DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van Zeeland weigert
de kabinets-formatie
No. 128
Dinsdag 2 Juni 1936
Een verklaring van he
hoofd der afgetreden
regeering.
Het a.s. Fransche kabinet.
Blum zal zelf geen
portefeuille nemen.
De staking in Frankrijk.
De Queeri Mary te
Hew York aangekomen.
Geen recordtocht.
De stakingsgolf over
Spanje.
De onrust in Palestina.
138e Jaargang
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bjj vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—
franco door het geheele Ryk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
FRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordans C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
In verband met de kabinetsvorming
heeft de koning gister by zich ontbo
gen graaf Carton de Wiart, voorzitter
van de rechterzijde der Kamer en den
heer Theunis, minister van Staat. Het
Staatshoofd ontving tevens den heer
van Zeeland, hoofd der afgetreden
regeering.
Na dit onderhoud heeft de heer van
Zeeland verklaard, de opdracht tot
kabinetsvorming niet te kunnen aan
vaarden.
„Ik ben geen politieke persoon", zeide hij.
„De koning heeft 14 maanden geleden de
eerste maal een beroep op mij gedaan. De
toestand was ernstig. Rampen waren in het
vooruitzicht. Ik heb toenmaals de opdracht
uit plichtsgevoel aangenomen. Toen ik
haar aanvaardde, deed ik dat voor een be
paalden tijd en voor het vervullen van een
taak, die ruim en zeer belangrijk was, maar
tevens goed afgebakend. Welnu, die taak
meen ik als vervuld te mogen beschouwen.
Dit beteekent niet, dat ik het land als gene
zen beschouw en dat het niet weer kan in
storten. Het is enkel genezende en ik hoop,
dat men niet vergeten is, dat een genezende
recht heeft op een bijzondere zorg. Hoe het
ook zij, mijn vast voornemen was steeds
mij terug te trekken na het debat over de
bijzondere volmachten. Men heeft mij
echter doen inzien, dat mijn plicht gebood
mijn besluit eenigszins te verdagen, want
een verandering in het bewind op dit
oogenblik in het zicht der verkiezingen had
schadelijk kunnen zijn voor het land we
gens den zeer ernstigen en buitengewoon
ingewikkelden internationalen toestand.
Thans evenwel zijn de verkiezingen ach
ter den rug en de gegevens omtrent de po
litieke verhoudingen zijn bekend. Ik heb
mijn steen bijgedragen. Anderen hebben
nu het hunne bij te dragen.
Een beroep op van der Velde?
In politieke kringen gelooft men thans,
dat de koning voor de kabinetsformatie een
beroep zal doen op van der Velde, den lei
der der Belgische Werklieden Partij, welke
de grootste Kamerfractie heeft.
Buitengewoon congres Belgische
Werkliedenpartij. Gewaarschuwd
tegen Rexisme.
De socialistische leider van der Velde
heeft tijdens het buitengewoon congres der
Belgische Werkliedenpartij een rapport uit
gebracht over den toestand, waarin hij
waarschuwde tegen het gevaar van het
Rexisme, tot welks bestrijding hij zijn
hoorders opriep.
Een kabinet van nationale eenheid?
Na een half uur ten paleize met den ko
ning te hebben beraadslaagd, verklaarde
hedenmorgen de leider der Belgische so
cialisten, van der Velde, het volgende:
„De koning heeft mij verzocht inlich
tingen in te winnen over de vraag onder
welke voorwaarden een kabinet van natio
nale eenheid tot stand kan komen, onder
leiding van een persoonlijkheid, die tot de
talrijkste kamerfractie behoort. Z. M. ver
zocht my hem zoo spoedig mogelijk verslag
te komen uitbrengen over de resultaten
van dit onderzoek. Indien dit resultaat
gunstig zal zijn zal de koning een socialis-
tischen persoonlijkheid aanwijzen voor de
vorming eener regeering op een basis, die
als mogelijk zal kunnen worden be
schouwd".
