DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. In België eveneens een socialistisch eenheidsfront een luchtaanval op Madrid te wachten Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 174 \a de goedkeuring van de nieuwe sociale weiten is België's politiek onzeker. Dovaluatie bracht geen heil. Zaterdag 25 Juli 1936 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 138» Jaargang Pc woelingen in Spanje. Reeds verscheidene ministeries gebombardeerd door de opstandelingen, die zienderoog veld winnen. In San Sebastian heerscht anarchie. Postverbinding met Spanje verbroken. J ALKMAARSCHE COURANT. Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK. Van onzen Brusselschen correspondent. Brussel, 24 Juli 1936. Er zijn vaststellingen welke door geen enkele redeneering kunnen wor den ongedaan gemaakt en bij de be oordeeling van wat er in de laatste tijden in België is gebeurd kan men best beginnen met het onderzoek van de maandelijksche werkloozensta- tistiek. Hieruit blijkt dat de opslor ping van de werkloosheid geleidelijk voortgang vindt. Begin Juli waren er nog slechts een 100.000 tal arbeiders volledig werkloos in het land, met 90.00 gedeeltelijke werkloozen. De statistiek wijst aan dat er in Januari 1935 223.000 volledige en 158.000 ge deeltelijke werkloozen waren in Bel gië en in Januari 1936 167.000 vol ledige en 100.000 gedeeltelijke. In April van dit jaar waren er 117.000 volledige en 100.000 gedeeltelijk werk loozen. In Mei 1936 waren de cijfers onderscheidenlijk 110.000 volledige werkloozen en 86.00 onvolledige. Voor Juni telde men dus 102.000 volle- j dige en 90.000 gedeeltelijke werkloozen en men moet teruggaan tot 1931 om een zoo gunstige statistiek te vinden waarbij men niet mag vergeten, zooals de economist Fernand Baudhuin heeft doen opmerken dat sedert 1931 de arbeidersbevolking met 150.000 is toegenomen, waarvan een derde zich op de arbeidsmarkt doet gelden. Waar uit de professor het besluit trekt dat Bel gië thans zooveel arbeiders bezigt als in 1929. Hij voegt er echter bij dat meer dan waarschijnlijk deze verbetering niet zal duren en dat zelfs een verslechting van den toestand niet is uitgesloten. Dat zijn natuurlijk veronderstellingen, doch men is hier over 't algemeen bekom merd over de toekomst in verband met de nieuwe lasten die op de ondernemingen drukken tengevolge van de goedkeuring, door de Kamer, van de wetten op het be taald verlof, op de 40-urige werkweek en op de verhooging van de gezinstoelagen, waarbij ook nog de loonsverhoogingen moeten worden gevoegd. De verschillende wetten vonden een groote meerderheid in de Kamer. Deze op het betaald verlof werd aangenomen met algemeenheid van stem men, alsmede deze op de syndicale vrij heid. Het ontwerp op de invoering van de 40-urige arbeidsweek kreeg 160 stemmen bij 23 onthoudingen. Een aanpassing van de arbeidsomstandigheden die door de de valuatie werden geschapen moest onver mijdelijk geacht worden omdat zij redelijk is. Wij hebben herhaaldelijk aangetoond dat de devaluatie niet ten bate van de loontrekkende bevolking is geweest. Men heeft terecht de operatie „a sens unique" genoemd. Doch de wijze waarop deze aan passing is tot stand gekomen, onder be dreiging van straatbetoogingen, van sta kingen, verdient geen lof. De nieuw ge vormde regeering treft hieromtrent geen blaam, vermits de moeilijkheden beston den toén zij het bewind in handen nam. De stekingen en alle andere uitingen van on tevredenheid heeft zij als eerste moeilijk heden op haar weg ontmoet en haar taak was ongetwijfeld verzoenend op te treden. Zij heeft dit gedaan door zooveel mogelijk het standpunt van de arbeiders te kiezen en zoodoende zijn de socialisten die in de regeering zetelen er in geslaagd een groot deel van hun programma uit te voeren. Er was eigenlijk geen keus mogelijk, vermits, zooals gezegd een aanpassing meer dan noodig was. Dit toont eens te meer aan dat een devaluatie steeds een avontuurlijke oplossing blijft. Men moet zich niet blind staren op de mkele economische voordee- len die zij meebrengt. De eisch van betaald verlof, minimum zes dagen, heeft vrijwel geen tegenkanting gevonden, evenmin deze van de syndicale