DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Achttien October 1935 stond Europa aan
den rand van een nieuwen oorlog.
No. 131
138e Jaargang
Mussolini dreigde en Engeland bleef
verstandig,
M.A. S.-SCHEPEN.
De staking te Antwerpen.
Uitbreiding van de actie.
,Souvenir"-jagers van de
„Queen Mary".
De Varkenscentrale
gedagvaard.
ALKMAARSCHE COURANT.
De» Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden by vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTEN TLKNi
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C f,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 5 Juni 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Men weet, hoe in den Wereldoorlog
19141918 verschillende data als zeer
bizondere bekend zijn geworden, en
vooral voor de toenmalige neutrale
staten waren er dagen, waarop ook zy
in den grooten oorlog gestort zouden
kunnen worden.
Dergelijke zeer gevaarlijke momen
ten werden niet direct bekend, wat
maar zeer gelukkig was, want de on
rust onder de bevolking zou nog groo-
ter geworden zijn.
Tijdens den Italiaansch-Abessinischen
oorlog zijn er ook kritieke dagen geweest
en één er van was wel zoo gevaarlijk, dat
het weinig gescheeld had, of Europa was
in een nieuwen wereldoorlog gedompeld.
En nu, terwijl de oorlog zelf voorbij is,
maar de politieke kwesties nog lang niet
opgelost zyn, zullen, er nieuwe kritieke
dagen komen en het is zeer waarschijnlijk,
dat er nog in deze maand zoo'n dag komt.
Buitengewoon interessant is in dit op
dicht de brief van den Romeinschen Hbld.-
correspondent, die belangrijk genoeg is,
om hem hier over te nemen.
Daarin toch lezen wij:
Er doen te Rome sedert eenige dagen
eigenaardige geruchten de ronde. Ook
personen, die gewoonlijk zeer goed
ingelicht zijn beweren, dat men op of
kort na 16 Juni, wanneer te Genève
niet mocht worden besloten de sancties
op te heffen, een nieuwe adunata van
het Italiaansche volk kan verwachten.
Bij die gelegenheid zal Mussolini het
volk vragen, of het bereid is zyn goed
recht te verdedigen tegen Engeland en
hem machtigt aan Engeland den oor
log te verklaren.
Waarschijnlijk lijken ons deze geruchten
niet en wij achten het zelfs niet uitgeslo
ten, dat zij opzettelijk worden rondge
strooid met de bedoeling pressie te oefenen
op beslissingen die men te Genève nemen
zal.
Anderzijds is ons echter bekend, dat in
Noord-Italië reeds thans, d.w.z. drie weken
vroeger dan in andere jaren gebruikelijk
is, de zomervacantie der schoolkinderen is
ingegaan. Het is echter een publiek ge
heim, dat de oorzaak van dezen maatregel
is, dat de schoolgebouwen die in Piemonte,
Lombardye en het Venetiaansche op deze
■wijze in een of twee dagen kunnen worden
in gereedheid gebracht om als noodkazer-
nes te dienen voor het geval de algemeene
mobilisatie zal worden ofgekondigd.
Spelen met vuur.
Wij willen aannemen, dat Mussolini
overtuigd is zijn volk zoo zeer in bedwang
te hebben, dat hij ook op het allerlaatste
oogenbloik nog terug kan gaan. Een der
gelijk spelen met vuur even aannemen
de, dat het werkelijk tot een mobilisatie
zou komen zou anders bij dezen grooten
staatsman die zich zijn verantwoordelijk
heid steeds zoo goed bewust toont, niet te
verklaren zijn. Mussolini weet zeer wel en
heeft zelf herhaaldelijk gezegd, dat een
nieuwe oorlog in Europa zeer moeilijk ge-
Iocaliseerd zou kunnen worden en bijna
zeker aanleiding zou zyn tot een nieuwen
wereldoorlog, die den ondergang der Wes-
tersche beschaving zal beteekenen. Het is
juist wijl de Duce zich daarvan ten volle
bewust is, dat men hopen mag, dat wij hier
slechts te doen hebben met middelen om
den tegenstander te intimideeren, doch dat
het ten slotte bij bedreiging blijven zal.
Er is echter een oogenblik geweest,
dat de gespannen verhouding tusschen
Italië en Engeland werkelijk op het
punt stond in een oorlog los te bran
den. Men zal zich herinneren, dat In
den namiddag van 18 Oct. 1935 werd
bekend gemaakt, dat Engeland enkele
oorlogsschepen uit de Middellandsche
Zee zou terugtrekken mits de Italiaan
sche regeering troepen van de Egyp-
tisch-Lybische grens terugriep, wat
naderhand ook werkelijk gebeurd is.
