DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Het incident met de „Kamerun".
MOTORRACES
Duitsche oorlogsschepen dreigen met geweld.
De gevechten bij San Sebastiaan en Irun.
Wat de regeeringstroepen
vernielden.
De strijd in Spanje.
Groote vernielingen.
Vliegtuig te Hilversum
neergestort.
Op ZONDAG 23 AUGUSTUS naar de
te ALKMAAR.
Twee sergeant-vliegers
gedood.
Granaat aan de „Hembrug"
ontploft.
Eén arbeider op slag gedood;
één zwaar-gewonde en eenige
lichtgewonden.
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENi
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordara C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 197
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 21 Augustus 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
Niet de gevechten in Spanje zelf
trekken vandaag de grootste aandacht,
maar wel het incident met de „Kame
run", het Duitsche koopvaardijschip,
dat zooals men reeds weet in volle zee
werd aangehouden door een Spaanschen
onderzeeër en een Spaanschen kruiser,
beide behoorende tot de wettige regee
ring.
Het schip, dat Duitsche vluchtelingen aan
boord had willen nemen en Genua tot be
stemming had, werd geheel doorzocht en
daarna kreeg de kapitein opdracht, om vol
gens een bepaalde route verder te reizen.
Natuurlijk heeft de Duitsche regeering
direct geprotesteerd tegen deze handeling,
omdat het gebeurde zich afspeelde in de
vrije zee buiten de territoriale wateren en
feitelijk als een oorlogsdaad te beschou
wen was.
Het incident werd na het krachtige pro
test van Duitschland bijgelegd en men
mocht dus verwachten, dat alles met een
„sisser" zou afloopen.
Echter, wat nu volgt, is een zeer kwaad
ding. Immers, de bevelhebber v an de
Duitsche linie-schepen, die de leiding heeft
over de ter assistentie naar de Spaansche
wateren gezonden Duitsche zeestrijdkrach
ten, heeft aan den commandant van de
Spaansche regeeringsvloot gisteren dus
na het eerste incident het volgende te
legram gezonden:
„Nadat zoojuist eerst de Inbreuk op
het recht ten aanzien van de „Sevilla"
door de Duitsche regeering is bijgelegd,
heeft de kruiser „Libertad" gistermid
dag het s.s. „Kamerun" buiten de
Spaansche teritoriale wateren in open
zee beschoten en door gewapende sol
daten doen onderzoeken. Deze houding
tegenover een Duitsch stoomschip^ is 'n
misdaad tegen het recht van de vrije
scheepvaart in open zee. Ik ben niet
van zins, zulke daden van geweld te
dulden. Ik heb mijn schepen instructie
gegeven, tegen iedere ongerechtsvaar-
digde daad van geweld uwer schepen
met geweld op te treden".
Onder leiding van schout-bij-nacht Böhm,
den bevelhebber der verkenningsstrijd
krachten op den kruiser „Nürnberg", zijn
vandaag uit Kiel en Wilhelmsafen ter aflos
sing van de tot dusverre in de Spaansche
wateren aanwezige zeemacht uitgevaren het
panterschip „Admiral Graf Spee", de krui
sers „Nürnberg" en „Leipzig", de vierde
torpedoboot-flottielje met de torpedobooten
„Greif" en „Falke" en van de derde torpe-
dobootflottielje de torpedobooten „Jaguar"
en „Wolff".
Terwijl uit Berlijn nog wordt verzekerd
dat de „Kamerun" geen oorlogsmateriaal
aan boord had en dat haar papieren volko
men in orde waren, meent Reuter te weten,
dat het Spaansche oorlogsschip dat de
„Kamerun" aanhield, dit deed om te ver
hinderen, dat het Duitsche schip de blokka
de zou verbreken, welke onlangs door de
Spaansche regeering in bepaalde gebieden
werd afgekondigd.
