DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. DE KABINETSVORMING IN BELGIË De exploitatie van het Victorie-bad. No. 126 138e Jaargang Naar een nieuwe driepartijdige regeering-Van Zeeland. Nog de verkiezingsresultaten. De staking in Frankrijk. Stad en Omgeving, De „Overdekte" wil een poging doen het bad nog rendabel te maken. DURE PRINCIPES. De onrust in Palestina. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.— franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VERTEN TIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 29 Mei 1936 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. (Van onzen correspondent.) Brussel, 28 Mei 1936. Men heeft, aan katholieke zijde, in België niet veel tijd noodig gehad om, na de ver bijsterende verkiezingsuitslagen, op adem te komen. Een berekening heeft uitgewezen, dat de traditioneele katholieken, de christen democraten, de rexisten en de Vlaamsche' nationalisten een „klerikaal" front vormen van 100 afgevaardigden in de Kamer op 202 leden, wat een vooruitgang is, daar in de vorige Kamer slechts 87 „klerikalen" zetel den, bestaande uit 79 katholieken en 8 Vlaamsche nationalisten. Men besluit hier uit dat de katholieke gedachte niet aange tast is in België, integendeel. Dit is natuur lijk niet onjuist gezien. Anderzijds is men tot bezinning gekomen wat betreft de rexis ten en het besluit is wel dat 16 Vlaamsche nationalisten, de 21 rexisten en de 9 com munisten slechts een oppositie vormen van 46 afgevaardigden, zoodat er nog 156 ande ren een stevige meerderheid kunnen vor men. De regeeringspartijen zijn bijgevolg niet aangetast, zoo luidt het, zij betalen slechts den tol dien men verwachten moest, na de vele onpopulaire maatregelen die moesten worden genomen. Had de regee- ring-van Zeeland geen verbetering gebracht, dan zou de uitslag er nog anders uit gezien hebben. Voor dit standpunt is ook wat te zeggen. De premier, van Zeeland, is geen parle mentair en hij is dus buiten den kiesstrijd gebleven. Dit heeft zijn crediet bij de open bare meening verscherpt. Hij krijgt zoowat d« beteekenis van een scheidsrechter. Zoo als aangekondigd heeft hij de regeering ont slag doen nemen en de koning houdt consul taties, alvorens een opvolger te kiezen. Ver moedelijk zal van Zeeland zelf zijn opvol ger zijn. Daar is het meest spraak over. De katho lieke en socialistische leiders hebben zich hiervoor reeds uitgesproken en de partij ver gaderingen die worden belegd zullen onge twijfeld besluiten nemen in den zin dat een nieuwe driepartijdige regeering wenschelijk is, onder de leiding van een man als van Zeeland die, jong zijnde, buiten de politiek staande, van katholieke afkomst, maar met denkbeelden op economisch gebied die de socialisten bevallen, aan den geest van het oogenblik tegemoet komt. Alleen bij de liberalen is er aarzeling. Er is een neiging om te trachten de partij te versterken door haar in de oppositie te doen treden. Doch dit zal wel veranderen. Men laat zich gaarne bidden en smeeken bij de liberalen, om dan eischen te kunnen stellen. De liberale partij is een gezagspartij van traditie, met tal van ministrabele personen, die slechts met lee- de oogen een kans, om minister te worden, zullen laten ontglippen. Op het oogenblik dat wy dit schrijven wordt verwacht dat de koning ook de lei ders van de Vlaamsche nationalisten, mr, H. Borginon en van de rexisten Léon Degrelle bij zich zal roepen. Dit zou een moedige daad zijn van den jongen vorst. Zoo wordt er algemeen over gesproken, maar men onthoudt zich van commentaar. Degrelle bevindt zich op het oogenblik in het Groot-Hertogdom Luxemburg, om uit te rusten van de verkiezingscampagne. Zijn orgaan „Le Pays Réel", gaat fel te keer te gen zoogenaamde onregelmatigheden met het optellen van de stemmen in West-Vlaan deren, bewerende dat er tegen Rex werd ge knoeid. Intusschen heeft men in dit orgaan ook eenige eischen van de Rex-partij kunnen lezen, waarvan de onmiddellijke verwezen lijking zal worden nagestreefd. Bij gebrek aan een vast omlijnd programma van „Rex" kan dat als voorbeeld dienen. De eischen van „Rex". Het orgaan van Degrelle eischt radicale afschaffing van alle politiek in de radio. De meerderheid van de Belgische openbare meening zal het hiermee wel eens zijn. Ver der de afschaffing van de crisisbelasting, die