FLITSEN VAN HET WITTE DOEK.
IZ
Z!
WAT HAPERT ER AAN DE NEDERLANDSCHE
FILMINDUSTRIE?
Scenario en dialoog voldeden niet aan de eischen.
Enkele uitzondering daargelaten.
Fientje de la Mar,
die in veie Hoilandache films met
succes is opgetreden.
Nieuwe Metro-films.
Clark Oable en Joan Crawford.
Lilian Harvey, die na haar terugkomst uit Hollywood, meLllian, hoe talent-
V««l ha.r populariteit heelt Ingeboet. v°' °olt' m0Mt
ONZE BIOSCOPEN.
Sinds het verschijnen van „De
Jantjes" zijn thans al meer dan twee
jaar verstreken en de tijd lijkt nu
aangebroken om eens de balans op te
maken van de tot dusver bereikte
resultaten.
Het ontstaan van onze vaderland-
sche filmindustrie is geen sensationee-
le gebeurtenis geweest en haar ge
boorte is gemakkelijk uit de omstan
digheden af te leiden. Vele prominente
figuren op filmgebied moesten immers
in 1933 Duitschland verlaten en het
is begrijpelijk, dat zij hun geluk in de
aangrenzende landen gingen beproe
ven. Groote productieleiders en regis
seurs, als Erich Pommer, Fritz Lang
en Robert Siodmak gingen naar Par^s;
de mindere goden sloegen hun tenten
ojr in Amsterdam.
Teneinde eenigszins vasten grond onder
de voeten te krijgen, werd besloten om
aanvankelijk alleen die films te producee-
ren, waarvan een goed commercieel re
sultaat met een redelijke kansberekening
viel te voorspellen. Het eerste product „De
Jantjes", beantwoordde dan ook inder
daad aan de verwachtingen. Niet omdat de
film zoo goed was, maar alles had nog de
bekoring van „het nieuwtje".
Te weinig afwisseling.
Ietwat overmoedig geworden door dit
succes zette men meer producten van de
zelfde soort op stapel en het pad voor een
geregelde filmindustrie scheen gebaand.
Helaas.vergat men enkele belangrijke
feiten: in de eerste plaats, dat het publiek
niet zoo gek is om zich herhaaldelijk te
laten oproepen voor steeds hetzelfde
nieuwtje en ten tweede, dat het commer-
cieele resultaat niet onafhankelijk is van
de artistieke prestatie. Wanneer men dag
in dag uit boonen te eten krijgt, kan men
deze al heel gauw niet meer zien en wan
neer men films produceert met steeds weer
hetzelfde soort verhaaltje, steeds weer de
zelfde acteurs en steeds weer dezelfde fou
ten, dan begint dat de keel uit te hangen.
Vele malen werd de verzekering gegeven:
Wanneer eerst maar de commercieele re
sultaten bevredigend zijn, zal aan het
artistieke peil de grootste zorg besteed
worden. Het is er niet van gekomen. Enkele
goede uitzonderingen niet te na gespro
ken, bleef het geheel toch onder de mid
delmaat. Het publiek demonstreerde door
weg te blijven, maar ondanks deze toch
bepaald doorslaggevende protesten kwam
er geen verandering. De internationale
markt sloot haar poorten met de opmer
king.' „Zooiets maken we zelf beter. Geef
ons een Nederlandsche film met een per
soonlijk karakter". Deed een film, als
„Dood Water", aanvankelijk goede ver
wachtingen in die richting koesteren, het
artistieke en technische kunnen bleken
niet toereikend om dit genre te handhaven.
Hierbij komt nog, dat er helaas weinig
overeenstemming onder de producenten is.
Op het oogenblik tellen wij in een klein
land als Nederland niet minder dan een
tiental productiemaatschappijen, wat min
stens zes te veel is.
Te veel producenten.
