DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De stakingsbewegingen in België.
Koninklijk bezoek aan Den Bosch.
Ernstige moeilijkheden voor de nieuwe regeering.
Bij een bezoek aan de Borinage.
No. 141
Woensdag 17 Juni 1936
138e Jaargang
De mijnstaking in België.
Hartelijke ontvangst van de beide vorstinnen.
VERSCHILLENDE BEZOEKEN.
De onlusten in Palestina.
Jk, Zij, die zich met 1 Juli a.8. voor
minstens 3 maanden op dit
blad abonneeren, ontvangen de
tot dien datum verschijnende
nummers franco en gratis.
Groote brand te Medemblik.
Bioscoop-théater met aan
grenzende foyer en café
restaurant uitgebrand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIKN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C f,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: T). N. ADEMA.
(Van onzen Brusselschen correspondent.)
Brussel, 16 Juni 1936.
Wy brachten vandaag een bezoek
aan de Borinage, de mijnstreek in de
Waalsche provincie Henegouwen, die,
van oudsher, de wieg is van alle re-
volutiaonnaire bewegingen in dit land,
om kennis te maken met de atmosfeer
waarin de mijnwerkers tot de alge-
meene staking zijn over gegaan, die,
zooals men uit de berichten weet, i n
België is uitgeroepen door de Natio
nale Mijnwerkerscentrale, nadat in
de provincie Luik de mijnen reeds
stil gelegd waren, naar aanleiding
van klein geschil. Dit geschil was bij
gelegd, doch de werklieden gingen niet
meer aan den arbeid Solidariteits-
stakingen braken uit De andere stre
ken werden bewerkt. Van een plaat
selijk conflict van ondergeschikt be
lang is de moeilijkheid uitgegroeid tot
een algemeen nationaal conflict,
waarin al de mijnen zijn betrokken, en
waaraan zoowel de christen-democra
ten als de socialistische arbeiders deel
nemen, dit onder den invloed van de
politieke omstandigheden in België
zelf, en van de gebeurtenissen in
Frankrijk. Zonder deze laatste zou in
België de toestand er nu niet zoo
- ernstig uitzien.
De arbeiders hebben Zaterdag jl. een
vergadering gehad met de patroonsafge
vaardigden, vervroegd bijeen geroepen en
op deze vergadering hebben de patroons
zich bereid getoond een verlaging van
2.5 der loonen, die ingevolge de loon-
overeenkomst, wegens de verlaging van
het index-cijfer, mogelijk is, niet toe te
passen. De arbeiders hebben dit niet alleen
afgewezen, maar zij hebben tegeneischen
gesteld, namelijk algemeene aanpassing
van de loonen met een minimum van 32
frank per dag en een belangrijke verhoo
ging van de gezinsvergoeding, wettelijKe
maatregelen die de vrijheid van vereeni-
ging volledig zullen waarborgen, de 40-
urige arbeidsweek, betaald verlof. De
werkgevers hebben natuurlijk geweigerd
en hierop heeft de centrale de algemeene
staking afgekondigd, welk voorbeeld door
de christelijke arbeiders werd gevolgd.
Het conflict zal zich uitbreiden tot de
metaalnijverheid, terwijl ook de steen-
groeve-arbeiders het werk hebben neerge
legd. Intusschen blijft ook de staking in de
Antwerpsche haven voortduren en niets
toont aan dat dit spoedig zal geëindigd zijn.
De stakers te Antwerpen vinden in de
nieuwe omstandigheden slechts een aan
leiding om geen enkele toegeving te doen.
Men moet het niet verbergen dat men
hier in breeden kring zeer ongerust is
over de wending die de gebeurtenissen
nemen en de nieuwe regeering heeft van
bij haar geboorte met zeer groote moeilijk
heden af te rekenen, zoo belangrijk, dat
men zelfs de vraag stelt of zij er zal tegen
opgewassen blijken te zijn, vooral nu de
liberale landsraad reeds is begonnen met
haar verraderlijk in den rug te schieten.
Tucht is bij de liberale partij nu toch pre
cies geen deugd. Men mag aannemen, met
zekerheid, dat de verschillende stakingen
een politiek karakter hebben. Op de om
standigheden te Antwerpen wezen we
reeds. Deze van thans zijn in denzelfden
Aard. Als we spraken over duistere ma
noeuvres van links en van rechts was dit
wel gegrond. Elementen die belang hebben
bij onrust en paniekstemming hebben be
hendig de gebeurtenissen in Frankrijk uit
gebuit, eenerzijds om de socialisten, die
mede het bewind in handen hebben het
vuur aan de schenen te leggen en ander
zijds om het de regeering onmogelijk te
maken. De rexisten werken a^es m
hand want waar ontevredenheid heerscht
doen zij toch voordeel op. Men zou van
avond, bmij de lezing van het orgaan van
Degrelle, meenen een communistisch blad
te lezen. Het gelijkt fel op toestanden van
voor het derde rijk in Duitschland.
