Europeanen bij
het reizen de maatschappij slechts tot voor
deel kunnen strekken. Alle ethische overwe
gingen behooren hier verre te blijven, maar
de manier van reizen loopt te ver uiteen.
In den eendaagsche, den trein die van
West-Java naar Soerabaja loopt, is practisch
de scheiding reeds doorgevoerd. Het is ver
standig in dezen trein plaats te bespreken
en iemand, die 3e klas reist, kan een plaats
bespreken in den z.g. wagon voor Europea
nen. Officieel bestaat deze wel niet, maar
door het plaatsen van soort bij soort, wordt
voor beide groepen het reizen aangenamer
gemaakt. De invoering van een 4e klas op
de kleine trajecten gaat van dezelfde ge
dachte uit.
De 4e klas kan echter wat moeilijkheid
brengen, omdat zij alleen voor de treinen
voor interlocaal verkeer en niet voor de
centuurbaan is ingevoerd, hoewel deze trei
nen aansluiting geven. Iemand, die een
kaartje 4e klas koopt, mag op de centuur
baan in de derde gaan zitten, om later weer
in de 4e over te stappen. Bij het toch reeds
zeer onvoldoende toezicht op het in de juis
te klas gaan zitten, kan het niet anders of
idjoemenschen, komen in de poetih terecht
in nog grooter getale dan nu reeds het ge
val is. Het aantal personen, dat zonder be
talen van een trein gebruik weet te maken
is groot. Zij stappen in op een klein station
netje waar geen kaartjescontrole bestaat en
stappen uit of bij een stopplaats van een
centuurbaan of bij een ander klein station
netje. De S.S. is hiermede bekend, maar het
instellen van een doeltreffende controle door
menschen, die durven op te treden, zou ver
moedelijk duizenden meer kosten dan thans
te weinig ontvangen wordt. Zoo is ook de
controle op postkantoren op eenzame plaat
sen in de buitengewesten zeer onvoldoende.
Het bedrag, dat ieder jaar als gevolg hier
van als „tekort" moet worden geboekt,
loopt in de tienduizenden, maar een contro
le over afstanden gelijk aan die in Europa,
zou eenige malen dat bedrag kosten en toch
in veel gevallen niet tot het resultaat voe
ren, omdat wij hier iets hebben, dat „kabar
angin" heet (nieuws, dat door de wind
wordt meegevoerd) en dat de komst van een
controleur dagen te voren bekend maakt in
de plaats, waar hij gelijk een bom zou moe
ten verschijnen.