Dit was een diplomatieke oplossing
van het meest kritieke punt voor de
tusschen Engeland en Italië bestaande
spanningen. Op 17 Oct. des morgens
Mussolini
om 4 uur had Mussolini aan Laval
laten weten, dat, indien Engeland niet
binnen de 24 uur de oorlogsschepen
zou terugtrekken, welke in de .haven
van Alexandrië lagen, en waarvan
men mocht veronderstellen, dat zy het
Suez Kanaal zouden versperren hy
bevel zou hebben gegeven deze sche
pen aan te vallen. Die 24 uren zijn
uren van geweldige spanning geweest,
Des nachts om tien voor vier op den
18 Oct. verscheen de Engelsche
bassadeur Sir Drummond in het paleis
Venezia en bij deze gelegenheid werd
de diplomatieke oplossing gevonden,
die daarna aan de wereld is bekend
gemaakt.
De weinige journalisten te Rome, die
van een en ander op de hoogte waren, heb
ben toen besloten met het oog op de zeer
gespannen toestanden van dat oogenblik,
liever dit nieuws te verzwijgen, teneinde de
hartstochten niet nog meer op te zweepen
en er is tot nu toe, bij mijn weten, slechts
één blad geweest, de „Observer" van Phi-
ladelphia in de Vereenigde Staten, die
aan deze gebeurtenis een artikel heeft ge
wijd en dat ook eerst in de maand Januari.
De schrijver van dat artikel, meende ook
te weten om welke redenen Engeland op
18 October voor Italië gebukt heeft.
Zeer snelle M. A. S.-booten.
De oorzaak zou te zoeken zijn in de
„M. A. S." Deze drie initialen, een motto
van d'Anuzio, vormen den naam van een
zeer bijzonder oorlogsvaartuig, waarover
alleen Italië beschikt. De „M. A. S." zijn
zeer kleine licht gebouwde scheepjes uit
aluminium, welke volgens contract ten
minste 60 zeemijlen per uur moeten kun
nen afleggen, in werkelijkheid bereikten
zij gemiddeld 75 mijlen. Aan boord van
deze scheepjes bevinden zich slechts vier
personen. Zij beschikken over twee torpe
do's en ook één torpedo kan tenslotte vol
doende zijn om den grootsten kruiser on
schadelijk te maken. Deze ontzettend vlug
ge „M. A. S." nu, gevoegd bij het groote
aantal duikbooten en vliegtuigen zal de
Engelsche marine-autoriteiten hebben doen
voorzien, dat een oorlog tegen Italië in de
Middellandsche Zee het einde zou hebben
beteekend van de Engelsche vloot. Toen
het grootste schip der Engelsche vloot „De
Hood" van Gibraltar naar Alexandrië voer,
ontmoette het tot tweemaal toe een paar
Italiaansche „M. A. S." Nauwelyke was de
tweede onmoeting voorbij of het radiosta
tion van Rome maakte in de Engelsche taal
bekend, dat twee „M. A. S." op dat oogen
blik het snelheidsrecord hadden verbe
terd door heen en terug te varen van
Sicilië naar de Afrikaanrche kust met een
snelheid van 90 mijlen per uur. De top
snelheid van de „Hood" bedraagt 40 mij
len. Tot zoover de „Observer". Zeker is het,
dat deze bootjes, de „M. A. S.", in den
wereldoorlog reeds hebben bewezen dat zij
zeer geduchte wapenen zijn.
Het is zeker ook wel van beteekenis, dat
Italië destijds reeds beschikte over 3000
vliegtuigen in de Middellandsche Zee,
waar Engeland slechts een paar honderd
tegenover kon stellen. Hoe het echter zij,
het is zeker dat op 18 October Mussolini,
door een dreigende houding aan te nemen,
de Engelsche schepen uit de haven van
Alexandrië heeft weten te verwijderen en
daardoor waarschijnlijk de sluiting van
het Suez-Kanaal heeft voorkomen. Een
andere zaak is, of Mussolini, wanneer Sir
Drummond niet tien minuten voor den af
gesproken tijd bij hem zou verschenen zijn,
werkelijk het bevel tot den aanval zou
hebben gegeven. Zierdaar een vraag
waarop waarschijnlijk niemand dan Mus
solini zelf het antwoord zou kunnen geven.
Doch, zooals gezegd, wij zijn geneigd te
veronderstellen, dat hij uit een gevoel van
verantwoordelijkheid tegenover Europa,
het bij de bedreiging zal laten.
