DAGBLAD VOOR
ALKMAAR EN
OMSTREKEN.
De Spaansche burgeroorlog.
Ho. 194
Dinsdag 18 Augustus 1936
138* Jaargang
Wie ook den strijd zal winnen, Spanje
zelf zal de verliezende partij zijn en een
arm en verzwakt land blijven.
DE OPSTANDELINGEN
WINNEN TERREIN.
De situatie van heden.
Verkeersongelukken.
Slachtoffers van het water.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagcn, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
C
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Wij kunnen waarachtig niet zeggen,
dat wij overstelpt worden met berich
ten uit Spanje, maar wat wij ontvangen
ia zoo verward en onduidelijk, dat wij
nog steeds niet een zuiver idee kunnen
krijgen over het verloop van den bur
gerkrijg.
Alleenzoo langzamerhand wordt
het wel duidelijk, dat de rejreerings-
troepen aan de verliezende hand zijn en
dat de opatandigen meer en meer hun
positie verstevigen.
Wat over den krijg te zeggen? En wat
over de eventuëele gevolgen?
Het ia moeilijk, daarover een meening te
KOrs peil en. Beteekent het een versterking
van het communisme, als de regeeringstroe-
pen zouden winnen? En zou die versterking
van het communisme een bedreiging van de
rust in Europa zijn?
En aan den anderen kant: beteekent het
een versterking van het fascisme, als de
rebellen winnen en zou het fascisme dan
in een sneller tempo de andere landen van
Europa bereiken?
Zonder op deze vragen direct te antwoor
den, zouden wij willen zeggen, dat noch het
een, noch het andere het geval zal zijn. Wij
voor ons gelooven, dat het niet een strijd is
tuaschen het communisme en het fascisme.
De regeeringstroepen zijn niet uitsluitend
communisten en de opstandelingen niet uit
sluitend fascisten. Het is veel meer een
kamp tusschen rechts en links, waarbij
beide partijen ongetwijfeld steun hebben
van elementen, die in geen enkele groep
thuis hooren, maar die niets te verliezen,
maar alles te winnen hebben. En die cate
gorie is heel groot.
Verder kunnen wij daar nog bij voegen de
categorie der altijd-ontevredenen, die het
wel nimmer met een regeerende partij eens
zal zijn en dus altijd maar weer een actie
tegen een regeerende partij zal steunen.
En daarom meenen wij, dat, wie den
strijd ook wint, het arme Spanje zelf steeds
de verliezer zal zijn. Deze burgeroorlog be
teekent meer dan ooit een verarming van
het land zelf, beteekent een achteruitgang
op alle gebied, beteekent een onnoodig
bloedvergieten.
Spanje zelf zal de verliezer zijn.
In dit verband is het wel interessant om
t« lezen, wat de leider van het Parijsche
bureau der „United Press" schrijft Deze
journalist heeft kans gezien, om zelf de
situatie op te nemen en hij heeft een artikel
kunnen publiceeren, dat niet aan de cen
suur van een van beide partijen onderwor
pen is.
Vier weken burgeroorlog, aldus vangt
Heinzen zijn correspondentie aan, hebben
Spanje aan den rand van een catastrofe ge
bracht. Wie den strijd ook wint, Spanje zelf
zal in elk geval de verliezer zijn. Indien de
nationalen in den aanstaanden beslissenden
kamp om Madrid zich van de hoofdstad
weten meester te maken en daar in een of
anderen vorm een fascistisch regiem of een
militaire dictatuur vestigen, zal dat nog
niet het einde van den binncnlandschen
strijd beteekenen. Wanneer daarentegen het
volksfront de militaire, nationale beweging
zou weten te onderdrukken, zal de onder
gang der Spaansche republiek van 1931
daarvan het gevolg zijn.
De Spaansche revolutie zal niet op het
slagveld gewonnen of verloren worden.
De inneming van Madrid zal generaal
Mola of generaal Franco de regeerings-
tnacht verschaffen, ma8r zij zal liun
niet de onderwerping van geheel
Spanje schenken. Want het volksfront
is sterk bewapend.
