DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Rusland en de conferentie te Hontreux.
Ho 165
Woensdag 15 Juli 1936
138e Jaargang
De zee-engten conferentie.
De Russische belangen in de Zwarte Zee
zijn niet weg te cijferen,
Zal Italië'» verschijnen nieuwe
verwikkelingen brengen?
Het volksfeest te Parijs.
De hitte in Nrd.-Amerika.
De burgeroorlog in China.
De malversaties bij het
crisis-comité te Vlissingen.
Zeilbootje na aanvaring
omgeslagen.
Vliegongeluk nabij
Belgrado.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaai 2.—,
iranco dooi het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VER TENTIEN s
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De hardnekkige strijd te Montreux
tusschen Litwinow en de vertegenwoor
digers van de Britsche regeering (of
juister gezegd: van de Britsche admira
liteit), een strijd, die zelfs tot een crisis
heeft geleid, waarbij Litwinow dreigde
Montreux te verlaten, indien de Engei-
schen in hun eischen bleven volharden,
heeft overal in het Westen verwonde
ring gewekt. Dat komt doordat de
meeste Westerlingen ook hier te
lande zich weinig rekenschap geven
van de beteekenis van de Zwarte Zee
voor Rusland.
In maritiem opzicht is Rusland het meest
misdeelde land van de wereld. De zeeën
liggen aan den rand van het land en zijn
ver van elkaar verwijderd. Afgezien van de
Kaspische Zee, die een meer is en waar
Rusland alleen met Perzië rekening moet
houden, heeft Rusland de volgende zeeën:
de Witte Zee en de IJszee in het Noorden,
een klein stukje van de Finsche Golf in het
Westen (met slechts één haven), de Zwar
te Zee in het Zuiden, de Zee van Ochotsk
en de Japansche Zee in het Oosten. Behalve
de noordelijke zeeën, wier economische en
militaire beteekenis zeer gering is en die
het grootste gedeelte van het jaar onbe
vaarbaar zijn, hebben de Russische zeeën
geen vrije verbinding met de oceanen, zoo
dat de Russische handel elk oogenblik door
een ander land afgesneden kan worden. Die
seeën zijn onderling niet verbonden, zij zijn
door duizenden kilometers van elkaar ge
scheiden, zoodat Rusland in elke dier zeeën
een afzonderlijke vloot moet hebben. Daar
de eventueele tegenstanders van Rusland
sterk zijn: in het Westen is het Duitschland,
in het Oosten het machtige Japan, in het
Zuiden moet Rusland rekening houden met
de Middellandsche Zee-mogendheden:
Italië, Engeland en Frankrijk zoo is het
duidelijk, dat Rusland op maritiem gebied
steeds de mindere zal blijven, omdat het
nooit in staat zal zijn in elke dier zeeën een
vloot te hebben, die eenigszins tegen derge
lijke tegenstanders opgewassen zal zijn.
De economische beteekenis van de
Zwarte Zee voor Rusland.
In economisch opzicht is de Zwarte Zee
voor Rusland .van de meeste beteekenis
Vóór den oorlog ging 60 pet. van den Rus-
sischen zeehandel over de Zwarte Zee. Na
den oorlog en het verlies van bijna alle ha
vens in het Westen (behalve Petersburg j
is de economische beteekenis van de Zwar
te Zee voor Rusland nog grooter geworden.
De toegang tot die zee bevindt zich echter
niet in Russische, maar in Turksche handen
(wij bedoelen den Bosporus en de Darda-
nellen). Turkije kan elk oogenblik de zee-
ëngten sluiten en op deze wijze den Rus-
sischen handel belemmeren of zelfs geheel
onmogelijk maken. En aangezien Turkije in
het verleden vaak oorlog voerde, zoo on
dervond Rusland telkens weer de gevolgen
van dien onhoudbaren toestand. Rusland,
dat in economisch opzicht een Middelland
sche Zee-mogendheid is, heeft geen vrijen
toegang tot die zee.
In militair opzicht was vóór den wereld
oorlog de toestand zóó, dat geen enkel
oorlogsschip de Zwarte Zee mocht in- of
uitgaan zonder toestemming van den sultan.