Soldaten worden tot arbeiders
Uit berichten, die binnenkomen uit alle
deelen van het bezette Abessinië, blijkt, dat
het groote Italiaansche expeditieleger bezig
is te veranderen in een leger van werk
gevers en arbeiders. Overal doet het par
ticuliere initiatief zich gelden bij de exploi
tatie van den veroverden bodem. De politiek
der Italiaansche regeering is het om dit in-
dividueele initiatief vry spel te laten, in het
kader van de Fastische economie.
Maarschalk Graziani heeft een bezoek ge
bracht aan alle hospitalen, ook de Ameri-
kaansche, te Addis Abeba, om er zich een
van op de hoogte te stellen, of de ziekenin-
richtingen over voldoende materiaal be
schikken.
De negus was tot onderhandelingen
met Rome bereid geweest.
Een verslaggever van de „Daily Tele-
graph" heeft den negus meegedeeld, dat
Mussolini op den dag voor zyn vlucht be
volen had hem een ultimatum te overhan
digen, dat hij binnen vijf dagen zou moeten
aanvaarden en krachtens hetwelke hy op
den troon zou gebleven en de souvereiniteit
over de Amharische provinciën zou hebben
behouden, terwijl Italië een protectoraat en
controle op de buitenlandsche betrekkingen
van het land zou hebben verkregen.
De negus antwoordde hierop, dat hy niet
ver weg was geweest, indien Mussolini met
hem had willen onderhandelen. Hy heeft
Abessinië verlaten en is naar Europa ge
komen om het voeren van onderhandelin
gen te vergemakkelijken.
De „Daily Herald" meldt, dat de Negus
reeds definitief besloten heeft de zitting van
de Assemblee op 29 Juni bij te wonen om
daar het Abessirische standpunt te ver
dedigen.
Eden vanmiddag naar den Negus,
De Abessinische legatie bevestigt, dat de
minister van buitenlandsche zaken, Eden,
hedenmiddag een officieel bezoek aan den
negus zal brengen.
Voorts meent men te weten, dat de negus
voornemens is binnenkort een bezoek te
gaan brengen aan koning Eduard. Tevens
zou hy een krans willen gaan leggen bij
het graf van koning George V in de konink
lijke kapel te Windsor.
Verklaringen van nen negus.
De negus heeft gisteren een vertegen
woordiger van de „Times" bij zich ontvan
gen. Behalve de verklaringen, die hij reeds
eerder te Londen aan de pers heeft ver
strekt deelde de keizer ditmaal nog mede,
dat hy nog niet besloten had hoe lang hy in
Engeland of Europa zou blijven. Zyn raad
gevers achtten het wenschelijk, dat hy on
ge veer een week in Engeland zou blyven en
dan naar zyn woning bij Lausanne zou ver
trekken, waar hy voorbereidingen zou kun
nen treffen met het oog op de eerstvolgende
bijeenkomst van de Volkenbondsvergade
ring en den Volkenbondsraad.
De keizer is voornemens voortdurend in
contact te blyven met zyn delegaties en met
de mogendheden.
Verder verklaarde Haile Selassie, dat hij
eveneens in contact was met de officieele
regeering van Ethiopië, die zich thans in
West-Wollega bevindt. Zijn vertegenwoor
diger is Bidoded Wolde Sadik, president van
den Abessinischen senaat, bijgestaan door
Fitaorari Bifikado en Gerasmatsj Musfen,
twee hof-ambtenaren. Naar de opvatting van
den negus legt zijn positie als vorst, die in-
sognito reist, hem in geenerlei opzicht be
perkingen op ten opzichte van zijn activi
teit als souverein of als verdediger van de
vrijheden van zyn land.
burige Gent. De stakers beweren, dat de
werkgevers het contract hebben verbroken,
doordat deze de ploegen van 12 tot 14 man
verminderen tot ploegen van 8 tot 9 man.
Zy willen dus eerst de grootere ploegen
terug, daarna een loonsverhooging, verder
een strenge toepassing van den 8-urigen
werkdag en tenslotte een scherpe controle
van de arbeids-inspectie, teneinde het aan
tal werk-ongevallen, dat zoo'n 6000 per
jaar bedraagt, te doen verminderen.
Geen schepen meer naar Antwerpen.
De onmiddellijke gevolgen van de sta
king zijn natuurlijk geweest, dat de zee
schepen Antwerpen niet meer aan doen of
Antwerpen zoo spoedig mogelijk hebben
verlaten.