De socialistische leiders hebben onge
twijfeld een politiek gevolgd van actie om
door de gebeurtenissen zelf niet te worden
verrast en niet verplicht te zijn, zooals te
Antwerpen is gebeurd, nadat de staking
reeds was uitgebroken, te trachten de
leiding meester te worden.
Om de bezetting van de
te voorkomen.
mynen
Het getuigt overigens van goed inzicht.
De stakingsbeweging teekende zich de vo
rige week reeds goed af. Zelfs zonder sta
kingsbevel zou zij uitgebroken zijn. Werd
zij niet gekanaliseerd dan zou ongetwij
feld het Fransche voorbeeld heelemaal
gevolgd zijn geweest en zou men tot de
ontdekking gekomen zijn van de bewe
ging, wanneer de groote ondernemingen,
mijnen, fabrieken enz. waren bezet. Toen
het stakingsbevel was gegeven, voor
Maandag, was er orde gebracht, waren ook
wachtwoorden gegeven, die niet op bezet
ting van de mijnen aanstuurden. Zoo
doende bleef men in de wettelijkheid. En
Maandagmorgen werd het bevel volledig
toegepast. Ruim 100.000 mijnwerkers ne
men aan de beweging deel, doch nergens
is een mijn bezet.
Aldus hoorden wy de zaak uiteenzetten,
in de Borinage, waar alles rustig is geble
ven. Van Zondag reeds zijn de bewegingen
van de gendarmerie begonnen en geheel
den nacht voortgezet. Het beschërmingsplan
wordt uitgevoerd onder toezicht van den
gouverneur, daar de socialistische burge
meesters tot geen enkel initiatief overgaan.
Maandagnamiddag hadden alle mijnen een
afdeeling gendarmen ontvangen, tot be
scherming. De tactiek van bezetting zal nu
niet zoo gemakkelijk meer worden toege
past, alhoewel het een feit is dat, door de
uitgebreidheid van de beweging over geheel
het land, de 6000 gendarmen zeer onvol
doende zijn. Het is niet uitgesloten dat de
troepen voor bewakingsdiensten zullen moe
ten ingrijpen, zooals overigens in Limburg
reeds het geval is.
Uitgebreide propaganda.
Er is, vooral in de Borinage, een hevige
propaganda gevoerd voor de bezetting van
de fabrieken. Wij hebben hier een strooibil
jet voor ons liggen, dat op een 30.000 exem
plaren Zondag in de Borinage werd ver
spreid, door de „Action socialiste Révolu-
tionnaire", een van de socialisten afgeschei
den beweging, geleid door een nog jongen
man, Walter Dauge, die, in verstandhouding
met de communisten, tot bezetting van de
mijnen heeft aangespoord. De raad werd
niet gevolgd en dat pleit voor den geest bij
de mijnwerkers. Doch men moet de Bori
nage kennen om te weten dat het minste
incident tot een waar drama zou kunnen lei
den. De steenen worden in deze streek gauw
uit den grond gehaald. Er 'zijn steeds ele
menten aanwezig om het vuur aan te bla
zen.
Men staat dus voor de vraag welke uit
breiding het conflict zal nemen. In verband
hiermee is ook de vraag wat de regeering
zal kunnen doen om het geschil bij te leg
gen. De regeering heeft reeds medegedeeld
dat onder andere maatregelen meer, die
hier moeilijk kunnen weergegeven worden,
de werkloozensteun met 5 t.h. zal worden
verhoogd, de ouderdomsgrens van het pen
sioen in lastige en ongezonde bedrijven zal
worden verlaagd, dat de vermindering van
de arbeidsweek zal worden nagestreefd b.v.
in de havens, in de ijzernijverheid, in de
mynen en in sommige fabrieken van schei
kundige producten, dat een verhooging van
de bezoldigingen zal worden nagestreefd.
De regeering voor een moeilijke taak.