Honderdduizenden Spaansche aroeiders.
socialisten, communisten, syndicalisten en
•narchisten, onderling weliswaar verdeeld,
maar eensgezind in hun hartstochtelijken
haat tegen het fascisme en de militairen,
zijn door de regeering met geweren,
Machinegeweren en handgranaten bewa
pend. Zij zullen leze wapenen niet zonder
verzet weer afgeven.
Derhalve zal, onverschillig welke regee
ring te Madrid aan het bewind zal komen,
half millioen Spanjaarden gewapend
blijven als strijdgarde voor de volgende in
8 reeks bloedige revoluties, welke Spanje
sedert den troonsafstand van koning Al-
fonso niet tot rust hebben laten komen. De
extremisten van rechter- en linkerzijde zul
len elkander blijven belagen en er zal geen
centraal bewind gevonden kunnen wor
den, dat sterk genoeg is, om ze van elkaar
gescheiden te houden. Daartoe is de inner
lijke verdeeldheid ir alle deelen van het
Spaansche volk veel te groot. Zelfs het
leger is in vijandige deelen gescheiden en
staat voor de helft aar. de zijde der nationa
listen en voor de andere helft aan de zijde
van Madrid.
De Madrileensche regeering heeft haar
onmacht reeds voldoende bewezen. Zij heeft
haar leden gewisseld, doch aan gezag heeft
zy niet gewonnen. Intusschen heeft de
burgeroorlog zich steeds meer uitgebreid en
is uitgegroeid tot een verbitterden strijd,
waarin de regeering niets te beteekenen
heeft. De strijd is een geschil tusschen het
linksradicalisme eenerzijds en de door Car-
listen, fascisten en boeren uit Aragon ver
sterkte „Union Militar Espanola" ander
zijds. Het linksche kamp strijdt voor de tra-
ditioneele eischen der linksrevolutionnai-
ren; zijn tegenstanders voor wettelijke orde
en voor de bevrijding van Spanje van de
heerschappij der Internationale, voor een
sterke provisorische dictatuur en voor een
sterke Spaansche republiek, welke haar
plaats onder de Europeesche naties weet te
handhaven.
De meerderheid der nationalisten verklaart
met nadruk, dat zij republikeinsch is.
Slechts de Carlisten zijn monarchisten.
Daarentegen hebben noch generaal Franco,
noch Mola het plan tot herstel der Bourbon-
sche dynastie ook slechts maar aangestipt.
Integendeel heeft generaal Mola er geen
twijfel over laten bestaan, dat hij streeft
naar een militaire dictatuur onder een re-
pub] ikeinschen staatsvorm, welke echter
en dit alleen is de hoofdzaak den invloed
van Moskou in Spanje radicaal zal vernie
tigen. Deze vijandschap tegen het bolsjewis
me vereenigt alle groepen van het nationa
listische kamp. Zij is even radicaal en ver
bitterd als de haat tegenover de fascisten
aan de andere zijde. Tusschen beide stand
punten is geen compromis mogelijk. En
daarom is het einde van den strijd niet te
voorzien.
De telegrammen, welke ons vandaag be
reikten, versterken den indruk, dat de op
standelingen nog steeds veld winnen en
zelfs zouden wij bijna uit de gegevens moe
ten opmaken, dat een beslissende strijd met
groote snelheid nadert.
Intusschen moeten wij helaas melding ma
ken van
gruweldaden aan beide zijde.
Zoo meldt de speciale correspondent van
de „Journal", die aan de Baskische kust
zit, dat matrozen van het Duitsche oorlogs
schip „See-Adler" hebben verklaard, dat
de opstandelingen te Porto Galete de tanks
met stookolie in brand hebben gestoken,
zoodat 300 gijzelaars, die in de nabijheid
waren geplaatst, levend verbrand zijn. Bo
vendien zouden eenige honderden personen
gewond zijn. Het Duitsche schip heeft al
zijn verbandmiddelen ter beschikking var.
de stedelijke autoriteiten gesteld, doch hier
mede kan slechts een klein gedeelte wor
den geholpen.