Onder dat tiental dient men dan nog
niet eens de één-mans maatschappijtjes te
rekenen, die zoo af en toe, geheel buiten
de industrie om een film maken. Terwijl er
eigenlijk maar plaats is voor één, tellen wij
twee groote, goed ingerichte studio's. Het
resultaat hiervan iB, dat de ateliers in
Amsterdam nu reeds bijna drie maanden
leeg staan en dat in de nu reeds een half
jaar geopende studio's in Den Haag nog
maar twee films gemaakt zijn. Als deze
toestand blijft, ziet het er voor de toekomst
van de Nederlandsche filmindustrie duis
ter uit.
Critiek is gemakkelijk, maar de kunst is
moeilijk, zegt het spreekwoord. Toch heeft
de Nederlandsche film bestaansrecht, even
goed als iedere andere nationale industrie.
Natuurlijk vormt het beperkte taalgebied
een groot bezwaar, maar begon in Tsjecho-
slowakije niet jaren geleden ook een film
industrie, die zich zelfs voortreffelijk heeft
kunnen handhaven, ook tot ver over de
grenzen van haar taalgebied. Was de
Tsjechische film „Extase" niet een tijd
lang het gesprek van den dag? De Tjechi-
sche filmindustrie had daarom succes, ook
in het buitenland, omdat zij een persoon
leken stijl wist te scheppen.
Wat hapert er nu?
Wat hapert er nu aan onze filmin
dustrie?
Een bekend Amerikaansch regisseur,
die eenigen tijd geleden ons land bezocht,
verklaarde op een desbetreffende vraag,
dat het grootste gedeelte van het succes
van een film afhing van het scenario.
Zonder het te weten legde hij met deze
opmerking meteen de vinger op de zwakke
plek van onze filmindustrie: het scenario..
Het is in het geheel r.iet noodig en zelfs
1 iet altijd gewenscht, dat het filmverhaal
kunst met een groote K inhoudt. Hoofd
zaak is, dat het vlot en aangenaam in
elkaar zit, zonder zwaarwichtigheid en
duistere onbegrijpelijkheden. Het scena
rio van een amusementsfilm kan even
goed zijn als dat van een tragische film.
Voorbeelden van dergelijke vlot vertelde
en geestige filmverhalen zijn films als „It
happened one Night" en „The whole town
is talking", in Nederland uitgebracht on
der den titel: „Het dubbele paspoort".
Ook aan den dialoog dient grootere aan
dacht besteed te worden. De Nederland
sche film, die tot op heden den besten
dialoog liet hooren wkas „Op hoop van
Zegen", maar dat was de schuld van
Heijermans; men had de dialogen van het
tooneelstuk vrijwel onveranderd gelaten.
Al met al zijn er nog mogelijkheden te
over in onze filmindustrie voor wie ze
weet te benutten. Een Duitsch architect,
die hier te lande een lezing hield zeide:
Jullie hebben hier goede architecten, maar
jullie gebruiken ze niet genoeg. Misschien
is het met onze filmkunstenaars en tech
nici wel net zoo gesteld. Ons land zij groot
op elk gebied, waarop een klein land groot
kan zijn. Dus ook op het gebied der rol-
prentphoductie!
Clark Gable en Joan Crawford zullen
de hoofdrollen spelen in Metro-Goldwyn-
Mayer's A Lady Comes to Town. Clarence
Brown, die reeds zooveel Crawford-Gable
films regisseerde, zal ook nu de regie
hebben.
Hal B. Wallis, productieleider bij de
Warner Bros Studio's te Burbank, is ver
gezeld van zijn echtgenoote, Louise Fa-
zenda, te Londen aangekomen, met de
eerste copie van de film „De Kleine Ma
donna" (Anthony Adverse), waarvan de
trade-show 19 Mei in het Cambridge
Theater te Londen zal worden gehouden.
Ook Anita Louise, die in „De Kleine
Madonna" een hoofdrol vertolkt en die
haar vacantie te Londen zal doorbrengen,
wordt met de „Berengaria" de volgende
week verwacht.
Warner Bros hebben, in overleg met
Metro, beslag weten te leggen op de me
dewerking van Clark Gable, die als tegen
speler van Marion Davies zal optreden in
„Cain and Mabel". Gable's rol is die van
een kampioen bokser.