De regeering schijnt heelemaal gewonnen te
zijn voor het regiem van de betaalde verlof
dagen. Zij zegt geen vat te hebben op de
particulieren, maar zelf zal de regeering
voor haar personeel een minimumloon van
4 fr. per uur invoeren. De regeering zal
trachten de werkgevers tot dezelfde denk
beelden te bewegen. Zij heeft tevens ge
waarschuwd tegen elke onbezonnen daad
er bijvoegende, dat iedereen in de wette
lijkheid moet blijven. Deze verklaring heeft
ongetwijfeld indruk gemaakt, maar zooals
men ziet heeft zij niets kunnen beletten.
De regeering staat alleszins voor een zeer
moeilijke taak. Het gevaar dreigt dat ook
het transportwezen meer wordt ontredderd.
Ook bij de buurtspoorwegen is er een actie
voor loonsverhooging. Zal tenslotte het ook
niet aan 't gisten gaan bij het spoorwegper
soneel? Men schijnt het nu nog niet te moe
ten verwachten.
De regeering wil doelbewust een nieuwe
sociale politiek uitbouwen en dat is een po
litiek die instemming vindt. Zij schijnt zelfs
gewonnen te zijn voor ingrijpende maatre
gelen. Dit kan er veel toe bijdragen om de
hoofden koel te houden. Men is dan ook op
timistisch gestemd, op slot van rekening, al
hoewel het ook kan gebeuren dat, met het
oog op de machteloosheid van de regeering
om b.v. zooals in Frankrijk door een wetge
ving de werkgevers te verplichten tot toe
gevingen, door radikaal optreden alleen po
gingen om wanorde te scheppen, om het
niet anders te noemen zullen kunnen
worden onderdrukt. En men weet nooit
waar dit heenvoert.
Degrelle zal persoonlijk de Rex-
oppositie leiden.
De Rex-leider, Léon Degrelle, zal, naar
de Maasbode verneemt, zelf de leiding van
de Rex-oppositie in de kamer op zich ne
men.
Daar hij evenwel op de Brusselsche Rex-
lijst als plaatsvervanger voorkwam, zal dus
de gekozen Rex-candidaat ontslag moeten
nemen.
Nog niet veel verbetering.
GistermorgenJieeft zich te Luik in de
omgeving van het Volkshuis een stoet
van ongeveer 2.000 stakers gevormd, die
door de voornaamste straten der stad
trok. De bereden gendarmerie en politie,
die aanzienlijk versterkt waren, voer
den eenige charges uit, waarop de be-
toogers uiteenstoven.
Zij vormden echter spoedig kleine afzon
derlijke groepen, die de tramrijtuigen om
singelden om het personeel aan te sporen,
eveneens het werk neer te leggen.
Daar het personeel weigerde, werden de
ruiten der tramwagens met steenen be
kogeld en stuk geworpen. In verschillende
wijken werden pogingen gedaan om de
tramrijtuigen omver te werpen. De stakers
wilden de wagens zelfs in brand steken.
Herhaaldelijk moest dan ook de politie en
gendarmerie ingrijpen. Tenslotte gaf de di
rectie der tramwegmaatschappij tegen het
middaguur order de trams naar de remises
terug te rijden. Luik is dus op het oogen-
blik zonder tram. In de provincie Henegou
wen is alles kalm.
De staking is van de kolenmijnen naar
verschillende metaalfabrieken en de steen
fabrieken van lessen overgeslagen.
De havenarbeiders van Gent hebben een
prae-advies ingediend en de staking wordt
voor heden Dinsdagavond verwacht. Er tee
kent zich een woelige, onrustige stemming
af, vooral in Zuid- en Oost-Vlaanderen. In
de provincie Namen zijn de arbeiders van
verschillende mijnen in staking, alsook in
de kachelfabrieken en smelteryen van Ta-
mines. De staking heeft zich tenslotte uit
gebreid tot in Limburg. Alleen te Win ter
slag is nog geen besMssing genomen.
Van de staking te Antwerpen vallen
slechts enkele incidenten zonder ernstig ka
rakter te vermelden. Hier en daar zijn na
melijk vrachtauto's door de stakers omver
geworpen.
De toestand in het Luiksche.
In den loop van den dag zijn 31 arres
taties verricht. Twee personen werden weer
op vrije voeten gesteld. Van de overige 29
gearresteerden werden twee ingesloten op
een drievoudige beschuldiging:
Opstand in samenwerking, aanslag op de
vrijheid van arbeid en poging tot vernielen
van materiaal, dat voor openbare diensten
dient.
Chef der gendarmerie naar Luik.
