DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
ïss™' met *•-8
Eerste Kamer behandelt
industrie-financiering.
Ho. 168
138e Jaargang
PARLEMENT
Amsterdamsche Paleis-Paadhuis-kwestie opgelost.
Wetsontwerp goedgekeurd.
•jBuitenland
Nieuwe onlusten in Spanje.
De conferentie te Montreux.
De hitte in Amerika.
Een putsch in Donzig
De grondwet zou afgeschaft worden.
De moord op Sotolo.
De chauffeur van den overvalwagen
legt verklaringen af.
ALKMAARSC
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
D.t nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 18 Juli 1936 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Den Haag, 17 Juli.
rir^f.n!naat h?*ft het wetsontwerp tot op
richting van de maatschappij voor indus-
**archant et d'Ansembourg
wetsvoorstel bestreden.
Zyn rede Politieke be-
•truding van minister Gelissen, wien hij
^liberalisme verweet, omdat Z. Exc. aan
"chten ondernemingen alleen
VCr als redelijke
wrwachting van rentabiliteit kunnen
wekken. Volgens den heer d'Ansembourg
moet niet de rentabiliteit, maar het welzijn
van het geheele volk maatstaf zijn. Doch
hoe zal dit welzijn duurzaam gediend kun
nen worden, wanneer het geld vah den
Staat zou worden besteed aan onderne
mingen, welke zich niet zullen kunnen
bedruipen?
De katholiek Blomjous wilde wel met
het wetsontwerp medegaan, maar drong er
op aan, dat de regeering niet meer by het
sluiten van handelsverdragen onze gren
zen zal openstellen voor vreemde produc
ten, welke hier met exportpremies van de
buitenlandsche regeeringen worden inge
voerd en waartegen onze eigen industrie
niet kan concurreeren. Minister Gelissen
antwoordde, dat bij handelsverdragen niet
alleen acht moet worden geslagen op de
induürie, maar ook op landbouw, scheep
vaart. enz. Wel beloofde Z. Exc., dat hy,
als het noodig is, niet zal aarzelen om
protectie voor te stellen voor binnenland-
ache industrieën. Dit zal in den geest zijn
van den heer Blomjous, die van protectie
een vurig voorstander is! Maar over de
noodzakelijkheid in een bepaald geval zul
len de heeren wel eens van meening ver
schillen!
Mr. Werker (v.d.) toonde zich maar
matig ingenomen met het wetsontwerp en
noemde de industriefinanciering door de
overheid een paal vol perikelen, waarvan
men zoo spoedig mogelijk zou moeten te
rug keeren. Mede in antwoord aan den
heer Gelderman (lib.) betoogde de minis
ter, dat ook zijns inziens aan het particu
liere initiatief by de industriefinanciering
de voorrang moet worden gelaten en
Staatshulp subsidiair moet zijn. Maar, liet
de bewindsman er op volgen, nu het par
ticulier initiatief in gebreke blijft, is hulp
van de overheid noodzakelijk. Want geïn
dustrialiseerd moet er worden, willen wy
het aantal werkloozen verminderen en een
bestaan verschaffen aan de honderddui
zend zielen, met welke onze bevolking
jaarlijks toeneemt. De heer Gelderman,
dien dit wetsontwerp had doen zeggen, dat
de berg een muis had gebaard hetzelfde
had de communist Wynkoop in de Tweede
Kamer verklaard! kreeg van den mi
nister te hooren, dat muizen zich snel
vermenigvuldigen
Heeft minister Colyn onlangs verklaard,
dat „de lucht breekt", ook minister Gelis
sen noemde thans teekenen van verbete
ring van den economischen toestand. De
waarde van onzen uitvoer in het eerste
halfjaar van 1935 bedroeg 318 millioen en
die in het eerste halfjaar van 1936 is pre
cies even groot, dus niet achteruit gegaan.
En in quantiteit is deze uitvoer gestegen.
Voorts is het aantal werkloozen belangryk
verminderd. Het bedraagt nu 378.000, van
wie 45.000 by de werkverschaffing ar
beiden.
Wy vernamen nog van den bewindsman,
dat sedert eenige weken een opsporings
dienst werkt, die nagaat, welke bedrijven
kunnen worden opgericht en waar zij hun
producten zullen kunnen afzetten.
Minister Gelissen is vervuld van den
vasten wil, om de industrialisatie te be
vorderen, maar dit doet hem de voorzich
tigheid niet uit het oog verliezen. Indus
triefinanciering, zeide hy, is niet het uit
zaaien van boerenkool. By dit laatste
schijnt weinig voorzichtigheid noodig te
zy.