vrijheid. Over de loons verhoogingen is er in de paritaire, dus verzoeningscommissie onderhandeld en in de meeste gevallen is er een accoord tot stand gekomen. Voor de bedrijven die geen paritaire commissie hebben is de minister bemiddelend opgetreden. Voor die bedrij ven zijn nu ook paritaire commissies opge richt of zijn maatregelen genomen met dit doel. Er is uit de beweging dus een ver sterking gevolgd van de regelende organi saties op de arbeidsmarkt, doch dit mist vrtfwül ille waarde voor zoover de over eenkomsten die worden afgesloten geen bindend karakter heben. Men heeft het voortdurend moeten beleven dat vrijwil lig afgesloten overeenkomsten werden ver broken zonder dat zelfs een beroep werd gedaan op de paritaire commissie. Vele nieuwe overeenkomsten hadden kunnen getroffen worden zonder dat het daarom tot een staking komen moest. Dit wijst op de atmosfeer waarin dit alles is gebeurd. Opvallend is geweest dat ook van de zijde der bedienden aan staking is gedaan, wat men hier nog niet gewoon was. De 40-urige werkweek is ingevoerd, in beginsel, zonder dat de patroonsorganisa ties hieraan hun goedkeuring hebben ge hecht. Men heeft berekend dat de betaalde verlofdagen een verhooging meebrengen van de lasten der industrie en van den handel met 2 percent. Wat de lasten be treft die uit de 40-urige arbeidsweek zul len volgen, deze worden geraamd op 20 percent. Dit wordt gevaarlijk geacht, voor al daar bovendien algemeen ook het basis- loon is verhoogd. Alleen de toekomst zal dit kunnen uit maken, natuurlijk want er zijn ook econo misten die na een studie van het probleem tot de slotsom zijn gekomen dat België door de maatregelen van allen aard wel de grens heeft bereikt v^n wat door de onder nemingen kan worden gedragen, maar dat deze stoutmoedige economische en sociale politiek wel degelijk mogelijk is zonder aan hun vitaliteit te schaden, dat zij inte gendeel moet worden gewaardeerd want dat aldus op normale wijze, door evolutie, een aanpassing gebeurd aan nieuwe be hoeften, bestaande mogelijkheden worden verwezenlijkt, die zoo niet in de toekomst toch verscholen liggen en dan wellicht door veel ergere schokken zouden tot stand komen. De regeering heeft overigens op ver standige wijze gehandeld. De wet die goed gekeurd is voorziet dat de regeering, in kabinetszitting vereenigd wat uitzon derlijk is geleidelijk den arbeidsduur tot 40 uren per week kan verminderen, voor wat betreft de arbeiders die te werk ge steld zijn in gevaarlijke, ongezonde of pijnlijke bedrijven. Alvorens hiertoe over te gaan moeten eerst de paritaire commis sies worden geraadpdleegd, evenals de beroepsvereenigingen van patroons en werklieden. De regeering kan dus rem mend optreden. Doch de heer Delattre, minister van arbeid, heeft verklaard, dat niets de gedachte van de 40-uren week kan tegen houden. Hij zegt waarschijnlijk wel de waarheid en men mag dus wel aanne men dat tenslotte de rem, die door de re geering kan worden gehanteerd, maar weinig zal worden gebruikt, mede ook on der invloed van de syndicale organisaties die van de gelegenheid hebben gebruik gemaakt om hun kracht te meten ten over staan van een regeering waarin de socia listische leiders de hefboomen beheer schen. In de wet wordt niet gezegd dat de werktijd kan worden verminderd zonder dat het weekloon wordt verlaagd. Doch uit het commentaar van de wet door de regeering in het parlement gedaan, blijkt ten overvloede dat van loonsverlaging geen sprake zal kunnen zijn. De heer Van Zeeland heeft in een academische rede zelfs zijn verantwoordelijkheid eemgszins trachten te dekken door te spreken over de veiligheidsmarge die België verloren, heeft en over het feit dat het land nu het slachtoffer kan worden van de minste buitenlandsche gebeurtenis. Wat kan doen besluiten dat inderdaad de maatregelen onvoldoende voorbereid en bestudeerd zijn goedgekeurd geworden. Hopen we voor België dat zulks ten slotte niet bezwaarlijk zal blijken te zijn. Tijdens de verschillende troebelen die plaats gehad hebben heeft de gendarmerie en heeft de politie talrijke arrestaties ver richt en processen-verbaal opgesteld. Dit heeft de socialistische leiders een indigestie