De regeering heeft den chef der gendar
merie te Brussel, kolonel Kinzinger, met
spoe dnaar Luik gezonden om maatregelen
te nemen voor de onderdrukking van de
agitatie.
BULGAARSCHE ONDERSCHEIDING
VOOR DR. SCHACHT.
Tijdens de audiëntie, die koning Boris
gisteren den president der Duitsche rijks
band, dr. Schacht, heeft verleend, heeft hij
dezen onderscheiden met de orde der H.
eerste klasse.
Vanmorgen reed de koningin om tien
uur uit van het gouvernementspaleis
voor een bezoek aan de veemarkthal
len. Daar dit bezoek samenvalt met de
gewone Woensdagsche markt, waren
nog meer dan anders het geval was de
bewoners van de Meierij naar Den
Bosch gekomen, zoodat in de stad een
geweldige drukte heerschte. En vooral
op de Veemarkt was het thans buiten
gewoon vol. Een half uur heeft de ko
ningin in de Tiallen vertoefd en daar
voorgelicht door burgemeester van Lan-
schot, met groote belangstelling kennis
genomen van den gang van zaken op
deze bekende en steeds in bloei toe
nemende veemarkt. Tijdens het bezoek
werden de voorzitter van den Ned.
Christelijken Boerenbond, de heer C.
Moors, de voorzitter van den Neder-
landscben Bond voor Veehandelaren, de
heer van der Stoel, en de voorzitter
van de Brabantsche Maatschappij van
Landbouw, de heer Sneep, aan H.M.
voorgesteld.
Te ruim kwart voor elf was de koningin
na een korte rondrit door de stad weder in
het gouvernementspaleis teruggekeerd, te
11.20 verliet zij, thans vergezeld van H.K.H.
prinses Juliana, het weder en begaf zy zich
naar de kathedrale basiliek van St. Jan. Z.
H. Exc. mgr. A. F. Diepen, bisschop van
's-Hertogenbosch, heeft in tegenwoordigheid
van de in de stad wonende kanunniken, het
kerkbestuur en den archivaris der basiliek,
den heer R. Mosmans, de vorstelijke perso
nen aan de St. Antoniuspoort ontvangen en
hen daarna de kerk rondgeleid. Middeler
wijl bespeelde Peter Kallenbach het orgel.
Alvorens het monumentale gebouw te ver
laten, hebben beiden hun handteekening in
het gulden boek geplaatst.
H.K.H. prinses Juliana zwanen-
broeder.
Langs de Noorderpoort de basiliek ver
latende, begaven de vorstin en haar dochter
zich te voet naar het tegenover gelegen ge
bouw der Illustre Lieve Vrouwe Broeder
schap.
Hier waren heeren priesters, benevens
broeders en candidamdi ter ontvangst aan
wezig. Namens priesters en broeders werd
in een plechtigheid, welke een streng par
ticulier karakter droeg, aan prinses Juliana
het aloude insigne der zwanenbroeders ter
hand gesteld, alsmede de daarbij behooren-
de oorkonde. Hiermede werd H.K.H. in <>e
zwanenbroederschap opgenomen, waarmede
de traditie, dat alle leden van het Neder-
landsch Koninklijk Huis lid zyn geweest
van deze Illustre Lieve Vrouwe Broeder
schap is voortgezet.
Na deze plechtigheid volgde opnieuw ee*
korte rondrit door de stad, welke aan het
gouvernementspaleis eindigde.
Na het déjeuner gebruikt te hebben,
verleende de koningin aan eenige vooraan
staande personen uit handelskringen
audiëntie.
Ontvangst op het stadhuis.
Later in den middag brachten de konin
gin en de prinses een bezoek aan het stad
huis, waar zy op de pui door het college
van B. en W. werden begroet.
Daarna begaven zy zich naar de raadzaal,
waar de leden van den gemeenteraad aan
beiden werden voorgesteld. Burgemeester
mr. F. J. van Lanschot sprak de beide
vorstelijke personen hier namens raad en
burgers hartelijk toe en bood haar een
exemplaar van den zilveren penning aan,
die bij gelegenheid van het 750-jarig be
staan van de stad is geslagen.
Ruim een half uur vertoefden de konink
lijke bezoeksters op het stadhuis en plaatsten
middelerwijl ook hier haar namen in het
gulden boek.
By het vertrek zagen zij vóór het bordes
de Kon. Harmonie 's-Hertogenbosch en na
genoeg alle vereenigingen en coöperaties
uit de stad opgesteld.