Volgens de „Echo de Paris", aldus meldt
het Duitsche nieuwsbureau, hebben de re
geeringstroepen 1500 gijzelaars, waaronder
800 vrouwen en kinderen van de Madrileen
sche sociteit, die hun vacantie ih het Bas
kenland plegen door te brengen, in het mu
nitiedepot van Fontarabië opgesloten.
Deze menschen zullen naar de meening
van het blad, ingeval van een overwinning
der nationalisten door de linkschen ver
moord worden, of by een treffer met de
munitie in. de lucht vliegen.
Hebben moordenaars asylrecht?
De Duitsche „Angriff" schrijft onder het
opschrift „Hebben moordenaars asylrecht?"
o.m. het volgende:
Het internationale gebruik behandelt
iedere bepaling van een standpunt voor of
tegen als inmenging. De Spaansche bur-
geroorloog toont echter situaties, waarin 'n
schematische opstelling van dergelijke be
grippen kan worden tot een misdaad je
gens menschelijke opvattingen.
Er zijn burgeroorlogen, waarin gestreden
wordt om politieke waarden, er zijn er ech
ter ook, waarin een ontketende onderwe
reld opstaat. Een zoodanig geval doet zich
thans in Spanje voor. Wanneer de leiders
van 'n front op beestachtige wijze gijzelaars
afslachten en zich vervolgens in veiligheid
brengen over de grens van een naburig
land, dan behoort geen sprake meer te zijn
van toepassing van internationale begrip
pen.
Hier staat veeleer eenvoudige, simpele
toepassing van menschelijke beginselen op
den voorgrond, beginselen, die dergelijke
ruwheden brandmerken en de daders daar
van hun verdiende straf doen ondergaan.
Politieke vluchtelingen hebben altijd asyl
recht, moordenaars, massa-afslachters, moet
ook dan een toegrijpende gerechtigheid aan
pakken, wanneer, zooals op het oogenblik
in Spanje, zy kans zien hun moorddadig
heden te vernissen met de kleur van twij
felachtige politieke opvattingen.
Het offensief tegen Huesca.
De speciale correspondent van Havas
meldt, dat gister en eergister in het Noorde
lijke en centrale gedeelte van het front van
Aragon het offensief der republikeinsche
troepen tegén Huesca en de stellingen der
opstandelingen langs de spoorlijn naar Sara-
gossa verscherpt werd.
Aan het front van Tardianta, van waaruit
een sterke aanval tegen de stad Almudevar
werd op touw gezet, waren de gevechten
zeer zwaar. Almeduvar werd gedurende ver
scheidene uren gebombardeerd en zou tot
een ruïne geworden zijn. Deze aanval zou
tot voornaamste doel hebben de verbindin
gen tusschen Huesca en Saragossa af te
snijden.
Aan het front loopen geruchten, als zou
generaal Mola in eigen persoon de verdedi
ging der opstandelingen hebben geleid. De
laatste dagen droeg de verdediging der op
standelingen een wanhopig karakter.
De luchtmacht heeft in deze gevechten een
groote rol gesepeld en de opstandelingen
moesten groote hoeveelheden materiaal
achter laten. De vooruitgeschoven troepen
der regeeringscolonnes zijn te Alfajarin, een
klein stadje op 18 K.M. van de hoofdstad
van Aragon, aangekomen.
Aan den Zuidkant wordt de inneming
gemeld van BeJckite, een b* langrijke plaats
in de provincie Teruel die een vliegveld en
een spoorlijn bezit welke de opstandelingen
gebruikten voor het vervoer der steenkool
voor de electrische centrale, die Saragossa
van stroom voorziet
De strijd om Majorca.
Volgens een communiqué van den com
mandant der op Majorca aan land gezette
troepen is het luchtbombardement van de
stad St. Maria gisteren voortgezet, met het
doel de verbindingen tusschen Palma de
Majorca en de rest van het eiland af te
snyden. Het debarkeeren van regeerings
troepen aan de Oostzijde van het eiland naby
Porto Cristo gaat voort
Men verwacht dat de stad Manacor spoe
dig zal worden aangevallen.