De laatste film van Laurel en Hardy,
The Bohemian Girl, is klaar, en reeds zijn
nieuwe plannen gemaakt voor een nieuw
product der beide komieken: The Money
Box. In deze Metro-Goldwyn-Mayer-film
spelen beiden dubbelrollen.
Hercule Poirot, een detective-figuur,
geschapen door Agatha Christie, en de
meest beroemde sinds die van Sherlock
Holmes, zal door Métro-Goldwyn-Mayer
in een film worden gebracht. Deze maat
schappij heeft The ABC Murders van ge
noemde schrijfster aangekocht, en zal
binnenkort met de productie een aanvang
maken.
William Wellmann regisseert Metro-
Goldwyn's Mayer's verfilming van den
roman van Ben Ames Williams Small
Town Girl, in de hoofdrol Janet Gaynor.
Janet's partner is Robert Taylor, die met
haar een nieuw starduo gaat vormen;
verder spelen mee Lewis Stone, Isabel Jc-
well, Andy Devine, Agnes Ayres, James
Stuart, Willie Fung en Frank Craven.
„China Clipper", het scenario van
Frank Wead, gebaseerd op de sensatio-
neele vlucht van de gelijknamige vlieg-
boot, is thans in productie bij Warner
Bros met Pat O'Brien, Beverly Roberts,
Marie Wilson en Ross Alexander in hoofd
rollen. Frank Wead is tevens de schrijver
van „Duivels van het verkeer" (Celling
Zero).
Robert Montgomery zal in Metro-Gold-
wyn-Mayer's verfilming van Robert
Louis Stephenson's Suicide Club met Ro-
salind Russell de hoofdrol spelen; ook
Frank Morgan en Reginald Owen behoo-
ren tot de cast.
Norma Shearer, die momenteel in de
Metro-Goldwyn-Mayer studio's werkt aan
„Romeo en Julia", zal na de beëindiging
van deze film de hoofdrol spelen in Pride
and Prejudlce, een beroemde Broadway
„hit", naar den roman van Jane Austen.
Irving G. Thalberg wordt productieleider
van deze film.
Erich Wolfgang Korngold heeft met
Warner Bros een nieuw contract afgeslo
ten. Hij zal o.m. de muzikale illustratie te
verzorgen krijgen van de Max Reinhardt
film „Danton", welke primo Augustus in
productie komt.
De sensationeele bevrijding der man
nen, die in een mijn van Nova Scotla wa
ren opgesloten, hebben Warner Bros ge
ïnspireerd tot het maken van een film,
welkê binnenkort in productie zal komen.
Het ligt in het voornemen, de film met
een sterke bezetting uit te brengen.
Behalve „The Making of O'Malley"
van denzelfden auteur waarvan de ver
filmingsrechten zijn aangekocht voor Pat
O'Brien en Sybil Jason en welke binnen
kort in productie komt, hebben Warner
Bros thans nog drie stories aangekocht
van Gerald Beaumont n.1. „Even Ste-
phen", „The Lady who played Fidele" en
„Said with soap".
Loretta Young speelt de vrouwelijke
hoofdrol ir) Metro-Goldwyn-Mayer's The
Unguarded Hour, onder de regie van Sam
Wood. Momenteel zijn de volgende mede
spelers bekend: Franchot Tone als haar
tegenspeler, Roland Young, Lewis Stone
Aileen Pringle, Henry Daniell, Robert
Greig, E. E. Clive e. a.
De bekende vaudeville- en radio artist
Ken Murray, zal opnieuw in een korte
film optreden voor Warner Bros-Vita-
phone. Behalve Murray zijn geëngageerd
de bekende Broadway artisten Sassafras
Charley Withers, June Carr en Harold
Moffet. Lloyd French regisseert de film
welke onder de serie twee-acters „Vita-
phone Comedy" wordt ondergebracht.