zwaar op alle loonen weegt; vermindering van de grondbelasting, invoering van een belasting op alle rechtstreeksche en on- rechtstreeksche winsten die door de deva luatie werden gemaakt, radicale afschaffing van de parlementaire vergoeding, met ver vanging door zitpenningen, verbod van po- litiek-financieele cumuls voor alle openbare mandatarissen, streng toezicht op de wapen nijverheid en den wapenhandel, onverbid- dellijke taxeering van de winsten der ka- nonnenhandelaars, vermindering van het aantal Kamerleden op 100 en van de senato ren op 50, parlementair onderzoek, met uit gebreide volmacht over alle feiten die se dert 30 November 1933 werden onthuld (men leze: door Rex); instelling van een commissie voor verzoekschriften, die elke klacht betreffende de openbare belangen zal onderzoeken en sancties zal voorstellen beperking tot 4 pCt. maximum van de in trest-waarborgen die door de kolonie aan de „hyperkapitalistische ondernemingen' zyn toegestaan, verlaging tot 7 pCt maxi mum van de winsten van alle ondernemin gen die een openbaren dienst verzekeren met monopolie zooals de transportbedry ven, de water-, gas-, electriciteitsmaatschap' pijen, enz., doelmatige bescherming van de politieke betoogingen in het publiek. Deze punten zullen iederen lezer nogal droome^ rig laten. Degrelle schijnt er in elk geval op te blijven staan dat zijn partij niet geen en kele andere een accoord zal sluiten en ook het bericht dat een van „zijn" volksverte' genwoordigers zou ontslag nemen om het hem mogelijk te maken in de Kamer te ze telen werd gelogenstraft. Dit kan mettertijd wel mogelijk worden, nochtans, want er is onder zijn afgevaardigden niet een die hem „waardig" zou kunnen vervangen. Socialistische eischen, Aan den kant van de traditioneele en de mocratische partijen beseft men wel dat lang dralen in verband met de kabinetsvor ming slechts koren op den molen is van de rexistische extremisten. De socialisten stel len echter ook hun eischen. Zy willen dat het ministerie van binnenlandsche zaken, sedert altijd beheerd door een katholiek, in handen zou worden gesteld van een socia list, omdat deze post een strydpost is tegen anti-parlementaire invloeden. In katholieken heeft men geen vertrouwen meer. In libera len ook niet. Bovendien eischen zij een mi nisterportefeuille meer, daar zy de sterkste groep geworden zyn en vragen zy ook dat het kamervoorzitterschap hen zal worden toegewezen. Wat dit laatste betreft zal er niet veel verzet zyn, doch inzake de porte feuille van binnenlandsche zaken, die aan Spaak zou worden gegeven, zal het niet ge makkelijk gaan. Bovendien is er de Vlaam sche kwestie waarvoor wel iets zal moeten worden gevonden. De socialisten willen ech ter met alle middelen een grondwetsherzie ning vermijden, daar hiervoor een consti tuante zou moeten worden bijeengeroepen en dus nieuwe verkiezingen zouden moeten worden gehouden, wat de wensch is van de rexisten. De kwestie van de personen die in de regeering zullen zetelen speelt na tuurlijk ook een belangrijke rol. Dit laat een moeilijke oplossing voorzien, wat nog niet beteekent dat de crisis lang duren zal, Ook bij de Renault-fabrieken. De metaal-industrie en aanverwante groe pen in het gebied van Parijs hebben een communiqué uitgegeven, waarin wordt verklaard, dat de stakingen in de metaal industrie meer een politiek dan een profes sioneel conflict zijn. De eischen van de werklieden n.1. een werkweek van 40 uur, vacantie met behoud van loon, vermeerde ring van loon en erkenning van de arbei ders-afgevaardigden door de werkgevers hebben betrekking op de algemeene ver houding tusschen werknemers en werkge vers en hebben dus landelijk en geen ge westelijk belang. De werkgevers hebben steeds getoond verzoeningsgezind te zijn, doch ten aanzien van de huidige conflicten kan een dergelijke houding niet worden bewaard. De stakers hebben gisteren te Billan- court biljetten aangeplakt waarin de werk lieden van de fabrieken van Renault wor den uitgenoodigd zich te voegen bij de sta kers van de Farmanfabrieken en te elf uur gisterochtend legden de arbeiders het werk neer. De terreinen van de fabriek bieden thans een schilderachtigen aanblik. De werklieden blijven in de fabriek doch werken niet en hun vrouwen komen hen bezoeken, beladen met etenswaren. In an dere