bezorgd en op hun aandrang heeft Van Zeeland zich laten verleiden een amnestie' ontwerp te doen goedkeuren voor sta kingsfeiten, dit zonder het minste onder' scheid. Dit wordt algemeen beschouwd als een gevoel van zwakheid, hetwelk, ge voegd bij de waarlijk ongelooflijk zwakke manier waarop de minister van binnen- landsche zaken de gendarmerie in het par lement heeft verdedigd tegen de aanvallen van socialistische en andere woordvoer ders, een zeer jammerlijken indruk heeft gemaakt. Dit alles moet gezegd om de atmosfeer aan te duiden waarop hier fel wordt ge- sproken over de totstandkoming van een linksch volksfront naar Fransch en Spaansch voorbeeld. De communisten zijn felle voorstanders van het volksfront. De socialisten ook. Van liberale zijde is er niet het minste enthousiasme. Bij de chris ten-democraten is er een bepaalde afzij digheid. Men beschouwt het onmogelijk de bondgenooten te worden van de commu nisten in een verbond, dat hen slechts ge legenheid zou geven tot betere propagan da, terwijl zij zelf onaangetast zouden blijven, vermits zij slechts als organisatie een politiek aanbrengen zonder syndica ten, kooperatieven, enz. Bij de socialisten is het volksfront vrijwel een afgedane zaak, voor zoover de sympathie waarmee het denkbeeld is onthaald kan worden be schouwd als een aanwijzing voor het be sluit dat volgen moet. Men legt het er op aan het volksfront tot stand te brengen en zoo heeft men in de Kamer den commu nist Jacquemotte kunnen zien optreden als bondgenoot van de regeering om tegen de rexisten te manoeuvreeren bij hun in terpellatie over de politie-financieele schandalen. De politiek bevat dergelijke verrassingen, waarover men zich niet al te zeer dient te verwonderen. De Spaansche regeering consolideert haar positie te Madrid en Barcelona en schijnt te San Sebastian de over hand te hebben. De uitslag van den strijd met de rebellen ten noorden van Madrid lijkt nog onzeker. De ernst van den toestand wordt onderstreept door het feit, dat sche pen van verschillende landen reeds honderden vreemdelingen hebben ge- evacueerd en dat een voortzetting van deze uittocht door de diplomatieke vertegenwoordigers en de consuls der verschillende landen dringend nood zakelijk wordt geacht. Met name de situatie te San Sebastian wordt als zeer ernstig beschouwd. Gistermiddag maakte de regeering door de radio bekend, dat de rebellen in de Siërra de Guadarrama ten noorden van Madrid volkomen op de vlucht zijn ge slagen. De opstandelingen, die Guadala- jara omsingelden, zijn uiteengejaagd. Het spoorwegverkeer tusschen Madrid en het oude paleis van de Spaansche koningen, El Escurial, is thans hersteld. Verscheidene winkeliers in de hoofdstad hebben de re- publikeinsche vlag geheschen op het be richt, dat in de dagbladen en door de radio werd gepubliceerd, dat de regeeringstroe- pen een overwinning hebben behaald. Ook uit Barcelona komen voor de regee ring gunstige berichten. De generaliteit heeft namelijk door de radio bekend ge maakt, dat haar luchtmacht met succes Baragossa gebombardeerd heeft. Een van de kolonnes uit Barcelona heeft Jaca her overd. De Catalaansche regeering heeft voorts aan journalisten medegedeeld, dat de re geering in Andalusie, geheel meester is van de situatie, behalve in Sevilla en Cadiz. Verder houden de opstandelingen alleen een gedeelte van Arragon, van Galicië en van het oude Castillië bezet. Daarentegen meldt de zender te Sevilla, die zich nog steeds in handen der opstan delingen bevindt, dat een aanval der luchtstrijdkrachten van generaal Franco op Madrid zou zijn uitgevoerd. Verschei dene ministeries moeten getroffen zijn. Voorts meldde de zender, dat de kruiser Almirante Gervera zich heeft aangesloten bij de groep militairen, die thans het hoofdkwartier in Burgos heeft. Uit Burgos zelf wordt gemeld, dat de steden Bilbao, Ciudad Rodlrigo en Ferrol zich bij de opstandelingen aangesloten hebben. De regeeringstroepen zouden bij Avila, Orense en Zamora na felle gevech ten zijn verslagen. De strijd in en om San Sebastian. Naar verluidt wordt de toestand in San Sebastian steeds neteliger. De leden van 't volksfront zouden besloten hebben de vrouwen en kinderen