Roland Young is geëngageerd voor een
rol in Kay Francis' nieuwste film voor
Warner Bros „Sweet Aloes", welke bin
nenkort in productie komt. George Brent
wordt als Kay's tegenspeler genoemd.
De onlangs aangekondigde Tobis—
Magna-film, waarin Martha Eggerth on
der regie van Geza von Bolvary de hoofd
rol zal vertolken, wordt in Nederland uit
gebracht onder den titel De Lokkende
Sten» Kort voor de Paschen zijn de groote
revue-scènes opgenomen, die het muzi
kale hoogtepunt van de film zullen uit
maken. Het draaiboek schreef C. I. Braun.
Aan de camera staat Werner Brandes.
Een steeds wisselende plaats van han
deling Frankrijk, België en Engeland
en de aard van het gegeven, tooncn
ons een Martha Eggerth, die naast haar
zangtalenten, ook haar speelkwaliteiten
zal kunnen ontplooien.
Paul Hartmann in de rol van een Brit-
schen officier, is haar tegenspeler.
BEN ROYAARDS EN DE FILM.
Naar wij vernemen zal Ben Royaards
zyn medewerking verleenen aan de Ne
derlandsche synchronisatie van Svend
Noldan's film „Was ist die Welt?", die
binnenkort onder den titel „Een lied van
de aarde" in Nederland zal worden ver
toond.
Jarenlang heeft da
Duitsche Ufa-»ter Li-
lian Harvey geschitterd
aan het film-firma
ment. Zij toch was de
subtiele tegenspeelster
van Willy Fritsch en
met hem heeft ze groo
te triompfen gevierd.
Willy Fritach en zij
waren de gevierde
sterren, niet alleen in
Duitachland, doch over
de geheele aardbol.
Toen dit duo gekomen
was op het hoogtepunt
van zijn roem, wilde de
kleine, charmante Li-
lian nog hooger. Zij
nam afscheid van Wil
ly en vertrok vol goe
den moed naar
Hollywood.
Doch op welk een
teleurstelling is haar
werken aldaar uitge-
loopcn. De enkele
films, waarin zy de
hoofdrollen vervulde,
waren tot mislukking
gedoemd en min of
meer gedesillusioneerd
zocht ze haar Heimat
weer op.
Weer was het Fritsch
in wiens armen zij te
recht kwam, doch het
is helaas een teren op
vergane glorie. De ar-
vergane glorie, wc ai-
maken voor Jongeren...
HET DUBBELE PASPOORT.
City-theater.
John Ford is een geniaal regisseur. Dat
hebben zijn vroegere films reeds bewezen,
doch daar getuigt zijn nieuwste product
„The whole town is talking" (Het dubbele
paspoort), eerst recht van. Met welk een
vaardigheid en cinematografisch instinct
hanteert hij de camera. Telkens en telkens
weer staat men verbaasd over zijn ver
bluffende techniek en zijn zin voor ver
fijnden humor. In één opzicht had hij het
gemakkelijk.
Z()n hoofdfiguur zijnde de brave Hendrik
spelende, doch tegelijk de gangster
creatie van Robinson is wel zoo knap, dat
hiervoor een pen nauwelijks in staat is een
juiste uitbeelding ervan te geven. We heb-
vaa^ dubbel-rollen zien spelen, doch
zoo, neen, dat is een uniek geval en daar
om alleen zouden we deze film met haar
echt Yankeeschen inslag warm willen aan
bevelen.
Ach, het geval zelf is meer humoristisch
dan werkelijk. Hoe een piet-peuterige kan
toorbediende Jones er voor wordt aangezien
Staatsvijand no. 1 te zijn, hoe zijn treffen-
den gelijkenis met dezen gangster hem in
de meest pijnlijke situaties brengt en hoe
tenslotte met genieus gevoel voor werke
lijkheidszin deze film haar oplossing vindt.
Het ligt niet in onze bedoeling, op dezo
plaats de ontwarring aan de publiciteit
prijs te geven. We kunnen niet anders dan
de directie van het City-theater geluk wen-
schen met haar gelukkig Pinkster-program.