Toen de tsaar eens op een kruiser een reis
naar Italië wilde maken, moest hij den sul
tan om toestemming vragen. Hij gaf toen de
voorkeur aan een reis per spoor.
Die toestand was voor Rusland vernede
rend, maar hy had één voordeel: Je tegen
standers konden de Zwarte Zee ook niet m.
zoodat de Russische vloot alleen met de
Turksche en Roemeensche eskaders reke
ning moest houden. Dit was echter zoo, al
leen zoolang Turkije niet in oorlogmet
Rusland was en geen machtige
bondgenooten had. Tijdens den laatsten
oorlog hebben twee groote Duitsche oor
logsschepen het evenwicht in c
Zee verstoord en wel ten nadeele van Rus-
Na den oorlog heeft Engeland gebruik
gemaakt van de zwakke positie van Rus
land om de zeeëngten te internationalisee-
ren en de „vrijheid" van de Zwarte Zee in
te voeren. De Russische vloot was niet
langer opgesloten (overigens bestond oen
geen Russische vloot meer), maar de o en
det andere landen mochten even vry ae
Zwarte Zee binnenvallen. Dat beteekende
dus, dat de Engelsche- of Italiaansche vloo
de Russische kust kon bombardeeren en
den Russischen handel kon vernietigen.
Rusland was geheel aan zijn eventueele te
genstanders overgeleverd.
Turkije wil herziening der verdragen.
Zooals de lezer natuurlijk .weet, heeft
Turkije, de internationalisatie van de zee-
engten moede, en bevreesd voor de verster
kingen op de aan Italië toebehoorende
eilanden, besloten een herziening van den
status dier engten te vragen. Het Turksche
voorstel kwam, wat zijn belangrijkste be
paling betreft, op het volgende neer: oor
logsschepen van landen, die niet aan de
Zwarte Zee liggen, mogen naar die zee va
ren alleen met toestemming van de Turk
sche regeering en slechts voor bezoeken van
korten duur, bovendien moeten het schepen
zijn met een totale tonnage niet meer dan
14000 ton; voor Zwarte-Zee-mogendheden
(d.w.z. voor Rusland) kon Turkije een uit
zondering maken en oorlogsschepen met 'n
tonnage van 25000 ton door de zeeëngten
laten gaan. Engeland verzet zich tegen dit
voorstel en eischt, dat de tonnage der mo
gendheden, die niet aan de Zwarte Zee
liggen, verdubbeld wordt, dat hun oorlogs
schepen te allen tijde die zee mogen bin
nenvaren, zonder toestemming te vragen,
dat zij er blijven mogen, zoolang zij zelf
willen; wordt de sterkte van de Sovjet-
vloot opgevoerd, dan moet de tonnage van
de schepen der andere mogendheden in de
Zwarte Zee tot 45000 en zelfs tot 55000 ton
opgevoerd mogen worden. Nog erger is de
volgende eisch van Engeland: die rechten
worden gehandhaafd ook in geval van een
oorlog, waarbij Turkije neutraal blijft
Voor Rusland en Roemenië beteekent dit
een zeer ernstige bedreiging. Daar de bepa
lingen voor alle landen gelden, zoo zal
Duitschland of Japan, in geval van een
oorlog met Rusland en een dergelijke
oorlog wordt in Rusland als onvermijdelijk
beschouwd en binnen afzienbaren tijd ver
wacht een vloot naar de Zwarte Zee kun
nen sturen, die den Russischen (en Roe-
meenschen) handel onmogelijk zal ma
ken, de verbindingen overzee zal vernie
tigen, de kusten azl bombardeeren en in 't
algemeen verwoestingen zal verrichten. Het
voorbeeld van 1914 heeft bovendien aange
toond, dat de aanwezigheid van oorlogssche
pen van een der oorlogvoerende landen in
Turksche wateren Turkije kan dwingen
zijn neutraliteit op te geven en dat land
in den oorlog kan betrekken.