uit de stad te evacu- eeren, ten einde ze te behoeden voor de gevaren van een beschieting. Sedert gis terochtend hoort men te Hendaye het ge donder van de kanonnen uit de richting van San Sebastian. Een speciale correspondent van Havas seint uit Henday, dat het station van San Sebastian niet in brand is gestoken. Om trent den Donderdag tusschen fascisten en volksfronttroepen geleverden strijd wordt nog verteld, dat de fascisten, die in het hotel Maria Christina verschanst zaten, na een vuurgevecht de witte vlag hebben ge heschen. Toen de volksfronttroepen daar op naderden werd het vuur wederom ge opend, zoodat een aantal slachtoffers vie len. Het vuurgevecht verdubbelde daarop weer in hevigheid; toen de regeeringstroe pen eindelijk 't hotel binnendrongen von den zy daar de lijken der opstandelingen, die klaarblijkelijk zelfmoord hadden ge pleegd om niet in handen van hun tegen standers te vallen. Uit dezelfde bron wordt gemeld, dat een bepantserde trein, voorzien van mitrail leurs gereed staat op het station van Irun met twee locomotieven, een achter en een voor den trein, om de loyale troepen te steunen. Ten slotte wordt vernomen, dat alles normaal zou zijn in Salamanca en Bilbao, welke steden de regeering van Madrid gehoorzaam zijn gebleven. De carabineros in de provincie Guipuz- coa, waar zij de hevige aanvallen van de opstandelingen moeten opvangen, terwijl gewapende burgers politiediensten ver richten, hebben versterking van geregel de troepen ontvangen. Barricades van zandzakken zijn opgericht rondom de bu- reaux van het volksfront. Jongelieden, die vermoeid zijn door verscheidene dagen zonder slaap, rusten hierbij met het ge weer in den arm. Dokters en verpleegsters wordt verzocht zich aan te melden. De burgemeester van San Sebastian heeft de bevolking verzocht zich op rant soen te stellen, aangezien de voorraden verminderen. Niettegenstaande de staking werken de bakkers door en de arbeiders organisaties zorgen voor het ronddeelen van het brood. De commandant van het fort Guadelupe nabij Fontarabie, die het vuur wilde openen op San Sebastian, en vervolgens het fort in de lucht wilde blazen, heeft zich overgegeven. Hierdoor is een gevaar voor de omringende bevol king gekeerd. De minister van binnenlandsche zaken deelt overigens mede, dat een radio-bericht uit Bilbao is ontvangen van den gouver neur aldaar, waarin deze mededeelt, dat de opstandelingen uit San Sebastian zijn ver dreven door twee afdeelingen regeerings- getrouwen. Een groot aantal opstandelin gen is gevangen genomen. Twee afdee lingen regeeringstroepen zijn thans op weg naar Vitoria, waar men verwacht dat de opstandelingen zich binnenkort zullen overgeven. Nieuwe bewegingen in het Noorden. Een speciale correspondent van het D.N.B. seint: Aan de Spaansche zijde van de rivier de Bidassoa heerscht weer een drukker verkeer. Van Spanjaarden, die naar de Fransche zijde van de rivier gekomen wa ren, vernamen wij, dat de plaatselijke lei ding van het volksfront bevel heeft gege ven tot onmiddellijke ontruiming van alle langs de rivier gelegen huizen en den be woners den raad heeft gegeven zich naar Fransch gebied te begeven. Het schijnt dus, dat de oostelijke af deeling van den noordelijken groep van generaal Mola een begin heeft gemaakt met den opmarsch naar de kust. Ook de midden-afdeeling die oprukt in de richting van het midden der lijn PironSan Sebastian, zou weer in be weging zijn gekomen. Van de westelijke afdeeling die van Tolosa naar den westrand gedirigeerd wordt, is tot dusverre nog geen bericht ontvangen. Van vluchtelingen uit San Sebastian is het verhaal afkomstig dat daar alle aanzienlijke personen, die als na tionalistisch of rechtsgeoriënteerd bekend staan, dan wel hun familieleden door de mannen van het volksfront als gijzelaars gevangen zijn gezet. Het doel hiervan zou zijn een aanval op de stad af te wenden. Dit zou dan, tezamen met de groote ter reinmoeilijkheden het langzame oprukken van de strijdkrachten van generaal Mola verklaren. De stemming bij de troepen van Mola schijnt uitstekend te zijn. Barcelona begint er weer normaal uit te zien. Weliswaar rijden de trams te Barcelona nog niet, omdat de vernielde