De samenstelling van het komende Fran
sche kabinet vormt het onderwerp van alle
gespreken in den wandelgangen van de
Kamer. Ongetwijfeld wordt Blum kabinets
formateur en de samenstelling van zijn ka
binet zal vermoedelijk in het staatsblad van
5 Juni verschijnen.
Men verwacht, dat Blum zelf geen por e-
feuille neemt.
Voor nationale defensie noemt men Dala-
dier, met Pierre Cot als staatssecretaris voor
de luchtvaart. Voor buitenlandsche zaken
noemt men Yvon Delbos en de verdeeling
der overige portefeuilles zou aldus y
Auriol financiën, Salengre binnenlandsche
zaken, Lebas arbeid, Morizet openbare wer
ken, Spinasse onderwijs, Sellier P.l.i., n
vière pensioenen, Monnet landbouw, au
temps en Paul Faure zouden ministers van
staat worden, en Paul Boncour zou Fransch
vertegenwoordiger bij den Volkenbond J-
Socialistische Kamergroep vergadert.
De socialistische Kamerfractie heeft Za
terdagmorgen vergaderd en bij acclamatie
besloten tot handhaving van Leon Blum in
zijn functie van voorzitter en Vincent
Auriol in die van algemeen secretaris der
party. Een communiqué werd gepubliceerd,
waarin de fractie haar absoluut vertrouwen
in den voorzitter uitspreekt om in samen
werking met alle meerderheidspartijen het
program van het volksfront te verwezen
lijken. Op vooorstel van Salengro nam de
vergadering eenstemmig een motie aan, dat
de partijen van het volksfront slechts tot
het nemen van het inititief in het parlement
werden geroepen na overleg met de an
dere groepen van links en na met hen tot
overeenstemming te zijn gekomen. Dit dient
om te voorkomen, dat talrijke wetsvoor
stellen worden ingediend, zooals de commu
nistische party heeft aangekondigd.
Overeenkomst in het bouwbedrijf.
Vrijdagavond is overeenstemming bereikt
tusschen de stakende bouwvkaarbeiders en
de werkgevers, de arbeiders zagen bijna al
hun eischen ingewilligd. De werkgevers
hebben toegestemd in de onderteekening
van een collectief contract de grondwer
kers hebben Zaterdagochtend het werk her
vat, de overigen gaan Dinsdag weer aan het
werk. t
Overeenkomst in de metaalindustrie.
De werklieden van de vliegtuigenfabrie-
ken van Farman te Billancourt en Nieuport
te Villacoublay hebben de staking beëin
digd, nadat was toegestemd in de onder
teekening van een collectief contract
Het personeel verliet zonder incidenten
de gebouwen, alleen specialisten bleven
achter om de machines te onderhouden. Bij
Farman wordt heden het werk hervat, by
Nieuport werd Zaterdag weer gearbeid. Bij
citroën is de toestand nog ongewijzigd, de
besprekingen worden voortgezet.
Kellners stellen hun eischen.
In een groot restaurant bij het Gare de
L'est weigerde Zaterdagmiddag het ge
heele personeel plotseling eiken dienst en
bevestigde biljetten aan den gevel, waarin
het zyn eischen stelde, n.1. 8-urige werk
dag, afschaffing van het fooienstelsel, en
een wekelijkschen rustdag.
Met spanning vraagt men zich af, of de
beweging zich zal uitbreiden.
De „Queen Mary" is om 14 uur 10
G.M.T.) in het Quarantaine-dok te New
York aangekomen. De oceaan-reus werd
geëscorteerd door verscheidene vlieg
tuigen en een groot aantal vaartuigen.
De officieele delegaties begaven zich
direct aan bocrd, evenals de vele jour
nalisten en persfotografen.
De menigte verdrong zich langs de oevers
van Brooklyn en Stateneiland. Officieus
wordt verklaard, dat de „Queen Mary"
den afstand tusschen Bishop Rock en het
lichtschip Ambrose heeft afgelegd in 4 da
gen zes uur en 38 minuten, d. i. met een ge
middelde uursnelheid van 29,133 knoopen.