Radio-Sevilla meldt!
In antwoord op een aantal voorstellingen
van buitenlandsche zyde verklaarde radio-
Se villa: „Alle eenheden uit Afrika naar
Spanje overgestoken (de Tercio's en Regu-
lares) zyn geregelde troe[>en uit Afrika en
niet voor deze gelegenheid geworven man
nen."
Verder wordt verklaard, dat de nationale
beweging thans meester is in Galicië, As-
turië, Leon, Oud-Castilie en Aragon (behalve
enkele centra van weerstand), in Estrama-
dura en Andalusië (behalve rond Malaga) en
een deel van Jaen.
De ring rond Madrid, welke nog niet ge
sloten is, trekt zich met den dag nauwer
samen".
Ten slotte wordt nog medegedeeld, dat het
Volksfront van Barcelona op het eiland Ma
jorca een troep wilde doen landen, doch men
deed hen met bebloede koppen terugtrekken.
200 werden gedood en 600 gevangen ge
nomen.
Gaat de regeering naar Valencia?
Naar te Hendaye vernomen wordt, zou
den reeds verscheidene leden van het kabi
net Madrid hebben verlaten en naar Valen
cia zyn gegaan. De verbindingen tusschen
Madrid en Valencia kunnen elk oogenblik
verbroken worden.
Naar vernomen wordt hadden de overwin
ningen van de regeerir.g in Guadarrama
meest het volgend verloop: Zoodra
de opstandelingen het niets doen begon te
vervelen, trokken zy. eenige mijlen terug.
De Volksfronters, die wel erg dapper zyn,
doch geen ervaring hebben, renden vooruit,
alleen om gedecimeerd te worden in de hin
derlagen, welke de opstandelingen met zorg
hadden voorbereid. By een gelegenheid ver
loren de volksfronters hierbij 600 man bin
nen 10 minuten.
Uit voorzorg tegen luchtaanvallen is
Madrid tegenwoordig eiken nacht in duister
gehuld vanaf 11 uur. De trams ryden dan
niet meer. De beweringen van de regeering,
dat de oj?s tandelingen gebrek aan munitie
krijgen, wordt onzin genoemd, aangezien de
opstandelingen thans meester zijn in de voor
naamste wapenfabrieken van Spanje.
SNELTREIN PARIJS—ST. ETIENNE
ONTSPOORD.
1 doode, 6 gewonden.
Gistermiddag is de sneltrein ParijsSaint
Etienne ontspoord, ongeveer 600 meter van
het station Bourron Marlotte, nadat de trein
een wissel was gepasseerd. De goederen
wagen, welke achter aan den trein was ge
haakt, sprong uit de rails, waardoor enkele
andere wagons werden meegesleurd. Onge
veer 100 M. verder sloegen de restauratie
wagen en een andere wagon om. Hierby
werd een lid van het personeel van den trein
gedood, zes personen werden gewond.
Met den trein reisden ook 87 kinderen van
een vacantiekolonie, doch van hen werden
slechts twee licht gekwetst.
EIGENAARDIG SPOORWEGONGELUK TE
WILNA.
Te Wilna heeft een eigenaardig spoorweg
ongeluk plaats gehad. Een locomotief, die
juist kolen innam, terwijl de machinist en
de stoker de machine hadden verlaten, be
gon door tot nu toe nog niet opgehelderde
oorzaak plotseling te rijden.
Binnen korten tijd had de machine haar
volle snelheid bereikt. Twee arbeiders, die
kolen geladen hadden, konden er niet aan
denken, van de loeomotief te springen. On
gelukkiger wyze naderde van den anderen
kant een personentrein, waarmede de loco
motief in botsing kwam. De botsing was zoo
hevig, dat de machinist en de stoker van
den personentrein op slag gedood en 16
passagiers van den trein deels zwaar ge
wond werden.
DORP DOOR NOODWEER GETEISTERD.