gebouwen van de fabriek worden de levensmiddelen vanaf de straat met een „Jacobsladder" naar de bovenverdiepingen gevoerd. Verder is alles buitengewoon kalm, geen kreet wordt gehoord en ordebewaarders zijn niet te zien. Het communistische ge meenteraadslid van de stad Costes ver klaarde gistermiddag: „De toestand is on veranderd, wij handhaven onze eischen", 33.004 stakers? In de Renault-fabrieken is een stakings comité gevormd. Dit comité heeft een communiqué uitgegeven, waarin wordt gezegd, dat 33.000 arbeiders staken. Alles is rustig. Een delegatie van metaalbewerkers werd ontvangen door minister-president Sarraut in tegenwoordigheid van den minister van arbeid Frossard. Na het onderhoud ver klaarden de delegatieleden, dat een basis voor onderhandelen was gelegd. Ook bij Citroen staking. Ook de arbeiders van de Citroën-fabrie- ken te Grenelle zijn in staking gegaan, evenals de arbeiders van de fabrieken van Jedelot, de patronenfabriek te Issy Les Moulineaux en de fabrieken in de Rue Lacroix te Parijs. Waarschijnlijk zouden nog andere fabrieken in staking gaan. De toestand is overal zeer rustig. De staking bij Renault. De directie van Renault verklaarde, dat zij nog slechts in groote trekken de eischen van de stakers kent. Zy verwachtte gister morgen een delegatie van de arbeiders, met wie de kwestie zal worden besproken. En een oplossing zal worden gezocht. De toestand is nog steeds kalm, sterke posten van de stakers bewaken de ingangen van de fabrieken, ordebewaarders zijn ner gens te zien. Herhaaldelijk weerklonk de „Internatio nale", onderbroken door kreten als: „onze vacanties betaald". Soms hoorde men achter de hooge mu ren van de fabriek de cadans van voetstap pen en zag men roode vanen boven den muur Uitkomen, terwijl revolutionnaire lie deren werden gezongen. Klaarblijkelijk hebben de stakers achter de muren optochten. Besprekingen in verband met de stakingen. Minister-president Sarraut heeft gisteren een onderhoud gehad met den minister van luchtvaart Deat, den minister van arbeid Frossard en een vertegenwoordiger van het ministerie van oorlog, in verband met de staking in de Parysche vliegtuigindus trie. Bovendien heeft Sarraut een bespre king gevoerd met den voorzitter der radi caal-socialistische partij, Daladier. Overeenstemming in zicht. De gister den geheelen dag gevoerde onder handelingen tusschen de regeering, de werkgevers en de werknemersorganisaties hebben gisteravond tot een principieele overeenstemming geleid. Overeengekomen werd, dat Vrijdagmiddag onder voorzitter schap van den minister van arbeid tusschen de werkgevers- en de werknemersorgani saties onderhandelingen zullen aanvangen over de afsluiting van een collectief ar beidscontract De vakvereenigingsorgani- satie zal de principieele overeenkomst van daag aan de delegaties der stakende fa brieksarbeiders voorleggen. De metaalindustrieelen hebben den mi nister van arbeid doen weten dat zy een delegatie bereid houden om met de arbei ders over hun eischen te onderhandelen onder voorwaarde, dat te voren het werk hervat wordt. Verder hebben de werkgevers verklaard dat geen represaillemaatregelen genomen zullen worden in verband met de staking. De jeugdige arbeiders weggehaald. Gisteravond werden in de Renaultfabrie- ken door de stakers de jeugdige arbeiders onder 18 jaar en de vrouwen en meisjes naar huis gezonden. De overige werklie den brachten den nacht in de fabriek door. Zy werden door hun familieleden en door den bond van levensmiddelen, wijn en si garetten voorzien. De socialistische- en communistische vakvereenigings-leiders maakten in den avond een inspectietocht. Overal werden zy met het zingen van de „internationale" en met opgeheven gebalde vuist ontvangen. graph te Jaffa stelt de vraag hoe de Ara bieren aan munitie komen. Het is bekend, dat aan het einde van den oorlog de Turken groote hoeveelheden achter lieten, welke de Arabieren in bezit namen, maar sedert 1918 moeten de on geregeldheden in Palestina deze voorra den hebben uitgeput. Het is dus duidelijk, dat 'de Arabieren nieuwe voorraden heb ben ontvangen van buiten af. Men vraagt zich nu af, wie de leveran cier der munitie is. De staking der Arabieren. De staking der Arabieren neemt op de eene plaats toe en op de andere af. Te Haifa zijn circulaires verspreid waarin alle Mohamedanen