De Normandië heeft indertijd denzelfden
afstand afgelegd in vier dagen drie uur en
vijf minuten, hetgeen neerkwam op een
gemiddelde uursnelheid van 29,640 knoopen.
De Normandië behoudt dus het „blauwe
lint".
De „Queen Mary" en de Normandië.
Men wijst erop, dat de Normandië nog
het record houdt voor de hoogste gemiddel
de snelheid, dat het schip behaalde op den
eersten dag van zijn reis naar Amerika,
toen het aflegde 744 zeemijl in 24 uur, dus
een gemiddelde van 31 knoopen. Daaren
tegen werd het gemiddelde der „Queen
Mary" nl. 30,64 knoopen gedurende 25 uur
gehandhaafd.
De officieele tijd van de Queen Mary.
De door de „Queen Mary" gemaakte
officieele tijd voor de geheele reis bedraagt
vier dagen, twaalf uur en 24 minuten en
de gemiddelde snelheid 29.13 knoopen.
Er ontstond bij het binnenvaren een ha
chelijk moment, toen een sleepboot met de
„Queen Mary" in aanraking kwam, en
daardoor bijna omsloeg. Toen het schip de
kade naderde, bemerkten de toeschouwers,
dat een stuk verf nabij de waterlinie aan
stuurboordzijde was afgeschilferd.
De aankomst te New York.
Berichten uit New York beschrijven het
welkom, dat door honderdduizenden is be
reid aan de „Queen Mary" bij haar aan
komst in de haven van New York. Duizen
den stonden op het dak van hun auto in het
schip, dat het eind van zijn „maiden-trip"
Heuvelland en tuurden naar het reuzen-
naderde. Vliegtuigen cirkelden boven de ha
ven. De opgepakte menigte bij Batterij
Point juichte vroolijk toen de „Queen
Mary" de Hudson-rivier opstoomde.
Staking bouwvakarbeiders
Gisteren is te Madrid een staking onder
de bouwvakarbeiders uitgebroken. De
kellnersstaking wordt voortgezet.
Comité van kellners-staking
gearresteerd.
De politie te Madrid heeft Zondagmorgen
de leden van het kellners-stakingscom'té,
dat verbonden is met den Nationalen Ar-
beidsbond, gearresteerd. Alle tot dezen bond
behoorende vakvereenigingsgebouwen
van anarchistisch-syndicalistische strekking
zijn op last der politie gesloten.
Staking aangekondigd in Astatische
mijnen.
Het Asturische mijn-syndicaat heeft tegen
Donderdag een stakingsorder uitgevaar
digd. Deze zal het geheele Asturische bek
ken omvatten, waar 27.000 arbeiders wer
ken. Het syndicaat eischt uitbetaling van
achterstallige salarissen en pensioenen,
waarvan sommige, naar beweerd wordt,
zelfs 5 maanden ten achter zijn. Ook wordt
schadeloosstelling geëischt voor de ontsla
gen, die een gevolg waren van de October-
beweging in 1934.
Weer verschillende slachtoffers.
Communistische pamfletten ver
spreid.
Onder de Britsche troepen zijn pam
fletten verspreid waarin de militairen
worden aangespoord tot muiterij. De
pamfletten zijn onderteekend: „Cen
traal Comité van de communistische
partij in Palestina".
Onder de Joden zijn eveneens com
munistische pamfletten in het He-
breeuwsch verspreid, waarin de Jood-
sche arbeiders worden aangespoord de
Arabische staking te steunen tegen het
„imperialisme en zionisme".
In een vergadering hebben de Arabische
burgemeesters van Jaffa, Nabloes, Ramleh,
Lydda en Hebron besloten, dat de openbare
diensten zooals watervoorziening, licht en
reinigingsdienst, zullen worden gestaakt. Op
de vergadering behielden de extremisten de
overhand. Men weet nog niet of ook Jeru
zalem en Haifa hierdoor zullen worden aan
getast.