De liberalen van den Bergh, Gelderman
en Van Rappard en de christelijk-histori-
schen Ter Haar, Van der Hoeven en De
Gyselaar hebben met de N. S. B.-ers tegen
gestemd.
De eigendomsoverdracht van het Ko
ninklijk Paleis te Amsterdam van de ge
meente aan den Staat heeft de senaat zon
der hoofdelyke stemming goedgekeurd.
Prof. Van Embden (v.d.) betreurde, dat
Amsterdam hiermede een band met zyn
glorieus verleden, waarin het raadhuis een
symbool was van de macht der stad, door
sneed. Maar hij had te veel zin voor
realiteit om zich te verzetten tegen de
overeenkomst, welke de gemeenteraad der
hoofdstad met algemeene stemmen heeft
goedgekeurd. Mr. Van Vessem (N.S.B.)
roemde het wetsontwerp als een overwin
ning van den nationalen op den Amster-
damschen geest. Toen minister Oud krach
tig protesteerde tegen de geconstrueerde
tegenstelling tusschen land en hoofdstad,
repliceerde mr. Van Vessem, dat hij de
historische tegenstelling had bedoeld, uit
den tijd, dat de Amsterdamsche regenten
tegen de Oranjes waren. Maar deze tegen
stelling had met dit wetsontwerp heele-
maal niets te maken!
Verbindingen met Madrid
sedert Vrijdag verbroken.
Vanmorgen kon geen telefonischs
verbinding met Madrid worden tot stand
gebracht. Volgens een bericht uit
Londen doen te Lissabon geruchten
over nieuwe bloedige onlusten in Spanje
de ronde.
Uit Gibraltar wordt gemeld, dat de
Spaansche autoriteiten de telefoonver
bindingen tusschen Gibraltar en Spanje
hebben verbroken in verband met de
ernstige ongeregeldheden, die in Madrid
en elders zouden zyn uitgebroken. In
de steden by Gibraltar waren de gar
nizoenen gereed om in te grijpen, of
schoon het daar niet tot botsingen is
gekomen.
De telefoonverbindingen tusschen
Madrid en Lissabon waren reeds sedert
Vrijdagavond verbroken.
De regeering meester van den
toestand.
,;Petit Journal" meldt, dat volgens
een te Londen ontvangen bericht een
revolutionnaire beweging zou zyn uit
gebroken in Madrid en verschillende
andere Spaansche steden. De regeering
heeft verklaard, dat zy de situatie
meester is en de revolutie zal onder
drukken. Troepen en garde zouden
loyaal zyn gebleven, de onderdruk
kingspogingen zouden reeds met een
zeker succes bekroon zyn.
Geen telefoonverbinding mogelijk.
By informatie deelde de rijkstelefoon te
Amsterdam ons mede, dat hoewel Spanje
geen officieele storing had gemeld heden
morgen by oproep geen enkel Spaansch
telefoonkantoor antwoordde.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND.
Geen antwoord op protest van
kerkelijke leiders.
Naar het Duitsche nieuwsbureau van be
voegde zijde verneemt, is het nauwelijks te
verwachten, dat op het protest van de z.g.
„voorloopige leiding der Duitsche Evangeli
sche kerk (V.K.L.)" betreffende den alge
meen en toestand op kerkelijk gebied, door
het Rijks- en Pruisisch ministerie voor
kerkelijke aangelegenheden of een andere
geantwoord zal worden.
Daar de V.K.L. een illegale organisatie is,
die geen enkel recht op de leiding der
Evangelische kerken en daardoor ook geen
recht op het indienen van bezwaren kan
laten gelden.
Verwacht wordt, dat de rechtmatige kerke
lijke leiding zich nog met het protest zal
bezighouden.
Drastische maatregelen tegen op-
positioneele predikanten.
Er worden thans snelle en drastische
maatregelen genomen tegen de oppositio-
neele predikanten, die een protestschryven
hebben gericht aan Hitier.
Het ministerie van Kerrl heeft den pre
dikanten, die zich „voorloopige leiding der
Duitsche evangelische kerk" genoemd heb
ben, bevel gegeven binnen 14 dagen deze
benaming te laten vallen. Als reden hiervan
wordt genoemd, dat deze benaming tot ver
warring leidt ten aanzien van de nationale
kerkregeering.
In de afgeloopen week zyn huiszoekingen
gehouden in de confessioneele kerken in
Berlijn en in de provincies, waar schrijf
machines en multiplicatoren van predikan
ten in beslag genomen zijn.
Japan blijft de conferentie
bijwonen.