Jammer, dat in het overigens aardlgo
voorprogramma een zoo smakelooze Ame-
rikaansche klucht vertoond wordt. Bij deze
film heeft men moeite rustig in de stoel te
blijven zitten. Doch nogmaals, de hoofd
film maakt veel goed, zij is een thriller
van prima gehalte en zal dan ook niet na
laten het noodige publiek te trekken.
In het genre-film-with-a-love-interest ta
dit wel een van de beste films, ooit ge
maakt. De film is beurtelings vol senti
ment en hard, dwaas en moorddadig.
WATT EN HAI.F WATT
ALS DAKLOOZEN.
Victoria Théater.
Geruimen tijd geleden liep.er eens een
gerucht dat Watt en Halt Watt ruzie met
elkaar hadden gekregen; althans ieder
van het illustere tweetal zou zijns weegs
gegaan zijn. Inderdaad zijn ze een heelen
tijd niet ten tapijte verschenen doch blijk
baar hebben de heeren weer vrede geslo
ten, waarbij ze gelijktijdig de Amerikaan-
sche filmindustrie den rug hebben toege
keerd. In ieder geval debuteeren ze thans
weer in een Duitsche versie van de Tobis-
film „Dakloozen."
Wederom is het hetzelfde stel sjofele
landloopers, onnoozel, goedhartig, terwijl
ze op alle mogelijke manieren probeeren
om aan den kost te komen. Al direct zien
we hoe de vrienden wegens niet betalen
van de huur op straat gezet worden. Een
oud vehikel, waar ze zich in voortbewegen
van rijden kan niet gesproken worden
-• laat hen al gauw in den steek en er zit
niets anaers voor hen op dan per pedes-
apostolorunm den weg te vervolgen. Na tij
dens een hevige regenbui in een onbe
woond huis te zijn gevlucht, worden ze
door den eigenaar hiervan betrapt, die
zich evenwel over de rampzalige zwervers
ontfermt en aan beiden als hulsknechten
onderdak verleent. Uit dankbaarheid hier
voor probeeren ze op alle mogelijke manie
ren hun weldoener, die ook niet direct een
man in bonus blijkt te zijn, terwille te zijn
en het komt zoover dat ze er op uit gaan
om een meisje, waarop deze verliefd is
geworden, te zoeken. En om aan geld te
komen besluiten ze ten slotte de dochter
van een millionnair te gaan ontvoeren. De
ontvoering slaagt natuurlijk wonderwel,
dat het blijkt dat de ontvoerde juist het
gezochte meisje is en als hun taak vol
bracht is, zien we de beide redders hand in
hand aan de kim verdwijnen.
Enfin dit alles wordt ons op een zeer
smakelijke wijze voorgezet en de komische
streken van het tweetal zullen zeker hun
uitwerking niet missen.
Speciale vermelding verdienen ten aan
zien van het voorprogramma ook nog
Stan Lourel en Oliver Hardy in een film
pje getiteld „Versche Visch".
Het behoeft dus geen extra betoog dat
de komische noot in het programma een
bijzonder groote plaats inneemt en als zoo
danig beantwoordt het dan ook volkomen
aan de gestelde verwachtingen.
NU OF NOOIT.
Roxy-theatcr.
In het Roxy-theater draait deze week
als hoofdnummer de film „Nu of nooit"
met Rlchard Talmadge in een dubbelrol.
Deze film werd aangekondigd als sensa
tioneel en inderdaad, wat de toeschouwer
te zien krijgt, is sensationeel. Al dadelijk
krijgt men er een voorproefje van, als een
meneer uit den trein stapt en in een ge
vecht raakt met vier boeven, die hem voor
een anderen aanzien, een anderen, die
diamanten en samen probeeren de „twee-
sewnnna "«Ijk door den onbekende
meT zHn ^e|UMlgT^n8 contact komt
met zijn „tweede ik Deze heeft werkollik
diamant en samen probeeren de twee-
Ungbroers' dan deze kostbaarheden in
veiligheid te brengen. Dat gaat met groote
moeilijkheden gepaard, waarbij nieuwe
gevechten ontstaan en waarbij zelfs de
echte diamantbezitter vermoord wordt.