De Spaansche regeering stelde de Brit-
sche hiervan eenigen tijd geleden in kennis
en de Britsche regeering is thans in ver
binding met de Spaansche, teneinde de
juiste draagwijdte van de blokkade te ken
nen.
Men meent te weten, dat Groot-Brittan-
nië om de volgende redenen de blokkade
niet zal erkennen: lo. omdat de Britsche
regeering de twee partijen niet als oor
logvoerenden heeft erkend; 2o. omdat, in
dien de blokkade wordt erkend, zij doel
treffend moet zijn. Met andére woorden:
de Spaansche regeering moet bewijzen over
voldoende macht te beschikken haar van
•tracht te doen zijn.
Wanneer wy ons thans bepalen tot
den burgeroorlog zelf, dan moeten wij
allereerst weer de aandacht vragen
voor het gebeuren in het uiterste Noor
den, daar waar de steden San Sebas-
tian en Irun liggen.
Uit berichten van de zijde der opstan
delingen blijken, dat zij opnieuw tot
den aanval zijn overgegaan in de lün
San Sebastian-lrun. De bedoeling is
vrij duidelijk: men wil trachten beide
steden van elkaar te scheiden, zoodat
het front der regeeringstroepen verbro
ken zou worden. Zelfs zou dit altijd
volgens het D. N. B. reeds zijn ge
schied en mocht dat waar blijken, dan
ziet het er voor de regeering minder
prettig uit.
Echter, het is al net als bij een gewonen
oorlog: beide partijen lanceeren berichten
die steeds even gunstig zyn voor hun zelf,
maar altijd ook zoo ongunstig voor de te
genpartij. En daarom moeten wij afwach
ten op nadere, meer positieve mededee-
lingen.
Hoe het ook zy, er wordt in het Noorden
hevig gevochten, zoowel te land als in de
lucht. De zender van La Coruna deelde ten
minste mede, dat 9000 man in het veld wa
ren gebracht voor den aanval op de linie
Irun-San Sebastiaan en dat het afsnijden
van San Sebastiaan in werkelijke richting
reeds zou zijn gelukt. Verder zou gister
avond een bombardementsvliegtuig der op
standelingen de streek tusschen Irun en Pa-
sagis bestookt hebben. Twee bommen kwa
men in Irun terecht en sloegen door het
dak van het museum, terwijl verscheidene
bommen op den weg tusschen Irun en San
Sebastiaan vielen; vermoedelijk met de be
doeling, om het verkeer tusschen beide ste
den te belemmeren.
De autoriteiten van Irun verklaren, dat
er geen slachtoffers gevallen zjfn, maar dat
in tegenstelling de regeeringstroepen een
bosch in brand hadden gestoken, waarin de
opstandelingen zich verschanst hadden, ter
wijl bovendien de artillerie het vuur ge
opend had op de stellingen der rebellen.
Nu er zoo gevochten wordt rondom
San Sebastian en Irun is het wel interes
sant, om te Jezen, hoe de regeerings
troepen huishouden. De Hbld.-mede-
werker Knickerbocker, die zich bij het
leger der opstandelingen bevindt,
schrijft nX aan dat blad:
Heden liepen we rond in de vernielde en
geplunderde huizen van „Spaansche rijken"
in de buurt van San Sebastian. Op 15 K M.
van hier ligt de beroemde badplaats. Majoor
Carlos Valero, de opperbevelhebber van de
witte troepen aan dit front vertelde ons, dat
hy verwachtte er over een week binnen te
kunnen rukken. Maar het breede spoor van
vernieling, dat de „rooden" by hun terug
tocht achter zich hebben gelaten, maakte
meer indruk op mij. De rooden heblen vijf
uren gestreden om Andaoin in hun macht
te houden. Toen zij terug moesten, namen
zij hun gewonden mede, en ook alle vol
wassenen van het stadje, die als gy zeiaars
zullen worden gebruikt.