Het ministerie van buitenlandsche
zaken heeft de Japansche delegatie te
Montreux doen weten, dat het kabi
net besloten heeft, de Dardanellen-
conferentie te blijven bijwonen en
zich, met handhaving van de speciale
positie en de reserves van Japan, met
de daar behandelde ontwerp-conven-
tie accoord te verklaren.
De minister van Buitenlandsche Zaken
stelde zich in de kabinetszitting op het
standpunt, dat Japan het internationaal
contact niet mag verliezen.
Daar Japan ook het verdrag van Lau-
sanne heeft onderteekend, zal het ook
toetreden tot het nieuwe verdrag, dat Ja-
pan's belangen overigens niet raakt.
Maandag onderteekening
accoord.
De onderteekeningsplechtigheid van de
nieuwe conventie betreffende de zee
engten is vastgesteld op Maandagavond
10 uur.
De plechtigheid zal worden voorafge
gaan door een diner, dat de Turksche aan
de andere delegaties zal aanbieden.
Thans 4500 dooden.
De hittegolf in het midden-westen duurt
nog steeds voort. Het aantal dooden ten
gevolge van de hitte is thans gestegen tot
ongeveer 4500.
Volgens een oncontroleerbaar ge
rucht, dat met de noodige reserve
moet worden ontvangen, zou zich den
18en Juli te Danzig een zeer belang
rijke gebeurtenis kunnen voordoen.
Men verwacht namelijk op dien dag
afschaffing van de Grondwet en
arrestatie van de leiders der oppo
sitie.
In verband met Dantziger kwestie.
In alle steden van Polen werden giste
ren demonstraties gehouden om te pro
testeeren tegen de Duitsche oogmerken
met betrekking tot Dantzig. Als slag
woorden in deze bijeenkomsten werden
gebruikt: „Dantzig moet Poolsch zyn",
„Dantzig voor Polen" en dergelijke. Te
Warschau hadden 30.000 personen gehoor
gegeven aan den oproep van 300 organi
saties om te demonstreeren. De organisa
tor van deze bijeenkomst was de gisteren
by het vliegongeval om het leven geko
men generaal Orlicz Dreszer. De mari
tieme en koloniale liga, waarvan de over
leden generaal voorzitter was, heeft de
regeering een memorandum overhandigd,
waarin gewezen wordt op de noodzake
lijkheid haar positie in Dantzig te ver
stevigen.
Bij acclamatie werd in de bijeenkomst
een resolutie aangenomen, waarin wordt
verklaard, dat Polen slechts een wijziging
van het Dantziger statuut zal aanvaarden,
waarbij de rechten van Polen worden uit
gebreid. Na afloop begaf men zich in op
tocht naar het paleis van den president der
Republiek en naar den inspecteur-gene
raai van het leger.
Protestdemonstratie te Warschau
Gisteren had een groote protestdemon
stratie plaats tegen de jongste gebeurte
nissen in Dantzig. Meer dan 200 vereeni-
gingen van Warschau, welke alle sociale
klassen van de bevolking vertegenwoordi
gen, namen hieraan deel. Tijdens een ver
gadering in de open lucht werden ver
scheidene redevoeringen uitgesproken.
Aan het slot werd een resolutie aangeno
men, waarin o.a. wordt verklaard:
Iedere wijziging in de huidige statuten
van de vrije stad kan alleen tot stand ko
men met handhaving van de prerogatie
ven, welke Polen op het oogenblik geniet
in de vrije stad.
Vervolgens defileerden de deelnemers
voorbij het paleis van den president van
de Republiek, de woning van den inspec
teur-generaal van het leger en het mi
nister-presidium, waar de tekst van de
resolutie werd overhandigd.
DE TOESTAND IN PALESTINA.
De slachtoffers der onlusti..
Volgens officiële opgave zijn tusschen 19
April en 15 Juli tengevolge van de onlusten
in Palestina gedood: 86 Mohammedanen,
christenen en 38 joden, allen burgers.
Voorts zijn nog een Britsche en twee
Mohammedaansche politie-agenten, als
mede 4 soldaten of vliegers gedood.
De Spaansche kabinetsraad heeft zich lang
durig bezig gehouden met de bloedige ge
beurtenissen van den laatsten tijd. Ofschoon
geen enkele verklaring is verstrekt, gelooft
men toch, dat thans definitief de chauffeur
van den overvalwagen in staat van beschul
diging is gesteld. Bedoeld is de overvalwagen
waarmede Sotelo is ontvoerd. Voorts heeft
de regeering besloten alles in het werk te
stellen om te kunnen komen tot bestraf
fing van de moordenaars, zoowel van
Sotelo als van luitenant Castillo. Het schijnt,
dat het onderzoek naar den moord op Cas
tillo geen enkele resultaat van waarde heeft
opgeleverd.