naar de centrale moskee worden geroepen. De joodsche taxi's en autobussen zorgen thans voor het politietransport, waardoor de niet-stakende Arabieren van hun bron nen van inkomsten worden beroofd. De Arabische journalisten besloten met in gang van heden het verschijnen van de Arabische kranten te staken. Te Tel Aviv heeft een joodsche groep een maatschappij met een kapitaal van 100.000 pond sterling gevormd teneinde het lossen in de nieuwe haven te verge makkelijken. Nachtelijk vuurgevecht. Uit Jeruzalem wordt gemeld, dat het gisterennacht tot nieuwe botsingen is ge komen. Een geregeld vuurgevecht heeft plaats gehad tusschen de politie en de Arabieren, die een niet ver van Jeruzalem gelegen sanatorium hadden beschoten. Ook in Jaffa is het weer tot schietpartijen ge komen. In de noordelijke districten richten de Arabieren steeds grootere verwoestingen in de aanplantingen aan. In den laatsten nacht zyn op een jood sche nederzetting niet minder dan 5000 boomen uitgerukt. De bedreigde gebieden worden thans door sterke afdeelingen joodsche en Arabische politie bewaakt. Veertig Arabische leiders ver bannen. Uit Jeruzalem wordt gemeld, dat veer tig Arabische leiders naar andere steden zyn uitgewezen en daar onder toezicht der politie zijn gesteld. Troepenversterkingen onnoodig. Een regiment uit Alexandrië en een uit Caïro zouden ter versterking der troepen naar Palestina worden gezonden, doch de hooge commissaris van Palestina heeft verklaard dat er geen nieuwe troepen noodzakelijk werden. Er zullen thans slechts detachementen der hulpdiensten worden gezonden. De politie bestookt. De politie welke joodsche vrachtauto's met levensmiddelen uit Tel Aviv en be stemd voor Jaffa begeleidde, werd door Arabieren met steenen geworpen. Zy zag zich dientengevolge tot schieten genood zaakt, waardoor een Arabier doodelijk ge wond werd. Naar het joodsche telegraafagentschap meldt werden drie Arabieren gedood en negen gewond bij het aanvallen der Ara bieren op posten of detachementen der openbare macht. Traangas ter onderdrukking der onlusten. In een gisteravond uitgegeven commu niqué wordt medegedeeld dat traangas in gereedheid wordt gehouden om, wanneer de omstandigheden dit vragen, gebruikt te worden. De hooge commissaris, zoo deelt het communiqué verder mede, wenscht ter handhaving der orde, die maatregelen, welke tot het verlies van menschenlevens of ernstige verwondingen zouden kunnen leiden, te vermijden. Twee Arabieren gedood. De Seaforth hooglanders zijn slaags ge raakt met een bende Arabieren, 8 K.M. bezuiden Jinin, tijdens een verkennings tocht. Twee Arabieren werden gedood en vier'gewond, waarvan één ernstig. De beschuldiging van Italiaansche propaganda. De semi-officieele „Giornale d'Italia" wijst formeel in een hoofdartkel de be schuldiging van de hand, dat Italië in Pa lestina propaganda zou hebben gevoerd. Het blad bestrijdt het door de „Times" ten opzichte hiervan gepubliceerde en zet uiteen, dat Engeland door de joodsche immigratie een toenemende economische en cultureele concurrentie heeft doen ont staan tusschen de beide rassen in Palesti na, waarbij tegelijkertijd de traditioneele Arabische rechten onderdrukt werden. Het blad vergelijkt verder het gebruik van Engelsche bombardementsvliegtuigen in Palestina met hét optreden der lucht strijdkrachten in Abessinië en is van mee ning, dat dit gebruik een ernstigen slag vormt voor de Engelsche sanctionnisten. Overal onrust. De onrust in het geheele land blijft aan houden. Van Jaffa komende booten hebben getracht een aanval te doen op de kade- werken van Tel-Aviv en op de joodsche lichters. Bovendien zijn weer dynamiet- aanslagen op spoorbruggen en wegen ge pleegd. In de laatste weken zijn minstens tien duizend ooftboomen en wijnstokken uit gerukt. De Arabische pers heeft besloten officieele mededeelingen niet meer te pu- bliceeren, zelfs wordt een persstaking over wogen. Hoe komen de Arabieren aan munitie? De correspondent van de Daily Tele- De N.V. Zwembad Alkmaar die tot dusver het zwembad aan de Sportlaan exploiteerde en aan welke N.V. voor dat doel krachtens uw besluit d.d. 8 Febr. 1934, nr. 22, recht van erfpacht was verleend op het voor den bouw van het bad bestemde terrein, heeft te kennen gegeven, dat zij de exploitatie wenscht te doen eindigen en dat zij mits