DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
il1
Madrid van drie kanten bedreigd,
L
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENi
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 195
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
Reeds 32.000 dooden, waarvan
12.000 terechtgestelden.
Nog steeds geen beslissende slag aan de gang.
De huidige situatie.
Generaal Cabanellas geïnterviewd.
De huidige situatie.
'rRAWKB'JK
Spanje neemt Hollandsche
kaaszendingen in beslag.
V
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 19 Augustus 1936
Wanneer men de kaart van Spanje
op het oogenblik bestudeert en voor
zich zelf even arceert, welke gebieden
zich in handen der opstandelingen be
vinden. dan blijkt duidelijk, dat de re
bellen drommels goed weten, hoe ze
vechten moeten en hoe ze van plan zijn,
om Madrid in handen te krijgen.
Vrijwel het geheele Noorden is in han
den van generaal Franco c.s. en de strijd
machten van beide partijen zijn hoofdzakelijk
geconcentreerd in de wijde omgeving van
Valladolid. Verder is een breede strook
langs de Portugeesche grens geheel in het
bezit van de opstandelingen, een strook die
zich uitstrekt tot bij Gibraltar aan de kust.
Vanuit het Zuiden kan elk oogenblik een
k»nii ii lil oprukken naar Madrid, dat al-
zoo vanuit het Noorden, Westen en Zuiden
Jarfreigd wordt.
Het overige gedeelte van het land is nog
Mgeerings bezit. Dat beteekent dus dat de
geheele Middellandsche Zeekust nog steeds
in handen der regeeringspartijen is.
Dat laatste is natuurlijk van groot be
lang, omdat de regeeringstroepen daardoor
levensmiddelen en oorlogsmateriaal kunnen
krijgen uit het buitenland (voorzoover dit
tenminste geleverd wordt!) In elk geval is
dat een voordeel dat de rebellen niet--beo-
ben, want zjj bezitten slechts kleine kust-
fedeelten in het Zuiden en Noordwesten.
Dat alles beteekent, dat theoretisch de re
geeringstroepen er het meest gunstig voor
staan. Echter, de praktijk is anders!
Want en dit is o.L zeer belangrijk
de regeeringstroepen zijn veel min
der betrouwbaar. Men weet nimmer, of
er geen rebellen onder schuilen, of niet
op een onverwacht moment troepen
zullen overloopen naar het andere
kamp. Men moet dus niet alleen strijden
tegen de rebellen, maar men mag el
kaar bijna niet vertrouwen....
En bovendiende regeering is lang
niet zeker van de bevolking. Velen zullen
zich „neutraal" houden, maar kunnen plot
seling zich aansluiten bij de een of andere
pertij. Zoodat dus ook de burgerbevolking
bewaakt moet worden.
Tenslotte de mentaliteit in het officieele
leger, dat is aangevuld met vrijwilligers,
w.o. ook vrouwen. De correspondent van
de Echo de Paris zegt, herhaaldelijk getui
ge geweest te zijn van het volgende of een
soortgelijk tooneel.
Een schoenwinkel ontvangt bezoek van
een meisje van ongeveer 16 jaar in over-all,
pet van aanvalssoldaat op het hoofd, in de
hand een vervaarlijke revolver. Ze laat zich
op een stoel vallen en vraagt op hoogen
toon laarzen. Als er haar getoond worden
trekt ze een geringschattenden grijns:
U hebt niet beter?
De verkoopster slooft zich uit met een
steelschen angstblik naar het pistool.
Dit gaat. Eens kijken, of ze me pas
sen... Laat me ook van die zachtleeren
schoenen zien als in de uitstaling staan,
nummer 11. En nu u er toch bent. sandalen.
Na een kwartier is de jeugdige mili-
cienne met vier pakken beladen. Ze kan de
vuist niet heffen en laat dit de revolver
doen:
U. H. P. (spreek uit: oe-atsj-pee, de
proletariërs bond
„Juffrouw
Wat
„U hebt niet betaald
Zeg dat nog eens en je krijgt vier ko
gels in je huid.