Ik bevond mij onder de „witte" tirailleurs,
die de terugtrekkende „rooden" aan het be
schieten waren. Wij hadden ons opgesteld op
de tweede verdieping van een der verlaten
huizen aan den buitenkant van Andaoin.
Voor ons verhieven zich de bergen waarach
ter San Sebastian ligt. De „rooden hebben
positie gekozen op de hellingen van dat ge
bergte en boden hardnekkig weerstand.
Toen wy verder moesten oprukken, slopen
wy door de verlaten hoofdstraat van An
daoin verder in de richting van Lasarte, dat
5 K.M. verder ligt, en dat het volgende doel
der „witten" is. Opeens hoorde ik weer dat
eigenaardige koor van gefluit boven mijn
hoofd. De „rooden" hadden ons gezien en
wij konden zoo niet verder.
Kapitein Aguilera, die ons begeleidde,
bracht ons toen naar een pelota-arena, waar
het bekende Baskische balspel door eenige
soldaten werd beoefend, alsof er geen vuil
tje aan de lucht was. De betonnen muur om
het veld beschermde het tegen kogels die
insloegen in de grijze muren van de oude
katholieke kerk die boven de arena uitstak.
De soldaten die het eten naar de man
schappen in de frontlinie moesten brengen,
moesten een open gedeelte passeeren, voor
dat zy uit de beschermende omheining van
de pelota-arena by de eerste huizen van
Andaoin konden komen. Het was een aller-
vermakelykst gezicht de mannen op hun
buik te zien voortkruipen terwijl zy pannen
met boonensoep, waar de damp van afsloeg,
voor zich uit over den weg schoven.
Wij gingen op inspectie in het dorp zelf
en gingen een villa binnen, die blijkbaar
had toebehoord aan een Spaansch zaken
man, die daar des zomers verblijf hield.
Het huis was op de meest barbaarsche wijze
vernield. In alle zeven kamers lagen de
overblijfselen van de meubüeering een
halven meter hoog opgestapeld. De in
richting was niet stuk geslagen om dienst te
doen in den oorlog, maar alleen uit verniel
zucht. Merkwaardig genoeg brandde het
electrische licht nog. Het scheen op een
piano die met bijlen stuk was gehakt, het
bed, waarvan de matras stuk gesneden
was, kleerkasten, die verspinterd waren.
Zelfs het speelgoed van de kinderen was to
taal in stukken gescheurd en verminkt met
de stuk geslagen potten en pannen uit de
keuken. Het vuil was onbeschrijfelijk.
Intusschen was dit huis nog niet eens zoo
grondig vernield als een huis in 't naburige
Villa Bona, dat u* ook binnengingen. Wat
wij daar zagen was het werk van de „jonge
socialisten van San Sebastian", zooals bleek
uit een document dat we tusschen het puin
in de kamers vonden. Het document gaf
den houders verlof den nacht door te bren
gen in het huis van Nico las Lasamte, be
drijfsleider van de plaatselijke papierfa
briek. Het huis had drie verdiepingen en
twaalf kamers. Men kon nog zien, dat het
eens moest hebben toebehoord aan een be
trekkelijk gegoed sakenman, maar dat was
ook alles. Van binnen zag het er uit, alsof
er een cycloon had gewoed. De gasten, die
er den nacht hadden doorgebracht, hadden
des morgens blijkbaar bijlen genomen en
zonder uitzondering alles wat zich in huis
bevond stuk gehakt. Van de meubelen had
den zij brandhout gemaakt, alle spiegels en
alle vensters waren kapot geslagen, de klok
ken aan de muren waren vernield, alle gor
dijnen waren stuk gescheurd, het servies was
stuk gegooid, en om op dit alles de kroon
te zetten, hebben tij eenige flesschen inkt
laten leegloopen op de ruines. De onvrij
willige gastheer van deze woestelingen was
met zyn geheele gezin als gijzelaar naar
San Sebastian medegenomen...