dien de medewerking der gemeente ver zoekt om de met haar gesloten overeen komsten te ontbinden. Wij hebben hiertegen geen bezwaar, mits de gemeente in geenerlei opzicht door dezen gang van zaken worde benadeeld, met na me, dat de gemeente, die als borg verbon den blijft jegens de Levensverzekering- Maatschappij „de Nederlanden" van 1845 voor rente en aflossing van de in 1934 door de N.V. „Zwembad Alkmaar" gesloten geld- leening van 50.000, eigenares wordt van het bad met opstallen en inventaris. De N.V. heeft daarin toegestemd. De onder voorbehoud van uwe bekrachtiging met haar gesloten overeenkomst ligt voor u ter inzage. Wordt deze bekrachtiging verleend, dan is de gemeente als eigenares bevoegd, over het bad te beschikken en zal zij dus moeten beslissen omtrent de wijze, waarop het bad voortaan zal worden geëxploiteerd. Daartoe bestaan verschillende mogelijkhe den. De gemeente kan: a. het bad zelf exploiteeren; b. een openbare verpachting houden; c. trachten het bad onderhands te verhu ren. Gemeentelijke exploitatie achten wij on- gewenscht met het oog op het daaraan ver bonden risico, dat de gemeente zeker in de zen tijd niet kan lijden. Het houden van een openbare verpach ting heeft dit groote bez /aar, dat daarme de kostbare tijd verloren gaat, die de ver pachting voor 1936 wellicht geheel onmoge lijk maakt, in elk geval den pachtprijs in hooge mate zal drukken, terwijl inmiddels allerlei uitgaven voor onderhoud voor reke ning komen van de gemeente. Het zou niettemin de eenige uitweg zijn, wanneer niet een oplossing ware te vinden op de wyze als sub c. is aangegeven. Dit is mogelijk gebleken doordat wij contact heb ben gezocht met de N.V. Alkmaarsche Over dekte Bad- en Zweminrichting. Het moest, naar wij meenden, om allerlei redenen de voorkeur verdienen, de beide hier ter stede gevestigde bad- en zweminrichtingen in on derling verband te brengen. De zwemsport zou daarbij slechts kunnen, winnen en voor beide inrichtingen zou een economische ex ploitatie worden bevorderd. De N.V. is na eenig overleg bereid ge vonden, zich met de exploitatie van het zwembad aan de Sportlaan te belasten, op de in de ter inzage gelegde briefwisseling gestelde voorwaarden. De N.V. zal het bad gedurende 10 jaren huren voor een huur prijs van 500 per jaar. Het grove onder houd voor rekening der N.V. Personeele be lasting, verlofsrecht en belasting wegens openbare vermakelijkheden zijn voor reke ning der N.V., de andere lasten voor reke ning der gemeente. Voorts gelden eenige andere in het na te noemen besluit vermel de voorwaarden, waaronder deze, dat de N.V. van de gemeente bij het eindigen van de huur geenerlei vergoeding zal vragen voor de verbeteringen en veranderingen, die zij aan het bad, de opstallen of den inven taris zal hebben aangebracht. Voorzooveel deze bepalingen en bedingen aangaat, is ons college in zijn geheel bereid, tot het sluiten der overeenkomst het voor stel te doen. Gelijk u uit de gevoerde briefwisseling zal blijken, is de N.V. niet bereid, eenige formeele beperking bij de exploitatie te aanvaarden. Toen wij een nadere verklaring vroegen heeft de N.V. deze mededeeling herhaald, daarbij opmerkende, dat het by de exploitatie van het Victoriebad zoowel als bij vele andere baden duidelijk is geble ken, dat het niet mogelijk is, dergelijke ob jecten met succes te exploiteeren wanneer aan de exploitatie beperkingen worden op gelegd. Nochtans, schrijft de N.V., „spreekt het vanzelf, dat zeer zeker rekening zal worden gehouden met cje wenschen van een zeker deel van het publiek". Dit laatste is voor de meerderheid van ons College aanleiding geweest, in deze voorwaarde van de N.V. te berusten. De voordeelen, welke by het leggen van een verband tusschen de beide baden worden verkregen, zijn van dien aard, dat de meer derheid geen bezwaar heeft, op den door de N.V. aangegeven voet een contract te sluiten. Het gaat hier ten slotte om het stel len van eenig vertrouwen, ten volle ver diend. De minderheid, hoezeer eveneens zonder voorbehoud vertrouwen stellende in de lei ding der N.V., heeft toch overwegend be zwaar, de exploitatie ook op dit punt ge heel uit handen te geven. Zij acht het vol strekt noodig, dat de gemeente zich als tot dusver bepaalde bevoegdheden voorbehoudt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1