Het Turksche dorp Goemoesjane is gedu
rende 10 achtereenvolgende dagen door
stormen geteisterd. Twee fiersonen verdron
ken naby Bayburt, twee anderen by Koch-
koer. Tachtig huizen stortten in. andere hui
zen werden zwaar gehavend. De bevolking
nam de wyk in de moskeeën.
MYSTERIEUZE MOORDEN IN HOTEL
TE CHICAGO.
In een der kamers van het State Hotel te
Chicago is het verminkte lijk gevonden van
een jonge vrouw, die geworgd moet zyn.
Men heeft een jongen neger gearresteerd
Dit is de vierde geheimzinnige moord,
welke de laatste weken is gepleegd.
WEGENS BENADEELING DER
BONDSPOSTSPAARBANK
GEARRESTEERD.
De juridische adviseur en gevolgmachtigde
van den Weenschen bankier Siegmur.d
Bosel, dr. Wolfgang David, werd op verzoek
der Oostenryksche autoriteiten te Zürich
gearresteerd. Bosel wordt er van beschul
digd de bondspostspaarbank voor geweldige
bedragen te hebben benadeeld. Hy is on
langs tezamen met zyn broer en secretaresse
gearresteerd.
ANTIEK FRAGMENT VAN HET
PANTHEON TE ROME ONTDEKT,
Gedurende de reparatiewerkzaamheden,
welke thans in de nabijheid van het
Pantheon te Rome worden uitgevoerd, is
dezer dagen een belangrijk deel van een
antieken travertynen vloer aan het licht ge
komen, welke, naar thans is gebleken, eer
tijds deel uitmaakte van het in de oudheid
zoo vermaarde plein. In verband met deze
belangwekkende vondst is de reparatie der
rioleeringswerken voorloopig stopgezet, in
afwachting van hetgeen de autoriteiten zul
len besluiten.
FABRIEKSDIRECTEUR
GEARRESTEERD.
De geheime Russische politie heeft den
directeur van een fabriek te Smolensk ge
arresteerd, zoomede verscheiden employé's,
die worden beschuldigd van sabotage.
Door hun toedoen zou de staat schade heb
ben geleden.
DE SCHEEPSKLOK VAN DEN
„HINDENBURG".
Gistermiddag is te Kiel in de aula van het
gebouw van het marinestation der Oostzee
de scheepsklok teruggegeven van den door
vice-admiraal Reuter by Scape-Flow tot
zinken gebrachten Duitschen slagkruiser
„Hindenburg".
De commandant van den Engelschen krui
ser „Neptune", capt. Bedford, overhandigde
de klok aan den opperbevelhebber van de
Duitsche oorlogsmarine admiraal-generaal
dr. H. C. Raeder.
TAIFOEN OP DE PHILIPPIJNEN.
In het Noorden van Luzon op de Philip-
pynen heeft een taifoen gewoed, die groote
schade heeft aangericht. Minstens 11 perso
nen werden gedood. Vele huizen werden
vernield, terwijl de te velde staande gewas
sen voor een groot deel verwoest worden.
Twee schepen zyn gestrand.
BANKBEDIENDEN BEROOFD VAN
800.000 FRANCS.
Twee bedienden van de Tresorerie Géné
rale des Alpes Maritimes te Nice zijn be
roofd van een bedrag van 800.000 francs
door vier bandieten, die met revolvers ge
wapend waren. Nadat zij den buit in har
den hadden,' slaagden zij erin met een auto
te ontkomen.
DOOR EIGEN ONVOORZICHTIG
HEID GEDOOD.
Op den Sleeterweg ter hoogte van het
woonwagenkamp te Alphen aan de Ryn
wilde gistermiddag de 42-jarige timmer
man A. Stigter naby zyn woning den rijks
straatweg oversteken. Volgens ooggetuigen
heeft de man hierbij de onvoorzichtigheid
gehad niet voldoende op te letten en geen
richting aan te geven. De bestuurder van
een personenauto uit den Haag, die den
wielrijder achterop kwam, bemerkte op het
laatste moment diens onvoorzichtige daad
en trachtte den wielrijder nog te ontwijken
door links van den weg te gaan. Op dat
moment leek het, of de wielrijder toch weer
naar rechts wilde, weshalve de bestuurder
van de auto een zwaai naar rechts maakte.