Turkije zit tusschen twee vuren. Rusland
is een bondgenoot van Turkije. Rusland
heeft voor de vriendschap met Turkije een
ongehoord hoogen prijs betaald en blijft dat
land nog steeds van zijn armoede steunen.
Turkije is daarom bereid Moskou conces
sies te doen. Van den anderen kant wil
Turkije echter Londen te vriend houden.
Nu Moskou en Londen zoo onverzoenlijk
tegenover elkaar staan, trachten de Tur
ken te manoeuvreeren, nu eens geven zij
aan den druk der Russen toe, dan weer aan
dien van de Engelschen. Op een gegeven
oogenblik was zelfs de toestand zoo, dat
Turkije met Engeland tegenover Rusland
en Roemenië kwamen te staan. Frankrijk
tracht een verzoenende positie in te nemen
en een mislukking van de conferentie te
voorkomen. De houding van Frankrijk is
begrijpelijk: krachtens de overeenkomst
tusschen Rusland en Frankrijk moeten de
ze landen elkaar steunen. Dit beteekent dus
dat de Russische vloot (die nu georgani
seerd wordt en in de toekomst een zekere
beteekenis kan krijgen, al zal ze nooit te
gen de Duitsche, Italiaansche of andeie
vloten opgewassen zijn) door de zeeëngten
zal moeten kunnen stoomen om de Fran-
sche vloot te steunen.
De onverzienlijke houding van Engeland
(of juister: van de Engelsche admiraliteit)
is op het eerste oog minder begrijpelijk.
Toch is de toestand eenvoudig genoeg. Op
het oogenblik is de militaire waarde van
de Russische Zwarte Zee-vloot minimaal.
Die vloot bezit bijv. geen enkel schip, dat
met de Duitsche „vestjeszak-kruisers" van
10000 ton zelfs in de verste verte verge
leken zou kunnen worden.
Engeland op de bres voor zijn
belangen.
Maar in de toekomst kan de toestand ver
anderen, de Russische Zwarte-Zee-vloot kan
ophouden een volkomen quantité négligeable
te zijn. Krijgt de Russische vloot het recht
vrijelijk door de zeeëngten te varen, dan
beteekent het, dat die vloot op een goeden
dag in de Middellandsche Zee kan verschij
nen en het evenwicht in die zee ten nadeele
van Engeland kan verstoren. De ervaring
met Italië heeft Londen aangetoond, dat zyn
positie in de Middellandsche Zee lang niet
sterk is. Londen wil dus een toestand schep
pen, waarbij de Engelsche vloot te allen
tijde in de Zwaite Zee zou mogen komen en
daar de Russen in bedwang houden, terwijl
de Russen zelf in de Zwarte Zee als in een
muizenval opgesloten blijven.
Het is de oude taktiek van de Engelschen,
die voor zich zelf veel eischen, terwijl de
ander zich met niets of met zeer weinig
tevreden moet stellen. Er is nog een oor
zaak, die de Engelschen in hun verzet
stijft: Duitschland, dat nu reeds een vloot
bezit, die veel sterker is dan de Russische
vloten samen, dreigt, in geval de Russen in
in de Zwaite Zee hun zin mochten krijgen,
een herziening van de met zooveel moeite
verkregen Engelsch-Duitsche zee-overeen
komst te eischen. En op den achtergrond
staat Japan, dat al zijn krachten inspant om
Rusland afbreuk te doen.
Binnenkort zal Italië, dat zich op het
oogenblik nog afzijdig houdt, op de confe
rentie te Montreux verschijnen, hetgeen
tot nieuwe verwikkeMngen kan leiden. De
houding van Italië in dit vraagstuk is op het
oogenblik, dat wij dit stuk schrijven, nog
niet bekend, maar gezien de Italiaansche
expansie en haar richting, is de mogelijk
heid niet buitengesloten, dat Italië zich
eveneens tegen de Russische eischen zal
verzetten of in elk geval een regeling voor
staan, waarby de Italiaansche vloot de toe
gangen tot de Zwarte Zee steeds open vindt.