Den vijftienden Augustus bestorm
den de door de rebellen betaalde Jdoor-
sche troepen Bedejoz. Op dtdfctlfden
dag werden de rebellen in het uiterste
Noorden bij Irun teruggeslagen. Deze
beide feiten waren mogelijk geworden
door gebeurtenissen die vroeger plaats
vonden en die van grooter belang zijn.
Eenige dagen tevoren was bg Merida
op den weg van Madrid naar Badajoz
een afdeeling van de regeering, die te
laat versterking kreeg verslagen eu
hierdoor kregen de opstandelingen To-
losa, een industriestad in de buurt van
San Sebastian, weer in handen. Daar
door was het geheele westen met uit
zondering van een stuk van de Noorde
lijke zeekust in handen van de opstan
delingen.
Generaal Mola te Burgos onderhoudt te
lefonisch contact met generaal Franco te
Sevilla en de spoorweg tusschen deze beide
OoaotAux
steden staat te hunner beschikking voor het
vervoeren van troepen en materiaal.
Zoodra men de buurt van Badajoz geheel
gezuiverd heeft van regeeringsgetrouwe
elementen, hopen de beide generaals over te
gaan tot een blokkade van Madrid.
Men kan zich afvragen, hoe het komt dat
de opstandelingen in deze streek met zoo
veel succes hebben geopereerd en het ant
woord is dan wel dat generaal Franco er in
geslaagd is, in zoo korten tijd een zoo groo
te hoeveelheid Moorsche soldaten over te
brengen. Gewoonlijk zijn er 20.000 geoefende
soldaten in Spaansch Marokko en een derde
gedeelte hiervan zijn Spanjaarden. De vrees
voor eventueele Rif-opstandjes noodzaakt
generaal Franco om ten minste 15.000 man
achter te laten en generaal Franco is dan
ook ten snelste Mooren gaan recruteeren
om het tekort aan te vullen. Naar het zich
laat aanzien heeft generaal Franco tot dus
verre 5000 man uit Marokko overgebracht,
waarvan de helft waarschijnlijk heeft deel
genomen aan de bestorming van Badajoz.
Aldus de Manchester Guardian.
Het wordt nu wel duidelijk, dat het falen
van de regeering in haar pogingen om ge
neraal Franco te beletten troepen van Ma
rokko naar Spanje over te brengen, van
beslissende beteeken is kan zijn. In het be
gin van den oorlog was het bekend, dat het
grootste gedeelte van het leger de regeering
ontrouw geworden was, doch naar het
sel een, waren zoowel de vloot als de lucht
macht trouw gebleven. Later is echter ge
bleken, dat de vloot en de luchtmacht ver
deeld waren, en dat een groot gedeelte van
de geoefende officieren en vliegers verraad
hadden gepleegd. Hoewel de regeering
bleek te beschikken over bommenwerpers,
bleek de kwaliteit zoowel van het bommen -
werpen als van de bommen slecht te zijn.
(Trouwens, aan beide zijden schijnt gebrek
aan gevechtsvliegtuigen te zijn. want er is
nog geen enkel luchtgevecht gemeld). In-
tusschen was generaal Franco hierdoor in
de gelegenheid, gcogtf hoeveelheden solda
ten in vliegtuigen, v aarvan hij er te Ma
rokko voldoende had een groot gedeelte
hiervan kwam uit Italië van Ceuta naar
Sevilla te transporteeren.