De regeertaf optimistisch.
Onder voorzitterschap van Azana is de
ministerraad byutjjgt komen. Aan het einde
van de beraadslagingen verklaarde Giral,
dat de zitting uitsluitend een informatief
karakter had gedragen.
De minister van oorlog heeft verklaard,
dat de regeeringstroepen vandaag met suc
ces de opstandelingenstellingen hebben aan
gevallen in de Siërra Guadarrama. Een re-
bellencolonne werd volkomen vernietigd en
een belangrijke oorlogsbuit viel den regee
ringstroepen in handen. By Navalperal heeft
de colonne van Mangada den gisteren begon
nen aanval voortgezet.
De minister voegde hieraan toe, dat de
vijand op de vlucht gedreven was en vracht
auto's en oorlogstuig had achtergelaten. De
omgeving van Navalperol is thans volkomen
gezuiverd.
Tenslotte zeide de minister: „Ik moet er
op wyzen, dat in geheel Spanje de doel
einden van het opper-commando bereikt
zyn. Wat de rest betreft, zal ik niets zeggen,
daar dat noch oppertuun noch discreet zou
zyn. Wat het front van de Siërra betreft,
was het wachtwoord: De vijand beletten te
passeeren. Dit doel is bereikt. De opstande
lingen zijn niet gepasseerd en zullen niet
passeeren. Wat meer is, vanaf vandaag be
ginnen zy terug te trekken.
De regeering maakt vorderingen.
De regeering deelt verder nog mede, dat
haar troepen onweerstaanbaar in Estrema-
dura oprukken in de richting van Badajoz.
Zij zullen trachten deze stad op de opstan
delingen te heroveren.
Gister, zoo deelt de regeering verder
mede, heeft den regeeringscolonne, de z.g.
„spookcolonne" die uit Valencia afkomstig
is, zich meester gemaakt van de stad Alia,
in de Siërra de Guadeluppe op 100 K.M. ten
Z.W. van Madrid en op een gelijken afstand
van Badajoz. De opstandelingen werden hier
op de vlucht gedreven, enkele krijgsgevan
genen werden gemaakt.
Deze overwinning opent den weg naar
Badajoz.
De hoofdredacteur van de Moskousche
„Prawda" in Madrid.
De chef-redacteur van het Moskousche
dagblad „Prawda" is in Madrid aangeko
men. Hij heeft nog denzelfden dag een be
zoek gebracht aan den minister-president
Giral, die zyn tevredenheid tot uiting bracht
over de talrijke bewijzen van vriendschap,
die van Rusland zijn ontvangen. Alvorens
naar Madrid te komen had de hoofdredac
teur, Koldzow genaamd, een bezoek ge
bracht aan Barcelonr en aan het front van
Saragossa en Huesca.
De „Almirante C'ervera" vergiste zich!
Van geloofwaardige zijde wordt verno
men dat de kruiser „Almirante Cervera",
welke zich bij de opstandelingen heeft aan
gesloten, de haven van Gijon is binnenge
varen bij vergissing. Zoodra men op het
schip merkte, dat Gijon niet in handen van
de opstandelingen was, maakte men snel
beenen en stoomde naar 't westen in de
richting van de havens van het door de op
standelingen bezette Galicie.
Het schip maakte zware slagzij en de ar
tillerie was tot zwijgen gebracht door de ka-
Het programma zegt o.a.
Q Lange Baan-races en Internationale Mas.<astarts van Nederiandsche, Belgische.
Duitsche, Oostenryksche renners.
0 Aanval op het Baanrecord om een Wisselbeker.
55 Motorrenners in de baan.
lrn Kerm ia-Zondag ten l.SO nnr nam. zfjn alle motorllef heb
bers op het Sportpark te Alkmaar.
ONGEËVENAARDE STRIJD.
nonnen van het fort San Marcos by San
Sebastian.