De kranten in Antwerpen wijze er al op,
dat de huidige staking een voordeel zal
zijn voor Rotterdam en Amsterdam, en uit
een correspondentie in de N. R. C. lezen
wij zelfs, dat de wethouder van de haven
meester te Antwerpen, de heer Baelde,
verklaarde, dat hy de oorzaak van de sta
king in Nederland wenschte te zoeken. U
zult begrijpen, waarom, zeide de heer
Baelde. De Nederlandsche regeering heeft
onlangs toegestemd in verlaging van de
tarieven, maar heeft tevens aan de arbei
ders-organisaties laten weten, dat de ar
beiders van hun kant een loonkorting zou
den moeten aanvaarden. Deze korting zou
ongeveer 28 pet. bedragen. Wat eischt nu
de Antwerpsche staker? Veertien francs ver
hooging per dag en per ploeg, wat onge
veer 28 pet is van een normaal dagloon van
50 francs, dat hier aan een gewonen ha
venarbeider wordt betaald.
Het is gemakkelijk, daaruit de conclusie
te trekken, dat de Nederlandsche arbeiders
organisatie, misschien onder den druk van
de communisten aldaar, de beweging heeft
ingegeven, welke in onze scheepvaart-
kringen en op onzen handel op een oogen
blik, dat de havenbeweging een vrij alge
meene opleving begon te vertoonen, groote
consternatie heeft teweeg gebracht.
In Antwerpen ligt het havenwerk
geheel stil en de kaden zyn doodsch en
verlaten. De staking heeft zich voort
durend uitgebreid en het geheel krijgt
thans een antgstwekkenden omvang.
En het kan nog erger worden, als
straks ook de mijnwerkers in het
Waalsche den arbeid neerleggen. Want
ook daar is het onrustig, ook daar pro
testeeren de arbeiders tegen de te lage
loonen, die zich nog steeds niet hebben
aangepast aan de huidige levensduur
te, welke laatste weer veroorzaakt
werd door de devaluatie.
Voorloopig echter concentreert zich de
staking alleen te Antwerpen en in het na-
Meeningen in scheepvaartkringen.
Wij spraken, zoo schrijft de (Belgische)
Standaard, met verschillende personen uit
scheepvaartkringen, die door hun rol in he»
havenbedrijf, goed ingelicht zijn en een on
partijdig oordeel kunnen vellen.
Eigenaardig is het, zeide er een, dat, toen
in Jüni 1928 de algemeene staking aan de
haven uitbrak, er eveneens meer werk was
dan gewoonlijk.
Denkt u, dat deze staking lang zal du
ren?
In 1928 heeft ze zes weken geduurd. Toen
werd het werk hervat. Daarna heeft men
onderhandeld om tot een regeling te ko
men, die op 1 Januari tot stand is gekomen
en nu nog geldig is.
Hoe lang deze staking kan duren, is niet
te voorspellen. Ik weet maar één ding en
wel dat de patroons niet zullen onderhan
delen zoolang het werk niet hervat is.
Maar de arbeiders zijn soms koppig op
een dwaze manier.
Een ander zeide: Eerst moet het werk
worden hervat. Dan kunnen de arbeiders
hun grieven neerleggen bij het Nationaal
havencomité, dat patroons en dokkers offi
cieel in eenzelfde organisatie vereenigt, en
dan kan er onderhandeld worden.
Ik verwacht wel, dat de patroons iets
zullen toegeven, besloot deze zegsman.
Een andere nog: Toen de groote staking
in 1928 uitbrak, was de heer Grisar voor
zitter van de Fédération Maritime. Hij
heeft toen de nieuwe arbeidsregeling inge
voerd. Nu wil het treffen, dat hij weer aan
het hoofd der Federatie staat. Zal hij dit
maal weer de situatie het hoofd kunnen
bieden?
Wat bepaald blijkt, is, dat de socialisten
hun mannen niet meer in handen hebben
en enkele communistische heethoofden een
schrikbewind kunnen uitoefenen, de socia
listische organisaties ten spijt.
Een andere aangesprokene: Een wilde
staking, die over het hoofd der leiders uit
breekt, wordt altijd afgekeurd. Maar nu
zitten we daar met die staking en moeten
we zien hoe we alles voor 't beste schikken.
Ongetwijfeld hebben de socialisten vorige
week, daags na de verkiezingen, een zeer on
voorzichtige daad gesteld. Zij deelden toen
strooibiljetten uit om een staking van 24 uur
uit te lokken als protest tegen den aanslag
op twee hunner verkiezingspropagandisten.