Rusland kan moeiHjk meer toegeven dan
waartoe het bereid ia toe te geven. Het is
voor Rusland een kwestie van vitaal belang,
terwijl het voor Enjeland om minder be
langrijke dingen gaai en om zijn prestige,
dat het nu ten koste van Rusland wil her
stellen. Het is te hopen, dat op het laatste
oogenblik een compromis gevonden zal
worden, waarbij de belangen van Rusland,
voor wie de Zwarte Zee de belangrijkste
verbinding met het buitenland ia, niet al te
zeer opgeofferd zullen worden aan het
egoïsme en de hebaScht van Engeland en
andere landen.
Overeenstemming te Montreux.
De conferentie van Montreux heeft
overeenstemming bereikt inzake de
doorvaart van de zeeëngten. Naar ver
luidt wordt doorvaart toegestaan op
grond van besluiten van den Volken
bond of overeenkomstig verdragen,
waarbij Turkije is aangesloten. Het
antwoord van de Britsche regeering op
het desbetreffend voorstel is nog niet
ontvangen. Rusland en Turkije hebben
reeds hun toestemming tot deze oplos
sing gegeven.
Tot in den nacht hebben Paul Boncour
en zijn medewerkers geconfereerd met de
Roemeensche en Britsche delegaties en Lit-
winof. Er bestaat nog geen volkomen over
eenstemming tusschen Engeland en Rus
land ten aanzien van den status der zee
engten in oorlogstijd, wanneer Turkije neu
traal is. De Fransche delegatie vertrouwt,
dat alle moeilijkheden binnenkort geregeld
zullen zijn.
Redevoeringen van Blum en Daladier.
Blum en Daladier hebben tijdens het
volkfeest het woord gevoerd. Blum wees in
zijn rede op de noodzakelijkheid van een
aaneensluiting der partijen in het volks
front en gaf vervolgens een overzicht over
hetgeen door de regeering gedaan is en
wordt. De Kamer zal zich in de eerstvolgen
de dagen bezig houden met de nationalisa
tie van de oorlogsindustrie en de hervor
ming van het statuut der Fransche bank.
Vervolgens zal een plan voor uitvoering
van groote werken worden bestudeerd, ter
wijl tevens de aandacht gewijd zal worden
aan de organisatie van het crediet, bij het
nemen van maatregelen ter verzekering van
een controle op de prijzen, met name de
kleinhandelsprijzen van levensmiddelen.
Wnneer de Kamers uiteen zullen gaan, al
dus spr., zullen zijn reeds het grootste deel
van het program van het volksfront hebben
verwerkelijkt.
Daladier, die vervolgens een rede uit
sprak, zeide, dat de radicaal-socialisten al-
geheele medewerking aan de samenstelling
van de regeering van het volksfront hadden
gegeven. Dagelijks verleent de partij de
regeering haar stem en steun. Spr. zeide ge
machtigd te zijn te verklaren, dat geen en
kele hervorming zijn partij zou kunnen ver
ontrusten. Het gaat om het volk en zijn leer,
die den mensch vrij wil makm binnen de
souvereiniteit van de natie, die één groote
volkspartij wil blijven.
De optochten.
Op de Place de la Bastille zyn de beide
stoeten- van het volksfront bijeengekomen.
Er bestond zeer groote belangstelling van
den kant van het publiek en voortdurend
klonk de Marseillaise, de Internationale of
de Carmagnole. De optocht trok vervolgens
langs de officieele tribune, waar verschei
dene leden der regeering, onder wie zich
Blum bevond, hadden plaats genomen. Het
weer, dat in het begin van den middag vry
goed was geweest, werd later stormachtig.
Terwijl de eindelooze stoet betoogers
voorbij trok, hebben nog verschillende spre
kers redevoeringen gehouden. De voorzitter
van de Liga voor de rechten van den
mensch, Victor Basch, gaf de regeering de
verzekering van den volledigen steun van
het volksfront by het vredesoffensief, dat
Frankrijk zich voorstelt te ondernemen. De
communist Duclos juichte de verzoening
toe, die tot stand was gekomen tusschen de
roode vlag en de driekleur. Ook hij gaf
Elum de verzekering van den steun zijner
partij tot het einde van het program van
het volksfront. Ook de overige sprekers ver
klaarden, dat zij en hun partijen zich geheel
achter de regeering plaatsten.