Opmerkelijk is, dat hij slechts een keer
een troepentransport per schip heeft over
gebracht. Het gevaar hieraan verbonden,
was blijkbaar te groot, dan dat hij nog een«
een poging wilde wagen. Niettemin houdt
de regeering haar vloot in de buurt van de
Straat van Gibraltar ,en in de Middelland
sche zee en lijkt zij er wel niet over te
Ben ken om het ontrouwe gedeelte van de
vloot, dat zich in de haven en op de *-eede
van Ferrol in het Noorden bevindt, te be
strijden. Zij hoopt blijkbaar verdere trans
porten uit Marokko tegen te kunnen gaan
en de volharding waarmede de schepen hier
blijven liggen wijst er wel op, dat de regee
ring dit van het allergrootste belang acht
Zes gevechtszones.
Op het oogenblik zijn er zes gevechtszo
nes.
Van het Zuiden af te beginnen heeft men
in Andalusië een aantal Moorsche afdeelin-
gen, die een aanval op Malaga, de haven
die totdusverre door het vo'komen van de
buitenwereld afgesneden Volksfront zoo
goed verdedigd is, voorbereiaen. Verder in
het Noorden heeft de regeering troepen ge
zonden tegen Granada en Cordoba, welke
steden in een hopeloozen toestand schijnen
te verkeeren. Het tweede gevechtsterrein is
Badajoz, waar de rebellen dan pas een
overwinning behaald hebben. Het derde ligt
om Madrid. In de bergen ten Noo:rden van
Madrid is een stilstand en van Toledo naar
het Zuiden is er voor de rebellen nog geen
doorkomen aan. De vierde gevechtszone is
bij de Balearen, waar het overwicht van de
regeering zeker is en de vijfde ligt rondom
Saragossa en Hucsza in Arragon, waar de
Cataloniërs en de Arragoneezen hun tradi-
tioneelen strijd voeren. De eersten voor de
regeering en de laatstgenoemden voor de
rebellen.
Tenslotte vechten verder naar het Westen
de Basken, ondanks hun katholicisme en
hun conservatisme met hartstocht voor het
Volksfront, tegen het volledige leger van
generaal Mola.
Het zou voor het prestige van de regee
ring zeer gunstig zijn, als zij er in slaagde
Granada in te nemen, Malaga in het Zuiden
te ontzetten en Saragossa in het Noorden
weer onder haar invloed te krijgen. Op die
manier zou de regeering de rebellen in het
Westen, die bezig zijn een blokkade tegen
Madrid aan te leggen, zoowel uit het Noor
den als uit het Zuiden kunnen aantasten.
Zeer gunstig ziet het er wat dit betreft ech
ter voor de regeering, die voornamelijk in
de verdediging is, nog niet uit.
Regeeringstroepen gebruiken gifgas!
In rebellenkringen wordt verklaard dat
de regeeringstroepen gebruik maken van
oorlogsgassen. Maandag hebben de regee
ringstroepen bü San Rafael aan het front
van Guadarrama de eerste gasgranaten ver
schoten. De Junta is voornemens buitenlan
ders tot getuigen te nemen.
Generaal Mola verklaarde dienaangaande:
„Deze monsterachtigheid moet geconsta
teerd worden. Men moet weten, dat wij
eveneens over strijdgas beschikken, doch
wij willen dit nooit tegen Spanjaarden ge
bruiken".
Te Burgas is men algemeen zeer veront
waardigd over deze kwestie en men acht het
een nieuw bewijs, dat de regeering te Ma
drid in een wanhopigen toestand verkeert
en dat de opstandelingen een waren kruis
tocht tegen de barbaarschheid voeren.
Een interview met generaal
Cabanellas.
Het dagblad „Diario de Noticias" publi
ceert den inhoud van een interview van
zijn specialen correspondent met den leider
der voorloopige regeering, die door de
rebellen in Burgos is gevormd.