Te Jaffa zijn een Arabische vrouw en een
man gedood door het vuur van de politie en
militairen toen met mitrailleurs werd ge
schoten op Arabische scherpschutters. Van'
uit verscheidene districten wordt gemeld,
dat op militairen is geschoten. De te velde
staande gewassen werden vernield, verbin
dingsmiddelen werden doorgesneden en
bommen werden geworpen.
De Arabieren toegeeflijker?
Het Arabische stakingscomité te Nabloes
heeft een manifest gepubliceerd, waarin
iedere gewelddaad wordt afgekeurd, en
aanvallen op de politie of het leger worden
afgeraden. Deze geste doet hopen, dat de ge
matigde elementen weer de overhand zul
len kunnen krijgen en de Arabieren er toe
zullen kunnen bewegen, een meer verzoe
ningsgezinde houding aan te nemen.
Onrust duurt voort.
Arabische benden blijven aanvallen doen
op politiepatrouilles en, hoewel minder
vaak, op soldaten. Een Britsch politie-agent
is aan den schouder gewond bij een botsing
in de nabijheid van Beersjeba. In een dorp
bij Nabloes zijn Schotsche soldaten aange
vallen. Door het vuur der Hooglanders
werd een Arabier gedood, terwijl twee
aanvallers verwondingen opliepen.
Bij Jeruzalem heeft de politie het vuur
geopend op een bende, die een Joodsche
autobus had beschoten. Hier werd een Ara
bier gewond en gearresteerd.
In verschillende aanplantingen zijn weer
verwoestingen aangericht.
Italiaansche propaganda tegen de
Joden?
In 't oude stadsdeel van Jeruzalem heeft
men in het Italiaansch gedrukte biljetten
gevonden op wit papier en baluw-rood om
rand, waarin gezegd wordt, dat alle Joden
communisten, anti-fascisten, anarchisten en
vijanden van het christendom en van Euro
pa zyn. De politie stelt een onderzoék in.
Versterking Britsche garnizoenen.
Uit Egypte zijn nog twee batalons in
fanterie naar Palestina gedirigeerd, zoo
dat daar thans in totaal 5 bataljons infan
terie met bijbehoorende luchtstrijdkrach
ten, tanks en afdeeling pantserauto's
gelegerd zijn.
Aangezien naar alle waarschijnlijkheid
de oogst in den loop van dezen maand
binnen gehaald zal zijn, vreest men, dat
de daarna zonder werk komende arbeiders
zich zullen aansluiten bij de oproerige
elementen. Het zenden van nieuwe rtoepen
duidt er in ieder geval op, dat de overheid
voornemens is op de opstandige beweging
met kracht te onderdrukken.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
EEN INTERVIEW MET DEN NEGUS.
De Volkenbond moet beslissen.
Een verslaggever van de News Chronicle
heeft aan boord van de Oxford een onder
houd met den Negus gehad.
Haile Selassie verklaarde, dat zijn verblijf
te Gibraltar geen wijziging had gebracht
in zyn plannen. Hij was zeer voldaan over
de ontvangst en zeide vertrouwen te heb
ben in Engeland, dat altijd de kampioen
voor den Volkenbond is geweest, in Frank
rijk en in alle volkenbondsleden die zich
aan de zijde der gerechtigheid geplaatst
hebben.
Haile Selassi
„Ik zal aldus vervolgende de Negus
de wereld mededeelen wat er gebeurd is in
den oorlog met Italië. Ik zal de vraag opwer
pen, of het rechtvaardig is, dat de Abes
sinische beschaving, die 25 eeuwen oud is,
in 25 weken vernietigd wordt met een bar-
baarschheid, die waarlijk herinnert aan de
beschavingen van voor de christelijke jaar
telling". De vorst verklaarde zeker over
het gebruik yan gifgassen door de Italianen
te zullen spreken. Door de gasaanvallen
werden niet alleen soldaten maar ook grijs
aards, vrouwen en kinderen getroffen.