Incidenten.
Tegen het einde van den middag heeft
zich op de Champs Elysees, na de plechtig
heid van de eeuwige vlam een botsing voor
gedaan tusschen aanhangers van de recht-
sche partijen en betoogers, die van de Place
de la Nation terugkeerden in auto's en met
opgeheven vuist groetten. Er vielen vijf ge
wonden. Een der gewonden moest naar het
ziekenhuis worden overgebracht.
Reeds 2300 slachtoffers; een
milliard schade.
Tengevolge van de aanhoudende
hittegolf in de Vereenigde Staten zijn
2300 personen om het leven gekomen.
De gemiddelde temperatuur bedraagt
39 graden Celsius. De bevolking lijdt
zeer onder deze hitte en van uur tot uur
neemt het aantal zieken en dooden toe.
Het Meteorologisch Instituut vanChi-
cago deelt mede, dat de koudelucht-
massa welke in den nacht van Zondag
op Maandag in enkele staten afkoeling
heeft gebracht, zich voortbeweegt in de
richting van he„ middenwesten met een
snelheid van 33 mijl per uur. Vandaag
wordt daardoor regen verwacht
De schade, welke door de hitte aan
den oogst is aangericht, wordt op een
milliard dollar geschat.
Nanking in verzet. Staat van beleg
in Kanton.
In openlijk verzet tegen het besluit
van de centrale regeering heeft de poli
tieke raad van het Zuid-Westen beslo
ten zijn ontbinding niet te erkennen
De Kwangsi-generaal Li Tsjoeng Yen
heeft zich bij het standunt van den po-
litieken raad aangesloten en hem mili
tairen steun beloofd.
Volgens een bericht uit Kanton worden
voorbereidingen getroffen voor het samen
smelten van de legers van Kwantoeng en
Kwangsi. Er zal een „Vereenigd anti-
Japansch leger" worden gevormd; onder
bevel van generaal Tsjen Tsji Tang. Plaats
vervangend bevelhebber zal generaal Li
Tsjoeng Yen zijn. In den loop van deze reor
ganisatie zijn verscheidene onbetrouwbare
divisies van het Kwantoengleger van het
Noordelijk front teruggetrokken. In het
Noorden van Kwantoeng zijn krachtige af-
deelingen troepen samengetrokken. Ook zou
den derwaarts twee divisies van de Kwangsi-
troepen onderweg zijn.
In Kanton is de toestand uiterst gespan
nen. In den nacht van Maandag op Dinsdag
is de staat van belegd afgekondigd. De
stemming werd nog verscherpt door het
terugtrekken van de onbetrouwbare divi
sies, aangezien haar commandanten ver
klaard hebben zich los te maken van de
opsanditge Zuid-West troepen De voorsteden
van Kanton hebber instructie gekregen vcr-
dedigings-stellingen op te werpen.
Een oproep van generaal Joe Han
Moe.
Generaal Joe Han Moe, die door de ple
naire ziting van de Koeomin Tang is be
noemd tot pacificatie-commissaris voor
Kwantoeng, verklaarde na zyn terugkeer te
Zuid Kiangsi, waar het eerste legercorps
staat, waarover hy het bevel voert, dat hij
alles zal doen om te komen tot een vreed
zame oplossing overeenkomstig de voor
schriften van de Koeo Min Tang. Hy zal een
oproerberichten tot het volk en 't leger van
Kwantoeng om zich te onderwerpen aan de
regeering vat* Nanking.
Rede van Tsjang Kai Sjek.
Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft in een
rede, gehouden op het congres van de cen
trale comité's der Kwomintang, o.a. ver
klaard, dat China geen accoord zou onder
teekenen, waarbij inbreuk werd gemaakt
op de territoriale onschendbaarheid. Wan
neer men ons Mandsjoekwo zou willen doen
erkennen, zeide hij, zouden wij ons op het
uiterste offer moeten voorbereiden. Wij
willen niet het lot van Abessinië deelen,
doch wij zouden er niet voor terugschrik
ken om, indien dit noodig was, de rol van
Abessinië te spelen.