Het schijnt, dat de chauffeur van den
aanvalswagen, waarmede Sotelo ontvoerd
is, verklaringen heeft afgelegd, die licht
werpen op de identiteit van dengene, die de
leiding had over de ontvoering.
HET OOSTENRIJKSCH-DUITSCHE
ACCOORD.
De Heimatschutz en het accoord.
De houding van den Heimatschutz ten aan
zien van het Duitsch-Oostenrijksche accoord
is gister uiteengezet in een hoofdartikel in
het orgaan van Starhemberg „Heimatschut-
zer". Het is een houding van waakzaamheid
en bereidheid het accoord te beoordcelen
naar zijn toepassingen. Het artikel zegt
o.m.: „Wanneer het accoord loyaal in acht
wordt genomen, zal daaruit veel goeds kun
nen voorvloeien. Wij moeten echter het ver
volg voorzichtig en met het geweer aan den
voet afwachten. Wanneer zich de geringste
onwentelingsneiging of de geringste poging
mocht voordoen met Berlijn in den pas te
gaan loopen, zou de Heimatschutz en zouden
alle Oostenryksche patriotten zich op de
bres stellen".
Aan het slot bepleit het artikel een samen
werking van alle politiek weldenkende Oos
tenrijkers, of zy nu aanhangers zijn van de
Duitsche cultuur, katholieken, arbeiders,
patriotten of monarchisten.
De legitimisten en het Oosten rij ksch-
Duitsch accoord.
De leider der legimistische partij von
Wiesner, die naar Weenen is teruggekeerd,
heeft de houding van zijn party ten opzich
te van het Duitsch-Oostenrijksch accoord
omschreven. Hy verklaarde tegenover pers
vertegenwoordigers, dat men in legitimis-
tische kringen, hoewel de verbetering der
Oostenryksch-Duitsche betrekkingen naar
waarde schattend, zich toch bezig houdt
met de mate, waarin Oostenrijk erin slagen
zal zich op buitenlandsch politiek gebied
vrijheid van handelen te verzekeren. Ver
der zeida hij, dat de monarchistische bewe
ging rustig haar weg zal voortgaan. Spr.
voorzag, dat binnenkort andere machten
haar actie zullen komen ondersteunen. Vele
democratische elementen wprden inderdaad
reeds aangetrokken door de monarchisti
sche idee met uitgesproken sociale tenden-
zen.
In het monarchistische orgaan voorzag von
Wiesner, dat er nog vele wrijvingspunten
zullen zijn by de toepassing van het Duitsch-
Oostenrijksch accoord, en verklaarde, dat
het middel daartegen gevormd wordt door
den voorrang van de protocollen van Rome
boven het Oostenrijksch-Duitsch accoord.
DE BURGEROORLOG IN CHINA.
Generaal Tsje Noe Tsjoe ver
moord.
Generaal Tsje Noe Tsjoe een broer van
generaal Tsjen Tsji Tang en commandant
van de eigen garde van Tsjen Tsji Tang is
te Kanton vermoord.
Tsjau Kwan door Joe Han Moe
bezet.
Het agentschap Domei bevestigt dat
Tsjau kwam op 240 K.M. ten noorden van
Kanton bezet is door de troepen van gene
raal Joe Han Moe. De Kwangsi-generaals
hebben Tsjen Tsji Tang den steun toege
zegd van alle troepen van Kwangsi.
De opmarsch van de Nanking-
troepen in Kwantoeng.
De hoofdmacht van de Nankingtroepen
onder bevel van generaal Joe Han Moe is
Vrijdagochtend Sjau Kwan binnengerukt.
De troepen worden door de bevolking met
vreugde ontvangen. De voorhoede zette
de marsch naar het zuiden voort en rukte
in den middag Woeng Joe-En binnen,
zonder tegenstand te ondervinden.
Het tweede Kwantoeng-leger dat onder
bevel van generaal Tsjang Ta staat, is
wegens de voortgaande demoralisatie van
de troepen uit de eerste verdedigingslinie
nabij Ying Tak teruggenomen, en te
Tsjoeng Tien op 50 K.M. benoorden Kan
tongelegerd. De opening in het front,
welke hierdoor is ontstaan, zal worden
opgevuld met troepen uit Kwangsi. In
politieke kringen te Kanton ziet men in
het stijgen van den koers van de Kanton
dollar met 12 procent een voorteeken, dat
een vreedzame oplossing zal worden ge-
i vonden,
DE HANDELSOORLOG TUSSCHEN
JAPAN EN AUSTRALIË.