Verder meldt het blad „El Socialista" dat
Franco besloten heeft, admiraal Gamez te
ontheffen van zijn post van commandant
van de vlootbasis der opstandelingen te
Cadix en te vervangen door admiraal Luid
de AtzurL
Vit het opstandelingenkamp.
De troepen van generaal Franco, aldus
wordt door den zender van La Coruna
medegedeeld, hebben Acidona by Malaga
ingenomen. In Asturië hebben de mijnwer
kers een aanval getracht te plegen op Ovie-
do, doch deze is volkomen mislukt De troe
pen der opstandelingen sloegen de aanval
lers met zware verliezen af.
Het Madrileensche bericht, dat Granada
zich heeft overgegeven wordt wederom
tegengesproken. In Badajoz hebben de op
standelingen een munitieopslagplaats ge
vonden met 40000 geweren van het nieuw
ste model.
De zender van Palma de Majorca seint,
dat een door drie schepen van de regeering
een aanval hebben gedaan op de haven en
de stad. Deze aanval is mislukt en de aan
vallers zyn vernietigd. Zij lieten 1000 doo-
den achter. De achepen zijn gelucht en in
de richting van Barcelona weggevaren.
Uit Valladolid komt het bericht, dat de
opstandelingen er daar in geslaagd zijn drie
vliegtuigen der regeering, nL twee drie-
motorige bombardementsvliegtuigen en een
jachttoestel te dwingen te landen. De toe
stellen werden, na hersteld te zijn, bij de
opstandige luchtstrijdkrachten ingedeeld.
Sevilla meldt, dat de troepentransporten
van Marokko naar zuid-Spanje regelmatig
met zes driemotorige vliegtuigen dagelijks
wordt voortgezet
Binnen enkele dagen beslissende
aanval ~p Madrid?
De correspondent van de Diario de Lisboa
in Andalusië meldt, dat wellicht binnen 4
of 5 dagen door de opstandelingen een be
slissend offensief tegen Madrid zal worden
ingezet. Hij deelt mede, dat 3 colonnes
Legionnaires en Moorsche troepen naar de
hoofdstad oprukken, en wel met zulk een
snelheid dat de opstandelingen in den
Guadarrama-sector spoedig met 20.000 man
zullen zijn versterkt.
In een bericht uit Las Palmas wordt het
radiostation te Lissabon verzocht, de scheep
vaart ervan in kennis te stellen dat de ha
vens van Valencia, Malaga en Barcelona
uiterst gevaarlijk zyn, als gevolg van de
aanwezigheid van mijnen.
Jacques Be r'" iet, de correspondent van
het Fransche blad Le Temps, is te Lissa
bon gearresteerd, onder beschuldiging van
het zenden van tendentieuze berichten
over PortugaL
Val van Malaga spoedig verwacht
Vluchtelingen, die te Gibraltar uit Malaga
zyn aangekomen, verklaren dat in deze stad
groote verwarring heer 'cht, als gevolg van
de besluiteloosheid der regeeringtroepen,
die van drie kanten tegelijk worden aange
vallen. Volgens de vluchtelingen, zou
Malaga nog binnen een week in handen der
opstandelingen kunnen vallen.
Hilversum, 21 Aug. Hedenmid
dag heeft te Hilversum, een ernstig
vliegongeluk plaats gehad, waarbij
twee sergeant-vliegers om het leven
zyn gekomen.
Vermoedelijk tengevolge van een mo
torstoring is een militair vliegtuig uit
Soesterberg, genummerd 640, naar bene
den gestort en terecht gekomen op een
aardappelenveld, gelegen in de z.g.n.
Egelshoek tusschen Loosdrecht en Hil
versum, doch nog op Hilversumsch ge
bied. Het vliegtuig, dat van groote
hoogte naar beneden stortte, werd vrij
wel geheel vernield. De beide inzitten
den, twee sergeant-vliegers, genaamd
Koeze en Lemstra, zijn op slag gedood.