De door de dochtertjes van een tweetal
bestuursleden der vereeniging „Konin
ginnedag" haar aangeboden bloemstukken,
het Wilhelmus door het keurcorps gespeeld
en door allen uit volle borst meegezongen,
ontroerden de beide vorstinne zeer en zy
dankten voor deze hulde en blijde verras
sing.
Toen beiden in de auto plaats namen,
barstte opnieuw een luid gejuich los, dat
haar bleef begeleidden tot aan het station,
waar 's-Hertogenbosch' muziekkorps stond
opgesteld.
Nogmaals, ditmaal ten afscheid, wuifden
koningin en prinses de Bosschenaren toe,
daarna begaven zij zich door de wacht
kamer derde klasse naar het perron en ver
lieten zy met den trein van 4.27 met be
stemming naar Den Haag de hertogstad.
Na het vertrek bleef in deze stad een op
gewekte stemming heerschen.
Zy bereikte 's avonds haar hoogtepunt in
het concert, dat de Koninklijke Harmonie
,,'s-Hertogenbosch" gemeentebestuur en bur
gerij aanbood en dat besloten werd met de
traditioneele taptoe en muzikale rondgang
over de markt.
De aangekondigde betoogingen der
Arabieren.
De betoogingen, welke de Arabieren
tegen morgen op touw hebben gezet, ver
ontrusten de Joodsche kringen. Joden ont
ruimen het oude stadsdeel van Jeruzalem.
Volgens Arabische leiders zullen de betoo
gingen morgen een godsdienstig karakter dra
gen ter herdenking van de Arabische muiters,
die naar aanleiding van de gebeurtenissen in
1929 werden terecht gesteld.
De jood, die dezer dagen bij den aanslag op
den weg JeruzalemJaffa gewond werd, is om
het leven gekomen.
Op gisteren te Haifa gearresteerde Arabie
ren werden bommen gevonden.
Er werden nog voortdurend bommen gewor
pen, maar over het algemeen richtten deze
weinig schade aan.
Haifa's gemeenteraad ontbonden.
Gisteravond werden schoten gelost op het
nieuwe burger-vliegveld te Lydda en op den
radiozender te Rmallah. Op de spoorlijn bij
Kalkileh is een bom geworpen, welke de rails
en de telefoonlijnen beschadigde.
Nu de burgemeester en de Arabische ge
meenteraadsleden van Haifa zijn afgetreden, is
de gemeenteraad van deze stad automatisch
ontbonden.
OLIFANT DOODT ZIJN OPPASSER.
In den dierentuin van Fleshhacker te
San Fransisco heeft een mannetjes-olifant,
die dol van hitte was geworden, zijn oppas
ser gedood.
DE ZONSVERDUISTERING BOVEN
RUSLAND.
In het dorp Beloretsjenskaja bevinden
zich een Nederlandsche- en een Fransche
expeditie, die tijdens de aanstaande zons
verduistering waarnemingen zullen ver
richten.
In den afgeloopen nacht omstreeks twaalf
uur werd brand ontdekt in het bioscoop
theater „Scala" te Medemblik. Onmiddellijk
werd de brandweer gewaarschuwd, die hoe
wel zij vrij spoedig met een motorspuit ter
plaatse verscheen, direct voor een haast on
begonnen taak kwam te staan, daar het
vuur, doordat in het theater zeer veel hout
werk was, zich reeds met zulk een snelheid
had uitgebreid, dat aan blusschen niet meer
te denken viel. Ook de aangrenzende foyer
had reeds vlam gevat, terwijl een oogenblik
later ook het aangrenzende café-restaurant
van den heer Geusebroek door het vuur aan
getast was.
Door de brandweer van Medemblik, die
assistentie gekregen had van de brandweer
van Wieringermeer tastte met tien stralen
het vuur aan. Daar ook een tweetal woon
huizen aan de overzijde van het theater
reeds door het vuur aangetast werden en
groot gevaar liepen, bepaalde men zich in
hoofdzaak er toe. de huizen in de omgeving
van het theater te behouden. Voor zoover
het de reeds eerder genoemde woonhuizen
betrof, gelukte dit, hoewel zij belangrijke
brand- en waterschade kregen, men kon
echter niet verhinderen, dat het café van
den heer Geusebroek, evenals het bioscoop
theater en de aangrenzende foyer, geheel
een prooi der vlammen werden. Omstreeks
drie uur kon gezegd worden dat men het
vuur meester was en bestond er geen gevaar
meer voor de omgeving.