Als moordenaar wordt verdachtal
weer zijn op hem gelijkenden lotgenoot,
die nu allereerst een wedloop houdt met
de politie (en winti) en direct daarop een
achtervolging inzet tegen de vier bandie
ten. Daken worden beklommen, ongeloof
lijke sprongen worden gedaan, duizeling
wekkende autoritten ondernomen en ten
slotte is de onbekende niet alleen winnaar,
maar zorgt hij er ook nog voor, dat het
„edele viertal" achter slot en grendel
komt. En als belooning krijgt hij iets, wat
hem zeer welkom is.
Het filmwerk is een spel van tempo en
nog eens tempo, en met groote snelheid
volgt de eene sensatie de andere op, zoo
dat het publiek geen tijd krijgt, om zich
te vervelen.
Een goede, gezellige rolprent dus, die
in den smaak valt van ieder, die van sen
satie houdt.
Een varieerend voorprogramma met
o a, een zeer goede Duitsche speelfilm,
maakt het geheel tot een amusant Pink
sterprogramma.
KONING EN KRUIER.
Bioscoop-Theater Harmonie.
Velen zullen zich ongetwijfeld nog het
successtuk herinneren van wijlen Bart
Kreeft, n.1. Nr. 17, het stuk waarin hij op
zoo geestige wijze de dubbelrol van ko
ning en kruier speelde. Het behoeft geens
zins te verwonderen, dat van dat stukSok
een film is gemaakt en men is er in ge
slaagd een zeer amusante en vroolijke ge
schiedenis op het witte doek te brengen,
die de toeschouwers kostelijk amuseert.
De kruier Anton Hessdörfer, die zijn
standplaats heeft voor het paleis, komt in
conflict met de politie, alleen omdat hij
zoo sprekend op den koning lijkt. Inder
daad is dat zoo en ook hun haartooi, b.v.
de hangende snor, is volkomen Identiek.
Anton wil de gelijkenis niet verminderen.
Hij gaat op audiëntie bij den vorst en
deze amuseert zich kostelijk met Anton.
Dan komt de vorst op een schitterende
gedachte. Hessdörfer zal met den koning
ruilen en diens plaats innemen. terwUl de
koning als kruier onder het volk zal gaan
en zijn onderdanen beter zal leeren ken
nen. Tot welke komische verwikkelingen
dit alles leidt, is onmogelijk in kort be
stek te vertellen. Maar Anton kwijt zich
kranig van zijn vorstentaak. Wel stapelt
hij de eene blunder op de andere, maar
'tkomt alles goed terecht. Zeer mooi is
de scène waarin hij zijn bazige vrouw de
les leest. De koning bemerkt dat het leven
van kruier lang niet gemakkelijk is. Hij is
ten slotte blij als hij weer kan ruilen.
Maar beiden hebben van de verwisseling
heel veel geleerd. Toch wilAnton den
koning door zijn gelijkenis niet verder m
verlegenheid brengen en hij verandert
zijn uiterlijk door een gefrisseerde snor.
De komische tafreelen volgen elkaar
voortdurend op en er is hartelijk gela
chen. Vooral ook door het feit dat de dub
belrol door Weisz Ferdl schitterend wordt
gespeeld. Een kranig stuk werk. Ook van
de medespelenden, waarbij Georgia Lana
zich een uitstekende danseres toont.
Het voorprogramma is interessant en
uitgebreid. Een mooi Paramountnieuws,
een komische tweeacter spelend In ac
artistenwereld van Broadway, 8etl
De Sweepstake. Verder een muzikale
show van drie uitstekende Amerikaan-
sche Bands, een gekleurde teekenfum
van Walt Drsney, een tweede teekenfum
en een natuuropname van diepzee-dieren
leven.
Een zeer aantrekkelijk programma
voor de feestdagen.