Op de vraag, hoe de Negus zich het ver
dere verloop van het Abessinische conflict
dacht, antwoordde hy: „Geneve zal een op'
lossing vinden. In de politiek van Abessi'
nië is niets veranderd. Als Volkenbondslid
rekenen wij op dien bond, want talrijke
kleine' landen hebben er evenzeer belang
bij, dat het geweld, niet tot recht gemaakt
wordt".
Drie bommenwerpers vernield.
Volgens in omloop zijnde, nog onbe
vestigende geruchten, zou de vroegere
gouverneur van Wollo, ras Kecede, met zijn
troepen, wien het daarna gelukt moet zijn,
zich geruimen tijd voor de Italianen ver
borgen te houden, op 24 Mei een verrassen
den aanval hebben ondernomen op Dessie.
Hierbij zou het den Abessiniërs gelukt
zyn drie Italiaansche bommenwerpers op
het vliegveld van Dessie te vernielen. Ver
der wordt hier verteld dat sterke Italiaan'
sche troepen-afdeelingen uit Harrar en
Diredawa op marsch zijn gegaan naar Addis
Abeba.
KAMP VAN ZWEEDSCHE ROODE KRUIS
ONTDEKT.
Gemeld wordt, dat een vliegtuig het
kamp heeft ontdekt van het Zweedsche
Roode kruis nabij de berg Hadakumbi op
150 K. M. van Dolo.
DE SPANNING TUSSCHEN JAPAN
EN CHINA.
Aanslag op militair transport.
Vanmorgen heeft tusschen Tientsin en
Tangkoe een spoorwegongeval plaats ge
had, dat in Chineesche kringen groote on
gerustheid heeft teweeggebracht. De Ja-
pansche militairen verklaren n.1. dat het
ongeval is geensceneerd en een aanslag be-
teekent op het vrije transport van Japan-
sche troepen. Zij eischen dat alle treinen
die troepen vervoeren door uitkijktreinen
worden voorafgegaan. De spoorweg-autori
teiten leiden het onderzoek, maar men
vreest, dat de Japanners het resultaat hier
van niet zullen afwachten en zelf de hun
noodige maatregelen zullen treffen.
De Japanners in actie wegens
spoorwegaanslag.
In Chineesche kringen wordt verklaard,
dat de Japanners aan de Chineesche mili
taire autoriteiten verboden hebben om de
plek van de spoorlijn waar een bom is ont
ploft te laten herstellen. De Japanners zou
den terstond een afdeeling met mitrailleurs
derwaarts hebben gezonden, die aldaar
blijft, totdat foto's met magnesiumlicht ge
nomen zijn.
Uit Japan wordt gemeld, dat in het mini
sterie van buitenlandsche zaken ernstige
ongerustheid bestaat in verband met den
aanslag, die op een militairen trein bij
Tientsin gepleegd is. Deze gebeurtenis, al
dus zegt men, heeft bewezen, hoe noodzake
lijk de troepenversterkingen in Noord-
China, waartegen Nanking geprotesteerd
heeft, zijn. De regeering te Nanking blijft
volkimen werkeloos tegenover alle anti-
Japansche propaganda. Men acht het zeker,
dat invloedrijke kringen der Kwomintang
bij den aanslag en de betoogingen betrok
ken zyn. Men moet in deze kwestie thans
klaarheid brengen.
GENERAAL LI SJENG TA VERMOORD.
Generaal Li Sjeng Ta, lid van het cen
traal executief comité van Nanking en com
mandant van het 29e leger, is te Lishih, in
de provincie Sjansi, terwijl hy lag te slapen
door een lid van zijn lijfwacht vermoord.
Het slachtoffer dat 46 jaar oud was, was
voornemens geweest aan den strijd tegen
de communisten in Sjensi deel te nemen.
Omtrent de motieven voor den moord tast
men in het duister.
STAAT VAN BELEG TE TOKIO
GEDEELTELIJK OPGEHEVEN.
Naar Domei meldt, is de staat van beleg
gedeeltelijk opgeheven. Met ingang van
1 Juli mogen weer openbare bijeenkomsten
worden gehouden, behalve die waar ge
sproken wordt over de gebeurtenissen te
Tokio op 6 Februari, alsmede straatbetoo-
gingen.