Toen deze strooibiljetten werden uitge
deeld, waren er werklieden die antwoord
den: We zullen zien of ze ons binnen enkele
dagen ook zoo zullen steunen als we een al
gemeene serieuze staking uitlokken.
De socialisten hebben de aandacht ge
trokken op een zéér gevaarlijk wapen. Nu
zyn ze ongerust, omdat naar het schynt
buiten hun wil om, dit wapen verder wordt
gehanteerd.
„Wij zullen het werk niet
hervatten."
Het Handelsblad van Antwerpen had
verder een onderhoud met een der leiders
der transportarbeiders.
„De patroons weigeren", aldus de Witte,
Een ware plundering.
De New-York Herald Tribune meldt,
dat ook de „Queen Mary" niet aan de
plunderzucht der souvenir-jagers is
ontkomen. Sedert de aankomst te New-
York hebben meer dan 35.000 bezoe
kers zich meester gemaakt van tafelbe-
noodigdheden, planten, pendules, ka
lenders, aschbakken en porceleinen
voorwerpen. De chef-steward, die zign
tranen nauwelijks kon bedwingen by
het zien van de groote schade, verklaar
de, dat de voorwerpen met behulp van
nijptangen en schroevendraaiers moeten
zyn verwijderd. Intusschen worden
voorbereidselen voor de terugreis naar
Southampton getroffen.
„verder te onderhandelen, alvorehs het
werk is hervat. Welnu, wy zullen het werk
niet hervatten". De Witte legde er verder
den nadruk op, dat deze staking niet door
communisten is uitgelokt, maar spontaan is
uitgebroken tengevolge van de vele mis
standen, die onder de arbeiders misnoegen
en ontevredenheid hebben verwekt.
Botsingen in de stad.
In den loop van gisteren hebben verschil
lende botsingen plaats gehad tusschen de
politie en stakers, die in de groote pakhui
zen aan den haven de arbeiders tot staking
der werkzaamheden wilden dwingen.
Een paar malen was de politie gedwngen
van den blanken sabel gebruik te maken.
Twee agenten werden gekwetst. Enkele bel
hamels zyn gearresteerd.
Besprekingen te Gent.
De commissie voor de haven van Gent
heeft een vergadering gehouden, waar aan
wezig waren de vertegenwoordigers der
syndicaten van de christen-democraten,
socialisten en liberalen, zoomede een twaalf
tal afgevaardigden der werkgevers.
Besloten werd, dat in de haven van Gent
zal worden overgegaan tot een zelfde loons
verhooging als eventueel te Antwerpen zal
worden ingevoerd.
Verder werd besloten, dat te Gent geen
enkel schip zal worden geladen of gelost,
dat voor Antwerpen bestemd is.
OVERVAL OP CHINEESCH
DOUANEDEPOT.
Gisternacht heeft men een meer dan 100
man sterke bewapende bende, die volgens
de berichten uit Koreanen en Japanners
samengesteld zou zyn geweest, getracht,
zich meester te maken van een depot van
smokkelwaren, welke op het station van
Tsinanfoe door de douane in beslag waren
genomen. De overval leidde tot een vuur
gevecht met de Chineesche bewakers, waar
bij aan beide zijden een aantal personen
gewond werd.
Het verset tegen den Japonschen
invloed.
De militaire attaché van Japan te Peiping
heeft tegenover persvertegenwoordigers
verklaard, dat 7000 man roode troepen
uit Sjensi zijn doorgedrongen in de provin
cie Soei-Yoean, waar zij een felle anti-Ja-
pansche propaganda maken. In Japansche
kringen volgt men de ontwikkeling van den
toestand met groote aandacht.
Volgens berichten uit Chineesche bron
heeft prins Teh den titel van commandant
der Mongoolsche legers aanvaard, hetgeen
zou moeten worden beschouwd als het voor
spel tot de onafhankelijkheidsverklaring
van de Oostelijke helft van Binnen-Mon-
golie.
Grossiers in varkensvleesch eischen
schadevergoeding wegens ingrijpen
der N.V.C. op
markt.
de binnenlandsche
De Nederlandsche bond van groothan
delaren in varkensvleesch en groothan
delaren tevëns producenten van spek en
reuzel („Neprova") is overgegaan tot
dagvaarding van de Nederlandsche
varkenscentrale en het eischen van
schadevergoeding ten behoeve van ze
ven zyner leden, allen grossiers in var
kensvleesch, die deze schade zouden
hebben geleden tengevolge van verschil
lende onrechtmatige daden, die de var
kenscentrale zou hebben begaan en wel
door in te grijpen in den handel in var
kens en varkensvleesch, bestemd voor
de binnenlandsche markt.