Wij vernemen over de malversatie
by het plaatselijk crisis-comité te
Vlissingen nader, dat drie van de vier
aangehouden collectanten in vrijheid
zyn gesteld, nadat zij verhoord waren.
De vierde bevindt zich nog in bewa
ring en zal ter beschiking van de
justitie worden gesteld. Hij heeft zich
niet alleen goederen uit het magazijn
van het plaatselijk crisis-comité, zoo
als dekens, lakens, schoenen, costu-
mes, koffie, tabak enz. toegeëigend,
doch moet zich ook hebben schuldig
gemaakt aan diefstal van geld uit
collectebussen, waarmede hij langs de
huizen ten bate van het plaatselijk
crisiscomité collecteerde.
Ook als steuntrekker pleegde hij
bedrog, door minder verdiensten op te
geven, dan hij had, waardoor hy groo
ter steun genoot. Deze practijken heeft
hy geruimen tijd met maar al te goed
succes toegepast. Alle aangehoudenen
hebben buiten hun kolentoeslag aan
zienlijke hoeveelheden kolen weten te
verkrijgen.
Het onderzoek, dat zeer ingewik
keld is, is nog lang niet geëindigd en
biedt de mogelijkheid van verrassin
gen.
Vier personen slechts met moeite
gered.
Gisteravond omstreeks half tien kwam
nabij Schoonhoven een zeilbootje, waarin
vier personen zaten, midden op de rivier de
Lek in aanvaring met de motorpont van het
gemeenteveer SchoonhovenGroot Ammers.
Het zeilbootje sloeg om en de vier inzitten
den, de winkelier A. Heikoop, diens ver
loofde mejuffrouw G. Straver, zijn neef G.
Heikoop, allen uit Schoonhoven en een ken
nis de heer G. Hakkesteegt uit Giezendam,
geraakten te water.
Van mejuffrouw Straver, die niet kon
zwemmen, was de toestand critiek, doch
gelukkig wist een der andere personen haar
te grijpen en boven te houden; via den kabel
van de pont en met behulp van personeel
van de pont konden allen de veerboot be
reiken, waar zij aan boord geholpen wer
den. De heer A. Heikoop had een bloedende
verwonding aan een der ooren opgeloopen.
Het zeilbootje is geborgen.
Verkeersvliegtuig in den mist
tegen een heuvel gevlogen.
Zeven inzittenden omgekomen.
In de nabijheid van Belgrado is een
vliegtuig neergestort en vernield. De
bestuurder, de werktuigkundige en vijf
passagiers, onder wie twee Duitschers,
zijn om het leven gekomen.
Het verongelukte vliegtuig was van
morgen te 6 uur 40 van Ljoebliana naar
Belgrado vertrokken, het viel by het
dorp Hroesice korten tijd na de opsty-
1 ging. De oorzaak van de ramp zou ge
legen zijn in het feit, dat de bestuurder
door den mist de heuvels, waarover hy
vloog, niet heeft kunnen zien.
DE MIDDELLANDSCHE ZEE AFFAIRE.
Vier Engelsche schepen huistoe.
Gisteren zijn twee Britsche en twee Aus
tralische kruisers definitief uit de haven van
Alexandrië vertrokken. De Britsche kruisers
„Warwich" en „Exeter" keeren naar Enge
land terug, terwijl de Australische kruisers
„Australië" en „Sydney" weer naar de
Australische wateren gaan.
In de komende dagen worden
35 schepen teruggetrokken.
Ingevolge de aankondiging van den Brit
sche regeering, dat de Middellandsche Zee
vloot tot haar normalen stand zal terugge
bracht worden, zullen de komende dagen
35 Engelsche oorlogsschepen uit de Middel
landsche Zee naar Engeland terugkeeren.
STIJGING VAN GEBOORTE
PERCENTAGE IN RUSLAND.
Met 14 pCt. toegenomen.
In de eerste zes maanden van 1936 is het
aantal geboorten te Moskou in verhouding
tot hetzelfde tijdperk in 1935 met 14 procent
toegenomen.