Ook deze manoeuvre baatte niet: de man
werd door 't achtergedeelte van de auto ge
grepen en kwam na zijn val in een sloot te
recht. Een dokter constateerde een been
breuk en een wervelfractuur. Per zieken
auto werd het slachtoffer naar het diaco-
nessenhuis te Leiden vervoerd, waar de
man na aankomst is overleden.
KIND DOODGEREDEN TE
HEERDE.
Gistermorgen half twaalf reed een auto
van een houthandelaar te Deventer, be
stuurd door den heer D. J. N. met een
vracht hout in de Zoppelt onder Heerde.
met de bedoeling het hout In een weiland
al-laar te lossen. Bij het inslaan van een
zandweggetje had de chauffeur nog een
klein meisje, het negenjarig dochtertje van
den arbeider G. Berghorst, gewaarschuwd
aan den kant te gaan. waaraan het kind
voldeed. Het kind is echter achter de auto
aangeloopen tot aan het hek van het wei
land. Toen de chauffeur de auto in den
juisten stand wilde brengen om het hout
te lossen, en den wagen daartoe achteruit
deed ryden, hoorde hy plotseling gegil.
Het meisje, dat waarschijnlijk achter de
auto heeft gehangen, was onder den zwa-
ren wagen terecht gekomen. Zwaar ge
wond werd het kind naar de ouderlijke
woning vervoerd, waar het spoedig over
leed.
JONGETJE OVERREDEN
GEDOOD.
EN
Gisteravond omstreeks zeven uur is het
vierjarig zoontje van den heer H. J. Bruins
te Westenholte, gemeente Zwollerkerspel,
dat met eenige buurjongetjes achter de hoo
rnen aan het spelen was, toen het plotseling
den drukken verkeersweg van Zwolle naar
Kampen wilde oversteken, door een auto,
bestuurd door den heer Sch. uit Enschedé,
aangereden en vrijwel op slag gedood.
AUTO-ONGELUK TE ZWOLLE.
In volle vaart tegen een boom
gereden.
Hedenmorgen is aan den voet van den
afrit van de Nieuwe Berkumerbrug te Zwolle
een auto uit Groningen, die op weg was naar
Amsterdam, toen de bestuurder by het pas-
seeren van een melkwagen voor een tegen
ligger wilde uitwijken, in volle vaart tegen
een boom opgevlogen. Door de botsing werd
de auto totaal vernield. Van de zeven in
zittenden kreeg een der dames een ernstige
hersenschudding, een andere dame liep
bloedende verwondingen aan het hoofd op,
terwijl haar bovendien eenige tanden uit
den mond werden geslagen. De vyf heeren
zijn er over het algemeen beter afgekomen.
Na ter plaatse verbonden te zyn is het ge
zelschap naar Zwolle vervoerd.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Te Klazinaveen is gisteravond de 34-jari-
ge kapper P. van Veen by het zwemmen in
de Oosterwyk verdronken.
Van Veen had zich, in gezelschap van zijn
echtgenoote en een schoonzuster, die met
haar dochtertje by de familie van Veen lo
geerde, naar het water begeven. Terwijl de
dames op den kant bleven, zwommen van
Veen en zijn nichtje om het hardst naar de
overzijde. Vlak bij den anderen kant van
het kanaal gekomen verdween van V. plot
seling in de diepte om niet meer boven te
komen. Pas later werd zyn lijk opgehaald.
Vermoedelijk heeft de man kramp gekre
gen.
Gistermiddag te ongeveer vijf uur was de
17-jarige L. de Jonge op de schorren bij
de rivier de Eendracht te Tholen aan het
zwemmen, toen de knaap plotseling in de
diepte verdween.
H(j werd eenigen tijd later op het droge
gebracht en hoewel twee doktoren ruim een