stroomdraden moeten worden gerepareerd, doch de onder- grondsche spoorweg rijdt sinds gistermorgen weer. Daar de meeste arbeiders en em ployé': de door de vakvereenigingen gege ven order, het werk te hervatten, hebben opgevolgd, biedt Barcelona een veel nor maler aanblik dan tevoren. De meeste café's zijn heropend, alsmede de zaken, die de eer ste levensbehoeften verkoopen. Bij de Nederlandsche postad ministratie is bericht ontvangen, dat de postverbindingen met Spanje zijn verbroken, zoowel voor brief- als voor pakketpost. Verzending geschiedt alleen op risico der afzenders. Postverzen ding naar Portugal blijft nog mogelijk, doch alleen met ver traging langs den zeeweg. Aaneensluiting van linksche par tijen in Catalonië. Volgens te Parijs ontvangen berichten hebben de communistische artij van Catalo nië, de Spaansche socialistische partij, de Catalaansche proletarische partijen en So cialistische Vereeniging van Catalonië te Barcelona besloten zich in één partij aan een te sluiten, welke den naam Vereenigde socialistische partij van Catalonië zal dra gen. De nieuwe partij heeft een afdeeling van 1000 man gevormd, die onder bevel van een communist naar Saragossa zal oprukken. Steeds meer anti-fascistische militie naar Saragossa. Gistermiddag is een nieuwe afdeeling anti-fascistische militie, groot 3000 man, naar Saragossa vertrokken. Voorts is een kolonne van 2000 man gevormd voor het zelfde doel in Tarragone. Tenslotte is een derde kolonne samengesteld, die 2500 man zal omvatten, eveneens anti-fascistische bur gers. De drie afdeelingen zijn rijkelijk voor zien van wapenen en munitie. Zij beschik ken over zware en lichte artillerie en wor den begeleid door een eskader vliegtuigen. De bescherming van de buitenlanders. De correspondent van Havas te Hendaye bericht, dat de onzekerheid welke bestond inzake de buitenlandsche gezantschappen te San Sebastian, thans heeft plaats gemaakt voor vrees; de gezantschappen van Enge land, Frankrijk en Duitschland zijn geïso leerd. In de kelders van laatstgenoemd ge bouw zouden vele Franschen een toevluchtt hebben gezocht. De Fransche torpedojager Indomptable werd gistermiddag voor San Sebastian verwacht en men zal trachten met een minimum risico de opgeslotenen te redden. In de Spaansche wateren bevinden zich op het oogenblik talrijke Britsche oorlogs schepen, o.a. twee torpedojagers te San Sebastian. Reeds zijn vele vreemdelingen door deze schepen aan boord genomen. Het Engelsche oorlogsschip de Devonshire is ie Palma, de hoofdstad van Mallorca aange komen, eveneens om Britsche onderdanen aan boord te nemen. Voorts heeft het Amerikaansche mail schip Exeter, dat op weg was naar New York, van de reederij bericht ontvangen, de passagiers aan land te zetten en naar Bar celona te gaan om hier de Amerikaansche onderdanen aan boord te nemen. De Duitsche pantserschepen Admiraal Scheer en Deutschland zijn uitgevaren en worden binnen enkele dagen voor de Spaan sche kust verwacht. Een interview met ex-koning Alfonso. Koning Alfonso heeft in een interview met de „Paris Soir" verklaard, dat hij niet over een onmiddellijke terugkeer naar Madrid dacht. Koning Alfonso, die zich op het oogenblik op een kasteel in Slowakije be vindt, verklaarde verder o.a. dat de opstand een nationale beweging vormt, waardoor de monarchisten en de rechtsche partijen als uitsluitend doel willen bereiken het over winnen en afschaffen van het roode regime der linksche partijen, die zich schuldig heb ben gemaakt aan ernstige ongelukken. Spanje zal gered worden. Tenslotte verklaar de de ex-koning zich bereik terug te kee- ren, wanneer het vaderland hem roept Luchtaanval op Madrid? De nog steeds in handen der opstande lingen zijnde zender van Sevilla meldde gisteren dat een aanval der luchtstrijd krachten van generaal Franco op Madrid zou zijn gepleegd. Verscheidene ministeries en het schietterrein Ge taf e zouden gebom bardeerd zijn. Voorts meldt de zender, dat de kruiser Almirante Gervera zich zou hebebn aange sloten bij den groep militairen, die thans zijn hoofdkwartier in Burgos heeft. Hier zou een regeer uigscooite gevormd. Verder k'

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1