Cabanellaa
Ten aanzien van den toekomstigen regee-
ringsvorm verklaarde de generaal, dat het
voorbarig is reeds thans iets te verklaren,
aangezien op het oogenblik de militaire
kwesties en de in verband daarmede vol
strekt noodzakelijke maatregelen op den
voorgrond staan. Wanneer in Spanje weer
rust zal heerschen, zal de natie gelegenheid
hebben te beslissen, welk politiek en sociaal
systeem zij voor het land het geschiktste
acht
Wat de Spaansche fascisten betreft, ver
klaarde Cabanellas, dat zij geestdriftige en
waardevolle medestrijders in deze moeilijke
dagen zijn. De toekomst zal toonen of hun
denkbeelden in het volksbewustzijn gewor
teld zijn. Het leger zal steeds het regee-
ringssysteem huldigen, dat het volk zich ge
kozen heeft.
De correspondent van dit Lissabonsche
blad heeft ook nog de gelegenheid gehad
een onderhoud te hebben met generaal
Mola.
Deze vertelde dat de militaire groep, na
de verovering van de hoofdstad, als eerste
taak zou beschouwen het herstel van den
binnenlandschen vrede en den eerbied voor
arbeid en recht
Nieuws uit het regeeringskamp.
Het blad „Politica" meldt, dat de neder
laag, die den rebellen Maandag te Medelli
is toegebracht, het meest op den voorgrond
tredende feit is sedert het begin van den
strijd. Het blad geeft de volgende bijzon
derheden:
MAi wist reeds verscheidene dagen, dat
een colonne, samengesteld uit elementen
van den Tercio en de Regulares naar het
Noorden op weg was dwars door Extrama-
dura. Maandagmorgen verrasten 2 groote
bombardementstoestellen der regeering, ge
laden met bommen, de colonne, terwijl zij
uit Medelli vertrok, begeleid door 300 wa
gens. Het bombardement begon, verschei
dene vrachtwagens vlogen in stukken, de
paniek was onbeschrijfe'ijk. Toen de vlieg
tuigen hun voorraad bommen hadden uit
geput, verschenen nieuwe regeeringsvlieg-
tuigen terwijl de °ersten terugkeerden naar
hun bases om lieuwe bommen te gaan
halen.
Deze operatie werd vijf maal herhaald, de
colonne opstandelingen werd volledig ver
nietigd.
De „Politica" voegt hieraan toe, dat de
colonne de beste was die de rebellen in
Andalusië bezat m.
Deze dag was de beste, die de republi-
keinsche luchtvaart nog heeft meegemaakt.
Aldus eindigt het blad.
Radio-Sevilla meldt!
Radio-Sevilla meldde gisterochtend, dat
Carthagena zich bij de opstandelingen had
aangesloten en dat ook Los Alcaseres en
San Javier bezet waren. De beweging van
den opstand in dit gebied neemt steeds groo
ter omvang aan. Een afdeeling uit Castel-
jon heeft Santa Amelia bezet, waar de re
geeringstroepen heftigen tegenstand bo
den. De Volksfronters werd evenwel een
gevoelige les gegeven. Verder werden San
Benito en Anestoria bezet.
Verder wordt gemeld, dat een vliegtuig
van de regeering bij Malaga omlaag is ge
stort en vernield werd. Te Sevilla hebben
vele geestelijken, zich ter beschikking van
generaal Queipo de Llano gesteld. De Ka
mer van Koophandel te Sevilla heeft iede
re prijsverhooging van levensmiddelen ver
boden.
Naar wij vernemen, zal in verband
met voor Nederland bestemde lading
het stoomschip „Achilles" van de Kon.
Ned. Stoombootmaatschappij de Spaan
sche havens Barcelona, Valencia, Ali-
cante en Malaga aanloopen, in welke
havens, volgens bij de reederij ontvan
gen berichten, de belading van 't schip
zou kunnen plaats vinden.
Voorts vernemen wij, dat van de des
tijds uit schepen van de K.N.S.M. in Ta-
ragona geloste ladingen alle kaaszendin
gen door de Spaansche regeering in be
slag zijn genomen.
De gouverneur van Heulva heeft gelast,
dat alles wat in de stad werd geplunderd
vóór deze door de nationalisten werd be
zet. teruggegeven moet worden.