De betooging voor leger en vloot.
De bladen melden, dat de uitgaven voor
leger en vloot voor het volgende jaar
mogelijk de 1400 millioen yen zullen te
boven gaan. Het leger zal vermoedelijk 700
millioen yen, 200 millioen meer dan in het
loopende dienstjaar, terwijl ook voor de
vloot meer dan 700 millioen noodig zullen
zijn, d. i. eveneens 200 millioen meer dan
dit jaar.
ENORME BRAND IN DE HAVEN
VAN SOUSSE.
By het aanbreken van den dag is een
ernstige brand uitgebroken in de haven
van Sousse, waar groote hoeveelheden es-
partogras, bestemd voor Engeland, waren
opgeslagen. De brand, die door den feilen
wind werd aangewakkerd, breidde zich snel
utt en verwoestte een aanzienlijke hoeveel
heid espartogras, toebehoorende aan ver
schillende Engelsche en Fransche firma's,
alsmede 13 spoorwagons. Men verwacht, dat
het twee dagen zal duren, alvorens de brand
is gebluscht.
BLIKSEM DOODT 15 PERSONEN.
Te Belaslatina in Noord-Bulgarije zyn 15
personen, waaronder een man van 98 jaar,
door den bliksem gedood.
VIER KINDEREN IN WOONWAGEN
VERBRAND.
Op den vooravond van Pinksteren heeft
zich by Kolscheid (nabij de Nederlandsche
grens) een ontzettend ongeluk afgespeeld.
In een woonwagen woonde een 32-jarige
man met zijn vrouw en vier kinderen. De
ouders hadden den woonwagen des avonds
verlaten en zich naar Kohlscheid begeven,
toen de kinderen alleen waren, brak door
nog onopgehelderde oorzaak brand uit. Bin
nen enkele oogenblikken stond de geheele
wagen in brand. De vier kinderen werden
een prooi der vlammen, voordat de hulp kon
worden geboden.
TWEE BERGBEKLIMMERS GEDOOD.
Op den eersten Pinksterdag zijn twee be
woners van München (D.) van de kampen
helling in de Beiersche bergen omlaag ge
stort en gedood. Hun lijken zijn geborgen.
ONTSNAPT GEVANGENE GEDOOD.
Wilfred Lindsay, die Woensdag j.1. uit de
gevangenis te Angola (Louisiana) is ont
snapt na een kapitein van de wacht en zijn
vrouw te hebben gedood, heeft gisteren zich
:elf neergeschoten, nadat hij door de politie
v/as omsingeld en hij het vuurgevecht niet
langer kon volhouden.
Gedurende de dagen, dat hy in vrijheid
was, heeft hij de politie twee keer op een
dwaalspoor weten te leiden, door een van
zijn achtervolgers te overmeesteren en met
hen van kleeren te verwisselen.
BLOEDIGE BOTSINGEN MET FANATICI.
Religieuse secte bestormt kerk
gebouw.
In Bessarabië is een beweging van ver
zet tegen invoering van den nieuwen ka
lender ontstaan onder de aanhangers van
de religieuze secte der „Stilisten", die vast
houden aan den ouden kalender, volgens
welken zij hun feesten willen vieren in den
loop van het jaar is het reeds herhaaldelijk
tot botsingen gekomen, waarbij ook bloed
heeft gevloeid. Een dergelijke botsing heeft
zich thans weer voorgedaan in een dorp
bij Balz in Bessarabië. De Stilisten wilden,
onder aanvoering van een geestelijke, de
kerk bestormen, teneinde daar een gods
dienst-oefening te houden, hetgeen hun be
let werd door de gendarmerie, die zich ge
dwongen zag een salvo te lossen op de fa-
natisch opgewonden menigte, twee der se-
tariers werden gedood, drie zwaar en ver
scheidene licht gewond. Aan den kant der
gendarmerie vielen een zwaar- en een
lichtgewonde.