Japan vervangt Australische door
Zuid-Amerikaansche wol.
De scheepvaartmaatschappij „Osaka
Shosen Kaisha" heeft zeven 10.000 tons-
vrachtschepen gecharterd voor het ver
voer van wol van Zuid-Amerika naar
Japan.
Na de beperking van den invoer van
Australische wol, als een gevolg van het
handelsconflict met Australië, is Japan
van plan 150.000 balen wol uit Zuid-
Amerika te importeeren.
Reeds thans zijn koopcontracten afge
sloten voor 140.000 balen in totaal.
DE OPHEFFING VAN DEN STAAT VAN
BELEG TE TOKIO.
Maatregelen tot han 'having van
de orde.
Aan den vooravond van de defintieve
opheffing van den staat van beleg is tus
schen het ministerie van oorlog en dat
van binnenlandsche zaken overeenstem
ming bereikt over een nauwere samen
werking bij de handhaving van de orde
en rust.
Een gedeelte der veertiende divisie, die
op 4 Juni voor patrouillediensten naar
Tokio is gedirigeerd, zal daar nog eenigen
tijd blijven.
LORD HALIFAX ZOU DUITSCHLAND
TOT DEELNEMING AAN LOCARNO-
CONFERENTIE WILLEN BEWEGEN.
Naar verluidt, zou lord Halifax zich naar
Berlijn willen begeven om te onderhandelen
over Duitschland's deelneming aan de
Locarno-conferentie, welke zou worden bij
eengeroepen naar de voorloopige besprekin
gen tusschen Engeland, Frankrijk en België.
Ook Rusland en Polen zouden worden uit-
genoodigd. In politieke kringen is dit ge
rucht sceptisch ontvangen.
DE TAAK VAN ITALIË IN EUROPA.
Italië tegen collectieve veiligheid.
In fascistische kringen is men van mee
ning, dat aan Mussolini de vredestaak is op
gelegd, Europa te organiseeren. In de collec
tieve veiligheid ziet Italië het gevaar voor
een algemeenen oorlog. Italië zal met zijn
vrienden in midden-Europa samenwerken
in een stelsel, dat pas dan een blok zal
worden, indien het op de methodische
vijandigheid der andere staten stuit Er is
hier sprake van een midden-Europeesche
kern, waaromheen geheel Europa georga
niseerd moet worden.
HET TERUGTREKKEN DER OORLOGS
SCHEPEN UIT DE MIDDELLANDSCHE
ZEE.
Het meerendeel der oorlogsschepen van
de Engelsche vloot, die bij de Italiaansch-
Engelsche spanning in de Middellandsche
Zee waren samengetrokken, zullen heden
ochtend vertrekken.
Er zullen slechts drie eenheden blijven,
een kruiser, een slagkruiser en de derde
flottielje torpedojagers.
Geen Britsche oorlogsschepen
meer te Gibraltar.
Alle Engelsche oorlogsschepen zyn thans
vertrokken en heden zullen 600 man met
verlof de dokken verlaten.
SPOORWEGRAMP IN RUSLAND.
51 dooden en 52 gewonden.
Naar pas vandaag bekend is gewor
den, heeft op 22 Juni te Karymskaia, in
Oost-Siberie een spoorwegramp plaats
gehad, die 51 dooden heft geeischt, ter
wijl 52 personen gewond werden.
Tengevolge van nalatigheid is een
personentrein in botsing gekomen met
een anderen trein, waarvoor de regle
mentaire seinen niet waren getoond.
Voor de rechtbank te Tsjita hebben
zich 13 beklaagden te verantwoorden,
o.a. de stationschef.
Opgemerkt wordt, dat dit het 87e on
geluk is, dat zich in het eerste halfjaar
1936 te Karymskaia heeft voorgedaan.
GESPANNEN TOESTAND IN FRANSCH
MANDAATSGEBIED.
Zeven personen gearresteerd.
De politie heeft te Saïda in Noord-Syrië
zeven personen gearresteerd. In de stad is
het kalm. De haven van Tripolis blijft
drie dagen gesloten, niet omdat zich
incidenten zouden hebben voorgedaan*
maar omdat de toestand gespannen is.
DE SITUATIE IN PALESTINA.
Troepenmacht thans 15.000 man
sterk.
Nu binnenkort drie nieuwe bataljons
zullen aankomen, wordt de sterkte der
troepenmacht in Palestina hiermede ver
hoogd tot 15.000 man.
Inbegrepen de politie en de grensbewa
king in Trans-Jordanië, maar niet inbe
grepen de 2.000 speciale politie-beambten
die naar de joodsche kolonies zyn ge-
ateuiKL