De lijken zijn momenteel nog niet ge
borgen, daar deze uit de resten van het
toestel moeten worden uitgezaagd.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
STAKING BIJ RIJSSEL.
Een ernstige staking is uitgebroken by een
steenkool-maatschappij, welke de hoofd-
bureaux heeft te Rijssel en welke filialen
heef te Roubaix en Sequedin. De maat
schappij voorziet de meeste bedrijven te
Roubaix, Tourcoing en Ryssel van brand
stof.
Een delegatie van arbeiders vergezeld van
een vertegenwoordiger van de C. G. T.
eischte onmiddellijk ontslag van een aantal
werklieden, die uit de C. G. T. waren getre
den, om lid te worden van een anderen bond.
De directie weigerde, en gisterochtend ver
gaderden de leden van de C.G.T. te Roubaix.
Zij trachtten hun kameraden van Ryssel ook
over te halen tot staken, doch dezen wei
gerden en derhalve beletten de lieden uit
Tourcoing hen met hun vrachtauto's uit te
ryden. De directie verklaarde, dat zij hen,
die den voortgang van het werk beletten,
gerechterlijk te vervolgen.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK.
Nabij Linkoeping (Zweden) is een auto,
waarin de directeur van een groep tooneel-
spelers, met zes leden van zijn gezelschap
zat, in een ravijn gevallen. De directeur is
om het leven gekomen, de zes anderen wor
den gewond.
Personeel in paniek-stemming.
Hedenmorgen te ruim negen uur is
in de trothyl-werkplaats van de artil
lerie-inrichtingen aan de Hembrug een
ernstig ongeluk gebeurd, waarbij een
arbeider op slag werd gedood, terwijl
vier anderen ernstig werden gewond en
een dezer gewonden vermoedelijk nog
in levensgevaar verkeert.
De trothyl-werkplaats is gelegen in
een der grootere hoofdgebouwen en in
dit lokaal wordt o.a. de springstof in de
projectielen geperst. Er zyn in dit lo
kaal ongeveer 20 man aan het werk en
toen het ongeval vanmorgen geschied
de, bevonden zich 17 menschen in het
lokaal. Door tot nog toe onbekende oor
zaak is by het persen van de springstof
in een granaat, dit projectiel ontploft.
Een stuk muur van het lokaal werd
weggeslingerd en even ontstond er een
paniek onder degenen, die geen of
slechts lichte kwetsuren hadden opge-
loopen. Zoodra men een overzicht van
den toestand kon krijgen, bleek, dat het
ongeval zeer ernstige gevolgen had ge
had. De gehuwde te Zaandam wonende
arbeider D. Huisman bleek op slag te
zyn gedood. De ploegbaas K. Onrust,
ongehuwd en wofaende te Oostzaan.
bleek er zeer ernstig aan toe te zijn en
levensgevaarlijke buikwonden te heb
ben opgeloopen. De gehuwde arbeider
P. J. Meulenbeld uit Amsterdam, was
eveneens ernstig gewond, doch verkeer
de niet in levensgevaar, terwyl van den
te Amsterdam wonenden gehuwden ar
beider J. C. Molman, een enkel bleek
te zijn verbrijzeld.
De gehuwde arbeider G. de Vries uit
Zaandam had een vrij ernstige kaak-
verwonding door de ontploffing opge
loopen.
Onmiddellijk werden de verschillen
de hulpdiensten gealarmeerd en werd
medische hulp ontboden, zoodat ter
plaatse de eerste hulp verleend kon
worden. De ernstige gewonden werden
ter verdere verpleging naar het zieken
huis te Zaandam vervoerd, terwijl ook
eenigen der alecht* licht gekwetste ar
beiders, die ter plaatse verbonden kon
den worden, ter observatie in het zie
kenhuis zijn opgenomen.