Radio-Sevilla deelde tenslotte mede, dat
alles wat van Portugeesche zijde over den
opstand wordt medegedeeld, geheel juist is.
Madrid liegt altijd. Moskou zendt ook uit
in de Spaansche taal om de Spaansche ar
beiders te bedriegen en de „Marxisten" in
Spanje te steunen.
Van het Irun-front.
Gister den geheelen middag is van beide
zijden aan het Irun-front geschoten. Vanaf
den weg van Behobie naar Biriatou, langs
de Bidassoa. kan men duidelijk de vooruit
geschoven stellingen der strijdenden waar
nemen, welke op ongeveer 2 K.M. van Be-
hodie voor de poorten van Ventas liggen.
Tusschen de fronten ligt slechts een stróok
van 200 meter. Aan beide kanten ligt men
verschanst achter huizen. Een opstande-
lingenpost, bezet door een zestigtal C ar lis
ten, ligt vlak aan de Bidassoa.
Bij de Carlisten valt geen enkele bijzon
dere levendigheid op te merken. Van tijd tot
tijd waagt een verkenner zich op den weg
om de omgeving te bespieden.
Op de bergtoppen duiken de roode mut
sen der Carlisten in tirailleurLine op. Op
de tegenoverliggende toppen ziet met de re-
geeringsgezinden, die eenzelfde formatie
hebben aangenomen. Tegen zes uur gister
middag naderde een pantsertrein der re-
geeringsgetrouwen ter verkenning. De re
bellen opende het vuur, maar de trein reed
voort.
Ec kogels stuitten op de pantserplaten af,
enkelen ricocheerden op Fransch gebied.
Op deze wijze naderde de trein tot op 100
meter van de stellingen der insurgenten en
keerde toen weer terug naar Irun.
Men weet niet of hierbij slachtoffers ge
vallen zijn.
De opstandelingenkruiser Espana heeft
gistermiddag het bombardement van het
fort Guadelupe bij San Sebastian voortge
zet.
Volgens te Hendaye ontvangen berichten
is het fort nog steeds in tact.
Het terein rondom het fort is volkomen
omgewoeld met granaatkuilen van drie tot
vier meter diep.
Gistermorgen heeft de Espana San Se
bastian gebombardeerd. De granaten vielen
op verschilende plaatsen in de stad neer,
o.a. nabij het Fransche consulaat. Er zijn
geen dooden, wel gewonden gevallen.
Om kwart voor zes begon de artillerie der
regeeringstroepen, die opgesteld was op de
hooge plaatsen bij de stad, op de Espana te
vuren. De opstandelingenkruiser Almirante
Cervera heeft aan het bombardement geen
deelgenomen. Volgens zekere berichten zou
het schip gisteren getroffen zijn.
Reeds 32.004 slachtoffers?
Volgens personen, die behooren tot dt
rechtsche partijen in Spanje, die te Buenos
Aires zijn aangekomen, zou het aantal doo
den tengevolge van den burgeroorlog thans
reeds ongeveer 32.000 bedragen. Hiervan
zouden 20.000 bij den strijd gedood of doo-
delijk gewond zijn, terwijl 12.000 menschen
zouden zijn terechtgesteld.
De schade beloopt naar de schatting der
zegslieden 5 milliard peseta.
Een „spookauto" in Barcelona.
De regeeringsautoriteiten in Barcelona
worden, naar een correspondent van de
„Daily Telegraph" meldt, ernstig veront
rust door een spookauto", welke reeds tot
een van die legendarische verschijningen is
geworden, welke de publieke verbeelding
en bijgeloovigheid in tijden als Spanje op
het oogenblik doormaakt, zoo sterk prikke
len.
Bijna iederen nacht raast deze auto door
de straten van de stad. Soms draagt de ge
heimzinnige wagen het kenteeken van het
corps diplomaticjue, dan weer dat van een
